Tšisinyeho ea Lefatše Haiti​—Kamoo Tumelo le Lerato li Bontšitsoeng Kateng

Ka Labobeli la la 12 January, 2010, mantsiboea ka 4:53, Evelyn o ile a utloa molumo o tsoang fatše o kang oa sefofane se seholo, ’me lefatše la qala ho thothomela. Libalaka tsa konkreite tse neng li le haufi le eena li ile tsa petsoha ’me mehaho ea oa. Ha ho reketla hoo ha lefatše ho emisa, Evelyn o ile a nyolohela sebakeng se phahameng ’me a lekola sebaka. O ile a utloa batho ba lla hohle. Ho ile ha qōba lerōle la samente motse-moholo oa Haiti, e leng Port-au-Prince.

KA MOR’A metsotsoana e seng mekae, matlo, mehaho ea ’muso, libanka, lipetlele le likolo li ile tsa oa. Ho ile ha shoa batho ba fetang 220 000 ba maemo a sa tšoaneng. Ba ka bang 300 000 ba ile ba lemala.

Ba bangata ba phonyohileng ba ile ba lula pel’a matlo a bona a senyehileng ba tšohile ’me ba khutsitse. Ba bang ba ne ba epa ka matsoho ka lehlaphahlapha ba leka ho pholosa beng ka bona le baahelani. Motlakase o ile oa tima ’me ha fifala ka potlako, kahoo basebetsi ba pholoso ba tlameha ho sebetsa ka litoche le ka khanya ea likerese.

Motseng oa Jacmel, Ralphendy ea lilemo li 11 o ne a qabeletsoe ka mohahong o neng o ka ’na oa putlama. Basebetsi ba pholoso ba ile ba qeta lihora ba sebetsa ka thata hore ba mo ntše ka moo. Ho reketla ha lefatše ho ileng ha latela, ho ile ha ba qobella ho emisa kaha ba ne ba tšaba hore mekato e ka holimo ea mohaho e tla ba oela holimo. Philippe, e leng e mong oa baromuoa ba Lipaki Tsa Jehova o re, “Ke ne nke ke ka tlohella Ralphendy hore a shoelle moo.”

Philippe le batho ba bang ba bararo ba ile ba ipetetsa ’me ba khukhuna ka hloko tlas’a marako a mohaho o helehileng ho ea moo Ralphendy a neng a tšoasehile maoto teng. Ba ile ba qala ho epa ka hloko ho tloha ka khitla. Nako le nako ha lefatše le reketla ba ne ba utloa mabota a ka holim’a bona a sisinyeha a bile a petsoha. Ka hora ea bohlano hoseng, lihora tse fetang 12 ka mor’a tšisinyeho eo ea lefatše, ba ile ba ntša Ralphendy ka moo.

Ka masoabi, hase bohle ba ileng ba atleha ka mor’a ho etsa boiteko bo joalo. Motseng oa Léogâne o sentsoeng haholo ke tšisinyeho ea lefatše, Roger le mora oa hae e moholo ea bitsoang Clid, ba ile ba phonyoha ha ntlo ea bona e putlama. Mora oa hae e monyenyane ea bitsoang Clarence, o ile a hlokahale. Mosali oa Roger e leng Clana, o ne a ntse a phela a bile a khona ho bua, empa siling e ne e mo oetse hloohong. Roger le motsoalle oa hae ba ile ba leka ka matla ho mo pholosa. O ile a ba phehella a ntse a le moo a re “Potlakang! Ke felloa ke matla! Ha ke khone ho hema!” Basebetsi ba pholoso ba ile ba fihla ka mor’a lihora tse tharo. Empa ha ba mo ntša moo, o ne a se a shoele.

