Tuli Twatasia Sana Pantu Yehova Ali Watweleela

1-2. Aali yetu ipaleene syani ni aali yakue mulumendo azimbwilue mu lifungu lya 1?

TULANDE mulumendo umo wakulila mu lupua lwa bantu banonkele. Busiku bumo, mu lolo lupua mwakitika kintu kimo kyakupapia, kabili kya bulanda. Bavyazi bakue bafua mu aksida. Ezio mpunda yamuvulunghania. Inzi, kabili kuli ni bintu binge byakila kumukisia. Bamubwila nangue bavyazi bakue baakizezia bunonsi bubakiba bali nabo, kabili nangue baakimusiila madeni engi. Ale tontonkania, kuliko kupyana bunonsi kufuma ku bavyazi bakue, ozo mulumendo wapyana madeni abo, kabili ni mwine wa azo madeni ali mukusonza alipue. Lelio lideni ni likata lyapitile buvinde bwakue ozo mulumendo.

² Mu nzila imo, aali yetu ipaleene ni aali yakue ozo mulumendo. Bavyazi betu ba kwanza, i kulanda, ba Adamu ni Eva, baali bapwililikile, kabili baali baikeele mu paradiso yaweme sana. (Kut. 1:27; 2:​7-9) Babanga bali ni kiswapilo kya kwikala bwikazi buweme sana kabili bwa lonse. Inzi, kisia papo kila kintu kyaalulukile. Baazeziizie Paradiso pamo ni kiswapilo kyabo kya bukose bwa lonse. Eba, ba Adamu baabasiliile ki baana babo baalia baaizile kuvyalua kisia papo? Bibilia yatubwila evi: “Kibalo [kelia] kyaletelue na muntu umo i kyaaletele nfua, ni pa kako ezi nfua ikumeene mwaya kyalo pantu kubala kwakue Adamu i kwaalengele bantu bonse kuya bali ba bibalo.” (Bar. 5:12) Kuli Adamu, twaapyeneko lizambi lili lyaleta lufu. Lelio lizambi lya kupyana lili nga lideni likata sana, kabili te kuli muntu pakati ketu ali ni buvinde bwa kulipa lelio lideni.—Malum. 49:8.

3. Mazambi etu apaleene syani ni “madeni”?

³ Yesu waapalaniizie mazambi na “madeni.” (Mat. 6:12; Luk. 11:4) Musita utuli twakita lizambi, kili nga evelia fwe bali baaluka ni lideni kuli Yehova. Tupalile kulipila bulapizio bwa lizambi. Lelio lideni telivinda kuvutua kine telinalipue, inga sie kine twafua, mane livutue.—Bar. 6:​7, 23.

4. (a) Bila kukwasiiwa nga kili syani ku bantu bonse ba mazambi? (Malum. 49:​7-9) (b) Mu Bibilia mulandu “lizambi” ulangiliile ki? (Mona kisanduku kilandile “Lizambi.”)

⁴ Eba, kunti twavinda kupata kabili bintu byaazeziizie ba Adamu ni Eva? Fwe bene tetuvinda. (Soma Malumbo 49:​7-9.) Bila kukwasiiwa, tetuvinda kwaluka na kiswapilo kya kupata bukose bwa lonse mu musita uli mukwiza ao kya kutuntumunua. Kulanda kisinka, lufu lwetu lwaasiile kuya lwali nga lwa ba nama.—Kas. 3:19.

5. Baba wetu wa ntono waatukwasiizie syani palua lideni lyetu lya lizambi litwapyene? (Mona ili ku ntendeko ya kazeeti.)

⁵ Tutontonkanie kabili palua olia mulumendo utwalondolwelanga lwa ntanzi. Wene kunti waiunvua syani kine mwalalume umo munonsi waipeela evi amulipile madeni akue onse? Kulanda kisinka, ozo mulumendo ali kutasia sana ozo mutima wa kwipeela walangilila ozo muntu. Enka evio ni Baba wetu wa ntono, Yehova, waatupeele bupe evi kulipila lideni lya lizambi lelia litwaapyene kuli Adamu. Yesu waalondolwele kekio musita lwaalandile evi: “Leza waatoneesie bantu ba mu kyalo, i kyaapeleele Mwana wakue lyonga evi kubalua muntu ali wamuketekela te kunti azeze, inzi aye wali ni bukose bwa muyayaya.” (Yoan. 3:16) Kukila pa kako, bobo bwenka bupe buli bwatupeela fwasi ya kukita burafiki buweme pamo ni Yehova.

6. Ni milandu ki ili mu Bibilia ituli kulondolwela mu leli lyasi, kabili juu ya ki?

⁶ Kunti twanonkelamo syani mu bobu bupe bwa kupapia ni kulengia mazambi ao “madeni” etu eleelue? Kyasuko kya kekio kipuzio, kili mu milandu ibombiiziwe mu Bibilia, nga evelia kupatanisia, kuvimba lizambi, kufuukia, kilubula-mulandu, kukombola, ni muntu kupundua kuya wali wa nsambu. Mu leli lyasi, tuli kulondolwela mana ya ezio milandu yonse. Kutontonkania palua mana ya ezio milandu kuli kulengia tukile kumutasia Yehova pantu waakwete mupango evi kutweleela mazambi.

