Bokreste Tšebetsong—Har’a Moferefere
SENA sohle se ile sa qala ka tšohanyetso ka letsatsi le leng ka April 1994. Ho soahlamana ha sefofane ho ile ha bolaea mopresidente oa Burundi le oa Rwanda. Ka mor’a nako e seng kae pefo e tšosang e ile ea aparela Rwanda. Ka likhoeli tse ka holimonyana ho tse tharo, batho ba Rwanda ba fetang 500 000—banna, basali le bana—ba ne ba se ba shoele. Batho ba bang ba bua ka nako eo e le “bohato bo reretsoeng ho timetsa morabe.”
Ho baahi ba Rwanda ba limilione tse 7,5, ba etsang halofo ba ile ba tlameha ho baleha mahaeng a bona. Ba ne ba akarelletsa ba limilione tse 2,4 ba ileng ba tšabela linaheng tsa boahelani. E ne e le ho falla ha baphaphathehi ba bangata ka ho fetisisa le ho etsoang ka potlako e fetisisang historing ea kajeno. Ho ile ha etsoa likampo tsa baphaphathehi ka potlako Zaire (eo hona joale e leng Democratic Republic of Congo), Tanzania le Burundi. Likampong tse ling ho tsena—e leng tse khōlō ka ho fetisisa lefatšeng—ho ne ho lula batho ba 200 000.
Har’a baphaphathehi ho ne ho e-na le Lipaki tsa Jehova tse ngata, batho ba ratang khotso ba sebelisang melao-motheo ea Bibele bophelong ba bona. Naheng efe kapa efe eo li lulang ho eona, ho hang ha li jele paate ’me li sebelisa molao-motheo o mantsoeng a Esaia 2:4 e reng: “Ba tla tea liphehla tsa bona tsa ntoa mehoma, le marumo a bona ba a tee lisekele; sechaba se seng ha se sa tla hlola se futuhela sechaba se seng ka lerumo, ha ba sa tla hlola ba ithuta ho loana.” Lipaki tsa Jehova li tsebahala hohle e le sehlopha sa bolumeli se sa kang sa kopanela bohatong bo reretsoeng ho timetsa morabe Rwanda.
Jesu Kreste o ile a re balateli ba hae “hase karolo ea lefatše.” Leha ho le joalo, kaha ba “lefatšeng,” hase kamehla ba ka phemang moferefere oa lichaba. (Johanne 17:11, 14) Nakong ea bohato bo reretsoeng ho timetsa morabe Rwanda, ho ile ha e-shoa Lipaki tse ka bang 400. Lipaki tse ka bang 2000 le batho ba thahasellang molaetsa oa ’Muso e ile ea e-ba baphaphathehi.
Na ho se be karolo ea lefatše ho bolela hore Lipaki tsa Jehova ha li etse letho ha ho hlaha tlokotsi? Che. Lentsoe la Molimo le re: “Haeba mor’abo rōna kapa morali’abo rōna a le boemong ba tlhobolo ’me a haelloa ke lijo tse lekaneng letsatsi, empa leha ho le joalo e mong ea itseng ho lōna a re ho bona: ‘E-eang ka khotso, le lule le futhumetse ’me le khotše,’ empa le sa ba fe tse hlokoang ke ’mele ea bona, ho na le molemo ofe? Kahoo, tumelo, le eona, ha e se na mesebetsi, e shoele ka boeona.” (Jakobo 2:15-17) Lerato la moahelani le lona le susumelletsa Lipaki ho thusa bao litumelo tsa bona tsa bolumeli li sa tšoaneng le tsa tsona.—Matheu 22:37-40.
Le hoja Lipaki tsa Jehova lefatšeng ka bophara li ne li labalabela ho thusa balumeli-’moho le tsona ba talimaneng le tlokotsi Rwanda, ho ile ha khethoa Europe Bophirimela hore e be eona e hlophisang mosebetsi ona oa liphallelo. Lehlabuleng la 1994, sehlopha sa Lipaki tsa baithaopi sa Europe se ile sa potlakela ho thusa bara le barali babo sona ba Bakreste ba Afrika. Baphaphathehi ba Rwanda ba ile ba etsetsoa likampo tse hlophisitsoeng hantle le lipetlele tsa nakoana. Ba ile ba romelloa liaparo, likobo, lijo le lingoliloeng tsa Bibele tse ngata haholo ka sefofane kapa ka mekhoa e meng. Batho ba fetang 7000 ba mahlomoleng—bao palo ea bona e menang ea Lipaki tsa Jehova tsa Rwanda tsa ka nako eo hararo—ba ile ba rua molemo liphallelong tseo. Ka December selemong seo, baphaphathehi ba likete, ho akarelletsa le Lipaki tsa Jehova tse ngata, ba ile ba khutlela Rwanda ho ea qalisa bophelo teng.