Laboraro la la 13 January, Letsatsi la Bobeli

Ha letsatsi le chaba, ho ile ha bonahala kamoo tšenyo e leng khōlō kateng. Boholo ba mehaho e Port-au-Prince e ne e le lithako. Ha litaba tsa tšenyo eo li tsejoa likarolong tse ling tsa lefatše, mekhatlo ea liphallelo le batho ba bangata ba itetseng lefatšeng ho pota ba ile ba itokisetsa ho thusa. Baithaopi ba ofising ea lekala ea Lipaki Tsa Jehova e Dominican Republic, e bohōle ba lik’hilomithara tse ka bang 300, le bona ba ile ba utloa tšisinyeho eo ea lefatše. Ha Lipaki tsa Dominican li utloa hore khubu ea tšisinyeho ea lefatše e haufi le Port-au-Prince, e leng sebaka se nang le baahi ba bangata ba ka etsang karolo ea ’ngoe borarong ea baahi ba limilione tse robong ba Haiti, li ile tsa qala ho lokisetsa liphallelo hang-hang.

Ho ne ho se ho fetile lilemo tse 150 Haiti e bile le tšisinyeho e matla ea lefatše. Kahoo Haiti e ne e khaolitse ho haha mehaho e sireletsang batho tšisinyehong ea lefatše, empa e haha e ba sireletsang maholiotsoaneng le meroallong. Kahoo, mabota a mangata a maholo le marulelo a konkreite a ile a soahlamana ha ho e-ba le tšisinyeho ea lefatše ea boholo ba 7,0. Empa ofisi ea lekala ea Lipaki Tsa Jehova e Haiti e hahiloeng ka 1987, e ne e raliloe ho latela melao e amohelehang ea mehaho e libakeng tseo ho bang le litšisinyeho tsa lefatše. Le hoja e le ntlheng e ka bochabela ea motse oa Port-au-Prince, ha e ea ka ea senyeha.

Ka potlako, ofisi ea lekala e Haiti e ile ea fetoha setsi se phetheselang sa liphallelo. Kaha tsamaiso ea ho romela melaetsa machabeng ka thelefono le ka e-mail e ne e sa sebetse hantle, litho tse ling li ile tsa ea habeli lelibohong la Dominican Republic ho ea romela tlaleho. Ho sa le joalo, batho ba makholo, bao ba bangata ba bona ba neng ba lemetse hampe ba ne ba ea ofising ea lekala e Haiti. Ba bang ba bangata ba ile ba isoa lipetleleng tse seng kae tse neng li sebetsa sebakeng seo, tse ileng tsa tlala ka potlako.

Hohle lipetlele, batho ba ne ba robetse fatše—ba tsoa mali ba bile ba bokolla. E mong oa bona e ne e le Marla, ea neng a qetile lihora tse robeli a qabeletsoe ka mohahong o putlameng. O ne a shoele bohatsu maotong ’me a sitoa ho a sisinya. Baahelani ba ile ba lokela ho epa e le hore ba mo ntše ka moo ’me ba mo ise sepetlele, empa sefe? Ngaka e ’ngoe ea Paki e bitsoang Evan e neng e qeta ho fihla e tsoa Dominican Republic, e ile ea mo batla le hoja e ne e mo tseba ka lebitso feela.

Ka nako eo, ho ne ho se ho fetile lihora tse fetang 24 ho bile le tšisinyeho ea lefatše, ’me ho se ho boetse ho phirima. Ha Evan a ntse a feta pel’a litopo tse tjapaletseng ka ntle sepetleleng se seng, o ile a rapella ka pelong ’me a ’na a bitsa Marla. Qetellong, o ile a utloa motho e mong a re, “Ke ’na enoa!” Marla o ne a mo shebile a bososela ka sefahleho se elileng. Evan o ile a botsa a maketse, “Ke hobane’ng ha u bososela?” O ile a re, “Ke hobane joale ke na le mor’eso oa moea.” Evan ha aa ka a khona ho ithiba likhapha.

Labone la la 14 January, Letsatsi la Boraro

Ntlo-khōlō ea Lipaki Tsa Jehova e United States—hammoho le ofisi ea lekala e Canada, Dominican Republic, Fora, Jeremane, Guadeloupe, Martinique le libakeng tse ling—e ile ea hlophisa mosebetsi oa ho fana ka liphallelo e le hore e sebelise hamolemo thepa e fumanehang, mokhoa oa ho e tsamaisa, oa puisano, lichelete le batho ba ka thusang. Ka kakaretso basebetsi ba tsa bongaka ba 78 ba Lipaki Tsa Jehova, ba ile ba tla ho tla thusa, hammoho le baithaopi ba bang ba bangata. Teraka ea pele e isang liphallelo Haiti, e ile ea tloha ofising ea lekala e Dominican ka 2:30 hoseng, e nkile lijo, metsi, meriana le thepa e ’ngoe e boima ba lik’hilograma tse ka bang 6 800.

