NDUGU wengi wanapopata mgawo wa kutoa hotuba, wao hujitaabisha kuandika hotuba yote, kuanzia utangulizi hadi umalizio. Kabla ya kumaliza kutayarisha hotuba hiyo, labda tayari wameiandika upya mara nyingi. Hiyo inaweza kuchukua muda mwingi sana.

Je, wewe hutayarisha hotuba kwa njia hiyo? Je, ungependa kujifunza njia rahisi ya kutayarisha hotuba? Ukijifunza kutayarisha muhtasari wa hotuba, hutahitaji tena kuandika hotuba yote. Na utapata muda zaidi wa kufanya mazoezi ya kutoa hotuba hiyo. Itakuwa rahisi zaidi kutoa hotuba, na pia watu watazifurahia zaidi na kuchochewa zaidi.

Bila shaka, muhtasari wa msingi huandaliwa kwa ajili ya hotuba za watu wote zinazotolewa kutanikoni. Lakini hotuba nyingine hazina muhtasari. Unaweza kupewa tu mgawo wa kuzungumzia kichwa fulani. Au unaweza kupewa mgawo wa kuzungumzia habari fulani iliyochapishwa. Nyakati nyingine huenda ukapewa maagizo machache tu. Kwa hotuba zote kama hizo, unahitaji kutayarisha muhtasari wako mwenyewe.

Kielelezo ambacho kiko kwenye ukurasa 41 kinaonyesha jinsi unavyoweza kupanga muhtasari mfupi wa hotuba. Mambo makuu yanaanzia kushoto kabisa na yameandikwa kwa herufi kubwa. Chini ya kila jambo kuu kuna habari ambazo zinaliunga mkono. Mambo ya ziada yanayofafanua habari hizo yameorodheshwa chini yake nayo yameingia ndani kidogo kutoka kushoto. Chunguza muhtasari huu kwa uangalifu. Utaona kwamba mambo makuu mawili yanahusiana moja kwa moja na kichwa kikuu. Pia zile habari zilizoorodheshwa chini ya mambo makuu si habari za kupendeza tu. Badala yake, kila moja inaunga mkono jambo kuu.

Huenda muhtasari unaotayarisha usifanane kabisa na kielelezo hicho. Lakini ukifahamu kanuni zinazohusika, utaweza kupanga muhtasari wako vizuri na kutayarisha hotuba nzuri bila kutumia muda mrefu mno. Sasa utayarisheje?

Chunguza, Chagua, na Upange Muhtasari wa Hotuba

Unahitaji kichwa kikuu cha hotuba. Kichwa kikuu si habari fulani inayotajwa tu kwa neno moja. Kichwa kikuu ndilo wazo kuu unalotaka kuzungumzia, na kinaonyesha jinsi unavyotaka kuzungumzia habari hiyo. Kama umepewa kichwa kikuu, chunguza kila neno kuu kwa makini. Ikiwa utatoa hotuba ambayo tayari ina kichwa kikuu pamoja na habari iliyochapishwa, soma habari hiyo ukifikiria kile kichwa kikuu. Ukipewa hotuba yenye habari fulani tu, basi ni juu yako kuchagua kichwa kikuu. Lakini inafaa kufanya utafiti kabla ya kukichagua. Ukiwa macho, utapata vichwa vikuu vya kutumia.

Unapofuata madokezo hayo, jiulize hivi pindi kwa pindi: ‘Kwa nini habari hii ni muhimu kwa wasikilizaji? Kusudi langu ni nini?’ Kusudi si kuzungumza tu au kutoa hotuba yenye kupendeza, bali ni kuwafaidi wasikilizaji. Kusudi lako linapokuwa wazi, liandike. Kila mara jikumbushe kusudi hilo unapotayarisha.

Baada ya kujua kusudi lako na kuchagua kichwa kinachopatana nalo (au kuchunguza jinsi kichwa ulichopewa kinavyopatana na kusudi hilo), unaweza kufanya utafiti. Tafuta habari ambayo hasa itawafaidi wasikilizaji. Usitaje tu mambo kwa ujumla, lakini tafuta mambo ambayo yanaarifu na kuwasaidia kwelikweli. Fanya utafiti kwa kadiri inayofaa. Mara nyingi utapata habari nyingi kuliko unavyoweza kutumia, basi utahitaji kuchagua habari zinazofaa.

Tambua mambo makuu ambayo unataka kuzungumzia ili kufafanua kichwa kikuu na kutimiza kusudi lako. Mambo hayo yatakuwa msingi wa hotuba yako na muhtasari wa hotuba. Mambo makuu yawe mangapi? Labda mawili yanatosha hotuba fupi, na mara nyingi matano yanatosha hata hotuba ya muda wa saa nzima. Inaelekea wasikilizaji hukumbuka zaidi mambo makuu kama ni machache.

