Batsoali ba Rōna ba re Rutile ho Rata Molimo

JOALOKAHA HO BOLETSE ELIZABETH TRACY

Banna ba hlometseng, ba neng ba re futuhetse ka mahoo-hoo hoseng ha letsatsi leo, ba ile ba qobella ’Mè le Ntate hore ba tsoe ka koloing. ’Na le morali’eso re ile ra sala setulong se ka morao, re ipotsa hore na re sa tla bona batsoali ba rōna hape. Ketsahalo ee e tšosang e ile ea bakoa ke eng haufi le Selma, Alabama, U.S.A., ka 1941? Hona lithuto tseo re neng re li rutiloe ke batsoali ba rōna li ne li amana kae le eona?

NTATE, Dewey Fountain, o ile a hōlisoa ke mong ka eena polasing e ’ngoe ea Texas ka mor’a hore batsoali ba hae ba hlokahale e sa le ngoana. Hamorao o ile a ea sebetsa merafong ea oli. Ka 1922, ha a le lilemo li 23, o ile a nyala ngoanana e motle oa Texas ea bitsoang Winnie, eaba o qala ho etsa litokisetso tsa ho lula sebakeng se le seng le ho ba le bana.

O ile a haha ntlo sebakeng sa temo ea lifate sa Texas bochabela haufi le torotsoana ea Garrison. Teng o ile a lema limela tse fapa-fapaneng, ho akarelletsa k’hothone le poone. O ile a rua le liphoofolo tsa mefuta-futa tse ruuoang. Ka mor’a nako, rōna bana ra hlaha—Dewey e monyenyane ka May 1924, Edwena ka December 1925, ’me ’na ka latela ka June 1929.

Ho Ithuta ’Nete ea Bibele

’Mè le Ntate ba ne ba nahana hore ba utloisisa Bibele kahobane ba ne ba kena kereke ea Church of Christ. Empa ka 1932, G. W. Cook o ile a siela moholoane oa ntate Monroe Fountain buka ea Deliverance le ea Government, tse hatisitsoeng ke Mokhatlo oa Watch Tower. Ka lebaka la ho chesehela ho fetisetsa ho batsoali ba ka seo a neng a ithuta sona, Monroe o ne a atisa ho tla lapeng nakong ea lijo tsa hoseng, a bale sehlooho sa Molula-Qhooa, ebe o itebatsa makasine eo. Ka mor’a moo, ’Mè le Ntate ba ne ba e bala.

Hoseng ho hong ka Sontaha Ntate-moholo Monroe o ile a memela Ntate ha moahisani e mong bakeng sa thuto ea Bibele. O ile a mo tiisetsa hore Monghali Cook a ka araba lipotso tsohle tsa hae ka Bibele. Ha Ntate a khutla thutong eo, o ile a bolella lelapa ka thabo: “Lipotso tsohle tsa ka li arabetsoe ’me ke fumane boitsebiso bo bong hape! Ke ne ke nahana hore ke tseba ntho e ’ngoe le e ’ngoe, empa ha Monghali Cook a qala ho hlalosa lihele, moea, morero oa Molimo ka lefatše le kamoo ’Muso oa Molimo o tla o phethahatsa, ke ile ka qala ho ikutloa hore, ha e le hantle, ha ke tsebe letho ka Bibele!”

Lapeng e ne eka ke setsing sa boithabiso. Ho ne ho e-tla beng ka rōna le metsoalle ho tla re etela, ho etsa lichokolete le libolo tsa liqhome tsa poone le ho bina hammoho le ’Mè ha a ntse a letsa piano. Butle-butle liketsahalo tsena li ile tsa nkeloa sebaka ke lipuisano tsa Bibele. Le hoja rōna bana re ne re ke ke ra utloisisa ntho e ’ngoe le e ’ngoe e buuoang, lerato le matla la batsoali ba rōna bakeng sa Molimo le Bibele le ne le totobetse hoo ngoana e mong le e mong oa bona a ileng a hōlisa lerato le tšoanang bakeng sa Molimo le Lentsoe la hae.