Ha thepa eo e fihla hamoraonyana hoseng hoo, basebetsi ba ofisi ea lekala e Haiti ba ile ba e hlophisetsa ho abjoa. E le ho thibela masholu ho utsoa lijo ho ea li rekisa, basebetsi ba liphallelo ba ile ba pata thepa. Baithaopi bao ba ile ba sebetsa bosiu le motšehare ba kenyetsa malapa le batho ka bomong lijo le lintho tse ling ka mekotlaneng e menyenyane. Ka likhoeli tse latelang tse ’maloa, Lipaki Tsa Jehova li ile tsa aba liphallelo tsa boima ba lik’hilograma tse fetang 450 000 tsa ba tsa ngoathela batho lipoleiti tse fetang 400 000.

Labohlano la la 15 January, Letsatsi la Bone

Lingaka tse 19 tsa Lipaki hammoho le baoki le basebetsi ba bang ba tsa bongaka ba tsoang Dominican Republic le Guadeloupe ba ile ba fihla Haiti har’a mpa ea motšehare. Ka potlako ba ile ba hloma tleliniki e sebetsanang le maemo a tšohanyetso. Ba neng ba phekoloa ba ne ba akarelletsa bana ba lemetseng ba tsoang lehaeng la likhutsana le nang le bana ba bangata. Ho phaella moo, basebetsi ba Lipaki ba ile ba fana ka lijo le litente tsa bolulo lehaeng la likhutsana. Étienne, e leng mookameli oa lehae leo, o ile a re “Ke leboha Lipaki Tsa Jehova haholo. Ha ke tsebe hore na re ne re tla etsa’ng ha e ne e se ka tsona.”

Ho Fumanoa Ngoanana ea Neng a Lahlehile

Ha tšisinyeho ea lefatše e etsahala, Islande ea lilemo li supileng o ile a sheba ka ntle ’me a bona ha lithapo tsa motlakase li khaoha li bile li qhoma litlhase tsa mollo. Mabota a ntlo eabo a ile a heleha a mo oela holimo, ’me a robeha leoto a ba a lemala hampe. Ka mor’a hore a ntšoe ka moo, ntate oa hae, Johnny, o ile a isa Islande sepetleleng se Dominican haufi le leliboho. O ile a isoa ka sefofane sepetleleng se motse-moholo, Santo Domingo. Empa hamorao ha Johnny a founela sepetleleng seo, Islande o ne a le sieo.

Johnny o ile a qeta matsatsi a mabeli a batla Islande hohle, empa a sa mo fumane. O ne a isitsoe sepetleleng se seng, moo moithaopi e mong a ileng a mo utloa a rapela Jehova. (Pesaleme ea 83:18) Moithaopi eo o ile a mo botsa a re: “Na u rata Jehova?” Islande a mo araba a ntse a lla a re: “E, kea mo rata.” Eaba moithaopi eo oa mo tiisetsa o re: “U se ke ua tšoenyeha. Jehova o tla u thusa.”

Johnny o ile a kōpa ofisi ea lekala ea Lipaki Tsa Jehova e Dominican Republic hore e mo thuse ho fumana Islande. Paki e ’ngoe e bitsoang Melanie e ile ea ithaopela ho mo batla. Moithaopi ea ileng a utloa ha Islande a rapela, o ile a utloa ha Melanie a ntse a mo batla eaba o mo supisa eena. Ka mor’a nakoana, Islande o ile a boela a kopana le lelapa labo.

