Yu sa nyanbun fu den frubontu fu Gado?
„’Ala nâsi sa kisi wan blèsi nanga yepi fu yu.’ Fu dati-ede den di hori tranga na bribi, sa kisi blèsi nanga na bribiman Abraham.” — GALASIASMA 3:8, 9.
1. San na historiya e sori fu den bakapisi fu furu tirimakti?
SONWAN fu den di fu tina-aiti yarihondro tiriman fu Europa den ben kari „ferlekti despoot” (wan sma di e tiri en wawan). Den ’e bedoel en bun èn wani tiri na pipli fu den nanga wan bunfasi fu wan tata, ma den plan fu den no ben waka bun èn noti ben kon reti fu den kenki fu den di den ben wani tyari kon’ (The Encyclopedia Americana).a Disi ben de wan fu den moro prenspari reide fu na revo di ben kon wantewante tapu Europa.
2, 3. Fa Yehovah de trafasi leki libisma tiriman?
2 Fa Yehovah kenki krinkrin fu libisma tiriman di yu no kan reken tapu den! Wi kan si makriki fa a de tranga fanowdu gi na libisma famiri taki wan kenki kon di te fu kaba sa tyari trutru dresi kon gi kruktudu nanga pina. Ma wi no abi fu frede taki den du fu Gado fu meki disi du kon, sa anga fu wan firi di opo kon. Na ini na buku di panya moro furu na a heri grontapu a ben poti en pramisi taki a sa meki têgo blèsi kon gi na bribi libisma famiri. Disi sa psa awinsi san na fositen libisma nationaliteit, rutu fu ras, skoro ofu sociale positie de (Galasiasma 3:28). Ma yu kan bow a tapu dati?
3 Na apostel Paulus ben teki wan pisi fu na dyaranti di Gado ben gi na Abraham: „Fu tru, ini blèsi mi wani blèsi yu.” Paulus ben poti a tapu dati taki wi fu di „Gado no kan lei noiti, sa abi wan krakti deki-ati fu grabu na howpu di poti a wi fesi” (Hebrewsma 6:13-18). Wi frutrow na ini den blèsi dati kan kon tranga moro fara te wi poti prakseri tapu sortu ordelijk fasi Gado ben poti na fondamenti fu du disi.
4. Fa Gado ben gebroiki difrenti frubontu fu meki en prakseri kon tru?
4 Wi ben si kaba taki Gado ben sroto wan frubontu nanga Abraham pe wan siri ben de ini na tori di ben sa de na wrokosani nanga yepi fu san „ala nâsi fu grontapu” ben sa kisi blèsi (Genesis 22:17, 18). Den Israëlsma ben tron wan siri na skinfasi, ma ini na moro prenspari yeye fasi Yesus Kristus ben sori taki a de na moro prenspari pisi fu na siri fu Abraham. Yesus ben de ooktu na Manpikin fu na Siri, fu na Moro Bigi Abraham, Yehovah. Kristensma di ’de fu Kristus’, de na di fu tu pisi fu na siri fu Abraham (Galasiasma 3:16, 29). Baka di Gado ben opo na frubontu nanga Abraham, a ben poti fu wan pisiten a frubontu di a ben sroto nanga na nâsi Israël a tapu. A frubontu ben meki kon a krin taki den Israëlsma ben de sondari di wan priester di ben o tan ala ten èn wan volmaakti ofrandi ben de fanowdu gi den. A ben kibri na famirilin fu a Siri èn ben de wan yepi fu meki sma kon sabi en. Na Wètfrubontu ben sori ooktu taki Gado tapu na wan ofu tra fasi ben sa meki wan nâsi fu kownu-priester ben sa kon. Ala di na Wèt ben abi krakti ete, dan Gado ben sroto wan frubontu nanga David fu wan kownu lin ini Israël. Na Kownukondre-frubontu nanga David ben sori ooktu go a fesi na wan sma di ben sa abi wan tiri di ben o tan na grontapu.
