Bungani Kanye Nemiva

IMIVA iyincenye lebalulekile ekuphileni kwebantfu. Umuntfu nakaveta imiva yakhe, uveta loko lokusenhlitiyweni yakhe, luhlobo lwemuntfu langilo nendlela lativa ngayo ngetimo letitsite kanye nangebantfu. Bantfu labanyenti bayayifihla imiva yabo ngobe bake bahlangabetana netimo letibuhlungu ekuphileni, kantsi labanye babangelwa ngemasiko abo. Jehova usikhutsata kutsi sibe nesimilo lesihle bese siveta imiva yetfu ngendlela lefanele.—Rom. 12:10; 1 Thes. 2:7, 8.

Nasikhuluma, emagama lesiwasebentisako angase ayivete kahle imiva yetfu, kodvwa nangabe singawakhulumi ngemiva lefanele, labasilalele bangase bangasetsembi. Ngakulokunye, nangabe emagama lesiwashoko ahambisana nemiva lefanele, lesikushoko kungaba mnandzi futsi kufundzise, lokutawubangela kutsi kutsintse tinhlitiyo talabasilalele.

Kukhombisa Bungani. Etikhatsini letinyenti, bungani buhambisana nendlela lesicabanga ngayo ngebantfu. Ngako, nasikhuluma ngebunguye baJehova nanasiveta kubonga ngebuhle bakhe, livi letfu kufanele livete leyo miva. (Isa. 63:7-9) Nasikhuluma nalabanye bantfu, indlela lesikhuluma ngayo kufanele ivete kutsi sinebungani.

Umuntfu lonebulephelo weta kuJesu wafike wamncenga kutsi amelaphe. Cabanga kutsi belinjani livi laJesu ngesikhatsi atsi: “Ngiyatsandza, hlanteka.” (Mak. 1:40, 41) Mbone ngemehlo engcondvo nemfati labesagule iminyaka lengu-12 anesifo sekopha, eta emvakwaJesu futsi atsintsa umphetfo wengubo yakhe. Abona kutsi abengeke asakhona kutifihla, lomfati weta etfukile wafike waguca embikwakhe, wachaza embikwabo bonkhe bantfu kutsi umtsintseleni nekutsi uphiliswe kanjani. Asewucabange ngendlela Jesu lakhuluma ngayo nalomfati nakatsi: “Ndvodzakati, kukholwa kwakho kukuphilisile; hamba ngekuthula.” (Luk. 8:42b-48) Imiva leyavetwa nguJesu kuletindzaba letimbili isatitsintsa tinhlitiyo tetfu nalamuhla.

NjengaJesu, nasibavela bantfu futsi sitimisele kubasita, loko kutawubonakala endleleni lesikhuluma ngayo nabo. Loko kufanele kusuke enhlitiyweni, kodvwa kungentiwa ngendlela leyecisako. Kuba nebungani nasikhuluma kungenta umehluko lomkhulu endleleni bantfu labatsintseka ngayo. Tintfo letinyenti lesitishoko nasisensimini tisiniketa ematfuba ekukhombisa bungani, ikakhulukati nasibonisana nebantfu, sibakhutsata, sibancenga nome sivelana nabo.

Nangabe ubatsandza labanye bantfu, loko kukhombise ebusweni. Nawunebungani, utawubadvonsa labo labakulalele kutsi bakunake, njengemlilo lodvonsa bantfu nakumakhata. Nangabe loko kungabonakali ebusweni bakho, labo labakulalele bangase baphetse ngekutsi awunendzaba nabo. Kuba nebungani kufanele kusuke enhlitiyweni​—ngeke umane utentise.

Livi lakho nalo kufanele livete kutsi unebungani. Nawunelivi lelicinile lelihoshotako, kungaba matima kuveta bungani nawukhuluma, kodvwa nangabe wenta imetamo, kancane kancane ungakhona kukwenta loku. Lokunye lokungakusita kulenkinga kukhumbula kutsi kukhuluma usheshise ujube emagama kungevakala kungasiyo indlela levamile yekukhuluma. Fundza kukhipha yonkhe imisindvo yetinhlavu temagama. Loko kutakusita kutsi ukhombise bungani nawukhuluma.

Nanobe kunjalo, intfo lehamba embili kutsi yini lebalulekile kuwe. Nawucabanga ngebantfu lokhuluma nabo futsi unesifiso lesikhulu sekwendlulisela lokutsite lokungabazuzisa, loko kutawuvela endleleni lokhuluma ngayo.

Kuba nemdlandla nawetfula inkhulumo kungenta kutsi labalalele batsatse sinyatselo, kodvwa kuba nebungani nako kuyadzingeka. Akukeneli ngaso sonkhe sikhatsi kwenta labo lesikhuluma nabo bakholelwe loko lesikushoko, kodvwa kufanele siphindze sitsintse nenhlitiyo.

Kuveta Leminye Imiva. Imiva lefana nekwetfuka, kwesaba nekukhatsateka ingase ivetwe ngumuntfu locindzetelekile. Injabulo kufanele ibonakale ekuphileni kwetfu futsi kufanele siyikhombise nasikhuluma nalabanye bantfu. Ngakulokunye, kudzingeka kutsi siyilawule leminye imiva, ngobe ayihambisani nebuntfu bebuKhristu. (Ef. 4:31, 32; Fil. 4:4) Yonkhe imiva ingavetwa ngemagama lesiwakhetsako, ngelivi, ngemfutfo, ngesimo sebuso nangekushukumisa umtimba nasikhuluma.

LiBhayibheli lisitjela ngemiva leyehlukahlukene yebantfu. Ngaletinye tikhatsi liyayigagula leyo miva, kantsi ngaletinye tikhatsi lilandzisa lokwenteka nobe lisho lokutsite lokuyivetako. Nawutifundza ngelivi lelivakalako tindzaba letinjalo futsi livi lakho liyiveta leyo miva, kutawuba nemiphumela lemihle kuwe nakulabo labakulalele. Kuze wente njalo, kudzingeka uticabange unguloyo muntfu lofundza ngaye. Kodvwa-ke inkhulumo ayisiwo umdlalo waseshashalazini, ngako kufanele utigadze kutsi ungecisi. Yenta indzaba loyifundzako ihlale etingcondvweni tebantfu labakulalele.

Kufanele Bufanelane Nendzaba. Njengekukhuluma ngemdlandla, bungani kanye nemiva loyivetako nawukhuluma, buya ngekutsi yini lokhuluma ngayo.

Fundza Matewu 11:28-30, futsi unake loko lokhuluma ngako. Ngemuva kwaloko fundza indlela Jesu latilahla ngayo tati temtsetfo nebaFarisi kuMatewu sehluko 23. Jesu abengeke atsi abalahla kodvwa asebentise emavi lamelula nalangakacini.

Ngumiphi imiva locabanga kutsi iyadzingeka endzabeni lefana nalekuGenesisi sehluko 44 lemayelana naJuda, ngesikhatsi ancengela Bhenjamini, umnakabo? Naka imiva levetwe evesini 13, nendlela Juda labetiva ngayo ngesizatfu senhlekelele, njengobe kuvetwe evesini 16, kanye nendlela Josefa latsintseka ngayo njengobe kusho Genesisi 45:1.

Ngako-ke, ngisho nobe sifundza nobe sikhuluma, kuze loku sikwente ngendlela lephumelelako, kufanele singagcini ngekucabanga ngemagama kanye nemicondvo kuphela, kodvwa kufanele sicabange nangemiva lokufanele ihambisane nako.