Lipapali Tsa Bana—Seoa se Secha sa Pefo
◼ Sehlopha sa liithuti tsa sekolo se phahameng se bokana ho tla bapala papali ea bolo ea maoto. Papali e fella ka moferefere, batsoali ba fetang 100, bakoetlisi hammoho le libapali ba tjolietsana le ho otlana ka litebele ka mor’a hore sehlopha se seng se ikhapele tlhōlo ka ho hlaba ntlha nakong e ekelitsoeng ea papali.
◼ Sehlopha sa bana se bapala papali ea bolo ea maoto ea Amerika e kopantseng banana le bashanyana. Ha sebapali se lilemo li leshome se liha bolo eo se e kapisitsoeng ke se seng, mokoetlisi oa sona o se tabanya fatše ’me se robeha matsoho ka bobeli.
◼ Mokoetlisi oa sehlopha sa baseball sa Liki ea Bana o ntša sebapali se seng ka lebaleng. Ntate oa moshanyana ea ntšitsoeng ka lebaleng o sokela mokoetlisi eo ka hore o tla mo bolaea ’me o ahloleloa ho hlola matsatsi a 45 teronkong.
◼ Nakong ea boikoetliso ba bana papaling ea ho thellisa leqhoeng, bo-ntate ba babeli ba ngangisana ka hore na melao ea papali e phethahatsoa joang. Ka pel’a bana ba hae ba bararo, ntate e mong o otloa ke e mong ho fihlela a e-shoa.
LITLALEHO tse tšosang joaloka tsena li se li tloaelehile haholo. Ho bonahala ho ata seoa se secha sa pefo mabaleng a lipapali, a basketball, libakeng tseo ho thellisoang leqhoeng ho tsona le mabaleng a bana a lipapali. Ke pefo ea batsoali le bakoetlisi ba ka mpang ba loana ho e-na le ho hlōloa. Mopresidente oa Jupiter-Tequesta (Florida) Athletic Association, Jeffrey Leslie, o re: “Ke ’nile ka bona batsoali ba tlatsetsa bana ba bona lerata, ba ba qobella ka matla hore ba ipabole; ka bona bana ba loana lipapaling ka tšusumetso ea batsoali ba bona; ’me papaling ea baseball, ka bona bana ba tlosang bolo ba lla hobane batsoali ba bona ba ba tlotlolotse.” Oa eketsa: “Lipapali tsa bacha li etsa hore batsoali ba itšoare ka tsela e soabisang ka ho fetisisa.” E le ho sireletsa bana pefong e joalo, lichaba tse ling li ’nile tsa nka khato e matla ea ho thibela batsoali ho ea lipapaling tsa bana ba bona.
Seoa see sa khalefo e sa laoleheng se bile le phello efe? Fred Engh, mothehi le mopresidente oa Mokhatlo oa Lipapali Tsa Bacha Tsa Sechaba, oo ntlo-khōlō ea oona e leng Florida o re: “Boitšoaro bona bo soabisang ba batho ba baholo bo ntseng bo eketseha bo na le phello e mpe lipapaling tsa bacha, bo senya monyaka le ho fana ka molaetsa o fosahetseng ho bana ba limilione.”
Ho Etsa Ntho Leha e le Efe Molemong oa Tlhōlo
Sesosa sa bothata bona ho bonahala e le takatso ea batsoali ea ho bona bana ba bona ba ipabola baneng ba bang le ho etsa ntho leha e le efe molemong oa tlhōlo. Moemeli oa Setsi sa Thibelo ea Tlhekefetso ea Bana, Canada, o re: “Ha sohle se batloang e le ho hlōla ’me ho ba matla e le ntho ea bohlokoahali, sena se etsa hore batho ba hlaselehang habonolo ba hlokofatsoe. Litlhōlisanong tsena, bana ke bona batho ba hlaselehang habonolo.” Mookameli oa Ontario (Canada) Physical and Health Education Association o hlokomela hore bana ba tlas’a khatello e joalo “ba ka ’na ba e-ba le mathata a kelello ba sa le banyenyane lilemong. ’Me ha ba ntse ba hōla, ba [ka ’na ba] thatafalloa ke ho amohela ha ba hlōtsoe.”