Baada ya kuweka akilini kichwa kikuu na mambo makuu, panga habari za utafiti uliofanya. Amua ni habari gani zinazolingana moja kwa moja na mambo makuu. Chagua habari za ziada ambazo zitafanya hotuba yako ipendeze. Unapochagua maandiko yanayohusiana na mambo makuu, fikiria habari ambazo zitakusaidia kusababu juu ya maandiko hayo kwa njia inayofaa. Weka kila habari chini ya jambo kuu linaloihusu habari hiyo. Ikiwa baadhi ya habari hizo hazipatani na yoyote kati ya yale mambo makuu, usizitumie—hata kama zinapendeza sana—au uziweke ukazitumie pindi nyingine. Tumia tu habari inayofaa zaidi. Ukijaribu kutumia habari nyingi mno, itakubidi uzungumze haraka mno na hotuba yako itakuwa ya kijuu-juu tu. Ni afadhali kutumia mambo machache yenye kufaidi sana wasikilizaji na uhakikishe unafanya vizuri. Usipitishe wakati.

Kama hujapanga hotuba yako kufikia wakati huu, panga habari zake kwa njia inayoeleweka. Luka, mwandishi wa Injili, alifanya hivyo. Baada ya kukusanya mambo mengi yaliyohusu habari yake, aliyaandika kwa “utaratibu wenye kufuatana vizuri.” (Luka 1:3) Unaweza kupanga hotuba yako kwa kufuatana na tarehe ya matukio unayozungumzia au kwa kuzungumzia kila jambo kuu. Labda unaweza kuzungumzia jambo fulani na matokeo yake au tatizo fulani na suluhisho lake, ikitegemea njia itakayokuwa na matokeo zaidi ili utimize kusudi lako. Usirukeruke kutoka habari moja hadi nyingine. Uwaongoze wasikilizaji waelewe habari moja hadi nyingine kwa njia ambayo ni rahisi kufuata. Uthibitisho unaotolewa unapasa kuwasaidia wasikilizaji wafikie uamuzi unaofaa. Unapopanga habari zako, fikiria jinsi hotuba yako itakavyosikika kwa wasikilizaji. Je, watafuata mazungumzo yako kwa urahisi? Je, watachochewa kufuata mambo wanayosikia, kulingana na kusudi lako?

Kisha, tayarisha utangulizi unaoamsha upendezi na ambao unaonyesha wasikilizaji kwamba habari ambayo utazungumzia itawafaidi sana. Inaweza kufaa kuandika sentensi chache za kwanza. Hatimaye, panga mwisho wenye kuchochea unaopatana na kusudi lako.

Ukitayarisha muhtasari wako wa hotuba mapema ifaavyo, utakuwa na wakati wa kuiboresha kabla ya kuitoa. Huenda ukaona inafaa kukazia mambo fulani kwa kutumia idadi, mfano, au jambo fulani lililoonwa. Wasikilizaji wanaweza kuona kwa urahisi jinsi habari hiyo inavyowahusu ukitaja jambo fulani lililotukia karibuni au habari fulani ya kwenu inayowapendeza. Unapopitia hotuba yako, unaweza kuona njia nyingine za kufanya habari hiyo ifae wasikilizaji. Kuchunguza hotuba hiyo mara kwa mara na kuiboresha ni muhimu ili iwe na matokeo mazuri.

Baadhi ya wasemaji wanaweza kuhitaji maandishi mengi kuliko wengine. Lakini ukipanga hotuba yako iwe na mambo makuu machache tu, na kuondoa mambo ambayo hayahusiani moja kwa moja na mambo hayo makuu, na upange hotuba hiyo kwa njia ambayo ni rahisi kuelewa, utaona kwamba baada ya kupata uzoefu kidogo, hutahitaji kuandika hotuba yote. Hiyo itaokoa wakati kama nini! Na hotuba zako zitakuwa bora. Itakuwa dhahiri kwamba kwa kweli unafaidika na elimu ya Shule ya Huduma ya Kitheokrasi.

KILA hotuba katika shule inakupa nafasi ya kufanya maendeleo. Tia bidii sana, na polepole maendeleo yako yatakuwa dhahiri kwako na kwa wengine. (1 Tim. 4:15) Shule itakusaidia kukuza uwezo wako zaidi.

Je, unakuwa na wasiwasi unapofikiria kuhutubu mbele ya kutaniko? Hiyo ni kawaida, hata kama umeshiriki katika shule hii kwa muda mrefu. Lakini kuna mambo fulani ambayo yanaweza kukusaidia kupunguza wasiwasi. Uwe na zoea la kusoma kwa sauti unapokuwa nyumbani. Toa maelezo mara nyingi kwenye mikutano ya kutaniko na ikiwa wewe ni mhubiri, uwe wa kawaida katika huduma ya shambani. Ukifanya hivyo utazoea kusema mbele ya watu. Pia, tayarisha migawo yako mapema, na ufanye mazoezi ya kuzitoa hotuba hizo kwa sauti. Kumbuka kwamba utatoa hotuba mbele ya wasikilizaji wenye urafiki. Kabla ya kutoa hotuba yoyote, sali kwa Yehova. Kwa furaha yeye huwapa roho takatifu watumishi wake wanaomwomba.—Luka 11:13; Flp. 4:6, 7.

