Na U ja Hantle Moeeng?

“Lijo tse molemo ke tlhoko ea mantlha ea motho. . . . Kantle ho lijo tse lekaneng, re ka shoa.”

—Food and Nutrition.

’NETE eo ea motheo e bonahala ka ho hlaka ’meleng e mamaraneng ea banna, basali le bana ba bolailoeng ke tlala, ba sa fumaneng “tlhoko [ena] ea mantlha.” Ba bang ba khona ho khotsofatsa tlhoko ena ho fihlela bohōleng bo itseng empa ba ntse ba haelloa ke phepo e nepahetseng ka ho tebileng. Leha ho le joalo, ba bangata ba ka jang hantle hangata ba ikhotsofatsa ka lijo tse se nang molemo ’meleng, tse fanang ka phepo e fokolang. Healthy Eating e re: “Ho bonahala lijo e le ntho eo re nang le eona eo re e sebelisang hampe ka ho fetisisa.”

Hoa tšoana le ka lijo tsa moea—’nete e fumanoang ka Lentsoeng la Molimo, Bibele. Batho ba bang ba haelloa le ke lijo tsa motheo tsa moea; ba bolaoa ke tlala moeeng. Ba bang ba mpa feela ba hlokomoloha ho sebelisa monyetla oa lijo tsa moea tse fumanehang. Ho thoe’ng ka uena? Na ka bouena u ja hantle moeeng? Kapa na ho ka etsahala hore ebe u itima lijo tse ōtlang tsa moea? Ho bohlokoa hore re tšepahale ho rōna ka borōna tabeng ena kaha re hloka lijo tsa moea ho feta kamoo re hlokang lijo tsa nama kateng.—Matheu 4:4.

Lijo Bakeng sa Khōlo ea Moea

Food and Nutrition, buka e tšohlang bohlokoa ba ho fumana phepo e nepahetseng, e re fa mabaka a bohlokoa a mararo a ho ja hantle. Le leng ke hore re hloka lijo “bakeng sa ho hōla le bakeng sa ho tsosa lisele tsa ’mele tse shoang.” Na u ne u tseba hore letsatsi le leng le le leng bophelong ba hao ho shoa lisele tsa ’mele tse bilione ’me li hloka ho nkeloa sebaka ke tse ling? Ho hōla ho nepahetseng le tlhokomelo ea ’mele li hloka lijo tse molemo.

Hoo ke ’nete le moeeng. Ka mohlala, ha moapostola Pauluse a ngolla phutheho ea Efese, o ile a totobatsa kamoo Mokreste e mong le e mong a hlokang lijo tse molemo tsa moea kateng e le hore e ka ba “monna ea hōlileng.” (Baefese 4:11-13) Ha re iphepa hantle ka lijo tsa moea tse matlafatsang, ha re sa tšoana le bana ba fokolang, ba sa khoneng ho itlhokomela, ba oelang mefuteng eohle ea likotsi. (Baefese 4:14) Ho e-na le hoo, re ba batho ba baholo ba matla, ba khonang ho loanela tumelo ka thata hobane re ‘fepiloe ke mantsoe a tumelo.’—1 Timothea 4:6.

Na hoo ke ’nete ka uena? Na u hōlile moeeng? Kapa na u sa tšoana le ngoana oa moea—ea hlaselehang habobebe, ea itšetlehileng ka ho feletseng ka ba bang le ea sa khoneng ho nka boikarabelo bohle ba Bokreste? Ka ho utloahalang, ke ba fokolang feela ho rōna bao hang-hang ba ka reng re tšoana le bana moeeng, empa ho nepahetse ho itlhahloba ka botšepehi. Bakreste ba bang ba tlotsitsoeng ba ne ba le joalo lekholong la pele la lilemo. Le hoja e ne e tšoanetse hore ebe ka bobona ke “mesuoe” e khonang le e ikemiselitseng ho ruta ba bang se boleloang ke Lentsoe la Molimo, moapostola Pauluse o ile a ngola: “Le boetse le hloka e mong hore a le rute ho tloha tšimolohong lintho tsa motheo tsa liphatlalatso tse halalelang tsa Molimo; ’me le fetohile ba tšoanang le ba hlokang lebese, eseng lijo tse tiileng.” Haeba u batla ho hōla moeeng, hlaolela takatso ea lijo tsa moea tse molemo, tse tiileng. U se ke ua khotsofatsoa ke lijo tsa moea tsa masea!—Baheberu 5:12.

