„Frede Gado èn gi en glori”
„Frede Gado èn gi en glori”. — OPENBARING 14:7.
1. Suma wi mu frede, èn fu san den no mu abi frede?
SUMA WI MU FREDE? Seiker no na faya kloru draak, Satan nanga en ogriyeye legre! Baka na gebortu fu na Kownukondre na ini 1914 Kristus Yesus ben iti den puru na hemel. Den visioen fu na Apocalyps e tyari morofara kon a krin na organisâsi di Satan e gebroiki dya na grontapu na ini en laatste sondro howpu muiti fu meki Gado prakseri no kon tru. Na ini na sori disi na ini prenki tu ogri meti di e priti sma èn wan drungu huru-uma — Babylon na Bigiwan — e kon na fesi. Wi musu frede fu disi? Kwetkweti! Na presi fu dati wi mu abi frede gi Yehovah nanga en Kristus, di e tyari now wan definitief krutu kon na Satan bedrigi grontapu. — Odo 1:7; Mattéus 10:28; Openbaring 12:9-12.
Leimofo meti
2. Sortu ogri meti wi e kisi fu si na ini na di fu aiti visoen, èn san a e prenki?
2 Te na di fu aiti visioen fu na Openbaring e kon a krin, dan wan ogri meti e opo komoto fu na krasi se fu libisma. A abi seibi ede nanga tin tutu nanga tin kroon, di de wan prenki fu kownumakti di Satan gi na den. A e afrontu Yehovah, e priti en dienstknegti soleki wan bigi sortu tigri, wan beer ofu wan lew ben sa du; ma na makti fu na meti de fu wan pisten, fudi a komoto fu na draak, Sata, di a e agersi en srefsrefi. Na profeiti Daniël ben ferteri a fesi kaba fu grontapu politiek tiri leki meti èn den srefi abi nofotron ogrimeti leki den nationaal symbool soleki na Ingrisi lew èn na Amerkan aka (Daniël 8:5-8, 20-22). Ma now wi e si wan samengesteld meti di abi na ini en ala den politiek mati fu na bijbel historia, di so furutron ben kiri Gado tru dienstknegti na grontapu. Den „ede” di ben kon a fesi a mindri den mati disi ben de Egypte, Assyria, Babylon, Medo Persia, Griki kondre, Rome èn leki laatste na Anglo-Amerkan dualistis grontapu makti. — Openbaring 13:1, 2; 12:3, 7-9.
3. (a) Fa wan fu den ede fu na ogri meti ben kisi wan „kapu fu wan feti-owru”? (b) Fa na tu tutu ogri meti e teki fesi fu meki wan popki fu na fosi ogri meti? (c) San na a nen fu na fosi ogri meti èn san a nen wani taki?
3 Na ini na ten fu na grontapu feti fu 1914-1918 Ingrisikondre (Groot Brittania) ben kisi leki na di fu seibi grontapu makti wan „kapu fu wan fet’-owru” di ben kan kiri en. Ma den Verenigde Staten fu Amerkankondre ben kon yepi en. Fu sensi a ten dati Amerika nanga Ingrisikondre e wroko makandra leki wan tu-kondre grontapu makti di Yohannes morofara e ferteri fu en leki wan ogri meti nanga tu tutu, di e kon fu wan gevestigde libisma maatschappij „na grontapu”. Fudi na tu tutu meti disi teki fesi meki den e meki wan popki fu na fosi ogri meti èn na popki dati kisi libi, san e agersi fa na Anglo-Amerkan grontapu makti ben tron na moro prenspari wan di ben meki go a fesi èn ben gi libi na a Folkubontu èn na wan di waka kon na en baka, den Verenigde Naties. Na fosi ogri meti abi wan nen-nomru, 666. Disi na wan onvolmaakti nomru moro mendri leki na bijbel volmaakti seibi èn na so siksi na ini na di fu dri graad e sori tapu na rampu onvolmaaktifasi fu den disi ten libisma tiriman. Aladi Yehovah Kotoigi e respeki na tiri èn e abi wan bun eksempre na ini na gi yesi na den wet fu a kondre pe den e libi, toku den e weigri nanga dek’ati fu anbegi na „ogri meti” ofu en popki — Openbaring 13:3-18; Romeini 13:1-7.