Usitarajie kwamba hotuba yako itakuwa bora kabisa. Inachukua muda kuwa msemaji mwenye uzoefu na mwalimu bora. (Mika 6:8) Ikiwa umejiunga na shule hivi karibuni, usitarajie kutoa hotuba kamilifu mara hiyo. Badala yake, fanyia kazi shauri moja la usemi kwa wakati mmoja. Soma sehemu ya kitabu hiki inayozungumzia shauri hilo. Ikiwezekana, fanya mazoezi ambayo yamedokezwa katika sehemu hiyo. Hiyo itafanya ujue mambo yanayohusu shauri hilo kabla ya kutoa hotuba yako kutanikoni. Na utafanya maendeleo.

Jinsi ya Kutayarisha Mgawo wa Usomaji

Kujitayarisha kusoma mbele ya watu kunahusu mambo mengi kuliko tu kuweza kutaja maneno unayosoma. Jitahidi kuelewa kabisa habari hiyo. Mara tu unapopokea mgawo wa usomaji, soma habari hiyo ili uielewe vizuri. Ili uweze kuwasilisha mawazo kwa usahihi na kwa hisia inayofaa, jaribu kuelewa jambo kuu la kila sentensi na wazo kuu la kila fungu. Ikiwezekana, chunguza kamusi ili ujue matamshi sahihi ya maneno usiyoyafahamu. Fahamu kabisa habari hiyo. Wazazi wanaweza kuwasaidia watoto wao wadogo kufanya hivyo.

Je, umepata mgawo wa kusoma Biblia au labda mafungu ya Mnara wa Mlinzi? Kama kuna kaseti za kusikiliza katika lugha unazoelewa ambazo zina habari utakayosoma, unaweza kufaidika sana kusikiliza usomaji huo na kufikiria mambo kama matamshi, namna ya kusoma maneno, kutia mkazo, na kubadilisha sauti. Kisha jaribu kutumia sifa hizo unaposoma.

Unapoanza kutayarisha mgawo wako, hakikisha kwamba umesoma kwa makini somo linalozungumzia shauri la usemi ambalo utafanyia kazi. Ikiwezekana, lipitie tena somo hilo baada ya kusoma kwa sauti mgawo wako mara kadhaa. Jaribu kufuata shauri lililoandikwa kwa kadiri iwezekanavyo.

Mazoezi haya yatakusaidia sana katika huduma. Unapokuwa katika utumishi wa shambani, unapata nafasi nyingi za kusomea wengine. Kwa kuwa Neno la Mungu lina uwezo wa kubadili maisha ya watu, ni muhimu kulisoma vizuri. (Ebr. 4:12) Usifikiri kwamba utaweza kufikiria kanuni zote za usomaji mzuri utimizapo migawo michache ya usomaji. Mtume Paulo alimwandikia hivi mzee mmoja Mkristo aliyekuwa na uzoefu wa miaka mingi: “Endelea kujitahidi mwenyewe kusoma mbele ya watu wote.”—1 Tim. 4:13.

Kutayarisha Ukifikiria Kichwa Kikuu na Kikao

Ukipokea mgawo katika shule ambao unahusu kikao, ufanyeje?

Kuna mambo matatu ya kufikiria: (1) habari utakayozungumzia, (2) kikao chako na yule ambaye utazungumza naye, na (3) shauri ambalo unapaswa kufanyia kazi.

Unahitaji kufanya utafiti. Lakini kabla ya kufanya utafiti huo, fikiria sana kikao chako na vilevile yule ambaye utazungumza naye, kwa sababu mambo haya yanahusu sana habari ambayo utatoa na jinsi utakavyoitoa. Utatumia kikao gani? Je, utaonyesha jinsi ya kumhubiria mtu unayemjua? Au utaonyesha jambo unaloweza kusema unapokutana na mtu kwa mara ya kwanza? Je, mtu huyo anakuzidi umri ama wewe unamzidi umri? Anaweza kuwa na maoni gani kuhusu habari unayotaka kuzungumza? Huenda ikawa tayari anajua nini kuhusu habari hiyo? Unatumaini kutimiza kusudi gani katika mazungumzo yenu? Majibu ya maswali hayo yataandaa miongozo muhimu ya kukusaidia kutayarisha.

Utapata wapi habari zinazohusu hotuba yako? Kuna habari inayohusu “Jinsi ya Kufanya Utafiti” kwenye ukurasa wa 33 hadi 38 katika kitabu hiki. Soma sehemu hiyo, kisha utumie vifaa vya kufanyia utafiti vinavyopatikana. Mara nyingi utagundua haraka kwamba kuna habari nyingi kuliko unavyoweza kutumia. Soma kiasi cha habari kinachokuwezesha kutambua mambo uwezayo kupata. Lakini unaposoma, kumbuka kikao utakachotumia katika hotuba yako na vilevile yule ambaye utazungumza naye. Tia alama mambo yanayofaa kutumiwa.

Kabla ya kupanga hotuba yako na hatimaye kuchagua habari ambayo utazungumzia, usome shauri ambalo unafanyia kazi. Mojawapo ya sababu kubwa zinazofanya upewe mgawo wa kutoa hotuba ni kujifunza kufuata shauri hilo.