Malapa a mang le ’ona a ile a bula matlo a ’ona bakeng sa lipuisano tsa Bibele tsa beke le beke, tseo hangata li neng li thehoa tabeng e makasineng ea morao-rao ea Molula-Qhooa. Ha malapa a litoropong tse haufi tsa Appleby le Nacogdoches e le ’ona ao liboka li tšoareloang ha ’ona, re ne re qhobellana ka koloing eso ea Model A Ford ebe re ea moo, ho bata kapa ho chesa.

Ba Nka Khato ka Seo ba Ithutileng Sona

Ha hoa ka ha nka nako hore batsoali ba rōna ba bone hore hoa hlokahala hore ba nke khato. Ho rata Molimo ho ne ho hloka hore se ithutiloeng se fetisetsoe ho ba bang. (Liketso 20:35) Empa bohato bona ba hore motho a bolele tumelo ea hae phatlalatsa bo ne bo le boima, haholo kaha batsoali ba rōna e ne e le batho ba lihlong le ba ikokobelitseng ka tlhaho. Leha ho le joalo, ho rata Molimo ha bona ho ile ha ba susumetsa, ’me sena se ile sa boela sa ba thusa hore ba re rute hore le rōna re tšepe Jehova ka ho teba. Ntate o ne a hlalosa taba ka tsela ena: “Jehova o etsa lihoai baboleli!” Ka 1933, ’Mè le Ntate ba ile ba tšoantšetsa boinehelo ba bona ho Jehova ka ho kolobetsoa metsing letamong la litlhapi haufi le Henderson, Texas.

Mathoasong a 1935, Ntate o ile a ngolla Mokhatlo oa Watch Tower ’me a botsa lipotso tse ngata ka tšepo ea Bokreste ea bophelo bo sa feleng. (Johanne 14:2; 2 Timothea 2:11, 12; Tšenolo 14:1, 3; 20:6) O ile a fumana karabo e tsoang ho Joseph F. Rutherford ka ho toba, eo e neng e le mopresidente oa Mokhatlo ka nako eo. Ho e-na le hore a arabe lipotso tsa hae, Mor’abo rōna Rutherford o ile a mema Ntate hore a be teng kopanong ea Lipaki tsa Jehova Washington, D.C., ka May.

Ntate maikutlong a hae o ne a re: ‘Ho ke ke ha etsahala! Re lihoai tse lemmeng meroho sebakeng sa lihekthere tse 26. E tla tlameha ho kotuloa kaofela le ho isoa ’marakeng ka nako eo.’ Leha ho le joalo, nakoana ka mor’a moo, sekhohola se ile sa tla ’me sa hohola mabaka a hae—lijalo, literata le marokho. Kahoo re ile ra ba le Lipaki tse ling beseng e hiriloeng ea sekolo e ileng ea tsamaea lik’hilomithara tse 1 600 ka leboea-bochabela ho re isa kopanong.

Kopanong, Ntate le ’Mè ba ile ba thabela ho mamela tlhaloso e hlakileng ea hore na “bongata bo boholo” bo tla pholoha ‘matšoenyeho a maholo’ ke bofe. (Tšenolo 7:9, 14) Bophelong bohle ba bona, ’Mè le Ntate ba ne ba susumetsoa ke tšepo ea bophelo bo sa feleng lefatšeng la paradeise, ’me ba ne ba khothalletsa rōna bana hore re ‘tšoare ka tieo bophelo ba sebele,’ boo ho rōna bo neng bo bolela bophelo bo sa feleng lefatšeng bo fanoang ke Jehova. (1 Timothea 6:19; Pesaleme ea 37:29; Tšenolo 21:3, 4) Le hoja ke ne ke le lilemo li hlano feela, ka sebele ke ne ke thabetse ho ba le lelapa leso ketsahalong ena e thabisang.

