MSAADA KWA AJILI YA FAMILIA | KULEA WATOTO
Kijana Anapotenda Jambo Linalokufanya Uache Kumwamini
Vijana fulani hufika nyumbani baada ya saa ambazo walipangiwa na wazazi wao. Wengine huwaambia wazazi wao uwongo na labda hata kutoka nyumbani bila ruhusa ili wakawe na rafiki zao. Unaweza kufanya nini kijana wako anapofanya jambo linalokufanya uache kumwamini?
Je, kijana wangu ni mwasi?
Si lazima awe mwasi. Biblia inasema hivi: “Ujinga umefungwa katika moyo wa kijana,” na mara nyingi vijana huthibitisha ukweli wa maneno hayo. (Methali 22:15, maelezo ya chini) Dakt. Laurence Steinberg anaandika hivi: “Vijana hufanya maamuzi fulani haraka-haraka na ya kipumbavu. Tarajia tu kwamba watafanya makosa.”a
Vipi ikiwa kijana wangu amenidanganya?
Usijiambie kwamba lengo la kijana wako ni kukosa kukutii. Utafiti unaonyesha kwamba vijana wanajali sana maoni ya wazazi kuwahusu, hata ikiwa hawaonyeshi hilo. Huenda kijana wako anahuzunishwa na jambo alilofanya na kwamba amekufanya uache kumwamini, hata ikiwa haonyeshi hisia hizo wazi.b
Mfupa uliovunjika, unapounga, unaweza kuwa na nguvu tena. Ni hivyo pia mtu anapotenda kwa njia inayokufanya uache kumwamini
Ni nani anayepaswa kulaumiwa?
Je, ni mazingira yake? Biblia inasema hivi: “Msipotoshwe. Kushirikiana na watu wabaya huharibu tabia nzuri.” (1 Wakorintho 15:33) Ni kweli kwamba marafiki wanaweza kuwaathiri sana vijana. Mbali na hilo, wao huathiriwa na hali nyingine kama vile mitandao ya kijamii na matangazo ya kibiashara. Pia, vijana hawana uzoefu maishani, kwa hiyo, wanaweza kufanya maamuzi yasiyofaa kwa urahisi. Bila shaka, wanapaswa kuwajibika kwa maamuzi wanayofanya ili wakomae na kuwa watu wazima wanaotegemeka.
Je, ni kosa langu? Huenda ukajiuliza ikiwa ulikuwa mgumu sana hivi kwamba kijana wako akatenda kwa njia isiyofaa. Au huenda pindi fulani ukafikiri kwamba ulimwendekeza sana kijana wako na kumpa uhuru mwingi sana. Badala ya kukazia fikira ulichangiaje tatizo lake, fikiria jinsi unavyoweza kumsaidia.
Ninaweza kumsaidiaje kijana wangu ili nimwamini tena?
Dhibiti jinsi unavyotenda. Huenda kijana wako anatarajia ukasirike. Kwa nini usitende kwa njia tofauti? Zungumza na kijana wako kwa utulivu ujue ni nini kilichomchochea afanye makosa. Je, ni udadisi? Je, alikuwa amechoshwa? Alikuwa mpweke? Alitamani kuwa na rafiki zake? Hakuna sababu yoyote kati ya hizi inayotetea jambo alilofanya, lakini inaweza kukusaidia—na kumsaidia kijana wako—kuelewa kilichomfanya atende kama alivyofanya.
Kanuni ya Biblia: ‘Uwe mwepesi wa kusikia, si mwepesi wa kusema, si mwepesi wa hasira.’—Yakobo 1:19.
Msaidie kijana wako atafakari kilichotokea. Uliza maswali kama vile, Umejifunza nini kutokana na ulichofanya? Wakati ujao ungefanya nini kwa njia tofauti na ulivyofanya wakati huu? Maswali kama hayo yanaweza kumsaidia kijana wako kujifunza jinsi ya kufanya maamuzi yanayofaa.
Kanuni ya Biblia: “Karipia, kemea, himiza, kwa subira yote na ustadi wa kufundisha.”—2 Timotheo 4:2.
Msaidie aelewe kwamba matendo yake yana madhara. Adhabu yoyote inayotolewa inapaswa kupatana na kosa lililofanywa ili kijana ajifunze kutokana nalo. Kwa mfano, kijana wako akitumia gari bila idhini yako, unaweza kumzuia asitumie gari kwa muda fulani.
Kanuni ya Biblia: “lolote analopanda mtu, ndilo atakalovuna pia.”—Wagalatia 6:7.
Kazia fikira jinsi ya kumsaidia umwamini tena. Ni kweli kwamba hilo huchukua muda. Hata hivyo, kijana wako anapaswa kujua kwamba baada ya muda, anaweza kuanza kuaminika tena. Hakikisha kwamba anajua jambo hilo. Akihisi kwamba hutawahi kumwamini tena, huenda akavunjika moyo.
Kanuni ya Biblia: “Msiwe mkiwakasirisha watoto wenu, ili wasivunjike moyo.”—Wakolosai 3:21.
a Kutoka kwenye kitabu You and Your Adolescent.
b Habari iliyo katika makala hii inawafaa vijana wa kiume na wa kike pia.