Ukitoa hotuba kwa wakati uliowekwa, utakuwa na nafasi ya kutoa umalizio wake, kwa kuwa ishara itatolewa wakati muda uliowekwa unapoisha. Lakini tunapokuwa katika huduma ya shambani kwa kawaida hatuwekewi wakati wa kufuata. Basi unapotayarisha, fikiria wakati uliowekewa, lakini hakikisha utafundisha vizuri.

Kuhusu Vikao. Chunguza madokezo yaliyo kwenye ukurasa wa 82, na uchague dokezo moja ambalo unaweza kutumia katika huduma yako na ambalo litakuwezesha kutumia habari ya hotuba yako. Ikiwa umekuwa katika shule kwa muda fulani, chukua nafasi hii kufanya maendeleo na kukuza uwezo zaidi wa kutimiza huduma.

Ikiwa mwangalizi wa Shule ya Huduma ya Kitheokrasi amekupa kikao, ukitumie. Vikao vingi huhusu kutoa ushahidi. Ikiwa hujapata kutoa ushahidi katika hali kama hizo zinazoonyeshwa, omba maoni ya wahubiri wengine ambao wamepata kutoa ushahidi katika hali kama hizo. Ikiwezekana, jaribu kufanya mazoezi ya kutoa hotuba yako ukitumia kikao ambacho utatumia katika shule. Hiyo itakusaidia kutimiza kusudi muhimu la mazoezi yako.

Kama Una Mgawo wa Kutoa Hotuba

Ikiwa wewe ni mwanamume, unaweza kupewa mgawo wa kutoa hotuba fupi mbele ya kutaniko. Unapotayarisha hotuba hizo, mambo ya msingi ambayo unahitaji kufikiria yanafanana na yale ambayo tayari yameorodheshwa kuhusu hotuba ya mwanafunzi inayotolewa kwa njia ya maonyesho. Tofauti kubwa iliyopo ni wale unaozungumza nao na jinsi ya kuitoa hotuba hiyo.

Kwa kawaida inafaa kutayarisha habari yako ili ifaidi kila mmoja wa wasikilizaji. Tayari wengi kati ya wahudhuriaji wanajua kweli za msingi za Biblia. Inawezekana kwamba wanafahamu vizuri hotuba yako. Fikiria mambo ambayo tayari wanajua kuhusu habari hiyo. Jaribu kufanya utoaji wako uwafaidi kwa njia fulani. Jiulize: ‘Nawezaje kutumia habari hii kwa njia ambayo itanifanya mimi na wasikilizaji tumthamini Yehova hata zaidi? Habari hii itatusaidiaje kufahamu mapenzi ya Mungu? Habari hii inaweza kutusaidiaje kufanya maamuzi mazuri katika ulimwengu uliojaa tamaa za kimwili?’ (Efe. 2:3) Utafiti unahitajiwa ili kupata majibu yenye kuridhisha ya maswali haya. Unapotumia Biblia, usisome tu maandiko. Fafanua maandiko unayotumia, na uonyeshe jinsi yanavyoandaa msingi wa kufikia maamuzi. (Mdo. 17:2, 3) Usijaribu kuzungumzia mambo mengi mno. Toa hotuba yako kwa njia itakayofanya wasikilizaji waikumbuke kwa urahisi.

Matayarisho yanatia ndani kufikiria jinsi utakavyotoa hotuba hiyo. Usipuuze jambo hilo. Ufanye mazoezi ya kutoa hotuba yako kwa sauti. Jitihada zako za kujifunza na kufuata mashauri ya usemi zitakusaidia sana kufanya maendeleo. Uwe msemaji mpya au msemaji mwenye uzoefu, tayarisha vizuri ili uweze kutoa hotuba kwa usadikisho na hisia zinazofaa habari yako. Unapotimiza kila mgawo katika shule, kumbuka kwamba kusudi lako ni kutumia zawadi ya usemi uliyopewa na Mungu kumheshimu Yehova.—Zab. 150:6.

PROGRAMU ya Shule ya Huduma ya Kitheokrasi imetayarishwa ili ifaidi kutaniko lote. Pia kuna habari muhimu kwenye mikutano mingine na katika makusanyiko. Kama una hotuba katika mojawapo ya programu hizo, ujue umepewa daraka zito. Mtume Paulo alimhimiza mwangalizi Mkristo Timotheo afikirie ufundishaji wake. (1 Tim. 4:16) Wale wanaohudhuria mikutano ya Kikristo wametenga wakati wao muhimu na wengine wamejitahidi sana kuhudhuria ili wasikilize mafundisho yanayohusu uhusiano wao pamoja na Mungu. Ni pendeleo kama nini kutoa hotuba hizo! Unaweza kushughulikiaje vizuri pendeleo hilo?

Mambo Makuu ya Usomaji wa Biblia

Sehemu hii ya shule inategemea usomaji wa Biblia wa juma hilo. Inapasa kukazia jinsi habari hiyo inavyotuhusu leo. Kama inavyoonyeshwa katika Nehemia 8:8, Ezra na wenzake walisoma Neno la Mungu mbele ya watu, ‘wakaeleza maana yake,’ watu wakafahamu. Wewe pia unapata nafasi ya kufanya hivyo unaposhughulikia mambo makuu ya Biblia.

