Ho Tšepa Jehova ho Tlisa Thabo
JOALOKAHA HO BOLETSE JACK HALLIDAY NATHAN
Mohlomong u kile ua utloa polelo e reng, ‘O tsoaletsoe boruing.’ Morao koana ka 1897 ha ke hlaha, ka sebele seo e ne e batla e le ’nete boemong ba ka.
ENE e le selemo sa bo60 sa ho busa ha Mofumahali Victoria, jubile ea selemo sa hae sa bo60. Bana ba hlahileng selemong seo Engelane ba ile ba fuoa lefa. ’Muso oa Brithani o ne o le khanyeng ea oona o kotula melemo ea Phetoho e Khōlō ea Mesebetsi ea Lifeme ka har’a naha le khoebo e atlehileng haholo likoloneng tse atlehang tse hōle.
Ntate-moholo e ne e le Mojode, ’me ntate oa ka e ile ea e-ba setsebi sa Seheberu, se tsebang Mangolo a Seheberu hantle. Empa nkhono oa ka e ne e le morali oa mobishopo oa kereke ea Chache, ’me ka baka la tšusumetso ea hae, ntate o ile a amohela Jesu Kreste e le Messia. Lingoloa tsa Charles Taze Russell li ile tsa susumetsa batsoali ba ka ka bobeli, kahoo ha ho mohla re kileng ra lumela Boraro-bo-bong kapa thuto ea mollo oa lihele.
Bonyenyaneng ba ka, lipere e ne e sa ntsane e le mokhoa o ka sehloohong oa ho tsamaea Engelane, ’me ho ne ho e-na le likariki tse ’maloa tse sa huloeng ke lipere, kapa likoloi. Ka 1913, ka baka la lerato la ka la lipere, ke ile ka kenela lefapha le kallang lipere la sesole sa naha (lefapha la sesole le bitsetsoang maemo a tšohanyetso). Ha ho qhoma Ntoa ea I ea Lefatše, ke ile ka isoa lebothong le tloaelehileng la sesole ’me ka isoa moeling oa Greece ka sekepe, moo ke ileng ka tšoaroa ke lefu la malaria. Hamorao, ke ile ka romeloa moeling o ka bophirimela oa Fora ke sebelisa sethunya se ntšang letoto la likulo ’me qetellong Majeremane a ile a nkoalla teronkong ka 1917.
Ho Fumana Morero Bophelong India
Ka mor’a hore ntoa e lale ka 1918, ho ne ho se na mosebetsi o fumanehang Engelane, kahoo ke ile ka boela ka kenela sesole ’me ka leba India ke le karolo ea lebotho le lulang qhobosheaneng nakong ea khotso. Ka May 1920 lefu la malaria le ile la tsoha hape, ’me ke ile ka romeloa lithabeng hore ke e’o hlaphoheloa teng. Ha ke le moo ke ile ka bala libuka tsohle tseo ke neng nka li fumana, ho kopanyelletsa le Bibele. Ho bala Mangolo ho ile ha eketsa thahasello ea ka ho khutleng ha Morena.
Likhoeli hamorao, ha ke se ke theohile ke le Kanpur, ke ile ka theha sehlopha sa thuto ea Bibele, ka tšepo ea ho ithuta haholoanyane ka ho khutla ha Morena. Ke hona moo ke ileng ka kopana le Fredrick James, eo pele e neng e le lesole la Brithani eo joale e neng e se e le Seithuti sa Bibele se mafolo-folo. O ile a ntlhalosetsa hore Jesu o bile teng ho tloha ka 1914, a sa bonahale ho batho. Tsena e ne e le litaba tse thabisang ka ho fetisisa tseo nkileng ka li utloa. Takatso ea ka ea pele e matla e ne e le ho tsoa sesoleng. Tšollo ea mali le lipolao tse bakiloeng ke ntoa ea Europe li ne li ntšofalitse pelo ea ka. Ke ne ke batla ho ba moromuoa ea phelang ka khotso ’me ke bolele litaba tsena tse molemo tsa ho ba teng ha Kreste.