5. Sortu aksi ofu problema mu kon lusu ete?
5 Ma toku sani ofu marki ben de fu den frubontu disi di ben gersi taki den no ben doro a marki ofu den mu kon a krin ete. Efu fu eksenpre na Siri di ben o kon ben mu de wan kownu na ini David famirilin, fa a ben kan de dan wan priester di ben o tan èn di ben o du moro leki den priester a fesi? (Hebrewsma 5:1; 7:13, 14) Na Kownu disi ben sa kan tiri tapu moro leki wan grontapu grongebied di skotu? Fa den ben o feni na di fu tu pisi fu na siri bun fu go de wan pisi fu na famiri fu na moro Bigi Abraham? Èn srefi efu dati ben kan, sortu kontren den ben sa abi, fu di moro furu memre no ben de bakapikin fu David? Meki wi si fa Gado ben du wètttelijk sani na fasi fu frubontu di a ben poti a tapu èn di ben sa lusu den aksi disi èn ben sa opo a pasi fu wi kisi têgo blèsi.
Frubontu fu wan heymel priester
6, 7 (a) Sortu frubontu di ben kon a tapu Gado ben opo leki fa Psalm 110:4 e taki? (b) Sortu bakagron e yepi wi fu frustan na frubontu disi di ben kon a tapu?
6 So leki wi ben si. dan Gado ben sroto wan frubontu nanga David fu wan bakapikin (wan siri) di fu ala ten ben sa tiri tapu a grontapu kontren na ini na skin fu na Wètfrubontu. Ma Yehovah ben tyari ooktu kon na krin gi David taki wan priester di ben o tan ben sa kon. David ben skrifi: „Yehovah ben sweri (èn a no sa sari): ’Yu de priester te ten di no abi marki na a fasi fu Melchizédek!’” (Psalm 110:4) San ben de na ini na wortu disi di Gado ben sweri, di ben wani taki taki wan persoonlek frubontu ben o de a mindri Gado nanga na Priester di ben o kon?
7 Melchizédek ben de a kownu fu na owru Salem, di so leki de krin ben didon tapu na presi pe bakaten na foto Yerusalem (wan nen pe na wortu „salem” de na ini) ben bow. Na tori fu den kontakti fu Abraham nanga Melchizédek e meki kon bun a krin taki Melchizédek ben de wan kownu di ben anbegi „na Moro hei Gado” (Genesis 14:17-20). Ma toku e kon a krin na ini na fruklari fu Gado na ini Psalm 110:4 taki Melchizédek ben de ooktu priester èn taki disi ben meki en wan aparti sma. A ben de kownu èn ooktu priester, èn a ben dini tapu a presi pe den kownu fu a lin fu Levi baka ten ben sa du den wroko di Gado ben gi den.
8. Nanga suma na frubontu disi fu wan priester leki Melchizédek ben sroto, èn nanga sortu bakapisi?
8 Paulus e gi wi tra moro fini pisi fu a frubontu disi fu wan priester di ben o de leki Melchizédek. A e taki fu eksenpre taki Gado „ben kari Yesus Kristus wan heipriester na a fasi fu Melchizèdek” (Hebrewsma 5:4-10; 6:20; 7:17, 21, 22). Ala di Melchizédek ben abi papa nanga mama di ben de libisma, toku no wan famiri register ben de fu en. Yesus ben kisi na wroko fu priester so bun no akruderi wan skrifi famiri rutu di kon fu Melchizédek, ma na presi fu dati a wroko fu en ben kon langalanga fu Gado. A priesterwroko fu Yesus no sa gi abra na no wan tra sma, bika „a e [tan] priester fu ala ten”. Disi de so, bika den blèsi fu en priesterwroko sa de fu têgo. A de trutru wan blèsi gi wi dati wi abi wan priester di „man ooktu fu frulusu dorodoro den sma di e kon na Gado nanga yepi fu en” èn di kan gi leri èn tyari getrow sma fu têgo. — Hebrewsma 7:1-3, 15-17, 23-25.
9, 10. Fa sabi fu na di fu feifi frubontu disi e meki a frustan fu wi fu na fasi fa Gado prakseri ben sa kon tru e kon moro bigi?