Frede Gado — Fu san-ede?
4. (a) Suma den e si tanapu tapu na hemel bergi Sion, èn suma den 24 owrusma a fesi Gado troon e agersi? (b) San na difrenti a mindri na ’nyun singi’ di na bigi ipi e singi?
4 Now wi e libi na tori fu den meti dati now pikinso. Ini wan verfrissend kontrari na di fu neigi visioen poti prakseri tapu na Lam. A e tanapu tapu na bergi Sion, nanga en 144.000 di a e bai leki fosiwan komoto fu na libismafamiri. Aladi sonwan fu den e dini ete te now na grontapu, dan na yeyefasi ala den 144.000 „kon na wan bergi Sion èn . . . na a hemel Yerusalem” (Hebrewsma 12:22). A de wan sani di fiti taki ooktu den 24 owrusma den e si dya na fesi na troon fu Gado, baka den e agersi nasrefi grupu salfuwan te yu luku en fu wan tra sei — leki kownu nanga priester di opo fu dede kaba èn di den poti a wroko. Den 144.000 e singi wan nyun singi. A e kon fu na aparti ondrofeni fu den taki den ben bai den puru fu na grontapu fu tron kownukondre erfgenaam. Ooktu na bigi ipi „e singi gi Yehovah wan nyun singi”, ma disi e kenki na ini disi taki den e singi nanga na fruwakti fu kisi tego libi tapu na grontapu grondgebied fu na Kownukondre. — Openbaring 7:9; 14:1-5; Psalm 96:1-10; Mattéus 25:31-34.
5. Sortu nyunsu na engel e meki bekenti di e frei a mindri fu na hemel, èn fu san-ede a de tego? (b) Sortu komando na engel e gi nanga wan tumsi tranga sten, èn fu san-ede a de wan sani di de so fiti?
5 Na visioen e kon now moro bigi. Yohannes e si wan tra engel e frei na ini na mindri fu hemel.Èn fa a abi prisiri ten fu meki bekenti! A de tego bun nyunsu, bika a wani taki tego libi gi den sma fu ibri nâsi èn tongo èn pipel di e gi yesi a Gado na ini na yuru disi fu en krutu. Na presi fu anbegi den takru sortu meti di Yohannes ferteri dyonsro fu den, dan seiker tog na kefarlek bigi Gado disi mu kisi anbegi, iya èn dati nanga a gi fu yusrefi na en èn nanga lobi? En de a Sma di ben meki hemel nanga grontapu. En de na fonten fu ala sani di de, den sani di de na libi èn den sani di no abi libi. Na engel sobun abi ala reide fu komanderi nanga tranga sten: „FREDE GADO ÈN GI EN GLORI!” Na sten fu na engel de fu yere na a heri grontapu èn Yehovah Kotoigi e taki baka na krakti kari fu en gi na heri libismafamiri na ini sowan 200 tongo. — Openbaring 14:6, 7; Yesaya 45:11, 12, 18.
Na fadon fu na bigi Babylon
6. Sortu nyunsu di e seki sma wan tra engel e meki bekenti?
6 Wan tra engel e sori ensrefi. Trutru na boskopu di a e meki bekenti e seki sma: „A fadon! Babylon na Bigiwan fadon! En di e meki ala nâsi dringi fu na win fu na atibron fu en hurulibi!” (Openbaring 14:8) Suma na a Babylon na Bigiwan, dati srefi nâsi a kan kori èn meki kon drungu?
7. San na Babylon na Bigiwan, èn fa a ben du kon?
7 Na owru Babylon ben de na fonten fu falsi fasi fu anbegi, di ben panya ensrefi go na a heri grontapu fu tron wan ogri yeye grontapu makti di den e kari nanga reti „Babylon na Bigiwan”. Di a ten ben doro dan Rome ben go teki na ini na kerki kownukondre dati wan prenspari presi, bika ini Rome na kristenheid di fadon komoto na bribi ben du kon èn te now ete Rome de wan grontapu centrum fu Babylon fasi fu anbegi. Disi ben de krin fu si na ini 1986 di den kerki tiriman fu na grontapu ben gi yesi na a kari fu na paus fu Rome fu makandra nanga en kon na ini Asisi, krosbei fu Rome fu begi fu na bun fu na internationaal yari fu vrede di den Verenigde Naties ben poti.
