Meki „a vrede foe Gado” kibri joe ati
„Jehovah moesoe opo en fesi foe na boen foe joe èn gi joe vrede.” — NUMERI 6:26.
1. San Paulus ben skrifi Timoteus sjatoe bifo en dede, san disi ben sori?
INI a jari 65 G.T., na apostel Paulus ben de wan strafoeman na ini Rome. Ala di heri-esi Paulus ben o dede wan ogri-ati dede foe na anoe foe a sma foe Rome di ben o tjari a dedestrafoe kon, a ben abi vrede. Disi de krin foe si na ini den wortoe foe en di a ben skrifi gi en moro jongoe mati Timoteus, di a ben taki: „Mi ben feti na toemoesi boen feti, mi ben waka na libipasi te na a kaba, mi ben hori a bribi. Foe bigin foe now, den poti na wan sei gi mi na kownoe-ati foe regtfardikifasi, di Masra, na regtfardiki kroetoeman, sa gi mi leki paiman na a dei dati.” — 2 Timoteus 4:7, 8.
2. San ben kibri na ati foe Paulus ini en heri libi pe a ben miti foeroe sani, te doro en dede?
2 Fa Paulus ben kan tan so tiri ala di dede ben e wakti en? Disi ben de so foe di „na vrede foe Gado di e pasa ala prakseri” ben kibri en ati (Filipi sma 4:7). Na srefi vrede disi ben kibri en pasa ala den jari, di ben foeroe nanga aktiviteit, foe sensi a ben drai en libi kon tron wan kresten. A ben e horibaka gi en te groepoe oproeroe sma ben opo kon feti nanga en, te den ben poti en na ini doengroe-oso, te den ben fon en, èn te den ben ston en. A ben jepi en foe feti teige a fadon di sma ben fadon komoto na bribi èn a makti foe na djoe-kerki. Èn a ben jepi en foe feti nanga den ogri jeje krakti, di sma no kan si nanga ai. So leki fa a e sori, dan a ben gi en krakti te na a kaba. — 2 Korente sma 10:4, 5; 11:21-27; Efeise sma 6:11, 12.
3. Sortoe aksi di e go foe a vrede foe Gado e opo kon?
3 Fa a vrede disi ben de wan kefarlek bigi krakti gi Paulus! Wi kan kon sabi ini a ten disi san na a vrede dati? A sa jepi wi foe kibri wi ati èn foe gi wi krakti te wi „e feti na toemoesi boen feti foe na bribi” ini den „toemoesi ogri ten [disi] di moeilek foe pasa”? — 1 Timoteus 6:12; 2 Timoteus 3:1.
Vrede nanga Gado — Fa disi ben lasi
4. San na wantoe sani san na wortoe „vrede” na ini bijbel wani taki?
4 Na ini bijbel a wortoe „vrede” wani taki difrenti sani. Djaso wantoe foe den e kon, di den e kari na ini The New International Dictionary of New Testament Theology: „Na ini heri a O[wroe] T[estament], [sja·lômʹ] (vrede) wani taki so srefi boen gesontoe te joe e loekoe na wortoe disi na ala sei (Kroetoem. 19:20); tan boen (Ps. 73:3), srefi te den sori tapoe gadolowsoewan; gesontoe na skinfasi (Jes. 57:18 [,19]; Ps. 38:3); tevredefasi . . . (Gen. 15:15 èn so moro); boen demakandra a mindri nâsi èn a mindri libisma ( . . . Kroetoem. 4:17; 1 Kron. 12:17, 18); kisi froeloesoe ( . . . Jer. 29:11; teki gersi Jer. 14:13).” Moro prenspari na den vrede demakandra nanga Jehovah, di sondro disi ini a moro boen kefal, ala tra vrede de soso foe wan pisiten èn den skotoe. — 2 Korente sma 13:11.
5. Fa na vrede foe den mekisani foe Gado ben pori ini a bigin?
5 Ini a bigin, ala mekisani ben de ini volmaakti vrede nanga Jehovah. Nanga boen reide, Gado ben taki, taki ala den sani di a meki ben de heri boen. Foe troe, den engel foe hemel ben bari foe prisiri di den ben si den wroko disi (Genesis 1:31; Job 38:4-7). Ma a de wan sari sani, taki na universeel vrede disi no tan langa. A ben pori krinkrin di na jeje mekisani di wi sabi now leki Satan, kori Eva, a moro jongoe wan foe den mekisani foe Gado di abi froestan, foe no gi jesi na Gado. Adam, a trowmasra foe Eva ben waka na en baka, èn nanga dri oproeroeman di ben waka lontoe fri, kesekese ben de na ini na universum. — Genesis 3:1-6.