Utayarisheje mambo makuu? Ikiwezekana, soma sehemu hiyo ya Biblia juma moja au zaidi mapema. Kisha fikiria kutaniko na mahitaji yake. Sali juu ya jambo hilo. Ni mashauri gani, mifano gani, kanuni gani za sehemu hii ya Neno la Mungu zinazoshughulikia mahitaji hayo?

Ni muhimu kufanya utafiti. Je, kuna Watchtower Library kwenye CD-ROM au Watch Tower Publications Index au faharisi ya mwisho wa mwaka kwenye Mnara wa Mlinzi katika lugha unayoelewa? Ikiwa ndivyo, vitumie vizuri. Kwa kufanyia utafiti mambo ambayo tayari yamechapishwa yanayohusu maandiko ambayo umechagua kuzungumzia, unaweza kupata habari zenye kuelimisha, maelezo ya utimizo wa unabii, mambo ambayo maandiko fulani yanafunua kuhusu Yehova, au mazungumzo ya kanuni za Maandiko. Usijaribu kuzungumzia mambo mengi mno. Fikiria maandiko machache tu ambayo umechagua. Ni afadhali kuzungumzia mambo machache na kuyafafanua vizuri.

Pia huenda mgawo wako ukatia ndani kuwaomba wasikilizaji waeleze faida walizopata katika usomaji wa Biblia juma hilo. Walijifunza nini ambacho kitawafaidi katika funzo lao la binafsi na la familia au katika huduma yao au maishani mwao? Ni sifa gani za Yehova ambazo zinaonekana wazi kwa jinsi anavyoshughulika na watu na pia mataifa? Wasikilizaji walijifunza nini ambacho kiliimarisha imani yao na kufanya wamthamini Yehova zaidi? Usizungumzie sana mambo ya ndani yanayotatanisha. Kazia maana ya mambo ambayo umechagua na jinsi yanavyoweza kutumiwa maishani.

Hotuba ya Maagizo

Hii inategemea habari iliyochapishwa katika Mnara wa Mlinzi au Amkeni! au labda kitabu fulani. Kwa kawaida kuna habari nyingi mno kuliko wakati uliowekwa. Utoeje hotuba hii? Kama mwalimu, si kupitia tu habari hiyo. Ni sharti mwangalizi ‘astahili kufundisha.’—1 Tim. 3:2.

Anza kutayarisha kwa kusoma habari hiyo. Soma maandiko. Tafakari. Jaribu kufanya hivyo mapema kabla ya siku ya hotuba yako. Kumbuka kwamba akina ndugu hutiwa moyo kusoma mapema habari itakayozungumziwa. Basi daraka lako ni kuonyesha jinsi wasikilizaji wanavyoweza kutumia habari hiyo wala si kuipitia tu au kuifupisha. Fafanua sehemu muhimu za habari hiyo kwa njia ambayo itafaidi kutaniko.

Kama vile kila mtoto alivyo na utu wake mwenyewe, ndivyo na kila kutaniko lilivyo na hali zake. Mzazi anayefundisha vizuri harudii-rudii tu kumtajia mtoto wake mambo ya maadili kama wimbo. Anasababu na mtoto. Anafikiria utu wa mtoto na matatizo ambayo mtoto huyo anakabili. Vivyo hivyo, walimu kutanikoni hujaribu kuelewa na kushughulikia mahitaji ya wasikilizaji. Lakini, mwalimu mwenye busara anaepuka kutumia mifano ambayo inaweza kuaibisha mmojawapo wa wasikilizaji. Yeye hutaja faida ambazo tayari zimepatikana kwa kutembea katika njia ya Yehova na kukazia shauri la Maandiko ambalo litasaidia kutaniko kushinda matatizo yake.

Mwalimu mzuri hugusa mioyo ya wasikilizaji. Yeye hataji tu mambo bali anafanya wathamini mambo hayo. Mwalimu mzuri anahangaikia sana wale anaowafundisha. Wachungaji wa kiroho wanapaswa kujua kundi. Wakikumbuka kwa upendo matatizo ambayo akina ndugu wanakabili, wataweza kutoa hotuba yenye kutia moyo, wakielewa hali na kuonyesha huruma.

Kama walimu wazuri wanavyojua, ni lazima hotuba iwe na kusudi dhahiri. Hotuba inapasa kutolewa kwa njia ya kwamba mambo makuu yanaeleweka wazi na yanakumbukwa. Inatakikana wasikilizaji waweze kukumbuka mambo yatakayowasaidia maishani mwao.

Mkutano wa Utumishi

Unaweza kukabili ugumu ulio tofauti kidogo unapotoa hotuba inayotegemea Huduma Yetu ya Ufalme. Utaona kwamba mara nyingi utahitajika kuzungumza na wasikilizaji habari ambayo umepewa badala ya wewe kuchagua habari inayofaa. Saidia wasikilizaji wasababu kwa kutumia maandiko ambayo ndiyo msingi wa shauri lolote linalotolewa. (Tito 1:9) Mara nyingi wakati hautoshi na hauruhusu habari za ziada.