9 Ete wan tru tori fu bigi bodoi de taki Yesus wroko leki Kownu-Priester no de soso gi na grontapu. Na ini na srefi kontekst pe David e fruteri fu na frubontu disi fu wan priester leki Melchizédek, a ben skrifi: „Den wortu fu Yehovah gi mi Masra de: ’Sidon na mi leti-anu sei te leki mi poti yu feyanti leki wan futubangi fu yu futu.’” Wi kan si fu dati-ede dati Yesus — na Masra fu David — ben sa abi wan presi na Yehovah na ini heymel, èn a ben kisi dati ooktu di a ben opo go na heymel. Komoto fu heymel Kristus makandra nanga en Tata a kan sori en makti fu poti feyanti na en ondro èn fu leisi krutustrafu. — Psalm 110:1, 2; Tori fu den apostel 2:33-36; Hebrewsma 1:3; 8:1; 12:2.
10 Now di wi kon sabi na di fu feifi frubontu disi, dan wi abi wan moro bradi inzicht fu dati-ede ini na bun èn orde fasi fa Yehovah sa meki en prakseri kon tru. Na frubontu disi e gi buwèisi taki na fosi pisi fu na siri sa de ooktu priester na ini heymel èn taki en makti leki Kownu-priester sa go te na a heri universum. — 1 Petrus 3:22.
Na nyun frubontu èn na di fu tu pisi fu na siri
11. Sortu problema ben de ini na tori fu na di fu tu pisi fu na siri?
11 Di wi ben luku a fesi kaba na frubontu fu Abraham, wi ben taki taki Yesus ben tron a fosi pisi fu na siri akruderi wan reti na skinfasi. A ben komoto langalanga fu na famiri-edeman Abraham èn a ben de leki volmaakti libisma wan Manpikin fu na Moro Bigi Abraham. Ma fa a de nanga libisma di abi na grani fu tron na di fu tu pisi fu na siri fu Abraham, „erfgenaam ini na tori fu wan pramisi”? (Galasiasma 3:29) Fu di den de onvolmaakti, èn fu di den de na famiri fu na sondari Adam, meki den no ben o feni den bun fu de fu na famiri fu Yehovah, na Moro Bigi Abraham. Fa na skotu fu onvolmaakti fasi ben sa kan wini? Gi libisma dati ben sa de wan sani di no ben man, ma gi Gado a no de wan sani di no kan. — Mattéus 19:25, 26.
12, 13. (a) Fa Gado ben taki a fesi fu ete wan frubontu? (b) Sortu aparti marki fu a frubontu disi e frudini wi prakseri?
12 Ala di na Wèt ben abi krakti ete, dan Gado nanga mofo fu en profeiti ben taki: „Mi sa sroto seiker wan nyun frubontu nanga na oso fu Israël èn nanga na oso fu Yuda; no leki na frubontu di mi ben sroto nanga den fositen tata fu den . . . ’a frubontu fu mi di den srefi ben broko’ . . . Mi wani poti mi wèt na ini den ini sei, èn na ini den ati mi sa skrifi den. Èn mi wani tron den Gado èn den sa tron mi pipli. Èn den no sa leri moro . . . ’Sabi Yehovah!’, bika den alamala sa sabi mi . . . Bika mi sa pardon den sondu èn den sondu mi no sa prakseri moro.” — Yeremia 31:31-34.
13 Luku pikinso taki na nyun frubontu disi ben sorgu na ini na kisi fu pardon fu sondu, èn a de krin taki a de tapu wan fasi di ’no ben de leki’ na seti a ondro na Wèt ini na tori fu meti-ofrandi. Tapu a dei di Yesus ben dede, a ben tyari leti kon tapu disi. Baka di Kristus ben nyan nanga en disipel na Paska fesa so leki na Wèt ben aksi disi, a ben poti na Avondmaal fu Masra. Na a ala yari fesa disi na dringi fu wan gemeenschappelijk beiker ben sa de ini na tori, èn fu disi Yesus ben taki: „Na beiker disi wani taki na nyun frubontu ini akruderi nanga mi brudu di ben lon fu na bun fu unu.” — Lukas 22:14-20.
