KITU HIKI KILIJIFANYA CHENYEWE?
Ubongo Usiogandamana na Baridi wa Munyama wa Arktiki Anayeitwa Kuchakulo
KIPINDI cha baridi kinapoanza, munyama huyo anaanza pia usingizi wake, na mwili wake unakuwa wenye baridi. Mwili wake unakuwa wenye baridi kwa kiasi gani? Uchunguzi uliofanywa juu ya kikundi cha kuchakulo (écureuil) kumi na wawili wa Arktiki ulionyesha jambo fulani lisilo la kawaida wakati hali ya joto ya miili yao ilishuka mupaka kufikia digrii za selesiasi 2.9 chini ya zero! Miili yao inapofikia hali hiyo ya baridi, tungetazamia ubongo wao kugandamana. Lakini sababu gani munyama huyo hakufe na baridi?
Wazia jambo hili: Kila majuma mawili ao matatu katika kipindi hicho cha baridi kali, munyama huyo wa arktiki anatetemeka na kurudilia hali ya kawaida ya joto la mwili wake, ni kusema, digrii za selesiasi 36.4 na mwili wake hauwe tena wenye baridi kwa saa 12 mupaka 15. Wachunguzi wanasema kwamba ijapokuwa kipindi hicho anachopata joto ni kifupi, kinasaidia ili ubongo wake usigandamane. Zaidi ya hilo, katika kipindi cha baridi kali, kichwa cha munyama huyo wa arktiki kinaonekana kuwa chenye joto kidogo kuliko sehemu zingine za mwili wake. Wakati wa uchunguzi wa kisayansi, joto la shingo za kikundi cha kuchakulo kumi na wawili wa Arktiki ambao walitajwa hapo juu halikufika chini ya digrii za selesiasi 0.7.
Wakati kipindi cha baridi kinaisha, munyama huyo anamaliza pia kipindi chake cha usingizi na ubongo wake unaanza tena kufanya kazi kama kawaida kisha saa mbili hivi. Kwa kweli, uchunguzi mumoja unaonyesha kwamba ubongo wa kuchakulo unatumika hata vizuri zaidi kisha kipindi chake cha usingizi! Wachunguzi wanashangazwa na uvumbuzi huo. Wanalinganisha uvumbuzi huo na namna majani mapya yanavyoota kutoka katika udongo siku chache kisha pori kuunguzwa.
Wachunguzi wanatumaini kwamba uchunguzi waliofanya juu ya kuchakulo wa arktiki utawasaidia kuelewa vizuri zaidi uwezo wa ubongo wa mwanadamu. Muradi wao ni kujifunza mambo mengi juu ya namna ya kuzuia chembe zisiharibike ao hata kurekebisha chembe ambazo zimeharibika kutokana na magonjwa ya ubongo, kutia ndani ugonjwa wa Alzheimer.
Unawaza namna gani? Ubongo usiogandamana na baridi wa munyama wa arktiki anayeitwa kuchakulo ulijifanya wenyewe? Ao ni kazi ya uumbaji?
[Picha katika ukurasa wa 16]
[Picha zimetolewa na]
© Steven J. Kazlowski/Alamy