Leha ho le joalo, sesole ha sea ka sa lumela ho ntokolla. Ho e-na le hoo, se ile sa nthomela India bophirimela, eo hona joale e seng e le Pakistan. Ha ke ntse ke le moo, ke ile ka bala Studies in the Scriptures, ea Charles Taze Russell, ’me ka kholiseha ho feta leha e le neng pele hore ke lokela ho arabela pitso ea ho bolela. Ke ile ka qala ho ba le litoro tse tšosang tse neng li ntšiea ke tepelletse. Ka ho tsieleha ke ile ka ngolla Moena James, ea ileng a ’memela lapeng la hae Kanpur. Letsatsi leo ke ileng ka fihla ka lona e ne e le la Sehopotso sa lefu la Morena. Letsatsi leo le ile la e-ba le tšusumetso e khōlō bophelong ba ka—ke ile ka etsa qeto ea ho lula ke le lesooa le ho etsa tšebeletso ea nako e tletseng pakane ea ka bophelong.
Ho Khutlela Engelane
Ho elella mafelong a 1921, ke ile ka khutlisetsoa Engelane, ’me nakong ea selemo ka 1922, ke ile ka lokolloa sesoleng. Lehlabuleng leo J. F. Rutherford, mopresidente oa bobeli oa Mokhatlo oa Watch Tower, o ile a tla Engelane, ’me ke ile ka tsamaea le batsoali ba ka ho ea mamela puo ea hae Royal Albert Hall, London. Ka mor’a moo, ke ile ka susumelletseha ho ea sebeletsa Bethele, kamoo liofisi tsa makala tsa Mokhatlo oa Watch Tower li bitsoang ka teng, empa ka mosa ke ile ka khothalletsoa ho etsa mosebetsi oa ho rekisa libuka (mosebetsi oa ho bolela oa nako e tletseng) pele. Kahoo ke ile ka tlohela mosebetsi oa ka ’me ka amohela kabelo ea tšimo ka boroa ho Engelane. Ke se na phihlelo, ke e-na le korone (R1,30) ka pokothong ea ka, ’me ke tšepile Jehova, ke ile ka qala mosebetsi oa ka oa ho ba mosebeletsi oa nako e tletseng. Hoo e ka bang ka March 1924, ke ile ka memeloa Bethele.
Leha ho le joalo, selemong se latelang, ke ile ka kōptjoa hore ke tlohe Bethele, ’me ke ile ka sithabetseha maikutlo habohloko, ka ikutloa hore ke khalemelloa ho hong hoo ke se nang molato ho hona. Nakong eo e khutšoanyane, Bethele e ne e se e fetohile bophelo ba ka. Empa ka ho beha bothata bona ka pel’a Jehova ka thapelo le ka ho tšepa hore thato ea hae e tla etsoa, ke ile ka khona ho tsoela pele ka thabo kabelong ea bopula-maliboho eo ke ileng ka e fuoa. Ka May 1926, ke ile ka memeloa ho khutlela Bethele, moo ke ileng ka lula teng lilemo tse 11 tse latelang.
Moena Rutherford o ile a etela Engelane hape ka 1936 ’me a ’memela ho ea Canada ho ea kopanela mosebetsing oa ’Muso moo. Leha ho le joalo, ka baka la ho se utloisise, ke ile ka khopisa Moena Rutherford ka ho senola boitsebiso bo bong ba lekunutu. Ke sa ntsane ke hopola mantsoe a hae hantle: “Jack, nke ke ka u tšepa. Tabola litekete tsa hao!” Eo e ile ea e-ba phihlelo e bohloko hakaakang! Empa e ne e le taeo e neng e hlokahala ka ho khethehileng ’me ka mor’a moo, ke e-na le moena e mong, ke ile ka abeloa ho ba pula-maliboho ka likhoeli tse robeli tse latelang. Tokelo ena ea tšebeletso e ile ea ’ntša ho nyahameng ha ka, ’me ke ile ka ithuta ho hong taeong eo.