Tšebetso ea ho Buoa le Kalafo

Batho ba bangata ba lemetseng ba ileng ba tla tleliniking e ofising ea lekala ea Lipaki Tsa Jehova e Haiti, ba ne ba sa fumana tlhokomelo e lekaneng ’me maqeba a bona a maotong le matsohong a se a qalile ho petla. Hangata ho ne ho hlokahala hore ba khaoloe litho tseo ho ba pholosa. Matsatsing a qalang ka mor’a tšisinyeho ea lefatše, thepa e sebelisoang ha ho buuoa, meriana le litlhare tse thethefatsang bohloko li ne li haella. Boemo boo bo ne bo ferekanya esita le lingaka. Ngaka e ’ngoe e ile ea re: “Ho na le litšoantšo le melumo eo ke lakatsang eka Molimo a ka e tlosa kelellong ea ka.”

Bekeng ea bobeli ka mor’a tšisinyeho eo ea lefatše, lingaka tsa Lipaki tse tsoang Europe tse nang le phihlelo le thepa ea ho etsa liopereishene tse rarahaneng le tse hlokahalang ka potlako, li ile tsa qala ho fihla. Basebetsi ba tsa bongaka ba ile ba etsa liopereishene tse 53 ’me ba alafa batho ba bang ba likete. Paki e ’ngoe e bitsoang Wideline e lilemo li 23 e ne e fihlile Port-au-Prince letsatsi pele ho e-ba le tšisinyeho ea lefatše. Ha e etsahala, letsoho la hae le letona le ile la robeha hampe ’me la tlameha ho khaoloa sepetleleng sa moo. Hamorao beng ka eena ba ile ba mo isa sepetleleng se haufi le Port-de-Paix moo ba lulang teng, e sebakeng se bohōle ba lihora tse supileng ho tloha moo. Empa boemo ba Wideline bo ile ba mpefala, ’me basebetsi ba sepetlele seo ba mo tlohella hore a shoe.

Ha basebetsi ba tsa bongaka ba Lipaki ba utloa ka bothata ba hae, ba ile ba tloha Port-au-Prince ho ea hlokomela Wideline ’me ba khutla le eena e le hore a fumane tlhokomelo e eketsehileng. Bakuli ba bang ba ile ba tsota ha ba bona barab’abo ba moea ba tlile ho eena. Ka thuso ea lelapa labo le phutheho, Wideline o ntse a tloaela ho phela le maemo a hae a macha.

Lipaki Tsa Jehova tsa Dominican Republic li ile tsa hira matlo hore e be litsi tsa kalafo ho bakuli ba isoang moo. Baithaopi ba Lipaki ba lingaka, baoki, ba sililang ’mele le bahlokomeli ba ne ba sebetsa moo ka ho fapanyetsana. Ba ne ba hlokomela bakuli bao ba thabile.

Ho Bua le ba Bang ka Tumelo, Tšepo le Lerato

Ho Liholo Tsa ’Muso tse 56 tsa Lipaki Tsa Jehova tse sebakeng se anngoeng ke tšisinyeho ea lefatše, Haiti, ke tse 6 feela tse ileng tsa senyeha hampe. Lipaki tse ngata tse neng li hloka bolulo ka lebaka la tšisinyeho ea lefatše li ile tsa lula liholong tseo tse sa senyehang kapa libakeng tse ling tse bulehileng. Kaha Lipaki li tloaetse ho bokana hammoho, li ile tsa itlhophisa joalokaha li ea likopanong tse tloaelehileng.

Jean-Claude eo e leng molebeli oa Lipaki Tsa Jehova sebakeng seo, o re: “Re ile ra latela kemiso ea kamehla ea phutheho ea lenaneo la moea, e leng karolo ea bohlokoa e thusang ho fa bacha le ba hōlileng botsitso.” Phello e bile efe? Monna e mong o ile a re: “Ke thabile haholo ho bona hore Lipaki Tsa Jehova li ntse li etsa mosebetsi oa boboleli. Haeba re ne re sa le bone, re ne re tla nahana hore boemo bo bobe le ho feta.”