Kwa upande mwingine, unaweza kuombwa uzungumzie habari ambayo haipo kwenye Huduma Yetu ya Ufalme. Unaweza kuonyeshwa habari inayopatikana katika Mnara wa Mlinzi, au unaweza kupewa maagizo machache tu. Ukiwa mwalimu, ni juu yako kufikiria jinsi habari hiyo inavyohusu mahitaji ya kutaniko. Huenda ukahitaji kutumia mfano mfupi mzuri au kusimulia jambo fulani lililoonwa ambalo linafaa. Badala ya kusimulia tu habari hiyo, kumbuka kwamba una daraka la kutoa hotuba kwa njia inayochochea kutaniko litimize maagizo ya Neno la Mungu na kufurahia kufanya hivyo.—Mdo. 20:20, 21.

Unapotayarisha hotuba yako, fikiria hali za ndugu kutanikoni. Wapongeze kwa mambo ambayo tayari wanafanya. Wakitumia madokezo ya hotuba yako, shangwe yao inaweza kuongezekaje katika huduma?

Je, hotuba yako ina maonyesho au mahojiano? Ikiwa ndivyo, tayarisha mapema. Ni rahisi kumwomba mtu mwingine afanye matayarisho hayo, lakini mara nyingi hiyo haiwi na matokeo mazuri. Ikiwezekana, fanya mazoezi ya wonyesho au mahojiano kabla ya siku ya mkutano. Hakikisha kwamba unafuata maagizo kabisa unaposhughulikia hotuba yako.

Makusanyiko ya Mzunguko na ya Wilaya

Ndugu wanaokuza sifa nzuri za kiroho na ambao ni wasemaji na walimu stadi huenda baada ya muda fulani wakaombwa kutoa hotuba kwenye kusanyiko. Kwa kweli hizi ni pindi za kipekee za elimu ya kitheokrasi. Hotuba kama hizo zinaweza kuwa zile za kusoma, muhtasari, maagizo ya drama ya Biblia inayoonyesha matumizi ya kisasa, au fungu lenye maagizo fulani. Ukipata pendeleo la kutumikia katika programu kama hiyo, soma kwa makini hotuba uliyopewa. Itayarishe mpaka uifahamu kabisa.

Wale ambao wamepewa hotuba za kusoma wanapaswa kuzisoma neno kwa neno. Hawapangi upya maneno ya hotuba hiyo. Wanaichunguza ili wafahamu kabisa mambo makuu na jinsi mambo hayo yanavyofafanuliwa. Wao hufanya mazoezi ya kusoma hotuba hiyo kwa sauti mpaka waweze kuitoa kwa kukazia maana vizuri, kwa shauku, kwa uchangamfu, kwa hisia, kwa uzito, na kwa usadikisho. Pia wanaitoa kwa sauti na uchangamfu unaofaa umati mkubwa.

Ndugu wanaopewa hotuba ya muhtasari wanatakikana waifafanue kwa njia inayofuatana sana na muhtasari. Badala ya kusoma muhtasari wanapotoa hotuba hiyo au kuitayarisha kama hotuba ya kusoma, wasemaji wanapaswa kuitoa bila kuangalia sana muhtasari na waitoe kutoka moyoni. Ni muhimu kufuata wakati uliowekwa kwenye muhtasari ili kukazia vizuri kila jambo kuu linaloonyeshwa. Msemaji anapaswa kutumia vizuri habari na maandiko yaliyoorodheshwa chini ya mambo hayo makuu. Msemaji asiingize mambo yake ya ziada anayopenda na kuacha habari iliyoko katika muhtasari. Bila shaka msingi wa maagizo ni Neno la Mungu. Daraka la wazee Wakristo ni ‘kuhubiri neno.’ (2 Tim. 4:1, 2) Basi, msemaji anapaswa kufikiria hasa maandiko yaliyo katika muhtasari, akifafanua maandiko hayo na kuonyesha jinsi ya kuyatumia maishani.

Usikawie Kutayarisha

Je, unatumikia katika kutaniko ambamo mna nafasi nyingi za kutoa hotuba? Utazishughulikiaje hotuba zote vizuri? Epuka kutayarisha migawo yako dakika za mwisho.

Hotuba ambazo kwa kweli zinafaidi kutaniko huhitaji kufikiriwa sana mapema. Basi, uwe na mazoea ya kusoma hotuba hiyo mara tu unapoipokea. Hiyo itakuwezesha kuitafakari unaposhughulika na mambo mengine. Siku kadhaa au majuma kadhaa kabla ya kutoa hotuba hiyo, unaweza kusikia mambo yanayokusaidia kuona njia nzuri zaidi ya kutumia habari hiyo. Kunaweza kutokea hali ambazo zinaonyesha manufaa ya hotuba hiyo wakati huo. Kusoma na kufikiria hotuba yako baada tu ya kuipokea huchukua muda, lakini huo ni muda unaotumiwa kwa njia inayofaa. Mwishowe unapoketi kutayarisha muhtasari huo, kule kuifikiria vizuri kimbele kutakufaidi sana. Kutayarisha migawo kwa njia hiyo kutakupunguzia sana mkazo na kutakuwezesha kutoa hotuba inayofikia mioyo ya wasikilizaji kutanikoni na kuwasaidia maishani.

