“Insight on the Scriptures”—Buka e Ncha ea Boitsebiso ba Bibele
LIKOPANONG tsa Setereke tsa “Toka ea Molimo” tsa Lipaki tsa Jehova, ho ile ha tsebisoa ka ho lokolloa ha buka ea boitsebiso ba Bibele e ncha eo sehlooho sa eona se reng Insight on the Scriptures. Ena ke khatiso ea meqolo e ’meli, e nang le maqephe a 2 560 ka kakaretso, kaofela ha ’ona a ngotsoe ka mongolo o hlakileng, o balehang. Hona joale a fumaneha ka Senyesemane feela, empa e se e ntse e fetoleloa ka lipuo tse ling tse ’maloa.
Insight on the Scriptures e akarellelitse boitsebiso bo bongata boo pele bo neng bo le bukeng Aid to Bible Understanding le bo bong bo bongata. E fapane le eona ka litsela life? Likarolo tse ngata-ngata li ntlafalitsoe li bile li nchafalitsoe. Hape ho na le lihlooho tse ngata tse ncha hammoho le litšobotsi tse ekelitsoeng ho Insight on the Scriptures.
Libuka Tsa Bibele
Ho tšohliloe buka ka ’ngoe ea Bibele ka ho khethehileng. Ho fanoe ka boitsebiso ba bohlokoa bo likolohileng taba. Ho na le likemiso tse ncha tsa libuka tsohle tsa Bibele, kemiso ka ’ngoe e hlokomelisa ka litšobotsi tse ikhethang tsa buka eo. Tsena li fana ka pono e tobileng empa e le e pharalletseng ea se ka hare ho buka ka tsela eo ho leng bonolo ho e utloisisa. Ka mohlala, ho na le litlaleho tsa Melaetsa tse ’nè tsa bophelo le tšebeletso tsa Jesu lefatšeng, tlaleho ka ’ngoe e na le sepheo se fapaneng. Ha li kenyelletsa Litlaleho tseo tsa Melaetsa, likemiso tsa tsona li bolela lipheo tseo ka tsela ena: ‘Tlaleho ea moapostola Mattheu ea bophelo ba Jesu e ngotsoe ho hopotsoe haholo-holo ka Bajode. Tlaleho ena ea Molaetsa e paka hore Jesu ke Morena oa Bomessia ea boletsoeng esale pele.’ ‘Mareka o fana ka tlaleho e tobileng, e tsamaeang ka potlako ea bophelo ba Jesu, e mo hlahisang e le Mora oa Molimo ea neng a etsa mehlolo.’ ‘Tlaleho ea Luka ea bophelo ba Jesu e ne e ngoletsoe ho tiisa bonnete ba liketsahalo tse neng li likolohile bophelo ba Kreste ’me e ngotsoe ka tsela e neng e tla ipiletsa ho batho ba lichaba tsohle. ‘Tlaleho ea moapostola Johanne ea bophelo ba Jesu e totobatsa sehlooho sa hore Jesu ke Kreste Mora oa Molimo, eo bophelo bo sa feleng bo ka fumanehang ka eena.’ Ka mor’a litlhaloso tsena tsa kenyelletso, likemiso tseo li bolela se ka hare ho libuka tseo tlas’a lihlooho tse khōlō tse fokolang ka palo. Sena se ka u thusa ho hopola likhopolo tsa sehlooho tseo sengoli sa Bibele se li atolositseng.
Lintlafatso
Ho tšohliloe lipolelo ka hloko khatisong ena leseling la moelelo oa mantsoe a sebelisitsoeng lipuong tsa pele tsa Bibele. Hape ho kenyellelitsoe lintlha tse qaqileng ho thusa ’mali ho ananela se akarelletsoang ka Bibeleng ke moelelo oa mantsoe a lipuo tsa pele. Ho phaella moo, moelelo oa mabitso a ka Bibeleng o ’nile oa ntlafatsoa leseling la tsela eo likarolo tsa motheo tsa mabitso ao li hlileng li fetoletsoeng ka eona ho New World Translation.