6. Sortoe bakapisi na lasi foe vrede nanga Gado ben abi gi na libismafamiri?
6 Na lasi di Adam nanga Eva ben lasi a vrede nanga Gado, ben de wan rampoe gi den, di na skin foe den now ben bigin foe go a baka safrisafri, èn ben kon na wan kaba nanga a dede foe den. Na presi foe Adam ben njanboen foe vrede na ini a Paradijs, a ben moesoe feti foe wroko a gron di no ben sreka, na dorosei foe Eden, foe gi en osofamiri di ben e gro, njanjan. Na presi foe Eva meki nanga tevredefasi wan volmaakti libisma ras, dan nanga skin-ati èn pina a ben meki onvolmaakti bakapikin. Na lasi foe vrede nanga Gado tjari djaroesoe nanga tranga ogridoe kon a mindri libisma. Kain kiri en brada Abel, èn na a ten foe a Froedoe, a heri grontapoe ben foeroe nanga ogridoe (Genesis 3:7–4:16; 5:5; 6:11, 12). Di wi fosi papa nanga mama ben dede, a ben de seiker taki den no ben go nanga satisfaksi na ini den grebi, „na ini vrede”, so leki Abraham ben doe foeroe hondrohondro jari a baka. — Genesis 15:15.
7. (a) Sortoe profeititori Gado ben taki èn di ben sori go tapoe a kon boen baka foe wan volmaakti vrede? (b) Omeni makti, na feanti foe Gado, Satan ben kisi?
7 Baka di Adam nanga Eva ben lasi a vrede foe den, wi e feni na fosi tron pe den e taki na ini bijbel foe feantifasi. Gado ben taki nanga Satan èn ben taigi en: „Mi sa poti feantifasi a mindri joe nanga na oema èn a mindri joe siri èn en siri. A sa masi joe na ini na ede èn joe sa masi en na ini en bakafoetoe” (Genesis 3:15). Baka wan pisiten, na makti di Satan ben abi tapoe sma ben gro kon so bigi taki na apostel Johanes ben kan taki: „A heri grontapoe didon na ini a makti foe na gadolowsoewan” (1 Johanes 5:19). Wan grontapoe na ondro Satan foe troe no de ini vrede nanga Gado. A fiti foe dati-ede, taki a disipel Jakobus ben warskow kresten: „Oenoe no sabi taki a matifasi nanga grontapoe na feantifasi nanga Gado?” — Jakobus 4:4.
Vrede na ini wan grontapoe foe feantifasi
8, 9. Fa libisma ben kan abi vrede nanga Gado, baka di Adam ben sondoe?
8 Drape na ini Eden, di Gado ben kari a wortoe „feantifasi” foe na fosi tron, a ben froeteri so srefi a fesi fa wan volmaakti vrede ben sa kon baka gi den mekisani. Na pramisi siri foe na oema foe Gado ben sa masi na ede foe na fosi sma di ben broko a vrede. Foe bigin na ini Eden, den wan di ben sori bribi ini a pramisi dati, ben njanboen foe wan vrede demakandra nanga Gado. Gi Abraham, disi gro kon tron wan matifasi. — 2 Kroniki 20:7; Jakobus 2:23.
9 Na ini a ten foe Moses, Jehovah ben meki den pikin foe Israèl, na granpikin foe Abraham, kon tron wan nâsi. A ben pristeri na a nâsi disi a vrede foe en, so leki fa wi e si disi ini a blesi di Aron, na hei priester, ben taki na den tapoe: „Jehovah moesoe blesi oenoe èn kibri oenoe. Jehovah moesoe meki a fesi foe en kon skèin gi oenoe, èn a moesoe sori oenoe boen wani. Jehovah moesoe opo en fesi foe na boen foe oenoe èn meki a gi oenoe vrede” (Numeri 6:24-26). Na vrede foe Jehovah ben sa tjari foeroe pai nanga en, ma a vrede disi ben pristeri ondro kondisi.
10, 11. Sortoe kondisi a vrede nanga Gado ben abi gi Israèl, èn sortoe bakapisi na vrede disi ben sa abi?