14. Fu san-ede a nyun frubontu e prei wan prenspari rol ini a meki kon fu na di fu tu pisi fu na siri?
14 Na nyun frubontu so bun ben sa bigin wroko nanga yepi fu Yesus brudu. Tapu a gron fu so wan volmaakti offer Gado wan dei èn fu alaten ’ben kan gi pardon fu sondu’. Go prakseri pikinso san dati ben sa wani taki! Efu Gado ben sa kan pardon den sondu fu libisma di gi den srefi na a dini fu Gado èn di komoto fu na famiri fu Adam, dan a ben sa kan si den leki sondro sondu, ben kan wiki den leki yeye manpikin fu na Moro Bigi Abraham èn moro fara salfu den nanga santa yeye (Romeini 8:14-17). Na so fasi a nyun frubontu di kisi krakti nanga Yesus offer ben sa meki den disipel man fu tron na di fu tu pisi fu na siri fu Abraham. Paulus ben skrifi: „Nanga en dede [Yesus ben sa] puru a sma a pasi di ben abi na wrokosani fu meki dede kon, dati wani taki Didibri, èn [a ben sa] fri ala sma di fu frede ede fu dede den heri libi langa kon de ondro katibo, bika a no e yepi kwetikweti te yu luku en bun engel, ma a e yepi Abraham siri.” — Hebrewsma 2:14-16; 9:14.
15. Suma de den partij na ini na nyun frubontu?
15 Efu Yesus now ben de na mindriman fu na nyun frubontu èn ben gi na ofrandi di ben meki a frubontu dati kisi krakti, dan suma ben de den partij na ini na frubontu disi? Yeremia ben taki a fesi taki Gado ben sa sroto na frubontu disi nanga „na oso fu Israël”. Sortu Israël? No na Israël na skinfasi, di akruderi den bepaling fu na Wèt ben mu meki den besnij den, bika na nyun frubontu ben meki taki na fositen frubontu ben kon owru (Hebrewsma 8:7, 13; luku blz. 31). Now Gado ben sa handri nanga dyu èn heidensma di nanga bribi ben sa ondrofeni na agersi ’besnijdenis fu na ati nanga yeye’. Disi de ini akruderi nanga na tru tori taki so leki Gado ben taki, ’en Wèt ben sa skrifi ini a frustan èn ini na ati’ fu den sma di ben teki poti na ini na nyun frubontu (Romeinesma 2:28, 29; Hebrewsma 8:10). Paulus ben kari den sortu yeye dyu disi „na Israël fu Gado”. — Galasiasma 6:16; Yakobus 1:1.
16. Fa na nyun frubontu e yepi fu meki a sani du kon di Exodus 19:6 e sori na tapu?
16 Fu di Gado ben handri now nanga na yeye Israël meki wan doro fu okasi ben opo. Di Gajo ben meki a Wèt bigin wroko a ben taki taki den manpikin fu Israël „ben sa tron wan kownukondre fu priester èn wan santa nâsi” gi en (Exodus 19:6). Te yu luku en fini na Israël na skinfasi noiti ben kan tron wan nasi pe ala aparti memre ben de kownu—priester, èn a no ben tron dati noiti ooktu, Ma dyu nanga heidensma di den ben teki leki na di fu tu pisi fu na siri fu Abraham na den ben kan tron kownu-priester.b Na apostel Petrus ben taki dati disi de so fu di a ben taki gi den sortu sma disi: „Unu de ’wan geslakti di den ben teki puru, wan kownu-priester famiri, wan santa nâsi, wan pipli di de wan spesrutu gudu, so taki na ala pe unu ben sa meki den tumsi moi sani bekenti’ fu na Sma di ben kari unu komoto fu dungru.” A ben skrifi ooktu taki wan ’gudu di no e pori ben poti gi den na ini heymel’. 1 Petrus 1:4; 2:9, 10.
17. Fu san-ede a nyun frubontu „de moro betre” leki na Wètfrubontu?
17 Fu dati-ede meki na nyun frubontu makandra nanga na frubontu fu Abraham di ben de kaba e meki dati na di fu tu pisi fu a siri e kon de. Na nyun frubontu disi mindri Yehovah èn den kristen di wiki nanga yeye e meki a kan fu de wan heymel nâsi fu kownu-priester ini na kownufamiri fu na Moro Bigi Abraham. Wi kan frustan so bun fu san-ede Paulus ben taki taki disi de „wan srefi sortu moro betre frubontu di akruderi a wèt abi fondamenti fu moro betre pramisi” (Hebrewsma 8:6). Na ini den pramisi dati yu abi fu eksenpre na blèsi taki Gado wèt skrifi na ini na ati fu sma di gi den srefi krinkrin na ini na dini fu en èn di den sondu fu den no sa tyari kon ini prakseri èn di alamala ’den sabi Yehovah, fu a moro mendriwan te a moro bigiwan’. — Hebrewsma 8:11.