Re boetse re hloka lijo tsena tse tiileng tsa moea bakeng sa ho lokisa tšenyo leha e le efe e bakoang ke liteko tsa letsatsi le letsatsi tseo re tobanang le tsona lefatšeng le tletseng bora. Tsena li ka fokolisa matla a rōna a moea. Empa Molimo a ka nchafatsa matla ao. Pauluse o ile a re: “Ha re tele, empa le haeba motho eo re leng eena ka ntle a ntse a senyeha, ka sebele motho eo re leng eena ka hare o ntse a nchafatsoa letsatsi le letsatsi.” (2 Bakorinthe 4:16) Re “nchafatsoa letsatsi le letsatsi” joang? Ka lehlakoreng le leng ke ka ho iphepa ka Lentsoe la Molimo kamehla ka thuto ea botho le ea sehlopha ea Mangolo le ea lingoliloeng tse thehiloeng Bibeleng.

Lijo Bakeng sa Matla a Moea

Lijo li boetse li hlokahala bakeng sa “ho fehla mofuthu le matla.” Lijo li fana ka matla bakeng sa hore ’mele ea rōna e sebetse hantle. Ha re sa je hantle, re tla ba le matla a fokolang. Ho haella ha tšepe lijong tsa rōna ho ka etsa hore re ikutloe re khathetse ’me re tepeletse. Na ke kamoo ka linako tse ling u eeng u ikutloe kateng ha ho tluoa tabeng ea mosebetsi oa moea? Na u na le bothata ba ho phethahatsa mesebetsi e amanang le ho ba Mokreste? Ba bang ba ipolelang hore ke balateli ba Jesu Kreste ba khathala ke ho etsa se setle, ’me ba hloka matla bakeng sa mesebetsi ea Bokreste. (Jakobo 2:17, 26) Haeba u hlokomela hore sena e ’nile ea e-ba ’nete ka uena, pheko e ka ’na ea itšetleha haholo-holo ka ho matlafatsa lijo tsa hao tsa moea kapa ka ho eketsa tekanyo eo u jang ka eona lijo tsa moea.—Esaia 40:29-31; Bagalata 6:9.

U se ke ua thetsoa hore u hlaolele mekhoa e mebe ea ho ja lijo tsa moea. A mang a mano a maholohali ao Satane a ’nileng a a sebelisa ka makholo a lilemo e bile a ho kholisa batho hore ha ho hlokahale hore ba bale Bibele le ho fumana tsebo e nepahetseng ho eona. O sebelisa leqheka la khale-khale le neng le sebelisoa ke mabotho a futuhang a ntoa bakeng sa ho hapa metse ea lira—ho li thibela ho fumana lijo le ho li bolaisa tlala ho fihlela li inehela. Empa o isitse leqheka lena mohatong o pejana. O thetsa bao a ba “thibeletseng” hore ba ipolaise tlala empa e le hore ba pota-potiloe ke thaba ea lijo tsa moea tse molemo. Ha ho makatse ha ba bangata ba metsoa ke litlhaselo tsa hae!—Baefese 6:10-18.

Lijo Bakeng sa Bophelo bo Botle ba Moea

Food and Nutrition e bolela hore lebaka la boraro leo re hlokang lijo ka lona ke “ho laola bophelo bo botle ba ’mele . . . le ho thibela mafu.” Melemo ea lijo tse molemo ’meleng ha e phakise ho bonahala. Ha re qeta ho ja lijo tse molemo, ke ka seoelo re nahanang, ‘Li matlafalitse pelo ea ka (kapa liphio tsa ka, kapa mesifa ea ka, joalo-joalo).’ Empa, ak’u leke ho se je nakoana e teletsana, ’me liphello li tla bonahala kapele ’meleng oa hao. Liphello life? Buka e ’ngoe ea litšupiso tsa meriana e re: “Phello e tloaelehileng haholo ke e sa rateheng: ho se atlehe ’meleng, ho se khone ho loantša mafu a sa reng letho, ho haelloa ke matla kapa mahlahahlaha.” Mofuta o tšoanang le oo oa bokuli ba moea o ile oa tšoara Iseraele ea boholo-holo ka nako e teletsana. Moprofeta Esaia o ile a re ka bona: “Hlooho eohle e bohloko, pelo eohle ea kula. Ho tloha bohatong ba leoto, ho isa har’a hlooho, ha ho moo ho pholohileng.”—Esaia 1:5, 6.