Ka mor’a ho khutla kopanong, lelapa le ile la lema lijalo tseo hape, ’me hamorao re ile ra kotula lijalo tse ntle ka ho fetisisa. Sena ka sebele se ile sa thusa ho kholisa ’Mè le Ntate hore ho tšepa Jehova ka ho feletseng ho na le moputso kamehla. Ba ile ba qala mofuta o khethehileng oa mosebetsi oa ho bolela oo ho oona ba ileng ba lumellana hore e mong le e mong a sebetse lihora tse 52 ka khoeli tšebeletsong. Joale, ha nako e latelang ea ho lema e fihla, ba ile ba fantisa ntho e ’ngoe le e ’ngoe! Ntate o ne a e-na le k’haravene ea bolelele ba limithara tse 6 le bophara ba tse 2,4 e neng e etselitsoe hore re lule ka ho eona ka bohlano ba rōna, ’me o ile a reka koloi e ncha cha! ea mohohoma ea Ford hore a e hule ka eona. Ntate-moholo Monroe le eena o ile a etsa joalo, ’me a fallela k’haraveneng le lelapa la hae.

Ba re Ruta ’Nete

Ka October 1936, Ntate le ’Mè ba ile ba qala bopula-maliboho, e leng kamoo tšebeletso ea nako e tletseng e bitsoang kateng. Re ile ra qala ho bolela re le lelapa Texas bochabela litoropong tse neng li akaretsoa seoelo ka molaetsa oa ’Muso. Re ile ra qeta hoo e ka bang selemo kaofela re lula libakeng tse fapa-fapaneng, empa bophelo bona re ne re bo thabela haholo. ’Mè le Ntate ba re rutile ka lipolelo tsa bona le ka mohlala hore re tšoane le Bakreste ba pele ba ileng ba itella ho fetisetsa ’nete ea Bibele ho ba bang.

Rōna bana re ne re khahloa haholo ke ’Mè ka sehlabelo seo a se entseng sa ho tela lehae la hae. Leha ho le joalo, ho na le ntho eo a neng a ke ke a arohana le eona, eona ke mochine oa hae oa ho rōka. Qeto ena e ne e le ntle. Kaha o ne a tseba ho rōka, o ne a re apesa hantle kamehla. Kopanong e ’ngoe le e ’ngoe, re ne re e-na le liaparo tse ncha tse ntle tseo re li aparang.

Ke sa ntse ke hopola hantle ha Herman G. Henschel a tlile le lelapa la hae haeso ka vene ea Mokhatlo oa Watch Tower e nang le sebuela-hōle. Ba ne ba emisa vene ena sebakeng se nang le baahi ba bangata, ba letse puo e khutšoanyane e rekotiloeng, ebe joale ba etela batho ho ba fa boitsebiso bo eketsehileng. Dewey e monyenyane o ne a thabela botsoalle ba mora oa Herman ea bitsoang Milton, eo ka nako eo a neng a le bohareng ba lilemo tsa bocha. Hona joale Milton ke mopresidente oa Mokhatlo oa Watch Tower.

Kopanong ea 1937 Columbus, Ohio, Edwena o ile a kolobetsoa, ’Mè le Ntate bona ba fuoa tokelo ea ho sebetsa e le bo-pula-maliboho ba khethehileng. Ka nako eo, mosebetsi oo o ne o akarelletsa ho sebetsa bonyane lihora tse 200 ka khoeli mosebetsing oa boboleli. Ha ke hetla morao, ke hlokomela kamoo mohlala o motle oa ’Mè o nthusitseng kateng hore ke tšehetse monna oa ka likabelong tsa hae tsa Bokreste.

Ha Ntate a ne a qala thuto ea Bibele le lelapa le itseng, o ne a tsamaea le rōna bana hore re e’o behela bana ba lelapa leo mohlala o motle. O ne a etsa hore re phetle litemana tsa Bibele, re li bale ’me re arabe lipotso tse ling tse bonolo. Ka lebaka leo, ba bangata ho bacha bao re ileng ra ithuta le bona ba sebeletsa Jehova ka botšepehi ho fihlela kajeno. Ha ho pelaelo hore le rōna ho ile ha raloa motheo o tiileng bakeng sa rōna hore re tsoele pele ho rata Molimo.

