Thuto 15

Ponahalo e Ntle ea Botho

Ke eng seo u lokelang ho se etsa?

E-ba ea makhethe, ea hloekileng le ea bontšang boitlhompho moaparong oa hao. U lokela ho kama moriri ka makhethe. Boemo ba ’mele bo lokela ho bontša boikutlo ba ho ela lintho hloko.

Ke Hobane’ng ha e le ea Bohlokoa?

Ponahalo ea hao ea botho e ka ama tsela eo ba bang ba talimang litumelo tsa hao tsa Bokreste ka eona le tsela ea bophelo eo u e emelang.

PONAHALO ea hao ea botho e bolela ho hoholo ka uena. Le hoja Jehova a bona seo pelo e leng sona, ka kakaretso batho ba fihlela liqeto ka “se bonahalang mahlong.” (1 Sam. 16:7) Ha u hloekile ’me u itlhophile hantle, ba bang ba ka ’na ba phetha ka hore u motho ea itlhomphang ’me ba tla rata ho u mamela. Ho apara ha hao ka mokhoa o loketseng ho tla boela ho etse hore mokhatlo o hlophisitsoeng oo u o emelang o hlahe hantle hammoho le pono ea bamameli ba hao ka Molimo eo u mo rapelang.

Lintlha Tse Tataisang Tseo U ka li Sebelisang. Bibele ha e behe melao e mengata mabapi le ponahalo ea botho. Empa e fana ka melao-motheo e leka-lekaneng e ka re thusang ho etsa liqeto tse bohlale. Ntho ea bohlokoa ho sena sohle ke hore re “etse lintho tsohle bakeng sa thoriso ea Molimo.” (1 Bakor. 10:31) Ke melao-motheo efe e amehang ha ho tluoa ponahalong ea rōna ea botho?

Oa pele, Bibele e re khothalletsa ho hloeka, ’meleng le liaparong tsa rōna. Molaong oo a ileng a o neha Baiseraele ba boholo-holo, Jehova o ile a beha litlhokahalo tse itseng mabapi le bohloeki. Ka mohlala, ha baprista ba ne ba le mosebetsing, ba ne ba lokela ho itlhatsoa le ho hlatsoa liaparo tsa bona ka linako tse behiloeng. (Lev. 16:4, 24, 26, 28) Bakreste ha ba tlas’a Molao oa Moshe, empa melao-motheo e akarelelitsoeng ho oona e ntse e sebetsa. (Joh. 13:10; Tšen. 19:8) Haholo-holo ha re e-ea sebakeng sa borapeli kapa re kopanela tšebeletsong ea tšimo, ’mele ea rōna, monko oa mahano a rōna le liaparo tsa rōna li lokela ho hloeka e le hore re se ke ra khopisa ba bang. Ba fanang ka lipuo kapa ba nang le karolo lipontšong ka pel’a phutheho ba lokela ho beha mohlala o motle tabeng ena. Ho ela ponahalo ea rōna ea botho hloko ho bontša hore re hlompha Jehova le mokhatlo oa hae o hlophisitsoeng.

Oa bobeli, Bibele e re khothalletsa ho hlaolela boitlhompho le ho hlaphoheloa kelellong. Moapostola Pauluse o ile a eletsa basali ba Bakreste ho “ikhabisa . . . ka boitlhompho le ho hlaphoheloa kelellong, eseng ka mekhoa ea ho loha moriri le khauta kapa liperela kapa liaparo tsa theko e boima haholo, empa ka tsela e tšoanelang basali ba ipolelang hore ba fa Molimo tlhompho ea borapeli.” (1 Tim. 2:9, 10) Boitlhompho le ho hlaphoheloa kelellong e boetse ke tsa bohlokoa moaparong le boitlhophong ba banna.

Motho ea itlhomphang o amehile ka hore a se ke a khopisa ba bang ho sa hlokahale le ho se ikhapele tlhokomelo e sa lokelang. Ho hlaphoheloa kelellong ho hlahisa masene, kapa kahlolo e molemo. Motho ea bontšang litšoaneleho tsena o na le teka-tekano e tlisoang ke ho hlompha litekanyetso tsa bomolimo. Ho bonahatsa litšoaneleho tsena ha ho thibele motho ho apara ka mokhoa o khahlisang empa ho re thusa ho ba ba lekanyetsang ponahalong ea rōna le ho qoba litaele tse feteletseng tsa moaparo le boitlhopho. (1 Joh. 2:16) Re batla ho sebelisa melao-motheo ena ho sa tsotellehe hore na re sebakeng sa borapeli, re kopanetse tšebeletsong ea tšimo kapa re etsa mesebetsi e meng. Esita le liaparo tsa rōna tse tloaelehileng li lokela ho bontša boitlhompho le ho hlaphoheloa kelellong. Sekolong kapa mosebetsing oa rōna oa boipheliso, ho tla ba le menyetla ea ho paka ka mokhoa o sa reroang. Le hoja e ka ’na eaba ha rea apara ka tsela e tšoanang leha re e-ea libokeng, likopanong tse khōlō le tse nyenyane, liaparo tsa rōna li ntse li lokela ho ba makhethe, li hloeke ’me e be tse hlomphehang.