Ntoa Congo
Ka 1996, ho ile ha qhoma ntoa karolong e ka bochabela ea Democratic Republic of Congo. Sebaka sena se moeling oa Rwanda le Burundi. Batho ba ne ba boetse ba betoa le ho bolaoa. Har’a likulo tse fofang ka lebelo le metse e chang, batho ba ne ba baleha e le hore ba ka pholosa bophelo ba bona. Lipaki tsa Jehova li ile tsa tšoasoa moferefereng, ’me tse ka bang 50 li ile tsa shoa. Tse ling li ile tsa bolaoa ke likulo tse khelohileng. Tse ling li ile tsa bolaoa hobane e le tsa morabe o itseng kapa ka phoso ho ile ha nkoa hore ke lira. Motsana o mong oo ho oona ho neng ho lula Lipaki tse 150 o ile oa timetsoa ka mollo. Metseng e meng matlo a se nang palo a ile a chesoa hammoho le Liholo tsa ’Muso tse ling. Ka lebaka la ho hloka matlo le thepa, Lipaki li ile tsa balehela libakeng tse ling ’me li ile tsa thusoa ke barapeli-’moho le tsona libakeng tseo.
Ka mor’a ntoa ho latela tlala, kaha lijalo lia senngoa, ho utsuoa lijo lipolokelong tsa tsona, ’me mehloli ea lintho tse kenang ea koaloa. Lijo tse leng teng li theko e boima. Kisangani, qalong ea May 1997, k’hilograma ea litapole e ne e rekoa ka chelete e ka etsang liranta tse 13, e leng chelete eo batho ba bangata ba se nang eona. Ba bangata ba ne ba ka khona ho ja hang ka letsatsi. Ka sebele, ka mor’a khaello ea lijo ho latela boloetse. Khaello ea phepo e nepahetseng e fokolisa matla a ’mele a ho loantša malaria, letšollo le mathata a ka maleng. Haholo-holo ke bana ba utloang bohloko ba bileng ba shoang.
Ho Hlahloba se Hlokahalang
Lipaki tsa Jehova tsa Europe li ile tsa boela tsa arabela ka potlako ho se neng se hlokahala. Ka April 1997 sehlopha sa Lipaki sa liphallelo se neng se akarelletsa lingaka tse peli se ile sa fihla ka sefofane se tšoere meriana le chelete. Lipaki tsa Goma li ne li se li hlophisitse likomiti tsa liphallelo bakeng sa ho hlahloba boemo e le hore ho ka fanoa ka thuso ea hang-hang. Sehlopha sena se ile sa hlola motse le libaka tse o potolohileng. Ho ile ha romeloa manģosa hore a fumane litlaleho tse tsoang libakeng tse hojana. Ho ile ha boela ha fumanoa boitsebiso Kisangani, e leng bohōle ba lik’hilomithara tse 1000 ka bophirimela ho Goma. Barab’abo rōna ba sebakeng seo ba ile ba thusa ho hlophisa mosebetsi oa liphallelo Goma, moo ho lulang Lipaki tse ka bang 700.
E mong oa baholo ba Bakreste ba Goma o ile a re: “Re ne re amehile ka ho teba ha re bona barab’abo rōna ba tlileng hōle hakana ho tla re thusa. Pele ba e-tla, re ne re thusana. Barab’abo rōna ba ile ba tlameha ho baleha libakeng tse ka thōko ba balehela Goma. Mahae a ba bang e ne e le masupi, ’me ba siile masimo a bona. Re ile ra lula le bona mahaeng a rōna ’me ra ba arolela liaparo tsa rōna le lijonyana tseo re neng re e-na le tsona. Seo re neng re ka se etsa sebakeng sena se ne se se sekaalo. Ba bang ba rōna ba ne ba tšoenngoa ke khaello ea phepo e nepahetseng.