Ha Dewey e monyenyane a ntse a hōla, ho ile ha e-ba thata ho eena hore a phele sebakeng se patisaneng joalo le likhaitseli tse peli tse nyenyane. Kahoo, ka 1940 o ile a khetha hore a tlohe ’me a bule maliboho le Paki e ’ngoe. Hamorao o ile a nyala Audrey Barron. Kahoo Audrey le eena o ile a rutoa lintho tse ngata ke batsoali ba rōna, ’me o ile a rata ’Mè le Ntate haholo. Ka mor’a hore ka 1944 Dewey e monyenyane a ee chankaneng ka lebaka la ho se jele paate ha Bokreste, Audrey o ile a tla lula le rōna ka k’haraveneng eso e patisaneng.

Kopanong e khōlō e neng e le St. Louis, Missouri, ka 1941, Mor’abo rōna Rutherford o ile a bua ka ho toba le bana ba lilemo li 5 ho ea ho tse 18, ba neng ba lutse karolong e khethehileng ka pele. ’Na le Edwena re ne re mametse lentsoe la hae le pholileng le le hlakileng; e ne eka ke ntate ea lerato ea laeang bana ba hae lapeng. O ile a khothatsa batsoali ka tsela ena: “Kajeno Kreste Jesu o bokelletse batho ba hae ba selekane ka pel’a hae, ’me ka tsela e matla haholo o ba bolella hore ba rute bana ba bona ka tsela ea ho loka.” Eaba oa phaella: “Ba bolokeng malapeng ’me le ba rute ’nete!” Ka thabo, batsoali ba rōna ba ile ba etsa joalo!

Kopanong eo, re ile ra amohela bukana e ncha e bitsoang Jehovah’s Servants Defended, e neng e tšohla taba ea linyeoe tseo Lipaki tsa Jehova li neng li li hlōtse, ho akarelletsa tse neng li le Lekhotleng le Phahameng ka ho Fetisisa la United States. Ntate o ile a ithuta eona le rōna re le lelapa. Re ne re sa tsebe hore re ntse re lokisetsoa se ileng sa etsahala libeke tse seng kae hamorao Selma, Alabama.

Tlhaselo ea Mahoo-hoo Selma

Hoseng ha phihlelo eo e tšosang, Ntate o ne a iselitse ’musi oa setereke, ramotse le mookameli oa sepolesa ba Selma, likopi tsa lengolo le neng le hlalosa tokelo eo re nang le eona molaong oa motheo ea ho tsoela pele ka tšebeletso ea rōna tlas’a tšireletso ea molao. Ho sa tsotellehe seo, ba ile ba etsa qeto ea ho re leleka toropong eo.

Mantsiboea banna ba bahlano ba ile ba fihla k’haraveneng ea rōna eaba ba tšoara ’na, ’Mè le morali’eso. Ba ile ba tsoela pele ho hlopholla ntho e ’ngoe le e ’ngoe ka hare, ba batla ntho e tsoang ’muso tlaase. Ntate o ne a le ka ntle, eaba ba mo laela hore a hokelle k’haravene koloing, ba mo supile ka libistolo ka nako ena eohle. Ha sena se etsahala, ke ne ke sa tšoha. Ho ne ho tšehisa hore ebe banna bana ba nahana hore re kotsi, ’me ’na le morali’eso re ile ra keketeha. Leha ho le joalo, re ile ra phakisa ra hlaphoheloa kelellong ha Ntate a re nyemotsa.

Ha re loketse ho tsamaea, banna bao ba ne ba batla hore ’na le Edwena re palame le bona ka koloing ea bona. Ntate o ile a bua ka lentsoe le tiileng, a re: “Le ho leka!” Ka mor’a puisano e seng kae lelapa leso le ile la lumelloa hore le tsamaee hammoho, banna bao ba hlometseng ba le ka koloing ea bona ba re setse morao. Ha re tsamaile lik’hilomithara tse ka bang 25 ba ile ba re bontša hore re emise koloi ka thōko ho tsela eaba ba tsamaea le ’Mè le Ntate. Banna bana ba ile ba fapanyetsana libaka ba leka ho ba kholisa: “Tlohelang bolumeli bona. Khutlelang polasing, ’me le hōlise banana ba lōna hantle!” Ntate o ile a leka ho buisana le bona empa ha hoa ka ha thusa letho.

