Reli ya Chini ya Ardhi ya Mileani

Muda uzidio karne moja iliyopita, kulikuwa na matazamio mengi katika Hungaria. Katika 1896, Hungaria ilipaswa kusherehekea miaka 1,000 tangu ianzishwe. Kufikia mwishoni mwa karne ya 19, jiji kuu la nchi hiyo, Budapest, lingekuwa miongoni mwa majiji makubwa zaidi katika Ulaya. Tayari barabara zalo zilikuwa zimesongamana. Reli ya juu ya ardhi yenye kutumia umeme ilipendekezwa kwa ajili ya sherehe hizo za mileani, ili kupunguza mzigo. Lakini wazo hilo halikuwa lile wenye mamlaka wa manispaa walikuwa wakifikiria, na pendekezo hilo likakataliwa. Kwa wakati uo huo Reli ya Chini ya Ardhi ya London ilikuwa imechochea kufikiri kwa wapangaji wa usafiri katika nchi nyinginezo. Mstadi mmoja katika Hungaria, Bw. Mór Balázs, alipendekeza reli ya chini ya ardhi ya umeme. Pendekezo hilo lilikubaliwa, na ujenzi ukaanza Agosti 1894.

Handaki hilo lilijengwa kwa mtindo wa kuchimba na kufunika—barabara iliyokuwapo ilichimbwa, na reli zikatandazwa chini ya ardhi. Kisha paa bapa ilifunika handaki hilo, na ile barabara kurudishwa. Mei 2, 1896, reli ya chini ya ardhi yenye umbali wa kilometa 3.7 ilianzishwa rasmi. Safari katika magari yayo yenye kuendeshwa na umeme ilikuwa bora zaidi kuliko ile Reli ya Chini ya Ardhi ya London yenye kutoa sulfa iliyovumiliwa na wasafiri. Siku chache baada ya kufunguliwa, Mfalme Francis Joseph 1, alizuru mfumo huo mpya na kukubali uitwe kwa jina lake. Hata hivyo, katika nyakati zilizofuata zenye msukosuko wa kisiasa, reli hiyo ilibadilishwa jina na kuwa Reli ya Chini ya Ardhi ya Mileani. Ilikuwa reli ya chini ya ardhi ya kwanza katika bara la Ulaya. Upesi, nyinginezo zikafuata. Katika 1900 Reli ya Métro ya Paris ikaanza kufanya kazi, na Berlin ikaanza kutoa utumishi wa reli ya chini ya ardhi katika 1902.

Reli ya Chini ya Ardhi Baada ya Miaka 100

Katika sherehe za miaka 1,100 tangu kuanzishwa kwa Hungaria katika 1996, reli ya chini ya ardhi ilipambwa ikawa tena maridadi na yenye kuvutia kama ilivyokuwa zamani. Kuta za stesheni zimepambwa kwa vigae vidogo-vidogo vyeupe na kona zenye rangi nyekundu. Majina ya stesheni yaonekana waziwazi—yakiwa yamewekwa kwenye fremu ukutani. Zile nguzo za chuma zimejengwa upya na kupakwa rangi ya kijani kibichi ili kutokeza mandhari ya karne iliyopita. Stesheni kuu ya Budapest yatia ndani jumba la ukumbusho la reli, ambako unaweza kuona mojawapo magari ya awali ya chini ya ardhi—lenye umri unaozidi miaka 100! Vitu vya maonyesho vinavyohusika na ujenzi wa Reli ya Chini ya Ardhi ya Mileani na vilevile vya Budapest Metro ambayo ni ya kisasa zaidi pia vimo katika wonyesho.

Wakati wa kuzuru jumba hilo la ukumbusho, Mashahidi wa Yehova katika Hungaria hukumbuka wazi kwamba muda usio mrefu sana hiyo reli ya chini ya ardhi ilikuwa na kazi nyingine tofauti kwa Wakristo wanaoishi huko. Katika muda wote ambao kazi yao ilikuwa imepigwa marufuku katika Hungaria, Mashahidi walitumia reli hiyo mashuhuri kwa busara ili kuzungumza na wengine kuhusu Ufalme wa Mungu. Tangu 1989, Mashahidi wamefurahia uhuru wa kuhubiri katika Hungaria. Lakini bado unaweza kuwapata katika Reli ya Chini ya Ardhi ya Mileani, wakitangaza itikadi yao kwamba Mileani inayofafanuliwa katika Biblia—ule utawala wa miaka 1,000 wa Kristo—itafika karibuni.

1.Stesheni iliyorekebishwa katika Jumba la Ukumbusho la Reli ya Chini ya Ardhi ya Mileani ya Budapest

2-4. Mojawapo ya magari ya umeme ya awali ya Reli ya Chini ya Ardhi ya Mileani ya 1896