“Leha ho le joalo, barab’abo rōna ba Europe ba ile ba tlisa chelete e ileng ea re nolofalletsa ho reka lijo, tse neng li fokola le theko ea tsona e le boima. Lijo tsena li ile tsa tla nakong ea bohlokoa, kaha ba bangata ba ne ba robala ba itsosa mahaeng a bona. Re ile ra abela Lipaki le bao e seng Lipaki lijo tsena. Haeba re ne re sa ka ra fumana thuso ka nako eo, ba bangata ba ka be ba ile ba e-shoa, haholo-holo bana. Jehova o ile a pholosa batho ba hae. Batho bao e seng Lipaki ba ne ba khahliloe haholo. Ba bangata ba ile ba bua ka bonngoe ba rōna le lerato. Ba bang ba ile ba lumela hore bolumeli ba rōna ke ba ’nete.”
Le hoja lijo li ne li rekoa sebakeng seo ho bile ho fanoa ka meriana, ho ne ho hlokahala se eketsehileng. Ho ne ho hlokahala liaparo le likobo esita le lijo tse eketsehileng le meriana. Ho ne ho boetse ho hlokahala thuso bakeng sa ho tsosolosa mahae a neng a senyehile.
Batho ba Fana ka Seatla se Bulehileng
Barab’abo rōna ba Europe ba ne ba boetse ba labalabela ho thusa. Ofisi ea Lipaki tsa Jehova e Louviers, Fora, e ile ea hlaba mokhosi liphuthehong tsa Rhône Valley, tsa Normandy, le tse ling tsa Paris. Mona molao-motheo o mong oa Mangolo o ile oa sebetsa: “Ea jalang hanyenyane o tla boela a kotule hanyenyane; ’me ea jalang ka bongata o tla boela a kotule ka bongata. E mong le e mong a a etse feela joalokaha a entse qeto e tiileng pelong ea hae, eseng ka lekhonono kapa ka ho qobelloa, kaha Molimo o rata mofani ea nyakaletseng.”—2 Bakorinthe 9:6, 7.
Ba likete ba ile ba nka monyetla ona oa ho fana ka thabo. Mabokose le mekotla ea liaparo, lieta le lintho tse ling li ile tsa tlisoa ka bongata Liholong tsa ’Muso ’me tsa isoa ofising ea lekala ea Lipaki tsa Jehova e Fora. Sebakeng seo baithaopi ba 400 ba ne ba loketse ho nka karolo mohatong o latelang oa morero oa “Thusa Zaire.” Ha thepa e neheloang e ntse e kena ka bongata, baithaopi bana ba ile ba e arola ka lihlopha, ba mena liaparo le ho li paka ka mabokoseng, ’me ho ne ho behoa mabokose a 30 sebakeng ka seng se senyenyane sa ho boloka thepa. Bana ba ile ba hopola bara le barali babo bona ba banyenyane ba Afrika ’me ba romela lintho tsa ho bapala—likoloeana tsa ho bapala tse benyang, likhahla, lipopi le li-teddy bear. Li ne li pakiloe hammoho le lintho tse hlokahalang bophelong. Ka kakaretso, lik’hontheinara tse robong tsa boholo ba limithara tse 12 li ile tsa tlatsoa ’me tsa romeloa Congo.
Ho se ho rometsoe thepa ea liphallelo e kae Afrika Bohareng ka thuso ea Lipaki tse likete tsa Belgium, Fora, le Switzerland? Ka June 1997 ka kakaretso e ne e le lik’hilograma tse 500 tsa meriana, lithane tse 10 tsa libiskiti tse nang le liprotheine tse ngata, lithane tse 20 tsa lijo tse ling, lithane tse 90 tsa liaparo, lipara tsa lieta tse 18 500 le likobo tse 1000. Lingoliloeng tsa Bibele le tsona li ile tsa romeloa ka sefofane. Sena sohle se ile sa ananeloa haholo, sa tšelisa baphaphathehi bana le ho ba thusa ho mamella liteko tsa bona. Theko ea thepa ena kaofela e ne e ka ba R4400-000. Menehelo e joalo e ne e le bopaki ba kutloano ea bara ba motho le lerato har’a ba sebeletsang Jehova.