Tšebeletso e Atolositsoeng Canada
Hoo e ka bang selemo hamorao, nakong ea ketelo ea hae e hlahlamang Engelane, Moena Rutherford o ile a boela a hlahisa taba ea Canada. Ke ne ke laba-labela monyetla ona ’me ka thabo ke ile ka amohela kabelo ea ho ea moo. Ka mor’a ho sebeletsa Bethele ea Canada ka likhoeli tse seng kae, ke ile ka abeloa ho ba moemeli ea tsamaeang oa Mokhatlo ka boroa-bophirimela ho Ontario. Liphutheho tse ngata mona li ne li le nyenyane li bile li hloka khothatso e ngata. Empa lilemo tseo tsa pele e ne e le tse thabisang hakaakang, ho sa tsotellehe mathata a ileng a e-ba teng ’meleng ka baka la maemo a mabe a leholimo le mokhoa oa ho tsamaea o sa tsitsang!
Le ka mohla nke ke ka lebala mofuthu le kananelo ea moea ea phutheho e ’ngoe e nyenyane ea Maindia e haufi le Brantford. E ne e le nakong ea mariha, ’me lehloa le ne le tebile, ’me hoo ho ne ho thatafaletsa koloi ea ka ea Moetso oa T Ford ho feta har’a lona. Ho ne ho se motho ea ntebelletseng, ’me ha ke fihla, ke ile ka fumana hore baena ba il’o roalla patsi morung. Kahoo ke ile ka e’a ba batla, ka kena lehloeng ho fihlela thekeng. Qetellong ha ke khahlana le bona, ba ne ba maketse, empa ba thabetse ho mpona. Ba ile ba tlohela ntho e ’ngoe le e ’ngoe, ba tla hae, ’me ba lokisetsa seboka hona mantsiboeeng ao.
Beamsville e haufi le moo, ’na le baena ba tšepahalang re ile ra loana le baholo ba khethiloeng ka livoutu le bakoenehi ka likhoeli tse ngata. E bile tokelo e kaakang ho bona kamoo moea oa Jehova o ileng oa sebetsa ka teng ho lokisa boemo boo! Ho tšepa Jehova le ho tšepahala ho mokhatlo oa hae o hlophisitsoeng ho ile ha fella ka mahlohonolo a mangata ho liphutheho lilemong tseo tsa pele. Bana ba bangata ba tsoang liphuthehong tseo ba ile ba kenela bopula-maliboho, ba ea Bethele, ba thabela likabelo tsa boromuoa, le ho ba balebeli ba tsamaeang. Ha ke e-s’o lebale thabo ea ho lula le malapa a tšepahalang a Bakreste a hlahisitseng bacha ba batle joalo. Malapa ana a ile a fetoha lelapa la ka, ’me bana ba ’ona ba fetoha bana ba ka.
Lilemo Tsa ha re le Tlas’a Thibelo
Nakong ea pherekano ea ntoa ka 1940, mosebetsi oa Lipaki tsa Jehova o ile oa thibeloa. Seo e ile ea e-ba se nyarosang hakaakang! Liphatlalatso tsa sea-le-moea tse lefelloang ke ’muso li ile tsa re laela hore re fe mapolesa libuka tsa rōna, litlaleho tsa liphutheho tsa rōna, le linotlolo tsa Liholo tsa rōna tsa ’Muso. Ha ke hlokomela ho potlaka ha boemo, ke ile ka potoloha le liphutheho ’me ka li phehella hore li pate libuka le litlaleho tsa tsona. Baena ba ile ba khothalletsoa ho kopanela malapeng a baena, lehaeng le fapaneng beke ka ’ngoe. Ka mor’a nako liphutheho li ile tsa tsosolosa tšebeletso ea ntlo le ntlo, ho sebelisoa Bibele feela. Sena se ile sa ipaka e le tlhohonolofatso, kaha kaofela re ile ra ithuta ho sebelisa Libibele tsa rōna hamolemonyana.
Hamorao selemong seo re ile ra amohela phepelo e khōlō ea libukana tsa End of Nazism e tsoang United States. Ho kenya libuka tsena tse thibetsoeng Canada ho ne ho hloka bohlale bo boholo. Baena ba bang ba ne ba palamisa masole a emeng tseleng a ntseng a kōpa ho palamisoa, e be a lula holim’a mabokose a libuka, ka ho se hlokomele a sireletsa libuka tse thibetsoeng. Joale hoseng ho hong ka November, pakeng tsa hora ea boraro le ea botšelela, naha eohle e ile ea futuheloa ke Lipaki tse ileng tsa siea kopi ea bukana ena menyakong ea malapa a mangata Canada.
