Mambo Unapaswa Kujua Juu ya Matatizo ya Akili

IKIWA wewe ao mutu fulani unayependa anapatikana na tatizo fulani la akili, ungejisikia namna gani? Jambo la kufurahisha ni hili: ugonjwa wa akili unaweza kutunzwa. Acha tuzungumuzie mambo machache unayopaswa kujua ambayo yatakusaidia uelewe muzuri matatizo ya akili.a

Mambo ya Maana Juu ya Afya ya Akili

“Matatizo ya akili yanahangaisha maelfu ya mamilioni ya watu katika kila sehemu ya dunia na yana matokeo mabaya juu ya maisha ya watu wanaowapenda. Mutu mumoja kati ya watu ine atapatwa na tatizo la akili wakati fulani katika maisha yake. Kushuka moyo ndiyo sababu moja kubwa inayoleta tatizo hilo katika dunia yote. Ugonjwa wa Schizophrenia (kuvurugika akili) na ugonjwa wa kubadilika-badilika kwa namna ya kujisikia moyoni ni kati ya matatizo ya akili makali na yenye kusumbua sana. . . . Hata ikiwa watu wengi sana wana matatizo ya akili, magonjwa hayo yanabaki yenye kufichwa, yenye kuzarauliwa, na yenye kusemwa vibaya.”—Shirika la Afya Ulimwenguni (OMS).

Kulingana na shirika la OMS, watu wengi wenye kuwa na ugonjwa wa akili wanajizuia kutafuta matunzo kwa sababu ya haya inayoletwa na ugonjwa huo.

Shirika linaloitwa Muungano wa Kitaifa Juu ya Ugonjwa wa Akili linasema kuwa hata ikiwa matatizo mengi ya akili yanaweza kutunzwa, katika inchi ya Amerika karibu watu wazima 60 juu ya 100 na vijana karibu 50 juu ya 100 wenye kuwa na miaka 8 mupaka 15 walio na tatizo la akili hawakupata matunzo katika mwaka uliopita.

Kuelewa Matatizo ya Akili

Ugonjwa wa akili ni nini? Watu wenye elimu wanaeleza kuwa tatizo la akili ni kutumika vibaya sana kwa akili ya mutu, kushindwa kuzuia namna anajisikia moyoni, na kushindwa kuzuia tabia zake. Mara nyingi, hali hiyo inazuia uwezo wa mutu wa kushugulika na wengine na kushugulika na mahangaiko ya maisha.

Kwa watu wengine alama zinaweza kuwa nyingi na zinaweza kuonyeshwa kwa muda murefu, ikitegemea mutu, ugonjwa, na hali. Matatizo ya akili yanaweza kupata watu wa namna zote, ni kusema, wanaume na wanawake, watu wa miaka yote, wa desturi zote, wa rangi zote, wa dini zote, walio na elimu na wasio na elimu, matajiri na maskini. Matatizo ya akili hayatokane na uzaifu wa mutu ao tatizo katika hali ya mutu. Kupitia matunzo mazuri, watu wanaweza kupona na kuishi maisha yenye faida na yenye furaha.

Kutunza Matatizo ya Akili

Wanganga wa afya ya akili wanaweza kutunza vizuri matatizo mengi ya akili. Kwa hiyo, jambo la kwanza la maana la kufanya ni kupata maelezo yanayofaa kutoka kwa munganga mwenye kustahili anayejua sana namna ya kutunza matatizo ya akili.

Lakini, watu walio na matatizo ya akili wanaweza kufaidika na kazi ya wanganga hao ikiwa tu wanaitika kupata matunzo yanayofaa. Hilo linaweza kuomba mutu asijizuie kuzungumuza na wengine juu ya ugonjwa wake wa akili. Matunzo yanaweza kutia ndani kuzungumuza na wanganga wa afya ya akili wanaoweza kumusaidia mutu aelewe ugonjwa wake, kushugulikia matatizo ya kila siku, na kumusaidia asiache matunzo. Wakati mugonjwa anaenda kuona munganga wa afya ya akili, mutu wa familia ao rafiki anaweza kusaidia sana katika kumutegemeza mugonjwa na kumutia moyo.

Watu wengi wamejifunza kupambana na matatizo ya akili kisha kuelewa muzuri hali yao na kufuata matunzo waliyoandikiwa na wanganga wa afya ya akili. Mark aliyetajwa kwenye mwanzo wa habari hii anasema hivi: “Mbele bibi yangu apatikane na ugonjwa wa akili, hatukukuwa tunaelewa muzuri ugonjwa huo. Lakini tumejifunza kuhangaikia kila hali namna inajitokeza. Kisha wakati kupita, tumefaidika na musaada wa wanganga wenye kutumainika, na pia watu wa familia na marafiki.”

Claudia anakubaliana na bwana yake. Anasema hivi: “Mwanzoni, wakati nilipatikana na ugonjwa huo, nilijisikia kama vile ninahukumiwa kifungo cha gereza. Lakini hata ikiwa magonjwa yangu yaliniletea vizuizi mimi na bwana yangu, nilijifunza kama hata vizuizi vinavyoonekana kuwa vigumu zaidi vinaweza kushindwa. Kwa hiyo, ninapambana na ugonjwa wangu wa akili kwa kuungana mukono na wanganga wangu, kufanya uhusiano muzuri pamoja na wengine na kujifunza kushugulikia tatizo moja-moja linalotokea.”

Afya ya Kiroho Ni ya Lazima

Biblia haionyeshe kuwa hali ya muzuri ya kiroho inatunza matatizo ya afya. Lakini, familia nyingi duniani zimepata faraja na nguvu kupitia mambo Biblia inafundisha. Kwa mufano, Biblia inatuhakikishia kuwa Muumbaji wetu mwenye upendo anataka kabisa kuwafariji watu “waliovunjika moyo” na “waliopondwa roho.”—Zaburi 34:18.

Hata ikiwa Biblia haiko kitabu cha matunzo, inatoa mashauri ya muzuri yanayoweza kutusaidia kupambana na maumivu makali yaliyo ndani ya moyo wetu na hali zenye kuhuzunisha. Tena, Biblia inaweza kutupatia tumaini la wakati unaokuja wakati watu wataishi katika dunia bila magonjwa na maumivu. Neno la Mungu linaahidi hivi: “Wakati huo macho ya vipofu yatafunguliwa, na masikio ya viziwi yatazibuliwa [yatafunguliwa]. Wakati huo kilema atapanda juu kama vile paa anavyofanya, na ulimi wa bubu utapaaza sauti kwa furaha.”—Isaya 35:5, 6.