8. (a) Na sortu fasi Babylon na Bigiwan ben meki wan heri fadon, èn sensi oten disi de fu si? (b) San e meki wi si taki den begi fu kerki fesiman fu kisi vrede e tan sondro fu Gado yere den?
8 Ma Baylon na Bigiwan ben ondrofeni wan kefarlek bigi fadon. Sensi 1919 disi e kon a krin fu na yepi di e kon dei fu dei moro mendri gi falsi fasi fu anbegi na a heri grontapu. Na atheistis communisme abi makti now tapu bigi pisi fu na grontapu. Yongusma e kisi ini a ten disi evolutie fu leri, san de kontrari a Wortu fu Gado. Na ini anitri Europa pikinso sma nomo e go na kerki, èn wan paus di e reis e du furu muiti fu hori en katholiek kownukondre na wan. Begi di e go na den furu gado fu den grontapu fasi fu anbegi e tan de krin wan sani di Gado no e yere. Ruth L. Sivard ben ferteri: „Na ini 1987 yu ben abi 22 feti di ben e feti, moro feti leki na ini iniwan yari a fesi ini na historia di ben skrifi. Den sma di ben dede ala nanga ala na ini den feti disi ben de te so fara moro pikinso 2.200.000 — èn es’esi a e kon de moro hei.”a Fa na begi-komakandra fu Asisi ben sori taki a ben de wan sani di no ben tyari froktu kon èn toku na paus ben memre na ini 1987 na komakandra dati fudi a ben meki wan memremoni nanga en fowtow na a wan sei èn wan symbool fu na begi-komakandra na a tra sei. Den e tan „taki: ’Vrede de! Vrede de!’ aladi nowan vrede de”. — Yeremia 6:14
Puru na hurulibi fu Babylon kon na doro
9. Fu sortu hurudufasi den kerki fesiman fu Babylon na Bigiwan ben kisi pori nen?
9 Openbaring 4:8 e sori taki Babylon na Bigiwan de wan suta-uma. En kerki leriman kisi takru nen fu en hurudu libi nanga waka ede. Televisie dominee ben krabu wiwiri puru na den ipi fu den èn hondrohondro milyun Amerkan dalla den e tyari kon na ini, aladi na asrefi ten den ben du syen hurudu. Efu den katholiek priester ben kon kisi wan takru nen, soleki e kon na krin fu na bericht di e kon now na ini The Bacon Journal fu Philadelphia (Pennsylvania, VS) fu 3 yanuari 1988: „Hondrohondro pikin di ini de feifi yari di psa katholiek priester ben trobi na ini den Verenigde Staten, ben kisi seryusu emotioneel trauma fu dati, na so papa nanga mama nanga psychiater, kerkisma nanga publiki kragiman ben taki di ben de ini den tori disi.” Sekshurudu ben pori na bun nen fu furu fu den kerkileriman fu Baylon na Bigiwan.
10. (a) Tapu san na „hurulibi” fu Babylon na Bigiwan ini Openbaring 18:3 e sori? (b) Fu san-ede ooktu tapu den kerki leriman fu Babylon na Bigiwan wan hebi brudupaiman de, soleki Openbaring 18:24 e sori?
10 Na win fu en hurulibi, e sori spesrutu tapu disi, dati na falsi fasi fu anbegi ben meki mofo nanga den tiriman, ben hori baka gi den politiek campange nanga den feti fu den èn ben dwengi sma fu anbegi wan ofu tra nationalistis pisi fu na ogri meti. Politiek man nofotron ben feni na ini fasi fu anbegi wan patna di den ben kan gebroiki fu doro na marki fu den, soleki wi kan si ini na ferbontu fu Hitler nanga na Vaticaan na ini 1933 èn na Spanyoro Borgrufeti fu 1936-39. Ini na ten fu na di fu Tu Grontapufeti den kerki fesiman fu na lomsu, anitri, boedhistis nanga tra fasi fu anbegi fu ala tu sei ben tyari densrefi meki na nationalistis tranga firi fu na lobi fu feti ben drungu den. Ooktu na tapu den wan hebi brudu paiman e rostu fu den tintin milyunmilyun srudati nanga borgru di dede fu sensi 1914 na ini feti. Den kerki fesiman di ben steun den facist nanga nazisma, abi ooktu brudu paiman fu den Kotoigi fu Yehovah ede nanga trawan di den ben kiri nanga gon ofu ben dede ini concentratiekampu. — Yeremia 2:34; Openbaring 18:3, 24.