Qetellong, monna e mong o ile a re: “Tsamaeang, ’me haeba le ka leka ho khutlela Toropong ea Dallas, re tla le bolaea kaofela ha lōna!”

Re imolohile kelellong ’me re le hammoho hape, re ile ra tsamaea lihora tse ’maloa eaba re emisa ka thōko ho tsela hore re robale bosiu. Re ne re nkile linomoro tsa koloi ea bona. Kapele Ntate o ile a tlalehela Mokhatlo oa Watch Tower ntho e ’ngoe le e ’ngoe, ’me likhoeli tse itseng hamorao, banna bana ba ile ba tsejoa eaba baa tšoaroa.

Re ea Sekolong sa Gilead sa Boromuoa

Edwena o ile a fumana memo ea hore a ee sehlopheng sa bo7 sa Sekolo sa Bibele sa Gileade sa Watchtower se South Lansing, New York, ka 1946. Albert Schroeder, e mong oa matichere, o ile a bua ka litšoaneleho tse ntle tsa hae ho Bill Elrod, ea neng a sebetsa Bethele, ntlo-khōlō ea lefatše ea Lipaki tsa Jehova e Brooklyn, New York le eo ba neng ba kile ba sebetsa hammoho e le bo-pula-maliboho.a Edwena o ile a tsebisoa Bill, ’me hoo e ka bang selemo ka mor’a hore a qete Gileade, ba ile ba nyalana. Ba ile ba lula tšebeletsong ea nako e tletseng ka lilemo tse ngata, ho akarelletsa tšebeletso eo ba ileng ba e etsa hammoho ka lilemo tse hlano Bethele. Joale ka letsatsi le leng ka 1959, Mor’abo rōna Schroeder o ile a tsebisa sehlopha sa bo34 sa Gileade hore motsoalle oa hae ea ratoang ke ntate oa mafahla, la ngoanana le la moshemane.

Ha ke ntse ke le tšebeletsong le batsoali ba ka Meridian, Mississippi, qetellong ea 1947, boraro ba rōna re ile ra fumana memo ea ho ba teng sehlopheng sa bo11 sa Gileade. Re ne re maketse hobane ho latela litlhokahalo, ke ne ke le monyenyane haholo ’me ’Mè le Ntate bona ba ne ba le baholo haholo. Empa ho ne ho entsoe mokhelo, ’me re ile ra amohela tokelo eo e sa tšoanelang ea thuto e eketsehileng ea Bibele.

Ke Sebeletsa ke le Moromuoa le Batsoali ba Ka

Kabelo ea rōna ea boromuoa e ne e le Colombia, Amerika Boroa. Leha ho le joalo, e bile ka December 1949, nako e fetang selemo ka mor’a hore re fumane mangolo sekolong sa boromuoa moo re ileng ra fihla Bogotá lehaeng la baromuoa, moo ho neng ho se ho ntse ho e-na le ba bang ba bararo ba lulang teng. Qalong, Ntate o ile a batla a etsa qeto ea hore ho ne ho tla ba bonolo haholoanyane hore a rute batho Senyesemane ho e-na le hore eena a ithute Spanishe! E, ho ne ho e-na le liteko, empa litlhohonolofatso le tsona li ne li le ngata! Ho ne ho e-na le Lipaki tse ka tlaase ho lekholo Colombia ka 1949, empa hona joale ho na le tse fetang 100 000!

Ka mor’a tšebeletso ea lilemo tse hlano Bogotá, ’Mè le Ntate ba ile ba romeloa motseng oa Cali. Khabareng, ka 1952, ke ile ka nyaloa ke Robert Tracy, moromuoa-’moho le ’na Colombia.b Re ile ra lula Colombia ho fihlela ka 1982, nako eo ka eona re ileng ra fuoa kabelo ea ho ea Mexico, moo e sa leng re sebeletsa teng ho fihlela joale. Qetellong, ka 1968, batsoali ba ka ba ile ba tlameha ho khutlela United States bakeng sa ho fumana tlhokomelo ea bongaka. Hoba ba hlaphoheloe, ba ile ba tsoela pele e le bo-pula-maliboho ba khethehileng haufi le Mobile, Alabama.

