ULIMWENGUNI POTE: Kitabu The United Nations and Crime Prevention chasema kwamba kuna “ongezeko lenye kuendelea ulimwenguni pote la uhalifu katika miaka ya 1970 na 1980.” Chasema: “Idadi ya uhalifu ulioripotiwa iliongezeka kutoka milioni 330 hivi katika 1975 hadi karibu milioni 400 katika 1980 na inakadiriwa kuwa ulifikia nusu bilioni katika 1990.”

Maneno ya The New Encyclopædia Britannica ni yenye kuhuzunisha lakini ni ya kweli: “Ongezeko la uhalifu laonekana kuwa sehemu ya jumuiya zote zenye maendeleo, na hakuna maendeleo katika sheria au kutoa adhabu yawezayo kuonyeshwa kwamba umepunguza sana tatizo hilo. . . . Kwa jumuiya ya kisasa ya mijini, ambamo ukuzi wa kiuchumi na mafanikio ya kibinafsi ndiyo mambo ya kutangulizwa, hakuna sababu ya kufikiria kwamba viwango vya uhalifu havitaendelea kuongezeka.”

Je, Hili Ni Oni Hasi Mno?

Je, hali ni mbaya sana hivyo? Je, maeneo mengine hayaripoti upungufu wa uhalifu? Ni kweli, uhalifu umepungua katika maeneo fulani, lakini takwimu zaweza kudanganya. Kwa kielelezo, iliripotiwa kwamba uhalifu katika Filipino ulipungua kwa asilimia 20 baada ya bunduki kupigwa marufuku. Lakini Asiaweek lilieleza kwamba ofisa mmoja aamini kwamba wezi wa magari na wanyang’anyi wa benki walikuwa wameacha kuiba magari na kupora benki nao walikuwa “wameanza kuteka watu nyara.” Unyang’anyi mchache zaidi wa benki na wizi wa magari ulisababisha upungufu katika jumla ya visa vya uhalifu, lakini upungufu huo ulipoteza umuhimu wao mwingi kwa kuwa kulikuwa na ongezeko la mara nne katika utekaji-nyara!

Likitoa ripoti juu ya Hungaria, gazeti HVG liliandika: “Kwa kulinganisha na miezi sita ya kwanza ya 1993, hesabu za uhalifu zilipungua kwa asilimia 6.2. Lakini kile ambacho polisi walisahau kutaja ni kwamba upungufu huo . . . hasa watokana na mabadiliko ya usimamizi.” Kiasi cha kifedha ambacho visa vya wizi, upunjaji, au uharibifu wa mali kiliandikishwa kilikuwa kimeongezeka kwa asilimia 250. Hivyo uhalifu wa mali chini ya kiasi hicho hauandikishwi tena. Kwa kuwa uhalifu wa mali ni robo tatu za uhalifu wote katika nchi hiyo, upungufu huo si wa kweli hata kidogo.

Ni kweli kwamba ni vigumu kupata tarakimu sahihi za uhalifu. Sababu moja ni kwamba uhalifu mwingi—labda kufikia asilimia 90 katika hali fulani-fulani—hauripotiwi. Lakini kubisha kama uhalifu umeongezeka au kupunguka si suala kuu. Watu wanatamani uhalifu uondolewe, si kupunguzwa tu.