11. (a) San den salfu kristen èn na bigi ipi ben weigri? (b) Sortu tumsi bigi fruwakti e gi wan krakti reide fu frede Gado èn gi en glori?
11 Loyaal salfu kristen makandra nanga nomru fu na bigi ipi di e kon moro furu ben go doro FU FREDE GADO ÈN GI EN GLORI, na ini den 74 yari di ben pasa. Nanga wan faste bosroiti wi ben weigri fu anbegi sortu nationaal sani ooktu fu na ogri meti. Wi ben weigri fu gi glori na a popki fu na meti — na Folku bontu èn na V.N. — bika wi e frustan taki soso na Kownukondre fu wi Masra Yehovah èn fu en Kristus kan tyari tru vrede nanga seikerfasi kon. Wi teki na faste bosroiti fu ondrow „den gebod fu wi Gado èn na bribi fu Yesus”. Na horidoro dati ben tyari wan paiman kon! Den e ferklari salfu kristen koloku, di „e dede ini wanfasi nanga Masra”, bika „den sani di den ben du, e go makandra nanga den”. Èn fu na sei fu den memre fu na bigi ipi, di kande dede fu ferfolgu ede, leki wan bakapisi fu siki ofu nanga ongoloku, na matifasi di den kisi nanga Gado, e dyaranti den fu wan fruku opobaka ini na maatschappij fu na „nyun grontapu.” Den tumsi bigi fruwakti disi de trtru wan krakti reide fu FREDE GADO ÈN FU GI EN GLORI. — Openbaring 11:15, 17; 12:10; 14:9-13; 21:1.
12. Sortu tu koti fu nyanyan e feni presi, èn oten?
12 Aladi na krutu e go doro, dan engel e gi na komando fu poti tu nyanyan. Na fosi kotiman fu nyanyan de Yesus, di sensi 1914 den ben poti ini Kownukondre glori, bika en ben sidon tapu wan weti wolku, nanga wan kroon tapu en ede èn a de „leki wan libismapikin.” Now, ini na dei fu Masra, a e koti na nyanyan fu na grontapu, fosi ini a tori fu den salfu kristen di tan abra èn dan den milyunmilyun sma fu na bigi ipi. (Teki gersi nanga Mattéus 25:31-34; Yohannes 15:1, 5, 16.) Kontrari nanga dati dan na di fu tu koti fu nyanyan de fu „na droifibon fu grontapu”, di e iti go na ini ’na bigi winpersbaki fu na atibron fu Gado’. Disi na a krutu di sa kon na ini Armageddon pe wan pori èn wan bigi bruya libisma maatschappi e rutu , puru èn den vergif froktu fu en e masi tron papa. Meki Yehovah kisi bigi nen te a e fri na grontapu fu na vergif droifibon disi! — Openbaring 14:14-20; 16:14, 16.
„Yehovah . . . regtvaardiki èn tru”
13. (a) Sortu singi den salfuwan di wiki komoto fu dede e singi ini na di fu tin visioen èn fa a singi dati de? (b) Fa den regtvaardiki krutu fu Gado e kon krin na fesi na ini na visioen disi?
13 Na ini a di fu tin visioen lontu fu Openbarlng wi e si agen sani di e psa na fesi na troon fu Gado. Bigi na prisiri de fu na fu de di a de drape! Salfuwan di wiki komoto fu dede — den di ben wini — fudi den BEN FREDE GADO ÈN GI EN GLORI e singi ’na singi fu Moses èn fu na Lam’: „Bigi èn wondru yu wroko de, Yehovah Gado, na Almaktiwan, regtvaardiki èn tru yu pasi de. Kownu fu tego. Suma no sa frede yu trutru Yehovah, èn gi glori na yu nen, fudi yu wawan de loyaal? Bika ala nâsi sa kon èn anbegi na yu fesi bika yu regtvaardiki wet ben meki kon na krin.” Den krutu fu Gado futru de regtvaardiki èn tru, soleki na ini na heri visioen disi e kon so krin a fesi. Den engel e kanti seibi preti fu Gado atibron trowe, san meki na tyari kon makandra fu ala nâsi go na Armageddon du kon èn wan warskow taki Babylon na Bigiwan tyari kon na ini prakseri gi Gado! Disi de nanga reti na ten fu na kari fu FREDE GADO ÈN FU GI EN GLORI. — Openbaring 15:1–16:21.