Nakong ea lilemo tseo tsa thibelo, ke ile ka tsoela pele tšebeletsong ea bopula-maliboho profensing e ka bophirimela ea Canada ea British Columbia. Pele ho thibelo, baena ba ne ba sebelisa seketsoana, ha ba etela batho metseng e likoung tse ka thōko tsa leoatle ho tloha Vancouver ho ea fihla Alaska. Ha thibelo e qala ho sebetsa, libuka tse ngata li ne li le tseleng li e-tla ka sekepe, kahoo Lipaki li ile tsa li laolla eaba li li siea ho batho ba nang le botsoalle ha li le tseleng e lebang koung eo sekepe se neng se il’o tšoaroa ho eona. Hamorao, ke ile ka nka seketsoana se tšoasang litlhapi ’me ka batla libuka tsena, eaba nakong ea selemo ea ho tšoasa litlhapi tsa salmon, ke lokisetsa hore baena ba tl’o nka libuka tsena ho batho bana ba thahasellang. Ka mor’a nako libuka tsena li ile tsa tlisoa Vancouver bakeng sa ho abjoa ka ho pharalletseng, li patiloe ka tlas’a fuluru ea liketsoana tse tšoasang litlhapi.
Ho elella bofelong ba 1943, re ile ra amohela litaba tsa hore thibelo ea Lipaki tsa Jehova e tlositsoe. Leha ho le joalo, e ne e sa tlosoa ho Mokhatlo oa Watch Tower. Kahoo re ile ra tsoela pele joaloka pele, re sebelisa Bibele feela tšebeletsong ea rōna ea ntlo le ntlo. Empa joale re ne re ka itsebahatsa pepenene re le Lipaki tsa Jehova. Ha thibelo e qala, re ne re e-na le Lipaki tse ka bang 6 700; ha thibelo e tlosoa, re ne re le 11 000 ka lenane!
Bophelo ba ho ba Molebeli ea Tsamaeang
Ke le moemeli ea tsamaeang oa Mokhatlo, ke ile ka tsamaea lik’hilomithara tse ngata haholo nakong ea lilemo tse ’maloa tse latelang, ke sebetsa le liphutheho le ho li khothatsa. Mariha, ke ile ka tsamaea le baena ka koloi e khethehileng e neng e bitsoa caboose. Ena e ne e le selei se huloang ke lipere, se khurumelitsoeng, se e-na le setofo se felletseng se besoang ka patsi se sa keneleng moea le chomela. Hangata, re ne re kena tseleng pele letsatsi le chaba re le bapalami ba tšeletseng, re tsamaea sebaka sa lik’hilomithara tse 35 kapa ho feta har’a lehloa le tebileng, re etela mapolasi a tseleng. Mokhanni o ne a lokela ho ba hlokolosi hobane liqubu tsa lehloa li ne li ka phethola caboose hore e oe ka lehlakore e be e tšolla bapalami hammoho le molora o chesang o tsoang setofong se besoang ka patsi.
Ka 1947, ke ile ka khetheloa ho ba molebeli oa setereke sa pele ka har’a naha, se neng se akarelletsa naha eohle. Ke ne ke e-na le kopano ea potoloho eo ke neng ke lokela ho e sebeletsa hoo e ka bang beke e ’ngoe le e ’ngoe. Likopano li ne li tšoareloa libakeng tseo ho thellisoang ho tsona leqhoeng, mabaleng a bolo ea maoto, mabaleng a peiso, liholong tseo ho kopanoang ho tsona, le liholong tsa sechaba. Litokisetso bakeng sa lipokano tsena li ne li hloka tlhokomelo e khōlō pele lenaneo le qala. Ka 1950, Frank Franske o ile a khetheloa ho ba molebeli oa bobeli oa setereke Canada, ’me hamorao balebeli bana ba tsamaeang ba ile ba eketsoa ka ba bang ba bahlano.