Yesus frubontu fu wan Kownukondre
18. Na sortu fasi den frubontu di wi luku te so fara, no e meki a prakseri fu Gado kon tru krinkrin?
18 Efu wi e go prakseri fu den siksi frubontu di wi ben taki fu den, dan a e sori taki Yehovah seti ala sani akruderi na wèt san de fanowdu fu meki en prakseri kon tru. Toku na beibri e taki ete fu wan frubontu, di e sroiti na san wi ben luku kaba, wan frubontu di e gi moro bodoi fu na tumsi prenspari afersi disi. Kristensma di wiki nanga na yeye, nanga reti e fruwakti taki ’Masra sa fri den fu ibri goddelowsu wroko èn sa frulusu den gi en heymel kownukondre’ (2 Timotéus 4:18). Na ini heymel den sa de wan nâsi fu kownu-priester, ma san sa de na gebied fu den? Te den kisi wan opobaka go na heymellibi, dan Kristus de drape kaba leki volmaakti heipriester. A sa opo ooktu baka nanga kownu makti fu sori en tirimakti na a heri universum (Psalm 2:6-9; Openbaring 11:15). San de fu du gi den tra kownu-priester?
19. Oten èn fa wan di fu seibi prenspari frubontu ben sroto?
19 Tapu 14 Nisan fu na yari 33 G.T. tapu a neti di Yesus ben poti na Avondmaal fu Masra èn ben taki fu „na nyun frubontu akruderi en brudu”, a ben taki fu wan tra frubontu, a di fu seibi di wi sa go taki fu en. A ben taki fu en getrow apostel: „Unu de den sma di ala ten ben tan na mi na ini mi tesi; mi e sroto wan frubontu nanga unu, net so leki mi Tata ben sroto wan frubontu nanga mi, fu wan kownukondre, so taki unu kan nyan èn dringi na ini mi kownukondre na mi tafra èn kan sidon tapu troon fu krutu den twarfu lo fu Israël” (Lukas 22:20, 28-30). Yoisti so leki na Tata ben sroto na frubontu nanga Yesus taki a ben sa de leki Melchizédek, na so Kristus ben sroto wan persoorlek frubontu nanga en loyaal bakaman,
20. Nanga suma na frubontu fu wan kownukondre ben sroto, èn fu san-ede? (Daniël 7:18; 2 Timoteus 2:11-13)
20 A de seiker tru taki den erfu apostel ben tan na Yesus na ini en tesi, èn a frubontu e meki wi si taki den ben sa sidon tapu troon. Moro fara Openbaring 3:21 e sori taki ala kristensma di ben wiki nanga yeye èn di ben sa buwèisi den getrow fasi, sa sidon na tapu heymel troon. Disi de so bun wan frubontu di sroto a mindri ala 144.000 di bai nanga Yesus brudu fu teki poti na ini heymel leki priester èn „leki kownu fu tiri tapu na grontapu” (Openbaring 1:4-6; 5:9, 10; 20:6). Nanga yepi fu na frubontu di Yesus ben sroto nanga den meki den e kon de wan nanga en na ini tirimakti. Na ini seiker fasi a de so leki wan bruid fu wan hei kownu famiri e kon trow nanga wan kownu di e tiri. Na so fasi na bruid e kon na ini wan positie pe a e teki prati nanga en bruidegom na ini Kownukondre tirimakti. — Yohannes 3:29; 2 Korintesma 11:2; Openbaring 19:7, 8.
21, 22. Sortu blèsi wi kan fruwakti fu na sani ede san den frubontu disi meki du kon?
21 Sortu winimarki disi sa tyari gi na libisma famiri di e gi yesi? No Yesus èn no den 144.000 sa de den ferlekti despoot, di ’no kan gi trutru lusu’. Na a tra sei den e dyaranti wi taki Yesus de wan heipriester „di net so leki wi ini ala fasi ben kisi tesi ma sondro sondu”. Fu dati-ede wi kan frustan fu san-ede a „kan abi sari-ati” nanga libisma swakifasi èn fu san-ede den „tra skapu”, netleki den salfu kristen, ooktu nanga yepi fu Kristus kan kon na Gado troon „nanga fri fu taki sondro frede”. Na so fasi a de ooktu so gi den taki den „kan kisi sari-ati èn kan feni no frudini bunfasi leki yepi na a yoisti ten”. — Hebrewsma 4:14-16; Yohannes 10:16.