Lijo tse molemo tsa moea li re fa matla a ho loantša bofokoli bo joalo ba moea le liphello tsa mafu a moea. Tsebo e tsoang ho Molimo e re thusa hore re lule re le boemong bo botle moeeng—haeba re iphepa ka eona! Jesu Kreste o ile a hlalosa kamoo boholo ba batho ba mehleng ea hae bo sa kang ba ithuta ka ho hlokomoloha ha baholo-holo ba bona taba ea ho iphepa ka ho loketseng moeeng. Le bona ba ile ba hana ho iphepa ka linnete tseo a neng a li ruta. Ka liphello life? Jesu o ile a re: “Lipelo tsa batho bana li fetohile tse sa amoheleng letho, ’me ka litsebe tsa bona ba utloile ha se ke ha e-ba le karabelo, ’me ba koetse mahlo a bona; e le hore le ka mohla ba se ke ba bona ka mahlo a bona le ho utloa ka litsebe tsa bona le ho utloisisa ka lipelo tsa bona ’me ba khutle, ’me ke ba folise.” (Matheu 13:15) Ba bangata ha baa ka ba rua molemo matleng a folisang a Lentsoe la Molimo. Ba ile ba lula ba kula moeeng. Esita le Bakreste ba bang ba tlotsitsoeng ba ile ba fetoha ba ‘fokolang le likulane.’ (1 Bakorinthe 11:30) E se eka le ka mohla re ka se khese lijo tsa moea tseo Molimo a fanang ka tsona.—Pesaleme ea 107:20.

Tšilafalo ea Moea

Ntle ho tšokelo ea ho bolaoa ke tlala moeeng, ho boetse ho na le kotsi eo re lokelang ho e hlokomela—mofuta oa lijo tseo re li jang e ka ’na eaba ka booona o silafetse. Ho iphepa ka lithuto tse silafalitsoeng ke likhopolo tse kotsi tsa bodemona ho ka re ntša kotsi habonolo feela joaloka ho ja lijo tse sentsoeng ke likokoana-hloko kapa chefo ea baktheria. (Bakolose 2:8) Ha ho bonolo kamehla ho khetholla lijo tse chefo. Mohloli o mong oa boitsebiso o re: “Ka linako tse ling lijo li ka bonahala li le molemo athe li na le baktheria e bakang mafu.” Kahoo, re etsa hantle ho hlahloba mohloli oa lijo tsa rōna tsa tšoantšetso, re ntse re hopola hore tse ling tsa libuka, joaloka lingoliloeng tsa bakoenehi, e ka ’na eaba li silafalitsoe ka ho kenyelletsa lithuto tseo e seng tsa Mangolo le lifilosofi. Bahoebi ba bang ba lijo ba bile ba sebelisa boitsebiso bo sephutheloaneng ho thetsa bareki ba bona ka seo lijo tsa bona li entsoeng ka sona. Ka sebele re ka lebella hore Satane, mothetsi e moholo a etse se tšoanang. Ka hona, etsa bonnete ba hore u fumana lijo tseo tsa tšoantšetso mohloling o tšepahalang, e le hore u ka lula u “phela hantle tumelong.”—Tite 1:9, 13.

Thomas Adams, ’moleli oa lekholong la bo17 la lilemo o ile a re ka batho ba mehleng ea hae: “Ba ikepetse mabitla ka meno a bona.” Ka mantsoe a mang, ba bolailoe ke seo ba se jeleng. Etsa bonnete ba hore seo u se jang moeeng ha se u bolaee. Batla phepelo e molemo ea lijo tsa moea. Ha ba neng ba ipitsa batho ba hae ba ne ba retelehela baruting le baprofeteng ba bohata, Jehova Molimo o ile a botsa: “Na le ntšetsa ke’ng seo e seng lijo chelete? . . . ’Mameleng hle, ’me le tla ja se monate, meea ea lōna e ithabise ka tse nonneng. Sekehang litsebe, le tle ho ’na! Mamelang, meea ea lona e tle e phele!”—Esaia 55:2, 3; bapisa le Jeremia 2:8, 13.

Nala ea Lijo Tsa Moea

Ka sebele ha ho na khaello ea lijo tse molemo tsa moea. Joalokaha Jesu Kreste a ile a profeta, hona joale o na le sehlopha sa lekhoba le tšepahalang le le masene se tšoarehileng ka ho fana ka ‘lijo ka nako e tšoanetseng’ bakeng sa e mong le e mong ea li batlang. (Matheu 24:45) Ka moprofeta Esaia, Jehova o ile a tšepisa: “Bonang, bahlanka ba ka ba tla ja, empa lōna le tla lapa. . . . Bahlanka ba ka ba tla bina, ka baka la thabo ea lipelo tsa bona.” Ha e le hantle, o tšepisa mokete oa lijo ho ba batlang ho li ja. “Jehova oa makhotla o tla etsetsa lichaba kaofela mokete oa lijo tse hlabosang, mokete oa liveine tse monate tse nkiloeng holim’a litšifa, mokete oa lijo tse hlabosang, tsa moko.”—Esaia 25:6; 65:13, 14.