Ho hlakile hore kaofela ha rōna ha re apare ka mokhoa o tšoanang. Ha hoa lebelloa hore re etse joalo. Batho ba rata lintho tse sa tšoaneng ’me hoo ho loketse. Empa melao ea Bibele e tataisang e lokela ho sebelisoa ka linako tsohle.

Moapostola Petrose o ile a bontša hore ntho ea bohlokoa ho feta litaele tsa meriri le liaparo tsa ka ntle ke seaparo se amahanngoang le “motho ea ka sephiring oa pelo.” (1 Pet. 3:3, 4) Ha lipelo tsa rōna li tletse lerato, thabo, khotso, mosa le tumelo e nang le motheo o tiileng, lintho tsena li tla fetoha liaparo tsa rōna tsa moea tseo ka sebele li tlotlisang Molimo.

Oa boraro, Bibele e re khothalletsa ho hlahloba hore na ebe ponahalo ea rōna e hlophehile hantle. Ho 1 Timothea 2:9, ho buuoa ka “moaparo o hlophehileng hantle.” Le hoja moapostola Pauluse a ne a bua ka moaparo oa basali, molao-motheo oo o sebetsa le ho banna. Ntho e hlophehileng hantle e makhethe ’me e hlophisehile. Ho sa tsotellehe hore na re na le lintho tse ngata tse bonahalang kapa che, re ka ba le ponahalo e makhethe.

E ’ngoe ea litšobotsi tsa pele tsa ponahalo ea rōna ea botho eo batho ba bang ba e hlokomelang ke moriri oa rōna. O lokela ho ba makhethe kapa o hlophehe hantle. Tloaelo ea sebaka ka seng le mabaka a lefutso li ama setaele sa moriri seo batho ba se etsang. Ho 1 Bakorinthe 11:14, 15, re fumana keletso e tsoang ho moapostola Pauluse mabapi litaele tsa moriri, eo ka ho hlakileng e neng e nahanetse mabaka ana ka bobeli. Leha ho le joalo, haeba setaele sa motho sa moriri se fetisa maikutlo a hore o leka ho iketsa hore a shebahale joaloka motho oa bong bo fapaneng, sena se khahlanong le melao-motheo ea Bibele.—Deut. 22:5.

Bakeng sa banna, ponahalo ea botho e makhethe e ka ’na ea akarelletsa ho beola litelu. Libakeng tseo ka tloaelo litelu tse ka holimo ho molomo li talingoang e le tse hlomphehang, leha e le bafe ba nang le tsona ba lokela ho li boloka li kutiloe ka makhethe.

Oa bone, ponahalo ea rōna ha ea lokela ho bontša hore re rata lefatše le litsela tsa lona. Moapostola Johanne o ile a lemosa: “Le se ke la rata lefatše kapa lintho tse lefatšeng.” (1 Joh. 2:15-17) Ho na le litakatso tse ngata tsa boetsalibe tse khethollang lefatše lena. Har’a tsena Johanne o bua ka takatso ea nama ea boetsalibe le pontšo ea mponeng ea matlotlo ao motho a nang le ’ona. Hape Mangolo a hlokomelisa ka moea oa borabele kapa ho se mamele ba boholong. (Liprov. 17:11; Baef. 2:2) Hangata litakatso le maikutlo ana li bonahala ka tsela eo batho ba aparang le ho itlhopha ka eona. Ka lebaka leo, ponahalo ea bona e ka ’na ea bontša ho iphahamisa, ho batla ho hoka-hoka batho ba bong bo fapaneng, ho ikhabisa ka mokhoa o feteletseng, ho se be makhethe, bohlasoa kapa bokhoahlapa. Joaloka bahlanka ba Jehova, re qoba litaele tse bonahatsang litsela tse joalo tseo e seng tsa Bokreste.

Ho e-na le ho etsisa lefatše, ho molemo hakaakang ho lumella hore mohlala o motle oa banna le basali ba hōlileng tsebong ba leng ka phuthehong ea Bokreste o susumetse mokhoa oa hao oa ho apara le ho itlhopha! Banna ba bacha ba tšepileng hore ka letsatsi le leng e be libui tsa phatlalatsa ba ka sheba moaparo oa ba seng ba ntse ba tšoaneleha ho fana ka lipuo tsa phatlalatsa. Bohle ba ka ithuta mohlaleng o behiloeng ke bao ka botšepehi ba ileng ba kopanela tšebeletsong ea phatlalatsa ka lilemo tse ngata.—1 Tim. 4:12; 1 Pet. 5:2, 3.