22 Den sma di den teki poti na ini na frubontu fu de makandra nanga Yesus kownu-priester, abi ooktu wan prati na ini a blèsi fu na libisma famiri. So leki den priester fu na lo fu Levi na ini na owru ten ben de fu na bun fu na heri nâsi fu Israël, na so den wan di sa du dienst makandra nanga Yesus tapu heymel troon, sa krutu ala sma di e libi na grontapu na ini regtvaardiki fasi (Lukas 22:30). Den kownu-priester dati ben de wan dei libisma èn den sa frustan so bun ala den fanowdu fu na libisma famiri. Na di fu tu pisi fu na siri sa sorgu makandra nanga Yesus taki „ala nâsi kisi blèsi.” — Galasiasma 3:8.
23. Fa aparti sma mu handri fu wroko makandra nanga den frubontu disi?
23 Ala sma di abi na lostu fu teki prati na ini na blèsi dati gi na libisma famiri èn na so fasi nyanbun fu den frubontu fu Gado, e kisi a kari now fu dati (Openbaring 22:17). Wan tumsi moi stap di den kan du, de fu de drape na a nyan fu na fesa fu na Avondmaal fu Masra, di sa hori tapu dridewroko 22 maart 1989 baka te son dongo. Meki now plan fu de na a fesa disi ini wan fu den gemeente fu Yehovah Kotoigi. Drape yu sa kon sabi moro fu den frubontu fu Gado èn kon sabi moro fara fa yu kan nyanbun fu den.
[Futuwortu]
a „Srefi den moro prefuru kenki no ben kenki noti na wan pôti burulibi, wan grupu fu heiman di ben abi en tumsi bun èn di ben pai pikinso belasting, wan mindri-grupu di no ben go nofo na ini na tiri èn na maatschappij . . . ala di wi kan taki taki na ferplekti despotisme ben bigin fu du wan sani na problema di den no ben kan poti moro langa na wan sei, toku a no ben kan gi no wan trutru lusu ini na politiek èn ekonomiya trutru fasi fa sani ben de.” — Western Civilization — Its Genesis and Destiny: The Modern Heritage.
b Yesus no de wan fu den partij na ini na nyun frubontu. En de a Mindriman fu na frubontu èn a no abi sondu di musu kisi pardon. Boiti fu dati a no abi fu tron kownu-priester tapu na gron fu na nyun frubontu, bika a de kownu akruderi na frubontu nanga David èn ooktu priester leki Melchizédek.
Yu kan memre disi ete?
◻ Fu san-ede na frubontu di Psalm 110:4 e kari ben sroto, èn san a ben du?
◻ Suma den ben teki poti na ini na nyun frubontu, èn fa a ben yepi fu meki wan nâsi fu kownu-priester ben du kon?
◻ Fu san-ede Yesus ben sroto wan persoonlek frubontu nanga en bakaman?
◻ San na den seibi frubontu di wi ben luku?
[Schema na tapu bladzijde 19 di e tyari sani kon na krin]
(Efu yu wani si pe den sani disi skrifi, luku a tijdschrift)
Na frubontu fu Eden Genesis 3:15
Na frubontu nanga Abraham
Na Wetfrubontu
Na Kownukondre frubontu nanga David
Frubontu fu de wan priester leki Melchizédek
Na fosi pisi fu na siri
Na di fu tu pisi fu na siri
Têgo bresi
[Schema na tapu bladzijde 24 di e tyari sani kon na krin]
(Efu yu wani si pe den sani disi skrifi, luku a tijdschrift)
Na frubontu fu Eden Genesis 3:15
Na frubontu nanga Abraham
Na Wètfrubontu
Na nyun frubontu
Na Kownukondre frubontu nanga David
Frubontu fu de wan pristri leki Melchizédek
Na fosi pisi fu na siri
Frubontu fu wan heymel kownukondre
Na di fu tu pisi fu na siri
Têgo blesi