14. Sortu prenspari rol Babylon na Bigiwan e prei na ini den visioen 11 nanga 12, èn fu san-ede a de a moro hei ten fu gwe libi en?
14 Den e kari Babylon na Bigiwan wantu tron na ini Openbaring. Wi e si en agen leki wan sroto figuur na ini na visioen 11 nanga 12. A ’e sidon tapu furu watra’, e hori controle tapu folku èn e meki den drungu nanga en vergif èn lei leri. Ensrefi kon drungu fu „na brudu fu den santawan” di a ben kiri na ini na ten fu ferfolgu, èn fu en verraderlek sutufaya fu feti ede a e tyari brudupaiman ini a tori fu „alasma di den ben srakti na grontapu”. Dati den ben go moksi densrefi nanga na bigi bisnis grontapu èn ben puru moni na a skin fu a pipel, ben gi en bun furu gudu di ben kisi nanga reti. A moro tegu sani de a politiek freirifasi fu en pe srefi nanga ala sortu buweigi a ben feti na baka biginen fudi a ben go rij na vrede-nanga seikerfasi-meti — na V.N. Ma den tutu fu yoisti a meti dati di abi srudati makti sa priti en na pispisi èn pori en. A de a moro hei ten taki ala sma di E FREDE GADO ÈN E GI EN GLORI gwe libi en bika den sondu fu en ben ipi densrefi go te na hemel, èn Gado ben tyari den ongeregtigheid fu en kon ini prakseri.
15. Na pori fu a bigi huru disi e meki sortu prijse singi kon èn sortu tra prisiri sani di psa e waka kon a baka?
15 Na tiri fu Babylon na Bigiwnn e kon fu dat’ede leki wan regtvaardiki krutu fu Yehovah. Leki wan warderi fu disi meki Halleluyah e bari na ini hemel èn ooktu na grontapu, pe den e taki taki ferlusu, glori nanga krakti e kon fu Yehovah. Na ini don bari disi fu „prijse Yehovah!” di e taki furutron na bigi prisiri e kon na fesi fu na tego pori fu na bigi huru-uma. Fa na pori fu en de wan kontrari nanga wan tumsi bigi koloku sani di e psa na ini hemel — na trow fu na Lam, Kristus Yesus, èn en bruid, den 144.000 getrow winiman! Wan prijse singi leki wan dondru e de fu yere: „Yehovah wi Gado, na Almaktiwan”, iya, „meki wi prisiri èn breiti, èn meki wi gi en na glori, bika na trow fu na Lam doro èn en uma e meki ensrefi klari”! — Openbaring 19:1-10.
16. Sortu strei-aksi te fu kaba sa koti leki fa visioen 13 e sori èn fa?
16 Ma bifo na trowlibi dati kan feni presi na ini hemel, dan visioen 13 e meki wi si fa na strei-aksi ini a tori fu Yehovah Soevereiniteit e kon lusu. En Kownu fu den kownu èn Masra fu den masra, Krustus Yesus, makandra nanga legre fu engel, „e krutu èn e feti na ini regtvaardikifasi” te a e masi na winpersbaki fu na atibron fu na faya-ati fu Gado na Almaktiwan. Ala tra pisi ete fu Satan grontapuseti fu sani tan abra ete e naki panya, kon tron papa! (Openbaring 19:11-21) Te wi e si na wini dati di e kon es’esi nanga yepi fu den visioen fu Openbaring, dan seiker wi abi ala reide fu FREDE GADO ÈN GI EN GLORI.
