Uwezo wa Kujua Njia

Hebu wazia jinsi maisha yangekuwa iwapo ungekuwa na dira mwilini mwako. Hungepotea njia. Wanasayansi wamegundua kwamba viumbe fulani kama vile nyuki na samaki aina ya trauti wana chembe zenye sumaku ndogondogo mwilini mwao. Chembe hizo zimeunganishwa na mfumo wao wa neva. Hiyo inaonyesha kwamba nyuki na trauti wanaweza kuhisi nguvu za sumaku. Nyuki hutumia nguvu za sumaku kutengeneza sega na kujua wanakoelekea.

Watafiti pia wamegundua sumaku katika bakteria fulani zinazoishi kwenye mchanga unaopatikana chini ya bahari. Mchanga huo unapotibuliwa, sumaku zilizo katika bakteria hizo huvutwa na sumaku za dunia ili kusaidia bakteria hizo kurejea kwenye makao yake chini ya bahari. Zisipofanya hivyo, zitakufa.

Huenda wanyama wengi wanaohamahama kama vile ndege, kasa, samaki aina ya salmoni, na nyangumi wanaweza kuhisi nguvu za sumaku. Hata hivyo, inaonekana wanyama hao hawategemei hisi hiyo peke yake, bali wao hutegemea hisi mbalimbali wanapohama. Kwa mfano, huenda salmoni hutumia uwezo wao wa kunusa wenye nguvu ili wafike mahali walipozaliwa. Kwezi fulani huongozwa na jua ili wafike mahali wanapoenda na ndege wengine huongozwa na nyota. Lakini kama alivyosema profesa wa saikolojia Howard C. Hughes katika kitabu chake Sensory Exotica—A World Beyond Human Experience, “ni wazi kwamba itachukua muda mrefu kuelewa mambo hayo na mambo mengine tata kuhusu viumbe.”

[Picha katika ukurasa wa 7]

Nyuki—huona na hutambua nguvu za sumaku

[Picha katika ukurasa wa 7]

Papa—hutambua nguvu za umeme