Oa bohlano, ha re etsa qeto mabapi le hore na ke hofe ho loketseng, re lokela ho hopola hore “le eena Kreste ha aa ka a ikhahlisa.” (Bar. 15:3) Jesu o ne a amehile haholo ka ho etsa thato ea Molimo. Hape Jesu o ile a etelletsa taba ea ho thusa ba bang ka pele ho boiketlo ba hae. Mabapi le litaelo tse itseng tsa ho apara le ho itlhopha, haeba ho ka ba le ntho leha e le efe e ka ’nang ea baka tšitiso pakeng tsa rōna le batho ba leng sebakeng seo re sebeletsang ho sona hona joale, re lokela ho etsa’ng? Ho etsisa moea oa boikokobetso o ileng oa bontšoa ke Kreste ho ka re thusa ho etsa qeto e bohlale. Moapostola Pauluse o ile a beha molao-motheo ona: “Ka tsela leha e le efe ha re fane ka sesosa leha e le sefe sa ho khoptjoa.” (2 Bakor. 6:3) Ka lebaka leo re ka ’na ra tlohela litaele tsa moriri kapa mefuta e itseng ea moaparo e ka ’nang ea etsa hore batho bao re batlang ho ba pakela ba ikoale likelello.

Boemo ba ’Mele. Ponahalo e ntle ea botho e boetse e akarelletsa boemo bo loketseng ba ’mele. Ho hlakile hore kaofela ha rōna ha re eme ka tsela e tšoanang ’me ha re leke ho etsisa mokhoa o itseng. Leha ho le joalo, hoa hlokomeleha hore ho ea ka Bibele, ho ema ka kotloloho ho fetisa boikutlo ba hore motho o na le seriti le kholiseho. (Lev. 26:13; Luka 21:28) Ho sa tsotellehe hoo, ka lebaka la ho sebetsa a iname ka lilemo tse ngata kapa ka lebaka la botsofali kapa bofokoli ba ’mele, mora kapa morali oabo rōna a ka ’na a hlōleha ho ema a otlolohile kapa ho ka ’na ha hlokahala hore a itšetlehe ka ntho e itseng hore a tsebe ho ema. Empa ho ba ka khonang ho etsa joalo, ho buelloa hore ba eme ba otlolohile ha ba bua le ba bang e le hore ba se ke ba fetisa boikutlo bo bontšang ho se tsotelle kapa ho soaba. Ka ho tšoanang, le hoja ho se phoso hore ka linako tse ling sebui se behe matsoho a sona sefalaneng sa sebui, haeba se sa itšetlehe ka sefalana sa sebui, ka tloaelo sena se fetisetsa boikutlo bo botle haholoanyane ho bamameli.

Lisebelisoa Tse Makhethe. Ha rea lokela ho hloeka le ho hlopheha hantle ponahalong ea rōna ea botho feela empa lintho tseo re li sebelisang tšebeletsong ea tšimo le tsona li lokela ho hloeka le ho ba makhethe.

Nahana ka Bibele ea hao. Hase e mong le e mong oa rōna ea ka khonang ho fumana Bibele e ncha ha ea hae e se e tsofetse. Leha ho le joalo, ho sa tsotellehe hore na ke khale hakae u e-na le Bibele, e lokela ho fana ka bopaki ba hore e ne e tšoeroe hantle.

Ho hlakile hore ho na le litsela tse ngata tsa ho beha lintho ka har’a mokotla oa tšimo, empa o lokela ho ba makhethe. Na u kile ua bona ha lipampiri li tsoa ka har’a Bibele ha mohoeletsi a lokisetsa ho balla mong’a ntlo lengolo kapa mohlomong ha mor’abo rōna a fana ka puo phuthehong? Li ile tsa u sitisa, na ha ho joalo? Haeba lipampiri tse kentsoeng ka har’a Bibele li baka tšitiso, mohlomong ho li beha sebakeng se seng ho tla u nolofalletsa ho boloka lisebelisoa tsa hao li hlophisehile hantle. Hape, u hopole hore litsong tse ling ho beha Bibele kapa likhatiso tse ling tsa bolumeli fatše ho talingoa e le ho hloka tlhompho ho hoholo.

Ponahalo e ntle ea botho e lokela ho ba ntho ea bohlokoa ho rōna. E boetse e ama tsela eo ba bang ba re talimang ka eona. Empa ka holim’a tsohle, re e ela hloko ka ho fetisisa hobane re rata ho “khabisa thuto ea Mopholosi oa rōna, Molimo, linthong tsohle.”—Tite 2:10.

HLAHLOBA PONAHALO EA HAO

Na ntho e ’ngoe le e ’ngoe e hloekile?

Na ponahalo ea hao e bontša boitlhompho le kahlolo e molemo?

Na ntho e ’ngoe le e ’ngoe e hlophisitsoe hantle?

Na moriri oa hao o makhethe?

Na ho na le ntho leha e le efe ponahalong ea hao e ka ’nang ea bontša ho rata lefatše?

Na ho na le lebaka leha e le lefe le utloahalang la ho nahana hore ponahalo ea hao e ka khopisa motho e mong?

BOITLHAKISO: Hanngoe ka letsatsi beke eohle, ho sa tsotellehe hore na u rerile ho etsa’ng, itlhahlobe ho ea ka lethathamo le reng “Hlahloba Ponahalo ea Hao” leqepheng la 132.