Lipaki li ile tsa tšelisa batho. Paki e ’ngoe e ile ea re: “Hoo e batlang e le batho bohle bao re kopanang le bona, ba lumela hore tšisinyeho ena ea lefatše ke kotlo e tsoang ho Molimo. Rea ba tiisetsa hore tšisinyeho ena ea lefatše ke koluoa ea tlhaho le hore hase Molimo ea e bakileng. Re ba bontša Genese 18:25. Moo Abrahama o re ke ho sa utloahaleng hore Molimo a ka timetsa batho ba lokileng hammoho le ba khopo. Re boetse re ba bontša Luka 21:11. Moo Jesu o ile a bolela esale pele hore mehleng ena ho tla ba le litšisinyeho tse khōlō tsa lefatše, ’me re ba hlalosetsa hore haufinyane o tla tsosa baratuoa ba shoeleng a be a felise mahlomola ’ohle. Batho ba bangata ba ananela haholo ho tseba sena.”a

Leha ho le joalo, mathata a ntse a le teng. Jean-Emmanuel eo e leng ngaka ea Paki, o re: “Tlokotsi ea pele eo re bileng le eona e bile tšisinyeho ea lefatše. Joale re tlameha ho sebetsana le liphello tsa seo. Ntle le hore ho ka ’na ha qhoma mafu a mangata, likampo ha lia hloeka ebile ho qhefe-qhefe, batho ba hateletse maikutlo a ba sithabetsang ’me ba imetsoe.”

Libeke tse ’maloa ka mor’a hore ho be le tšisinyeho ea lefatše, monna e mong oa Paki o ile a tla tleliniking a lla ka hlooho e sa khaotseng le hore oa hlobaela, e leng lintho tseo batho ba atisang ho lla ka tsona ka mor’a koluoa. Mooki e mong oa Paki o ile a mo botsa, a re: “Ebe ho na le ntho e ileng ea u otla hloohong?” O ile a araba a khobile matšoafo, a re: “Che. Mosali oa ka eo ke phetseng le eena ka lilemo tse 17 o hlokahetse. Empa re lebeletse hore lintho tse joalo li etsahale. Jesu o itse li ne li tla etsahala.”

Ha mooki eo a hlokomela hore na e ka ’na eaba bothata ke eng, o ile a re: “Empa u lahlehetsoe ke molekane. Ruri eo ke ntho e bohloko! Ho loketse hore u sareloe ’me u lle. Jesu o ile a lla ha motsoalle oa hae Lazaro a shoele.” Ha a utloa seo, monna eo ea neng a sithabetse o ile a lla habohloko.

Ho Lipaki tse fetang 10 000 sebakeng seo, tse 154 li ile tsa bolaoa ke tšisinyeho eo ea lefatše. Ho hakanyetsoa hore baahi ba fetang karolo ea 92 lekholong ba Port-au-Prince ba shoetse ke moratuoa a le mong kapa ba ’maloa koluoeng eo. E le ho thusa ba saretsoeng, Lipaki Tsa Jehova li lula li etela batho ba lemetseng le ba sithabetseng, li ba fa monyetla oa hore ba bolelle motho eo ba ka mo tšepang maikutlo a bona. Lipaki tse saretsoeng li se li ntse li tseba tšepiso ea Bibele ea hore ho tla ba le tsoho ea bafu le lefatše la paradeise, empa le tsona ho ne ho hlokahala hore li bolelle Bakreste-’moho le tsona ba nang le kutloelo-bohloko tsela eo li ikutloang ka eona le hore li utloe mantsoe a bontšang qenehelo le a khothatsang.

Ho Tobana le Maemo a Hona Joale le a Nakong e Tlang

Moapostola Pauluse o ile a ngola, a re: “Ho sala tumelo, tšepo, lerato, tsena tse tharo; empa e khōlō ho tsona ke lerato.” (1 Bakorinthe 13:13) Litšobotsi tseo li nolofalletsa Lipaki tse ngata tsa Haiti hore li mamelle maemo ao li tobanang le ’ona hona joale, li khothatse ba bang le hore li lebelle bokamoso li se na tšabo. Ho totobetse hore boiteko bo etsoang machabeng ba ho fana ka liphallelo bo susumetsoa ke tumelo, bonngoe le lerato la ’nete. Petra, e leng ngaka ea Paki e neng e tlile ho tla thusa e tsoa Jeremane, o re: “Ke ne ke qala ho bona lerato le khaphatsehang hakaalo. Ke ile ka lla haholo, empa ke llisoa ke thabo eseng ke ho utloa bohloko.”