10 Jehovah ben taigi a nâsi: „Efoe oenoe e tan waka na ini den ordroe foe mi èn tan hori den gebod foe mi èn sa doe den troetroe, dan foe troe mi sa gi oenoe den alen foe oenoe na den joisti ten, èn na gron sa gi en njanjan foe troe, èn a bon foe na firi sa gi den froktoe foe den. Èn mi wani tjari vrede na ini a kondre, èn oenoe sa didon troetroe, sondro taki wan sma e meki oenoe beifi; èn mi sa poeroe den ogri werdri meti na ini a kondre, èn no wan enkri feti-owroe sa pasa na ini a kondre foe oenoe. Èn foe troe mi sa koiri na oenoe mindri èn mi sa sori taki mi de oenoe Gado, èn oenoe, foe oenoe sei, sa sori taki oenoe de mi pipel” (Levitikus 26:3, 4, 6, 12). Israèl ben kan njanboen foe vrede, di ben abi na ini, na kibri foe den kontrari den feanti foe den, na abi foe goedoe na skinfasi pasa marki èn wan krosibei demakandra nanga Jehovah. Ma disi ben sa anga foe na hori di den ben sa hori a Wet foe Jehovah. — Psalm 119:165.
11 Ini a heri historia foe a nâsi, den Israèl sma di ben proeberi foe hori den ordroe foe Jehovah na wan kotrow fasi, ben njanboen foe vrede nanga en, èn foeroetron dati ben tjari foeroe tra blesi kon. Ini den fosi jari foe a tiri foe kownoe Salomo, dan vrede nanga Gado ben tjari tanboen na skinfasi kon èn so srefi rostoe foe feti nanga den birti [kondre] foe Israèl. Te bijbel e skrifi foe a ten dati a e taki: „Juda nanga Israèl ben tan libi na ini seikerfasi, ibriwan sma na ondro en eigi droifibon èn na ondro en eigi figabon, foe Dan te go miti Berseba, ala den dei foe Salomo” (1 Kownoe 4:25). Srefi te feantifasi ben kon de nanga den birtikondre, dan tokoe ete kotrow Israèl sma ben abi a vrede di troetroe ben wani taki wan sani, vrede nanga Gado. Na so, kownoe David, wan fetiman di ben abi bigi-nen, ben skrifi: „Na ini vrede mi wani go didon èn sribi toe, bika joe, ija, joe wawan, o Jehovah, e meki mi libi na ini seikerfasi.” — Psalm 4:8.
Wan moro betre fondamenti gi vrede
12. Fa Israèl te foe kaba ben trowe na vrede nanga Gado?
12 Te foe kaba, na Siri di ben moesoe meki volmaakti vrede kon boen baka, ben doro ini a sma foe Jesus, èn di a ben gebore, den engel ben singi: „Glori na Gado ini den moro hei presi èn na grontapoe vrede a mindri sma foe boen wani” (Lukas 2:14). Jesus ben sori ensrefi na ini Israèl, ma ala di a nâsi ben de ondro a froebontoe foe Gado, tokoe leki wán man den ben trowe en èn gi en na den Rome sma foe den kiri en. Sjatoe bifo en dede, Jesus ben krei foe Jerusalem ede, èn a ben taki: „Efoe oenoe, ija, srefi oenoe, ben si den sani di ben abi foe doe nanga vrede na a dei disi — ma now den kibri gi oenoe ai” (Lukas 19:42; Johanes 1:11). Foe di Israèl ben trowe Jesus, a ben lasi a vrede foe en nanga Gado krinkrin.
13. Sortoe njoen pasi Jehovah ben opo gi libisma foe feni vrede nanga en?
13 Tokoe, den prakseri foe Gado ben man go doro. Jesus ben kisi opobaka foe dede, èn a ben gi Jehovah na waarde foe en volmaakti libi leki wan loesoe-prijs gi opregti libisma (Hebrew sma 9:11-14). Na srakti-ofrandi foe Jesus ben tron wan njoen èn moro betre pasi gi libisma — den Israèl sma na skinfasi nanga den heiden — foe feni vrede nanga Gado. Paulus ben taki na ini na brifi foe en gi den kresten na ini Rome: „Di wi ben de feanti, wi ben kon verzoen nanga Gado nanga jepi foe na dede foe en Manpikin” (Rome sma 5:10). Ini a fosi jarihondro, den wan di ben meki vrede na a fasi disi ben kisi salfoe nanga santa jeje so taki den ben kan tron manpikin foe Gado di a teki èn di ben de memre foe wan njoen jeje nâsi di den ben kari „na Israèl foe Gado”. — Galasia sma 6:16; Johanes 1:12, 13; 2 Korente sma 1:21, 22; 1 Petrus 2:9.