Hape ho entsoe boiteko bo matla ba ho nchafatsa boitsebiso bo khatisong ena ka se ’nileng sa hatisoa ho Molula-Qhooa lilemong tsa morao tjena. Ka mohlala, re ithutile ho hongata ka pelo, buka ea bophelo, hore batho ba boleloe ba lokile, le lintho tse ling tse ngata. Boitsebiso bona bo akarellelitsoe ho Insight on the Scriptures.
Lintlha tse qaqileng tsa histori ea lefatše li hlahlobiloe ho ipapisitsoe le mehloli ea boholo-holo, moo e fumanehang, ho e-na le ho itšetleha feela ka seo lingoli tse ling li se boletseng ka litaba tsa mehloli eo; hape ho kenyellelitsoe litšupiso tse makholo-kholo ho bontša hore na boitsebiso bo joalo bo ka fumanoa hokae. Litšobotsi tsa mahlale tsa lihlooho tsena li nchafalitsoe. Ho entsoe likhakanyo tse ncha ka ho felletseng tsa libaka ho itšetlehiloe ka patlisiso ea baepolli ba lintho tsa khale e entsoeng lilemong tsa morao tjena.
Pokello ea ’Mapa ea Bibele
Insight on the Scriptures e akarelletsa ’mapa e 70, e bontšang libaka tse makholo-kholo tse boletsoeng ka Bibeleng. Ka hona, khatisong ena ho akarellelitsoe pokello e pharalletseng ea ’mapa ea Bibele. Maemong a mangata, ’mapa ka mong o shebane le tšobotsi e itseng feela ea Bibele kapa histori ea lefatše. Kahoo, o hlokomelisa ka libaka tse nang le bohlokoa bo khethehileng tabeng eo ho buuoang ka eona. U tla fumana ’mapa o bontšang maeto a Abrahama, o lokolisang ho lelera ha Iseraele lefeelleng, o mong o akarelletsa ho haptjoa ha Lefatše la Pallo, o mong ke oa bophelo ba Davida ha e le mophaphathehi ’me o mong ke oa liketsahalo tse amanang le borena ba hae, letoto la ’mapa e lokolisang libaka tseo Jesu a ileng a li etela nakong ea tšebeletso ea hae lefatšeng, le ’mapa e ’maloa e bontšang lintlha tse qaqileng ka Jerusalema linakong tse fapaneng tsa histori. Ho fanoe ka tlhahlamano ea mabitso a ’mapa eo ho u thusa ho fumana ’mapa e tobileng e fanang ka boitsebiso bo molemo ka ho fetisisa mabapi le libaka tseo ho fanoeng ka tsona.
’Mapeng e mengata, ho boetse ho na le lethathamo la mabitso a libaka, hammoho le mangolo a bontšang hore na ke hobane’ng ha libaka tseo e le tsa bohlokoa tabeng e itseng ea histori e ntseng e tšohloa. Maqepheng a ka thōko a buka ho na le litsǒantšo tse mebala-bala tsa libaka tse bontšitsoeng ’mapeng. Litšobotsi tsena li ka u thusa ho fumana molemo o felletseng litlalehong tsa Bibele, ha u bona kamoo sebaka ka seng se amanang le tse ling, u bala lintlha tse bontšang se etsahetseng moo, ’me u bona hore na libaka tseo li shebahala joang kajeno.