Kabo Congo
Ha thepa e ntse e fihla Congo, barab’abo rōna ba babeli le morali’abo rōna ba ile ba tla ba tsoa Fora ho tla sebetsa le likomiti tsa liphallelo tsa sebaka seo. Mabapi le teboho e ileng ea bontšoa ke Lipaki tsa Congo, Joseline o re: “Re ile ra amohela mangolo a mangata a kananelo. Morali’abo rōna e mong ea futsanehileng o ile a mpha ntho ea ho khabisa ea tšepe. Ba bang ba ile ba re fa lifoto tsa bona. Ha re tsamaea, baralib’eso ba ile ba nkaka, ba nkopa ka matsoho, ’me ba lla. Le ’na ke ile ka lla. Ba bangata ba ile ba re, ‘Jehova o molemo. Jehova oa re hopola.’ Ka hona ba ne ba hlokomela hore tlotla bakeng sa ho fana hona ke ea Molimo. Ha re ne re aba lijo, bara le barali babo rōna ba ne ba rorisa Jehova ka lipina tsa ’Muso. Ho ne ho ama maikutlo haholo.”
Ngaka e bitsoang Loic e ne e le setho sa sehlopha sena. Ba bangata ba ile ba tlala ka Holong ea ’Muso ’me ba letela monyetla oa bona oa ho hlahlojoa ke ngaka ba sa fele pelo. Morali e mong oabo rōna oa Congo le eena o ne a batla ho kenya letsoho ’me o ile a nehelana ka makoenya a 40 bakeng sa ba emetseng ho bona ngaka. Kaha batho ba neng ba letile ba ne ba ka ba 80, e mong le e mong o ile a fumana halofo ea lekoenya.
Thuso ho Bao e Seng Lipaki
Liphallelo tsena li ne li sa fuoe Lipaki tsa Jehova feela. Le ba bang ba ile ba rua molemo, hantle feela joalokaha ba bangata ba ile ba rua molemo ka 1994. Sena se tumellanong le Bagalata 6:10, e reng: “Ka sebele, joale, hafeela re sa na le nako e loketseng, a re sebetseng se molemo ho bohle, empa haholo-holo ho ba amanang le rōna tumelong.”
Lipaki li ile tsa aba meriana le liaparo likolong tse ngata tsa mathomo le sebakeng sa tlhokomelo ea likhutsana se pel’a Goma. Sebaka sa tlhokomelo ea likhutsana ke lehae la bana ba 85. Leetong la pejana la ho ea hlahloba boemo, sehlopha sa liphallelo se ile sa etela sebaka sa tlhokomelo ea likhutsana ’me sa tšepisa ho fana ka mabokose a 50 a libiskiti tse nang le liprotheine tse ngata, mabokose a liaparo, likobo tse 100, meriana le lintho tsa ho bapala. Bana bana ba ile ba etsa mokoloko ka lebaleng ’me ba binela baeti bana. Ka mor’a moo ba ile ba etsa kōpo e khethehileng—na ba ka fuoa bolo e rahoang eo ba ka bapalang ka eona? Ka mor’a libeke tse ’maloa sehlopha sa liphallelo se ile sa phethahatsa tšepiso ea sona ea ho tlisa thepa. Mookameli oa sebaka sa tlhokomelo ea likhutsana a khahliloe ke ho fana ka seatla se bulehileng le seo a se balileng libukeng tsa Bibele tseo a ileng a li fuoa, o ile a re o mothating oa ho ba e mong oa Lipaki tsa Jehova. Na bana ba ile ba fuoa bolo e rahoang? Claude, e leng mohlophisi oa sehlopha sa liphallelo tse tsoang Fora o ile a araba: “Che. Re ile ra ba fa libolo tse rahoang tse peli.”