Ho theosa le lilemo, ke ’nile ka tsamaea ka sefofane se bobebe, ka liketsoana tse tšoasang litlhapi, ka likoloi tse khōlō tse tsamaeang lehloeng tse nang le mabili a kang liketane le litšepe tse etsang hore li khone ho tsamaea lehloeng tse bitsoang bombardiers, ka li-snowplane (likoloi tse nang le mechine e li khannang ka morao le litšepe tse ka pele tse li tataisang) le ka mekhoa e meng e tloaelehileng haholoanyane—terene, bese, le koloi. Ka linako tse ling, re ne re feta ka holim’a litlhoro tsa Lithaba tse khōlō tse Mafika-fika ka potlako ka sefofane e be re tsubella tlaase ka har’a liphula tse patehileng tse tebileng e le hore re finyelle lihlopha tsa baena tse ka thōko.
Ke fohlile Canada ka makhetlo a mangata. Ke ile ka lula mek’huk’hung ea mapolanka, e neng e bata hoo re neng re bona phofuli e tsoang ka mahanong a rōna hoseng le matlong a polasi a se nang maemo a kajeno a ntlafalitsoeng. Empa, har’a tsena tsohle, ke ne ke e-na le boikutlo bo boholo ba khotsofalo, ke tseba hore ke etsa mosebetsi oa Jehova, ke khothatsa batho ba Jehova.
Litokelo Tse Eketsehileng Tsa Tšebeletso
Ka lilemo tse fetileng tse 33, ke ile ka ba le tokelo ea ho ba setho sa lelapa la Bethele ea Canada hammoho le ho sebeletsa ke le sebui likopanong Engelane, Europe, Afrika, Australia, New Zealand, le Bochabela bo Hōle. Australia, ke ile ka kopana le morali oa Moena James, eo e neng e bile khothatso e khōlō ho ’na India. Moena James ha ea ka ea e-ba moromuoa, empa o ile a fetisetsa lefa la moea le letle lelapeng la hae.
Kajeno ke potiloe ke bahlankana le baroetsana ba makholo-kholo ba Bethele ea Canada. Tsela eo ba sebelisang mahlaha-hlaha a bona a bocha tšebeletsong ea Jehova ka eona ea khothatsa e bile ea susumetsa. Mahlo a ka ha a sa bona hantle, empa bacha bana baa mpalla. Maoto a ka a se a fokola, empa ba ea le ’na tšebeletsong ea tšimo. Ba bang baa mpotsa hore na ke sebetsana joang le mathata a bophelo a amanang le ho hōla. Koana, ntho e ’ngoe, ke ithuta Lentsoe la Molimo letsatsi le leng le le leng. Sena se boloka kelello ea ka le pelo ea ka linthong tsa moea.
Ka sebele, e ’nile ea e-ba tokelo e khōlō ho tsamaea le ho bua le Ntate oa ka oa leholimo, Jehova, ka lilemo tse 69 tsa bophelo ba boinehelo, ’me tse 67 tsa tsona ke li qetile tšebeletsong ea nako e tletseng. Ka mehla ke ’nile ka fumana Jehova e le Molimo o lerato, o nang le kutloelo-bohloko, o tšoarelang batho liphoso tsa bona le o fanang ka matla ho ba o tšepang. Tšepo ea ka ke ho boloka botšepehi ba ka ho Jehova le ho mokhatlo oa hae o hlophisitsoeng ho isa qetellong, ke tšepile tšepiso ea hore ka nako e loketseng ke tla kopanngoa le Morena oa ka ea ratehang, Jesu Kreste, le ba bangata ba baena le bo-khaitseli ba ka ba tšepahalang khanyeng ea leholimo.—Pesaleme ea 84:12.
[Setšoantšo se leqepheng la 12]
Likoloi tse bitsoang “snowplanes” li ne li tsamaea ho pholletsa le naha ka lebelo le leholo hoo e ka bang lik’hilomithara tse 80 ka hora
[Setšoantšo se leqepheng la 13]
Nakong ea mariha, “caboose” e huloang ke lipere e ne e sebelisoa ha ho pakoa liphuleng tsa Canada