Kwa kadiri unavyothamini zawadi ambayo umekabidhiwa katika programu ya Yehova ya kufundisha watu wake, ndivyo utakavyomheshimu na kuwa baraka kwa wale wanaompenda.—Isa. 54:13; Rom. 12:6-8.

KILA juma, hotuba za watu wote hutolewa katika makutaniko mengi ya Mashahidi wa Yehova. Hotuba hizo huzungumzia habari fulani zinazotokana na Maandiko. Ikiwa wewe ni mzee au mtumishi wa huduma, je, ni dhahiri kwamba wewe ni msemaji mzuri au mwalimu mzuri mbele ya watu? Ikiwa ndivyo, unaweza kupewa mgawo wa kutoa hotuba ya watu wote. Shule ya Huduma ya Kitheokrasi imesaidia makumi ya maelfu ya akina ndugu kustahili kupata pendeleo hili la utumishi. Unapopewa hotuba ya watu wote, uanzie wapi?

Chunguza Muhtasari

Kabla ya kufanya utafiti wowote, soma muhtasari na uutafakari mpaka uuelewe. Kazia akilini habari kuu, ambayo ndiyo kichwa cha hotuba. Unapaswa kufundisha wasikilizaji nini? Kusudi lako ni nini?

Fahamu vichwa vidogo vilivyo katika muhtasari. Chunguza vichwa hivyo. Kila kichwa kidogo kinahusianaje na kichwa kikuu? Chini ya kila kichwa kidogo, kuna mambo madogo ambayo yameorodheshwa. Habari zinazounga mkono hayo mambo madogo zimeorodheshwa chini ya mambo hayo madogo. Fikiria jinsi kila sehemu ya muhtasari inavyohusiana na sehemu inayotangulia, na inavyoongoza kwenye sehemu inayofuata, na jinsi sehemu hiyo inavyosaidia kutimiza kusudi la hotuba. Baada ya kuelewa kichwa kikuu, kusudi la hotuba yako, na jinsi vile vichwa vidogo vinavyotimiza kusudi hilo, sasa uko tayari kutayarisha hotuba hiyo.

Kwanza, huenda ikafaa kuiona hotuba yako kuwa hotuba nne au tano ndogo-ndogo, kila hotuba ikiwa na jambo kuu. Tayarisha kila moja ya sehemu hizo kwa wakati wake.

Muhtasari unaopokea ni kifaa kinachokusaidia kutayarisha hotuba. Muhtasari usitumiwe kama maandishi tu ya kutolea hotuba. Muhtasari huo ni kama mifupa tu. Unahitaji kuutia nyama, moyo, na uhai.

Kutumia Maandiko

Yesu Kristo na wanafunzi wake walitegemea Maandiko walipofundisha. (Luka 4:16-21; 24:27; Mdo. 17:2, 3) Wewe pia unaweza kufanya hivyo. Maandiko yanapasa kuwa msingi wa hotuba yako. Badala ya kufafanua tu maandishi ya muhtasari uliopewa na kuonyesha jinsi yanavyoweza kutumiwa maishani, jaribu kufahamu jinsi maandishi hayo yanavyotegemea Maandiko, kisha ufundishe kutokana na Maandiko.

Unapotayarisha hotuba yako, chunguza kila mstari ambao umeonyeshwa katika muhtasari. Chunguza muktadha. Maandiko mengine huenda yanakusaidia tu kuelewa muktadha. Si lazima uyasome maandiko yote unapotoa hotuba wala kuyataja. Chagua maandiko yanayofaa zaidi wasikilizaji wako. Ukifikiria maandiko yaliyoonyeshwa katika muhtasari uliochapwa, inaelekea hutahitaji kurejelea Maandiko mengine ya ziada.

Mafanikio ya hotuba yako yanategemea ubora wa ufundishaji wala si idadi ya maandiko unayotumia. Unapotaja maandiko, onyesha kwa nini maandiko hayo yanatumiwa. Tumia wakati kuonyesha jinsi maandiko hayo yanavyotumika. Baada ya kusoma andiko, acha Biblia yako ikiwa wazi unapolifafanua. Inaelekea wasikilizaji wako pia watafanya hivyo. Unaweza kuamshaje upendezi wa wasikilizaji na kuwasaidia kufaidika kikamili na Neno la Mungu? (Neh. 8:8, 12) Unaweza kufanya hivyo kupitia ufafanuzi, mfano, na kuonyesha jinsi ya kutumia habari hiyo.

Ufafanuzi. Unapojitayarisha kufafanua andiko kuu, jiulize: ‘Linamaanisha nini? Kwa nini nalitumia katika hotuba yangu? Huenda ikawa wasikilizaji wanajiuliza nini juu ya andiko hilo?’ Huenda ukahitaji kuchunguza muktadha wake, mazingira yake, kikao chake, uzito wa maneno yake, na kusudi la mwandishi wake aliyeongozwa na Mungu. Hiyo inahitaji utafiti. Utapata habari tele zenye thamani katika vichapo vinavyoandaliwa na “mtumwa mwaminifu na mwenye busara.” (Mt. 24:45-47) Usijaribu kueleza kila kitu kuhusu andiko hilo, lakini eleza ni kwa nini umeomba wasikilizaji walisome na jinsi linavyohusiana na jambo unalozungumzia.