14, 15. Froeteri fa a vrede foe Gado de, èn froeklari fa disi e kibri kresten, srefi te den de a marki foe a feantifasi foe Satan.
14 Den njoen Israèl sma disi na jejefasi, ben sa de na marki foe a feantifasi foe na sei foe Satan nanga en grontapoe (Johanes 17:14). Ma den ben sa abi „vrede foe Gado, na Tata, èn foe Krestes Jesus wi Masra” (2 Timoteus 1:2). Jesus ben taigi den: „Mi ben taigi oenoe den sani disi, so taki oenoe ben sa abi vrede nanga jepi foe mi. Ini grontapoe oenoe e abi banawtoe, ma abi deki-ati! Mi wini grontapoe.” — Johanes 16:33.
15 Disi na a vrede di ben jepi Paulus nanga en kompe kresten foe horidoro awasi ala den ogri di ben miti den. Na vrede disi e sori wan korostoe demakandra na ini wánfasi nanga Gado, di na srakti-ofrandi foe Jesus ben meki taki a kan. A e gi a sma di abi en, wan korostoe vrede foe ati foe di a e kon sabi taki Jehovah e broko-ede nanga en. Wan pikin di e poti ensrefi na ini den anoe foe wan lobi papa, abi so wan sortoe firi foe vrede, wan seikerfasi sondro foe degedege, taki wan sma di lobi en e loekoe en. Paulus ben gi den Filipi sma deki-ati: „No broko oenoe ede nanga noti, ma meki ini ala sani nanga jepi foe begi nanga geme makandra nanga taki tangi, joe tranga begi kon bekenti na Gado; èn na vrede foe Gado di e pasa ala prakseri, sa kibri oenoe ati nanga oenoe jeje koni nanga jepi foe Jesus Krestes.” — Filipi sma 4:6, 7.
16. Fa vrede nanga Gado ben abi krakti tapoe a demakandra di den fosi jarihondro kresten ben abi nanga makandra?
16 Wan bakapisi foe na lasi di libisma lasi vrede nanga Gado ben de na si di sma no wani si trawan na ai èn kesekese. Gi den fosi jarihondro kresten, a feni foe vrede nanga Gado ben abi wan heri tra sani leki bakapisi: vrede èn wánfasi a mindri den, san Paulus ben kari „na banti foe vrede di e tjari sma kon na wán” (Efeise sma 4:3). Den ’ben prakseri a srefi èn ben libi na ini vrede, èn a Gado foe lobi èn vrede ben de nanga den’. Boiti dati, den ben preiki „na boen njoensoe foe vrede”, di ben de, namkoe, na boen njoensoe foe froeloesoe gi ’mati foe vrede’, den wan di ben gi jesi na a boen njoensoe. — 2 Korente sma 13:11; Tori foe den Apostel 10:36; Lukas 10:5, 6.
Wan froebontoe foe vrede
17. San Gado sroto nanga na pipel foe en ini a ten disi?
17 Sma kan feni na sortoe vrede disi ini a ten disi? Ija, a kan. Sensi di na Kownoekondre foe Gado ben opo na ondro na glori Jesus Krestes ini 1914, Jehovah ben tjari den fikawan foe na Israèl foe Gado, komoto na ini a grontapoe disi kon na wán èn ben meki wan froebontoe foe vrede nanga den. Na so fasi a ben meki na pramisi foe en kon troe, nanga jepi foe na profeiti Esekièl: „Mi wani sroto wan froebontoe foe vrede nanga den; wan njoen froebontoe sa meki nanga den, di sa tan te ten di no abi skotoe. Èn mi wani gi den wan presi, meki den kon foeroe èn poti mi santa presi na ini den mindri te ten di no abi skotoe” (Esekièl 37:26). Jehovah ben sroto a froebontoe disi nanga salfoe kresten di e poti bribi na ini na ofrandi foe Jesus, neleki den brada foe den na ini na fosi jarihondro. Di den kon krin foe jeje doti, den gi densrefi abra na a Tata foe den na ini hemel èn den e meki moeiti foe waka baka den komando foe en, namkoe foe di den e teki fesi ini a preiki foe na boen njoensoe foe Gado Kownoekondre di opo. — Mateus 24:14.