Re Hlokomela Batsoali ba Rōna

Ha lilemo li ntse li feta, ’Mè le Ntate ba ile ba qala ho felloa ke matla ’me ba ne ba hloka tšehetso e eketsehileng le tlhokomelo. Ka kōpo ea bona, ba ile ba abeloa ho ea bula maliboho haufi le Edwena le Bill Athens, Alabama. Hamorao, khaitseli ea rōna Dewey e monyenyane, o ile a nahana hore ho ka ba molemo hore lelapa le be hammoho Carolina Boroa. Kahoo Bill o ile a fallisetsa lelapa la hae Greenwood, hammoho le ’Mè le Ntate. Phetoho ena e lerato e ile ea nololofalletsa ’na le Robert hore re tsoele-pele tšebeletsong ea rōna ea boromuoa Colombia, re tseba hore batsoali ba ka ba hlokometsoe hantle.

Joale, ka 1985, Ntate o ile a hlaseloa ke stroke se ileng sa mo siea a sa tsebe ho bua le ho tsoha liphateng. Re ile ra kopana hammoho ho tšoara seboka sa lelapa ho nahana hore na batsoali ba rōna ba ka hlokomeloa hamolemo joang. Ho ile ha fihleloa qeto ea hore Audrey e tla ba eena mohlokomeli ea ka sehloohong oa Ntate le hore ’na le Robert re ka thusa hamolemo haholo ka ho romella lengolo le nang le liphihlelo tse khothatsang beke e ’ngoe le e ’ngoe le ka ho eta hangata kamoo ho ka etsahalang.

Ke sa ntsane ke hopola hantle leeto la ho qetela ha ke ne ke etetse Ntate. O ne a sitoa ho bua ka mokhoa o hlakileng, empa ka mor’a hore re mo bolelle hore re khutlela Mexico, o ile a kōkōtletsa ka thata haholo le ka thabo lentsoe le le leng, “Tsela-tšoeu!” Ka sena re ile ra tseba hore, pelong ea hae, o ne a tšehetsa qeto ea rōna ea ho tsoela pele tšebeletsong ea boromuoa. O ile a hlokahala ka July 1987, ’me ’Mè eena o ile a hlokahala likhoeli tse robong hamorao.

Lengolo leo ke ileng ka le amohela le e-tsoa ho morali’eso, eo e seng e le mohlolohali, le akaretsa hantle kananelo eo e mong le e mong oa rōna a nang le eona ka batsoali ba rōna. “Ke ananela lefa la ka le enneng la Bokreste ’me ha ho mohla ka motsotso leha o le mong ke eeng ke ikutloe eka nka be ke ile ka thaba haholoanyane hoja batsoali ba rōna ba ne ba ile ba khetha ho re hōlisa ka tsela e fapaneng le ena. Mohlala oa bona oa tumelo e matla, boitelo le ho tšepa Jehova ka ho feletseng o nthusitse ho mamella mathata bophelong.” Edwena ha a phetha o re: “Ke leboha Jehova ka batsoali bao ka lipolelo le ka mohlala ba re bontšitseng thabo eo re ka bang le eona haeba re phelela ho sebeletsa Jehova, Molimo oa rōna ea lerato.”

[Mongolo o botlaaseng ba leqephe]

[Litšoantšo tse leqepheng la 22, 23]

Lelapa la ha Fountain: (ho tloha ho le letšehali ho ea ho le letona) Dewey, Edwena, Winnie, Elizabeth, Dewey e monyenyane; ka ho le letona: Elizabeth le Dewey e monyenyane maphephelesing a sireletsang mabili veneng e nang le sebuela-hōle ea Henschel (1937); ka ho le letona tlaase: Elizabeth o etsa mosebetsi oa liplakate a le lilemo tse 16