Leha ho le joalo, nahana ka sena: Re ntse re ka bolaoa ke tlala moketeng! Re pota-potiloe ke lijo, re ntse re ka qetella re haelloa ka ho tebileng ke phepo e nepahetseng haeba ka sebele re sa etse boikhathatso ba ho ja tse ling tsa tsona. Liproverbia 26:15 e fana ka tlhaloso ena ea sebele: “Sekhoba se isa letsoho ho ngoatha lefisong; empa se tsoafa ho le busetsa molomong.” Ke boemo bo soabisang hakaakang! Ka ho tšoanang le rōna re ka ba ba botsoa haholo ho ikitlaelletseng thuto ea botho ea Lentsoe la Molimo le lingoliloeng tsa Bibele tse etselitsoeng ho re thusa ho ja lijo tsa moea. Kapa re ka ba ba tsoafang ho lokisetsa kapa ho nka karolo libokeng tsa phutheho tsa Bokreste.

Mekhoa e Metle ea ho Ja

Ka hona, re na le mabaka ’ohle a ho hlaolela mekhoa e metle ea ho ja lijo tsa moea. Leha ho le joalo, ’nete ke hore ba bangata ba khoatha-khoatha feela lijo tsa bona tsa moea, ba bang ba bile ba ipolaisa tlala ka ho feletseng. Ba ka tšoana le batho ba sa boneng bohlokoa ba lijo tse nang le phepo e nepahetseng ho fihlela ha ba e-ba le liphello hamorao bophelong. Healthy Eating e fana ka lebaka lena la hore na ke hobane’ng ha re ka ’na ra se tsotelle mekhoa ea rōna ea ho ja, le hoja re tseba hore ho ja hantle ho bohlokoa bakeng sa bophelo: “Bothata ke hore [e le phello ea mekhoa e mebe ea ho ja] bophelo bo botle ba ’mele ha bo theohe kapele, ha ho na phello ea hang-hang joaloka e ka latelang ka ho tšela ’mila habohlasoa. Ho e-na le hoo, ho ka ’na ha e-ba le tšenyo e kekelang, e sa bonahaleng bophelong ba motho, mafu a ka ’na a amoheleha ka potlako, masapo e ka ’na ea e-ba a ka bjabjaretsehang habonolo, ho fola ha maqeba le ho hlaphoheloa ho kuleng ho ka ’na ha lieha.”

Maemong a mang a feteletseng motho a ka ’na a tšoana le mosali e mocha ea tšoeroeng ke lefu la ho itima lijo ka ho nahana hore o motenya haholo. O ikholisa hore o hloka lijo tse nyenyane, hore o phela hantle, ho sa tsotellehe taba ea hore oa theoha ’meleng. Qetellong, o lahleheloa ke takatso eohle ea ho ja. Buka ea litšupiso tsa meriana e re: “Ke boemo bo kotsi.” Hobane’ng? “Le hoja e se hangata mokuli a shoang a bolaoa ke tlala, e ba ea haelloang ke phepo e nepahetseng haholo ’me a ka ’na a hlōloa ke mafu a sa reng letho.”

Mosali e mong oa Mokreste o ile a lumela: “Ka lilemo tse ngata ke ile ka loantšana le ho tseba tlhokahalo ea ho lokisetsa liboka kamehla le thuto ea botho ’me leha ho le joalo ho se mohla ke khonang ho etsa joalo.” O ile a qetella a entse liphetoho e le hore e ka ba seithuti se setle sa Lentsoe la Molimo, empa e bile hang ka mor’a hore a hlokomele kamoo boemo ba hae bo neng bo hloka ho nkeloa khato e potlakileng kateng.

Ka hona, ela hloko keletso e fanoeng ke moapostola Petrose. E-ba joaloka ‘lesea le sa tsoa tsoaloa,’ ’me ‘u hlaolele taba-tabelo ea lebese le sa tsoakoang la lentsoe, e le hore ka lona u ka hōlela polokong.’ (1 Petrose 2:2) E, ‘hlaolela taba-tabelo’—hōlisa takatso e matla—ea ho fepa maikutlo a hao le pelo ka tsebo ea Molimo. Batho ba hōlileng moeeng le bona ba lokela ho lula ba fepela taba-tabelo eo. U se ke ua lumella lijo tsa moea ho ba ‘e ’ngoe ea ntho eo re nang le eona eo re e sebelisang hampe ka ho fetisisa.’ Ja hantle moeeng ’me u ruoe molemo ka hohle ‘mantsoeng a phelisang hantle’ a fumanoang Lentsoeng la Molimo, Bibele.—2 Timothea 1:13, 14.

[Setšoantšo se leqepheng la 28]

Na ho hlokahala hore u ntlafatse lijo tsa hao?