18. Fa son wan a mindri den nâsi ben doe di den ben kon si taki a nen foe Gado de a tapoe na Israèl foe Gado?
18 Na profeititori e go moro fara: „Èn mi tabernakel sa de troetroe abra den èn foe troe mi sa tron a Gado foe den èn densrefi sa tron mi pipel. Èn den nâsi sa moesoe sabi taki mi, Jehovah, e santa Israèl” (Esekièl 37:27, 28). Ini akroederi nanga disi, dan hondrohondro doesoen, ija, miljoenmiljoen sma , foe „den nâsi” ben kon si taki a nen foe Jehovah de a tapoe na Israèl foe Gado (Sakaria 8:23). Komoto foe ala nâsi, den kon na wán foe dini Jehovah nanga na jeje nâsi dati, èn den e tron na „bigi ipi”, di den ben si a fesi na ini Openbaring. Foe di den ben „wasi den krosi èn ben meki den kon weti ini a broedoe foe na Pikin Skapoe”, meki den sa pasa na bigi banawtoe libilibi, go na ini wan njoen grontapoe foe vrede. — Openbaring 7:9, 14.
19. Foe sortoe vrede Gado pipel e njanboen ini a ten disi?
19 Makandra, na Israèl foe Gado nanga na bigi ipi, e njanboen foe jeje vrede di joe kan teki gersi nanga a vrede di Israèl ben njanboen foe en na ondro kownoe Salomo. Foe den, Mika ben taki a fesi: „Èn den sa moesoe smeti den feti-owroe tron proegoe èn den lansri tron kron-nefi. Den no sa opo feti-owroe tapoe makandra, nâsi kontrari nâsi, èn den no sa leri so srefi na feti moro. Èn den sa sidon troetroe ibriwan na ondro en droifibon èn ondro en figabon, èn no wan sma sa de di e meki den beifi” (Mika 4:3, 4; Jesaja 2:2-4). Ini akroederi nanga disi, den drai den baka gi feti nanga strei, èn na agersifasi den naki den feti-owroe tron proegoe èn den lansri tron kron-nefi. Na so, den e njanboen foe wan bradafasi foe vrede na ini na internationaal libimakandra foe den, awansi sortoe nationaliteit, tongo, ras, ofoe sociaal background den abi. Èn den e prisiri nanga na seikerfasi foe na loekoe di Jehovah e loekoe den foe kibri den. ’Nowan sma e meki den beifi’. Foe troe, ’Jehovah srefi ben gi en pipel krakti. Jehovah srefi ben blesi na pipel foe en nanga vrede’. — Psalm 29:11.
20, 21. (a) Foe san-ede wi moesoe wroko na en foe kibri na vrede foe wi nanga Gado? (b) San wi kan taki foe na moeiti foe Satan foe pori a vrede foe Gado pipel?
20 Ma neleki fa a ben de na ini a fosi jarihondro G. T., dan na vrede foe den foetoeboi foe Gado ben gi ati na a feantifasi foe Satan. Sensi di Satan ben trowe komoto foe hemel baka di Gado Kownoekondre opo na ini 1914, a ben feti „nanga a fikapisi foe [a] siri [foe na oema]” (Openbaring 12:17). Srefi ini en ten Paulus ben warskow: „Na feti foe wi, no de nanga broedoe èn skin ma nanga den ogri jeje krakti na ini den hemel kontren” (Efeise sma 6:12). Now di Satan skotoe na ini a kontren foe grontapoe a warskow disi de tranga fanowdoe.
21 Satan ben gebroiki ala taktiek di a abi, ini na moeiti foe en foe pori na vrede foe Gado pipel, ma a ben misi. Ini 1919, srefi 10.000 sma no ben de di ben feti foe dini Gado getrow. Now, moro leki fo miljoen de di e wini grontapoe nanga jepi foe a bribi foe den (1 Johanes 5:4). Gi den wan disi, vrede nanga Gado èn vrede nanga makandra de wan troe sani, srefi te den moesoe horidoro na ondro a feantifasi foe Satan nanga en siri. Ma te wi e loekoe na feantifasi disi, e prakseri wi eigi onvolmaaktifasi èn den „ogri ten” pe wi e libi na ini „di tranga foe pasa”, dan wi moesoe wroko fajafaja foe tan hori na vrede foe wi (2 Timoteus 3:1). Na ini na artikel di e kon, wi sa si san disi wani taki.
Joe kan froeklari disi?
□ Foe san-ede libisma ben lasi a vrede nanga Gado biginbigin?
□ Foe san a vrede foe Israèl nanga Gado ben anga?
□ Tapoe san a vrede nanga Gado abi en gron ini a ten disi?
□ San na „a vrede foe Gado” di e kibri wi ati?
□ Foe sortoe tra blesi wi e njanboen te wi abi vrede nanga Gado?