Mfano. Kusudi la mifano ni kuwaongoza wasikilizaji waelewe zaidi au kuwasaidia kukumbuka jambo au kanuni fulani ambayo umezungumzia. Mifano husaidia watu waelewe yale ambayo umesema na kuyalinganisha na jambo jingine ambalo tayari wanafahamu. Ndivyo Yesu alivyofanya alipotoa Mahubiri ya Mlimani yajulikanayo sana. Usemi kama “ndege wa mbinguni,” “mayungiyungi ya shamba,” “lango jembamba,” ‘nyumba juu ya mwamba,’ na mengine mengi yalifanya ufundishaji wake uwe na uzito, uwe wazi, na usisahaulike.—Mt., sura ya 5–7.

Kuonyesha Jinsi Habari Inavyotumika. Kufafanua andiko na kutoa mfano kutaelimisha, lakini matokeo mazuri yanapatikana kwa kutumia elimu hiyo. Ni kweli kwamba ni juu ya wasikilizaji kufuata ujumbe wa Biblia, lakini unaweza kuwasaidia wajue jambo la kufanya. Sasa ikiwa una hakika kwamba wasikilizaji wameelewa andiko unalozungumzia na wanaona jinsi andiko hilo linavyohusika na mambo unayozungumzia, tumia wakati ukaonyeshe jinsi linavyohusu imani yao na mwenendo wao. Kazia faida za kuacha mawazo yasiyofaa au mwenendo usiopatana na kweli unaozungumzia.

Unapofikiria jinsi ya kutumia maandiko, kumbuka kwamba wasikilizaji wana malezi mbalimbali na wanakabili hali tofauti-tofauti. Labda kuna wale wanaopendezwa, vijana, wazee, na wenye matatizo. Fanya hotuba yako iwe halisi na yenye kutumika maishani. Epuka kutoa mashauri ambayo yanaonekana kana kwamba yanalenga kikundi fulani tu cha watu.

Maamuzi ya Msemaji

Tayari umefanyiwa maamuzi fulani kuhusu hotuba yako. Mambo makuu yameonyeshwa wazi, na wakati unaohitaji kutumia katika kila kichwa kidogo umeonyeshwa wazi. Ni juu yako kufanya maamuzi mengine. Unaweza kuamua kuzungumzia baadhi ya mambo madogo kwa urefu kuliko mengine. Usifikirie kwamba ni lazima uzungumzie kila jambo dogo kwa kadiri ileile. Hiyo inaweza kufanya utoe hotuba mbiombio na kuwalemea wasikilizaji. Unaweza kujuaje jambo dogo la kukazia na lile la kutaja kifupi, au la kupitia tu? Jiulize: ‘Ni mambo gani ambayo yatanisaidia kuwasilisha wazo kuu la hotuba hii? Ni mambo gani ambayo yanaweza kufaidi wasikilizaji zaidi? Nikiacha andiko fulani ambalo limeonyeshwa pamoja na jambo linaloliunga mkono, je nitavuruga kusudi la hotuba?’

Epuka sana kuingiza makisio au maoni ya kibinafsi. Hata Mwana wa Mungu, Yesu Kristo, aliepuka kusema kwa ‘ubuni wake mwenyewe.’ (Yn. 14:10) Tambua kwamba watu huhudhuria mikutano ya Mashahidi wa Yehova kusikiliza mazungumzo ya Biblia. Kama umefikia hatua ya kuonwa kuwa msemaji mzuri, inaelekea kwamba ni kwa sababu una mazoea ya kuelekeza fikira kwenye Neno la Mungu, wala si kwako mwenyewe. Na hiyo ndiyo sababu hotuba zako zinathaminiwa.—Flp. 1:10, 11.

Baada ya kutayarisha muhtasari huo kwa kufafanua Maandiko vizuri, sasa unahitaji kujizoeza kutoa hotuba hiyo. Inafaa kujizoeza hotuba hiyo kwa sauti. Jambo kuu ni kuhakikisha unakumbuka vizuri mambo yote makuu. Ni lazima uweze kutoa hotuba hiyo kwa usadikisho kabisa, uifanye ipendeze, na uitoe kwa uchangamfu. Kabla ya kutoa hotuba, jiulize; ‘Ninatumaini kutimiza nini? Je, mambo makuu yanaeleweka wazi? Je, hotuba yangu inategemea Maandiko? Je, kila kichwa kidogo kinaingiana vizuri na kichwa kinachofuata? Je, hotuba hii inafanya watu wamthamini Yehova na maandalio yake? Je, umalizio unahusiana moja kwa moja na kichwa kikuu, na kuonyesha wasikilizaji jambo la kufanya, na kuwachochea kulifanya?’ Kama majibu ya maswali haya ni ndiyo, basi unaweza ‘kutamka maarifa vizuri’ kwa faida ya kutaniko na kwa kumsifu Yehova!—Mit. 15:2.