DUNIA ITAOKOKA KABISA?

MAJI SAFI

HAIWEZEKANE kuishi ku dunia bila maji, zaidi sana maji safi. Kusema kweli, maji njo sehemu kubwa yenye kufanyiza kila kiumbe yenye kuishi. Bahari, mitoni, maeneo yenye majimaji (zones humides), na maji yenye kuwa chini ya udongo vinatolea watu na wanyama maji ya kunywa na vinasaidia mimea kukomala muzuri.

Mambo Yenye Kuharibisha Maji Safi

Karibu dunia yote inayala maji. Lakini, Shirika ya Hali ya Hewa ya mu Dunia (Organisation Météorologique Mondiale) inasema kama “watu wanaweza kutumia tu asilimia 0.5 (0.5%) ya maji yenye kuwa ku dunia. Ile njo kiwango ya maji safi yenye kupatikana.” Hata kama ile inaonekana kuwa sehemu kidogo ya maji safi, inatosha juu watu waishi nayo hapa ku dunia. Lakini juu ya kubadilika kwa hali ya hewa, sehemu kubwa ya ile maji iko naharibika. Na juu watu wengi sana wako na lazima ya maji, ile iko nafanya ikosekane ao ikuwe nguvu kupata. Wenye kujua sana mambo ya hali ya hewa wamesema kama mu miaka 30, watu miliare tano watakuwa na maji kidogo tu yenye kuwa safi.

Dunia Iliumbwa juu Iendelee Kuwa

Dunia iliumbwa mu njia yenye ingefanya maji isikauke. Tena, udongo, viumbe vya mu maji, na hata mwangaza wa jua, vyote vinatumika pamoya juu ya kusafisha maji. Ona mambo fulani yenye kuonyesha kama dunia iliumbwa juu iendelee kuwa.

Imeonyeshwa kama udongo unasaidiaka kutosha vitu mingi vyenye kuharibisha maji. Mu maeneo mingi ya majimaji, mimea fulani inajulikana kuwa inakokotaka nitrojene, fosfore, na pesticides.
Wanasayansi wamejifunza namna ya kuchuya maji juu iendelee kuwa safi. Wamevumbula kama maji yenye kuteremuka mbiombio inaregeza vitu vyenye vinaweza kuwa hatari, kisha viumbe vidogo-vidogo vyenye kuishi (ao micro-organismes) vinaharibisha kabisa vile vitu.
Palourde na kome (moule), viumbe vyenye kuishi mu maji safi, vinaweza kuchuya maji na kutosha uchafu wenye kuwa ndani mu masiku kidogo tu. Na pengine vinafanyaka vile muzuri zaidi kupita hata mimea.
Dunia inachungaka maji juu isikauke kupitia muzunguko wa maji. Ile muzunguko ya maji na njia zingine vinazuia maji isitoke mu anga ao kupotea.

ULIJUA?

Udongo Unachuyaka Maji

Imeonyeshwa kama udongo unaweza kutosha metali, kemikali za sumu, uchafu, na vitu vingine vyenye kuwa ndani ya maji yenye kuwa chini ya udongo. Wakati tu maji iko ndani ya udongo inaweza hata kuwa safi juu mutu aikunywe.

Kayungio ya Kwanza

Muchanga na majiwe inatumikaka sawa kayungio juu inachuyaka maji na kutosha uchafu fulani.

Kayungio ya Pili

Viumbe vidogo-vidogo vyenye kuishi mu udongo vinaweza kuua vitu vyenye vinaweza kuwa sumu kwa mwanadamu. Kati ya vile viumbe, kuko vyenye vinaweza hata kutosha diokside ya karbone na maji ndani ya mafuta yenye sumu.

Kayungio ya Tatu

Udongo uko na uwezo wa kukokota kemikali zenye kuwa na sumu fulani zenye zinakuwaka mu maji. Kwa mufano, udongo unaweza kutosha mu maji sehemu za ammonium kwa kuikokota.

Mambo Yenye Iko Nafanyika

Picha: 1. Mwanaume moya iko natengeneza gari yake juu mafuta isivuye. Anatumia sahani juu mafuta isivuye chini. 2. Mwanaume moya anarudisha machupa mwenye mulikuwa acide juu itumiwe tena. — Wakati tunazuia mafuta ya gari kumwangika chini na wakati tunachunga muzuri vitu vyenye viko na sumu, tunasaidia maji yenye kuwa chini ya udongo iendelee kuwa safi

Wenye kujua sana mambo ya hali ya hewa wanasema kama tunapaswa kutumikisha maji muzuri na hatupaswe kucheza nayo. Juu ya kufanya maji ikuwe safi, wanashauria watu wasiache mafuta ya gari imwangike chini, waepuke kutupa dawa yenye haitumiwe tena ao sumu ku choo (w.c) na mu mifereji.

Mafundi wamevumbula njia ingine yenye kushangaza ya kutosha chumvi mu maji ya bahari. Wanafanya vile juu watu wengi waweze kupata maji yenye kuwa safi.

Lakini kuko mambo ingine yenye inaomba kufanya. Inaomba makuta mingi na nguvu mingi juu ya kutosha chumvi mu maji ya bahari. Mu 2021, Shirika ya Umoja wa Mataifa ilitoa ripoti kuhusu namna ya kulinda maji juu iendelee kuwa safi, ilisema hivi: “Mu dunia yote, kiasi ya kazi yenye kufanywa sasa juu maji iendelee kuwa safi inapaswa kuongezwa mara mbili.”

Sababu Zenye Kutupatia Tumaini—Mambo Yenye Biblia Inasema

“Mungu . . . Anakusanya juu matone ya maji; yanagandamana katika kunguku yake na kufanyiza mvua; kisha mawingu yanamwanga maji hayo chini; yananyesha kwa wingi juu ya wanadamu.”—Yobu 36:26-28.

Mungu aliumba mizunguko mbalimbali juu ya kulinda maji yenye kuwa ku dunia.—Muhubiri 1:7.

Waza kidogo: Kama Muumbaji aliumba maji na uwezo wa kujichuya, hauone kama iko pia na nguvu na anapenda kusafisha maji yenye watu wameharibisha leo? Ona habari “Mungu Anaahidi Kama Dunia Itaokoka kabisa,” ku ukurasa wa 15.