The Wall Street Journal e re tšisinyeho ea lefatše e bileng Haiti ka 2010 ke “koluoa e mpe ka ho fetisisa ea tlhaho e kileng ea e-ba teng naheng e le ’ngoe, ha ho shejoa lintlha tse itseng.” Empa le ka mor’a ketsahalo eo, lefatše le bile le likoluoa tse eketsehileng, tse ling e le tsa tlhaho ha tse ling e le tse bakiloeng ke batho. Na li tla ke li fele? Lipaki Tsa Jehova tsa Haiti le libakeng tse ling tsa lefatše li kholisehile hore haufinyane Molimo o tla phethahatsa tšepiso e ka Bibeleng, ea hore: “O tla hlakola meokho eohle mahlong a bona, lefu ha le sa tla hlola le e-ba teng, ’me ho siama kapa ho bokolla kapa bohloko ha li sa tla hlola li e-ba teng. Lintho tsa pele li fetile.”—Tšenolo 21:4.

[Mongolo o botlaaseng ba leqephe]

[Ntlha e Qolotsoeng e leqepheng la 15]

“Ke ne nke ke ka tlohella Ralphendy hore a shoelle moo”

[Ntlha e Qolotsoeng e leqepheng la 19]

“Ke thabile haholo ho bona hore Lipaki Tsa Jehova li ntse li etsa mosebetsi oa boboleli”

[Lebokose/Litšoantšo tse leqepheng la 17]

HO FUMANELA BA SENYEHETSOENG KE MATLO BOLULO

Pele ho feta khoeli ka mor’a hore ho be le tšisinyeho ea lefatše, Lipaki tseo e leng lienjiniere tsa kaho li ile tsa qala ho hlahloba hore na ke matlo afe a bolokehileng ao malapa a neng a ka khutlela ho ’ona. Ba bangata ba neng ba senyehetsoe ke matlo ba ne ba hloka moo ba ka lulang teng ho fihlela ba ka fumana bolulo bo tsitsitseng.

John ea sebeletsang ofising ea lekala e Haiti, o re: “Re ile ra latela mokhoa o sebelisoang ke mekhatlo ea machaba e fanang ka liphallelo, eaba re rala matlo a litšenyehelo li tlaase, a hahehang habonolo, ’me a lekana le matlo ao ba bangata ba neng ba lula ho ’ona. A sireletsa batho puleng le moeeng, empa ba se kotsing ea hore ba lemale hampe ha ho ka ba le litšisinyeho tse ling.” Libeke tse tharo feela ka mor’a tšisinyeho eo ea lefatše, baithaopi ba Haiti le ba machabeng ba ile ba qala ho haha matlo ao a nakoana.

Batho ba literateng ba ile ba hlaba litlatse ha literaka li feta li nkile likarolo tse kopantsoeng tsa matlo ao. Ha ofisiri e ’ngoe ea Haiti e hlahlobang thepa, e ntse e fetisa thepa e kenang ea kaho, e ile ea re: “Lipaki Tsa Jehova ke ba bang ba batho ba pele ba ileng ba tšela moeli ho tla thusa. Ha li bue feela ka ho fana ka thuso, li hlile lia thusa.” Likhoeling tse seng kae tse qalang ka mor’a tšisinyeho eo ea lefatše, li ile tsa hahela batho ba senyehetsoeng ke matlo, matlo a 1 500.

[’Mapa o leqepheng la 14]

(Ha u batla ho bona boitsebiso bo hlophisitsoeng hantle, sheba sengoliloeng)

HAITI

PORT-AU-PRINCE

Léogâne

Khubung

Jacmel

DOMINICAN REPUBLIC

[Setšoantšo se leqepheng la 16]

Marla

[Setšoantšo se leqepheng la 16]

Islande

[Setšoantšo se leqepheng la 16]

Wideline

[Setšoantšo se leqepheng la 18]

Sehlopha sa Lipaki Tsa Jehova tsa Haiti se isetsa ba anngoeng ke koluoa molaetsa oa matšeliso

[Setšoantšo se leqepheng la 18]

Ngaka e thusa moshanyana ea tlileng tleliniking e hlonngoeng ke Lipaki Tsa Jehova