Litšobotsi Tse Khethehileng ka Mebala e Felletseng
Ha ho hlophisoa khatiso ena, ho ile ha hlahlobjoa matlo a polokelo ea lintho tsa khale a Amerika Leboea, Europe, le Bochabela bo Hare e le hore ho ka fumanoa lintho tsa bohlokoa tse amanang le tlaleho ea Bibele. Ho ile ha nkoa litsǒantšo tsa lintho tsa bohlokoa tse ngata. Ho phaella moo, ho ile ha hlahlobjoa lipokello tse ’maloa tsa litsǒantšo tsa libaka tse boletsoeng ka Bibeleng, e le hore ho khethoe tse tla ba molemo ka ho fetisisa. Liphello li hlophisitsoe ho etsa maqephe a 16 a mebala e felletseng e nang le molemo oa sebele. Tsena ke lintlha tsa sehlooho tse thahasellisang tseo u tla li thabela ’me u tla khona ho li sebelisa ka litsela tse ngata ha u ruta ba bang.
Ka mohlala, ho na le karolo e nang le sehlooho “How We Got the Bible” (Kamoo re Fumaneng Bibele). Ka ho hlaka, e bontša mehato eo Bibele e fetileng ho eona ho tla fihla ho rōna—ho tloha mengolong ea pele ho theosa ho tla fihla liphetolelong tsa kajeno. E na le litsǒantšo tsa likarolo tsa libuka tse ling tse ngotsoeng ka letsoho tsa khale ka ho fetisisa hammoho le bopaki bo bonoang ka mahlo bo tiisang tlhokomelo eo bangoli ba pele ba ileng ba e nka, ba bile ba ea bohōleng ba ho bala litlhaku tse libukeng tse ngotsoeng ka letsoho tseo ba neng ba kopitsa ho tsona.
Karolo e ’ngoe e bua ka “Flood of Noah’s Day” (Moroallo oa Mehleng ea Noe). E arabela litseko tse kang, “Na areka e ne e ka tšela liphoofolo tsohle?” le, “Metsi a moroallo a ile a ea hokae?” Hape e tšohla litšōmo tsa Moroallo tse tsoang mafatšeng a tšeletseng le lihleke-hlekeng tsa leoatle ho bontša hore mehopolo ea Moroallo oa mehleng ea Noe e fumanoa lichabeng tse fapa-fapaneng lefatšeng ka bophara.
Likarolo tse ling li bua ka litšobotsi tsa libaka tsa Lefatše la Pallo, mebuso ea boholo-holo eo mesebetsi ea eona e neng e ama Iseraele, le setšoantšo sa ho hahlaula le libaka tseo baeti ba ka li bonang ka hare le ka ntle ho Jerusalema kajeno. Ka kakaretso, ho na le lihlooho tse joalo tse 50 tse atolositsoeng ka mebala e felletseng.
Ho entsoe hore boitsebiso bona kaofela bo fumanehe habobebe ka litlhahlamano tse pharalletseng tsa lihlooho hona ka hare ho meqolo ena. Tlhahlamano tsena tsa lihlooho li u lebisa lipuisanong tse hloailoeng hantle tsa mangolo a boletsoeng le lihlooho tse thathamisitsoeng.
Ho fana ka pono e akaretsang ea buka, moqolong oa pele ho hlaha litlhaloso tsena tse kenyelletsang: “Sepheo sa khatiso ena ke ho u thusa ho fumana temoho Mangolong. See se etsoa joang? Ka ho kopanya ho tsoa likarolong tsohle tsa Bibele lintlha tse qaqileng tse amanang le lihlooho tseo ho buisanoang ka tsona. Ka ho hlokomelisa ka mantsoe a puo ea pele le moelelo oa ’ona oa ’nete. Ka ho tšohla boitsebiso bo amehang bo tsoang historing ea lefatše, patlisisong ea baepolli ba lintho tsa khale, le mafapheng a mang a mahlale le ho lekanyetsa sena leseling la Bibele. Ka ho fana ka litsǒantšo. Ka ho u thusa ho hlokomela bohlokoa ba ho itšoara ka tsela e lumellanang le seo Bibele e se buang.” Kahoo kannete ho na le letlotlo la boitsebiso ba bohlokoa maqepheng a Insight on the Scriptures boo u ka bo sebelisang ho ithuisa molemo le ho ruisa ba bang molemo.