Mosebetsi o Tsoileng Matsoho o Entsoeng ka Majoe
KA MONGOLI OA TSOHA! ITALY
MEKHOENG eohle eo baetsi ba litšoantšo ba ’nileng ba e sebelisa ho etsa litšoantšo tsa lintho tsa tlhaho, mokhoa ona oo hangata o bitsoang mokhabiso oa Florence, kapa commesso, ke o mong oa e thata ka ho fetisisa. Litšoantšo tse etsoang ka mokhoa ona, tse tloaelehileng haholo Florence, Italy, ha li etsoe ka majoana, lithaele kapa likhalase tsa sebōpeho se tšoanang, joaloka tse ling. Ho e-na le hoo, baetsi ba litšoantšo ba li etsa ka majoana a masesaane a nang le libōpeho tse sa tšoaneng. A sehoa hantle hoo ha a kopantsoe ho batlang ho le thata ho bona moo a kopantsoeng teng.
Majoana a moo moetsi oa litšoantšo a sebeletsang teng a na le mebala e hlollang ka botle. Lejoe la lapis lazuli le boputsoa bo khanyang ’me le na le matheba a masoeu, a phatsimang likristale tse ’mala oa khauta. Lejoe la malachite le na le mela e mesesaane e botala bo loileng, bo khahlang mahlo. Majoe a ’mabole a na le metsero e hapang mahlo e mesehla, e mesootho, e metala le e mefubelu. Majoe a agate, a jaspere, a onyxe, a pofiri le a mang, ke a mang a majoe a mangata a mebala e khanyang, ao baetsi ba litšoantšo ba etsang litšoantšo tse hlollang ka ’ona. Ba sebelisa mebala le metsero e majoeng ana ho tšoantšetsa mafika, limela, metsi a phallang ka matla, esita le maru.
Ke khale batho ba sebelisa mokhoa ona ho etsa litšoantšo. Ho ka etsahala hore ebe o qapiloe Bochabela bo Haufi, oa fihla Roma lekholong la pele la lilemo B.C.E. ’me oa ratoa haholo bakeng sa ho khabisa fatše le maboteng. Le hoja mokhoa ona o ne o sebelisoa haholo lilemong tse bohareng le nakong ea ’Muso oa Byzantine, ho sebelisoa ha ona motseng oa Tuscan, ke hona ho ileng ha etsa hore o tume ho tloha lekholong la bo16 la lilemo ho ea pele. Le kajeno, litšoantšo tse tsotehang tse entsoeng ka mokhoa ona li ntse li fumaneha lipaleiseng le limusiamong libakeng tse ngata tsa Europe.
Ho etsa litšoantšo tsena ka majoe ke mosebetsi o boima. Makasine e ’ngoe e re lihora tseo motho a li qetang a etsa “esita le setšoantšo se sa rarahanang li ka tšosa setsebi sa mehleng ena se lekolang litsela tsa ho potlakisa mosebetsi.” Ke kahoo, le kajeno joaloka nakong e fetileng, chelete eo baetsi ba litšoantšo tsena ba e lefisang, e etsang hore batho ba bangata ba se ke ba khona ho li reka.
Li Etsoa Joang?
Ha ho etsoa setšoantšo sa mofuta ona, ho lateloa mohlala oo hangata e bang oa setšoantšo se takiloeng. Setšoantšo seo se pongoa likoto, sekotoana ka seng se nyalana le setšoantšo se etsuoang ha se se se felile. Ha ka mamello moetsi oa litšoantšo a ntse a khetha lejoana le nepahetseng bakeng sa karolo ka ’ngoe, o iqapela lintho tse ling, ha a latele hakaalo seo a se bonang setšoantšong. Sekotoana ka seng sa setšoantšo seo a se sebelisang e le mohlala se khomaretsoa lejoaneng leo a le khethileng.
Joale moetsi oa litšoantšo o tšoara lejoana ka leng, le ka bang botenya ba limilimithara tse peli ho isa ho tse tharo, ka thulusi eo a e sebelisang ho tšoara lintho. Joale a sebelisa sakha—e entsoeng ka boseka bo faselelitsoeng seqheng sa lehong la chestnut—o poma ka hloko majoana ao a a hlokang (joalokaha ho bontšitsoe ka holimo). Ha a ntse a a poma, o ngobetsa boseka bona ka motsoako o bentšang. Joale o hohla majoana ao hore a be boreleli hoo khanya e sa phunyelletseng moo a kopantsoeng teng. Nahana hore na ho boima hakaakang ho etsa makala a masesaane a sefate sa morara ha a etsa setšoantšo!
Ka mor’a hore majoana ana a kopanngoe ’me a khomaretsoe letlapeng, aa batalatsoa ’me aa hloekisoa, ebe ho hlahella setšoantšo se setle hoo lifoto li sa bontšeng botle boo ka ho hlaka. Tsela eo baetsi ba litšoantšo ba sebelisang mebala ea lejoana le le leng feela hore ba hlahise khanya le mebala ea sebele makhasing a palesa e temekang, ruri e bontša tsebo e hlollang. Lintho tse ling tseo baetsi ba litšoantšo ba nang le bokhoni ba ho qapa ba atlehileng ho li etsa ka mokhoa ona, li akarelletsa litholoana, linkho, lirurubele, linonyana le ponahalo e ntle ea naha.
E ’ngoe ea lintho tse thahasellisang ka litšoantšo tsa Florence ke hore moetsi oa tsona a ke ke a rera ntho e ’ngoe le e ’ngoe ka setšoantšo seo a se etsang. Ho e-na le hoo, o lokela ho khetha mebala, metsoako esita le majoe ao Molimo a seng a ntse a a entse. Ha buka e ’ngoe e bua ka taba ena, e re: “Ha u sheba majoe ana a matle haholo u ka inahanela ka botle le matla a hlollang a Molimo, eo ka lintho tse nyenyane joalo a etsang hore lefatše lohle le be letle . . . , kahoo u lula u bona botle bo u hopotsang ’Mōpi.”
[Tlhaloso ea Moo Setšoantšo se Nkiloeng Teng e leqepheng la 16]
All photos pages 16 & 17: Su concessione del Ministero per i Beni e le Attività Culturali-Opificio delle Pietre Dure di Firenze, Archivio Fotografico