Gi glori na Gado fu tego
17. San visioen 14 nanga 15 e tyari kon a krin fu na koloku bakapisi fu alasma di e frede Gado èn e gi en glori?
17 Den visioen 14 nanga 15 fu openbaring e tyari na koloku bakapisi kon a krin gi alasma di e frede Gado èn e gi en glori. Aladi den e sroto Satan nanga en ogriyeye fu dusun yari na ini na peti di no abi gron, dan na hemel trow fu a Lam èn en bruid e feni presi èn den 144.000 kompe Kownu nanga priester e tiri dusunyari aladi den e opo na libismafamiri kon de volmaakti. Baka wan laatste tesi dan den sma di ben go doro fu FREDE GADO ÈN GI EN GLORI sa wini èn den sa feni den warti fu kisi tego libi. A mindri den yu sa abi milyardmilyard sma di ben wiki komoto fu dede, „den bigiwan èn den pikinwan”, di sa sori taki den de warti taki den nen skrifi poti na ini na buku fu libi. „Wan nyun hemel nanga wan nyun grontapu” sa tyari bun furu blesi kon gi na libisma famiri, blesi di wi kan de seiker fu en, bika leki wi Mekiman fu ’ala nyun sani’ Yehovah e ferklari: „Skrifi, bika den wortu disi de getrow èn tru.” — Openbaring 20:1–21:8.
18. San de leki fa visioen 16 e taki na heimarki fu na buku Openbaring?
18 Visioen 16 e gi wi na heimarki fu a Openbaring. San na dati? A de na visioen fu wan foto. A foto disi, a nyun Yerusalem de krinkrin trafasi leki ini wan foto di wan libisma ben bow dyaso na grontapu — krinkrin trafasi leki Babylon na Bigiwan, na foto di a fadon fu en, en doti moraal nanga politiek hurulibi ben afrontu Gado sote. Na santa foto de soifri, fri èn diri. A de na bruid fu na Lam, na yepiman fu en fu gi tego libi na a grontapu fu libisma (Yohannes 3:16). A no de wan fruwondru sani taki tranga èn krin na babari de fu gwe komoto fu na falsi foto, Babylon na Bigiwan! — Openbaring 18:4; 21:9–22:5.
19. (a) Sortu kari na bruidklasse e gi, èn fa safri-atisma e teki en? (b) San sa de a bakapisi fu wi positief teki fu a gebod „frede Gado èn gi en glori”?
19 Yehovah dynamis yeye via na bruidklasse e gi na dekati kari: „Kon!” Iya, ala unu safri-ati sma di e angri fu kisi tego libi tapu wan paradijs di sa de na a heri grontapu, unu kon „na a liba fu watra fu libi” èn teki ala sani di Yehovah seti nanga yepi fu Kristus nanga en bruid sodati yu kan kisi tego libi! Fa disi de wan tumsi moi fruwakti-libisma libi ini volmaakti fasi tapu wan paradijsgrontapu! A sa de na paiman gi den furu sma di teki na wan positieffasi na gebod: „FREDE GADO ÈN GI EN GLORI”! — Openbaring 22:6-21.
[Futuwortu]
a World Military and Social Expenditures 1987-88.
SAN YU BEN SA PIKI?
◻ Sortu biten leri na visioen fu den tu ogri meti abi gi wi?
◻ Fa wi mu du tapu na meki bekenti fu sani fu na engel di e frei na ini na mindri fu na hemel?
◻ Fa Babylon na Bigiwan de ini na tori fu hurulibi, èn fa den sma di e frede Gado e si disi?
◻ Fa nyanyan e koti fu na grontapu ini na dei fu Masra?
◻ Nanga sortu prisiri sani di e psa na buku Openbaring e tapu, èn fa na pipel fu Gado sa abi na ini disi wan prati?
[Prenki na tapu bladzijde 15]
Na brons medaille disi ben kon a doro ini oktober 1987 na a okasi fu memre na Begi fu Vrede na ini Asisi. Na a wan sei na prenki fu na „Santa Tata” tanapu nanga lontu fu dati den wortu „Johannes Paulus II Pontifex Maximus” èn na datum. Na a tra sei yu abi „Sint Franciscus” di ini na ten fu na begi-komakandra fu vrede na ini Asisi e bari fu „Vrede na presenti fu Gado”