Likampo Tsa Baphaphathehi
Thuso ha ea ka ea lekanyetsoa Congo feela. Baphaphathehi ba likete ba ne ba balehile sebakeng sa ntoa ba balehetse naheng ea boahelani moo likampo tse tharo tsa baphaphathehi li ileng tsa etsoa ka potlako. Lipaki le tsona li ile tsa etela moo, e le hore li ka bona se neng se ka etsoa. Ha tlaleho ena e entsoe, likampo tsena li ile tsa fa baphaphathehi ba 211 000 bolulo, boholo ba bona e le ba Congo. Ba ka bang 800 e ne e le Lipaki le bana ba tsona le batho ba thahasellang litaba tse molemo tsa ’Muso. Bothata bo neng bo lokela ho sebetsoa ka potlako likampong tsena e ne e le ho hloka lijo. Kampong e ’ngoe, ho ne ho e-na le lijo tse lekaneng bakeng sa matsatsi a mararo feela, ’me li ne li akarelletsa linaoa tsa lilemong tse tharo tse fetileng.
Leha ho le joalo, Lipaki li ne li e-na le boikutlo bo botle. Le hoja li ne li e-na le libuka tsa Bibele tse seng kae, li ne li khanna liboka tsa kamehla sebakeng se bulehileng ho ikaha moeeng. Hape li ne li tšoarehile ho bolelleng ba bang litaba tse molemo tsa ’Muso oa Molimo likampong.—Matheu 24:14; Baheberu 10:24, 25.
Sehlopha sa lipatlisiso sa Lipaki se ne se akarelletsa ngaka. Le hoja ba boholong ba ne ba se lumella ho qeta matsatsi a seng makae feela kampong ka ’ngoe, se ile sa hlahloba bakuli. Sa siea meriana le chelete ho baholo ba Bakreste. Kahoo, barab’abo rōna ba ile ba khona ho pholoha. Se ne se boetse se e-na le tšepo ea hore Lipaki tse likampong li tla khutlela ha habo tsona kapele.
Ho thoe’ng ka nako e tlang? Jesu Kreste o boletse esale pele hore mehla ea rōna e tla ba ea moferefere o moholo, nako e tšoauoang ka lintoa le likhaello tsa lijo. (Matheu 24:7) Lipaki tsa Jehova lia tseba hore ke ’Muso oa Molimo feela o tla felisa mahlomola a leng teng hona joale lefatšeng. Tlas’a puso ea oona, lehae la rōna la lefatše le tla fetoha paradeise ea khotso, nala le thabo ea ka ho sa feleng bakeng sa moloko oa batho o mamelang. (Pesaleme ea 72:1, 3, 16) Ho sa le joalo, Lipaki li tla bolela litaba tse molemo tsa ’Muso oo oa leholimo ’me li tla boela li tsoele pele ho thusa barapeli-’moho le tsona le ba bang ha ho e-na le se hlokahalang.
[Ntlha e Qolotsoeng e leqepheng la 4]
Ho tloha ka 1994, Lipaki tsa Jehova tsa Europe feela li rometse lithane tse fetang 190 tsa lijo, liaparo, meriana le thepa e ’ngoe ea liphallelo sebakeng sa Afrika sa Matša a Maholo
[Lebokose le leqepheng la 6]
Lerato la Bokreste Lea Sebelisoa
Har’a ba ileng ba kopanela ka cheseho morerong oa “Thusa Zaire” Fora e ne e le Ruth Danner. Ha e sa le ngoana, o ile a koalloa likampong tsa mahloriso tsa Manazi ka lebaka la tumelo ea hae ea Bokreste. O itse: “Re bile le thabo e khōlō ea ho etsetsa bara le barali babo rōna ba Afrika ho hong! Empa ho ne ho e-na le ho hong ho ileng ha nthabisa ka ho fetisisa. Ka 1945, ha re ne re khutlela hae re e-tsoa Jeremane, re ne re se na letho ho hang. Esita le liaparo tseo re neng re li apara re ne re li alimiloe. Leha ho le joalo, kapele barab’abo rōna ba Amerika ba ile ba re thusa ka lintho tse bonahalang. Ka hona mosebetsi ona oa liphallelo o ile oa ntumella ho buseletsa mosa oo re ileng ra o bontšoa khale. Ke tokelo e kaakang ho ba karolo ea lelapa le leholo hakaale la bara ba motho ba sebelisang lerato la Bokreste!”—Johanne 13:34, 35.
[Setšoantšo se leqepheng la 7]
Haufinyane—ho tla ba le lefatše la paradeise la nala bakeng sa bohle