Ha ho makatse hore khalefo ea batsoali le cheseho e fetelletseng ea bakoetlisi hangata li fetisetsoa limathing tse nyenyane. Nakong ea papali e ’ngoe ea volleyball ea banana, libapali li ile tsa hlasela balaola-papali ka makhetlo a supileng. Ka lebaka la ho lelekoa papaling ea tenese, ngoanana e mong o ile a senya koloi ea molaola-papali. Ka mor’a hore sebapali sa sekolo se phahameng sa papali ea ho kampana se nyatsoe ke molaola-papali ka lebaka la ho bapala bohlasoa, se ile sa mo thula phatleng hoo molaola-papali a ileng a ea le mailiili. Darrell Burnett, ngaka ea mafu a bana a kelello ebile e le setsebi lipapaling tsa bacha o re: “Pele, lipapali tsa bacha [li ne li] tsebahala ka ho ba libaka tsa boikhathollo tseo ho tsona ho nang le moea o motle oa papali. Empa ha ho sa le joalo. Ha e sa le papali feela ea boikhathollo.”
Seo Batsoali ba ka se Etsang
Ke hantle hore batsoali ba hopole hore bana ba bapalla ho thaba le ho ikoetlisa. Ka hona, ho fetola lipapali tsa bana ho ba tse bakang khatello ea maikutlo le ho ba hlokofatsa ka mantsoe, ho lahla moelelo oa papali—hape ke ho hloka lerato. Bibele e re: “Batsoali, le ka mohla le se ke la khannela bana ba lōna khalefong.”—Baefese 6:4, The Jerusalem Bible.
Ke eng e ka thusang motsoali ho ba le pono e leka-lekaneng tabeng ee? Pele ho tsohle, e ka ba thuso e khōlō hore u hopole hore na ho ne ho le joang ha u sa le monyenyane. Na ka sebele u ne u khona ho bapala joaloka likhalala tsa lipapali? Na hoa utloahala ho lebella mora kapa morali oa hao hore a etse joalo? Etsoe “bana ha baa tiea.” (Genese 33:13) Hape, leka ho ba le pono e loketseng ka ho hlōla le ho hlōloa. Bibele e bitsa khalefo e sa laoloeng “lefeela le ho lelekisa moea.”—Moeklesia 4:4.
Ka ho thahasellisang, sebapali sa mehleng sa liki e khōlō sa baseball se khothalletsa batsoali ho ba le pono e loketseng ka ho hlōla le ho hlōloa, eseng hore ba halefe ha ngoana a sa bapale hantle leha e le hona hore ba thabe ho tlōla tekano ha a hlōla. Ho e-na le ho nahana feela ka tlhōlo, batsoali ba lokela ho nahana ka thabo ea bana ba bona le hore ba lula ba phela hantle ’meleng.
Kahoo, batsoali ba bang ba entse qeto ea hore lipapali tse hlophisitsoeng tsa bana li batla li rotetsa moea o mobe oa tlhōlisano. Leha ho le joalo, sena hase bolele hore bana ba bona ha ba thabele ho bapala le bana ba bang. Ka mohlala, batsoali ba bangata ba Bakreste ba fumane hore bana ba bona ba thabela ho bapala le bana ba balumeli-’moho le bona lapeng kapa serapeng sa boikhathollo moo ba lulang teng. Ka tsela ena, batsoali ba khona ho laola haholoanyane hore na bana ba bona ba tloaelana le bo-mang. Ha malapa a intša, a ka fa bana menyetla ea ho bapala ka mokhoa o thabisang. Ke ’nete hore ha ba bapalla lapeng, ho ka ’na ha se be le monyaka o tšoanang le oa ho bapalla sehlopha se hlōlang. Leha ho le joalo, u se ke ua lebala hore “koetliso ea ’mele e na le molemo o monyenyane [feela]; empa boinehelo ba bomolimo bo molemo bakeng sa lintho tsohle.” (1 Timothea 4:8) Ka ho ba le pono e leka-lekaneng ka lipapali, u ka etsa hore ngoana oa hao e se ke ea e-ba phofu ea seoa sena se secha sa pefo.
[Litšoantšo tse leqepheng la 21]
Lipapali li lokela ho tlisa thabo, eseng hore e be mohloli oa khohlano