KUPATANISIA

7. (a) Ni kiki kinge kyaazeziizie ba Adamu ni Eva? (b) Pantu tuli baana ba ba Adamu ni Eva, ni kiki kitukabiile? (Baroma 5:​10, 11)

⁷ Ba Adamu ni Eva te baazeziizie sie kiswapilo kya bukose bwa lonse, inzi kabili baazeziizie ni burafiki buweme sana pamo ni Baba wabo Yehova. Ku ntendeko, ba Adamu ni Eva babanga bali mu lupua lwakue Yehova. (Luk. 3:38) Inzi, lubaamusangukiile Yehova baakumbilue mu lupua lwakue ntanzi tebanatendeke kuvyala baana. (Kut. 3:​23, 24; 4:1) Pa kako, pantu fwefue tuli baana babo, tupalile kupatanisiiwa pamo ni Yehova. (Soma Baroma 5:​10, 11.) I kulanda, tupalile kukuzia burafiki buweme pamo nakue. Kukonkana ni referansi imo, mulandu wa Kigiriki, “kupatanisia,” olia ubombiiziwe papa, kunti waya wali na mana ya “kumukita mulwani aaluke rafiki.” Kya kupapia, Yehova i waatendekele kutukupa evi twaluke barafiki bakue. Waakitile syani evio?

KUVIMBA LIZAMBI

8. (a) Kuvimba lizambi i kiki? (b) Ale kufuukia kuli na mana ki?

⁸ Kuvimba lizambi i mupango waakwete Yehova evi bantu ba mazambi babwezie burafiki bwabo buweme pamo nakue. Kekio kibiikile mukati kusintulana bintu bibili bikindeeme namuna imo. Kukita evio, kwalangilila nangue kintu kimo kelia kyaazezele ao kyainoonekele kunti kyabweziiwa ao kupyanua na kinge. Malembo a Kigiriki a Kikristu, abombiizie mulandu umo olia uli na mana imo ni “kuvimba lizambi.” Ni ozo mulandu ni ozu: ‘kufuukia.’ (Bar. 3:25) Kufuukia i kintu kili kyakitua evi kulengia muntu aaluke ni mutende pamo ni Leza, kabili aaluke ni burafiki buweme pamo nakue.

9. Ni mupango ki wa musita unini waakwete Yehova evi kweleela mazambi a Baisraeli?

⁹ Evi kukwasia Baisraeli baaluke ni burafiki buweme pamo nakue, Yehova waatendekeziizie mupango umo wa musita unini palua kweleelua kwa mazambi abo. Kila mwaka Baisraeli babanga bakita nsikunkulu ya Busiku bwa kuvimba lizambi. Mu bobo busiku, koani mukulu abanga wafumia ngeleelo ya ba nama palua mazambi a bantu. Kulanda kisinka, ngeleelo ya ba nama te yaali yavimba mazambi lonse, pantu ba nama ni ba pansi kine bapalaniiwa na bantu. Inzi, musita Baisraeli, baalia babanga balapila, lubaali bafumia ngeleelo elia yaali yalombele Yehova, wene abanga waeleela mazambi abo. (Baeb. 10:​1-4) Kukila pa kako, ozo mupango pamo ni ngeleelo yonse, elia yaali yafumia Baisraeli palua mazambi abo, byaabakwasiizie kwinika nangue babanga bali bantu ba mazambi, kabili nangue babanga bakabiile sana kintu kinge evi mazambi abo avimbue lonse.

10. Ni mupango ki wa lonse waakwete Yehova palua kweleela mazambi?

¹⁰ Yehova abanga wali ni mupango wa lonse palua kweleela mazambi. Waakwete mupango evi Mwana wakue mutonua “epeele sie limo kwaluka ngeleelo kuti afumie bibalo [ao, mazambi] a bantu bengi.” (Baeb. 9:28) Yesu waafumiizie “bukose bwakue kuba kilubula-mulandu palua bantu bengi.” (Mat. 20:​28, NWT) Kilubula-mulandu ni kiki?

KILUBULA-MULANDU

11. (a) Kukonkana ni Bibilia, kilubula-mulandu ni kiki? (b) Ni kiki kibanga kyakabiilue evi kilubula-mulandu kilipue?

¹¹ Kukonkana ni Bibilia, kilubula-mulandu i bei ili yalipua evi kuvimba lizambi ni kupatanisia.a Ku mano akue Yehova, kilubula-mulandu i musinzi wa kukwasia kubwezia kelia kyaazezele. Mu nzila ki? Languluka nangue, ba Adamu ni Eva baazeziizie bukose bwabo bupwililikile, pamo ni kiswapilo kya kwikala lonse. Pa kako, kilubula-mulandu kibanga kyapalile kuya kyali bei ikindeeme nga evelia sie kelia kintu kyaazezele. (1 Tim. 2:6) Kilubula-mulandu kyaali kyapalile kulipua sie na mwalalume mukulu olia (1) apwililikile; (2) olia ali ni buvinde bwa kwikala lonse pa kyalo; kabili (3) olia atonene kufumia bukose ao kupeela bukose bwakue pa lwetu. Bukose bwa ozo muntu, i bwaali ni buvinde bwa kulipila bukose bolia bwaazezele.

12. Juu ya ki Yesu waavindile kulipila bei ya kilubula-mulandu elia ibanga yakabiilue?

¹² Mona nsambu itatu elia yaalengiizie Yesu aye wali ni buvinde bwa kulipila bei ya kilubula-mulandu. (1) Wene abanga wapwililikile, i kulanda, “taabalile.” (1 Pet. 2:22) (2) Abanga wali ni buvinde bwa kwikala lonse pa kyalo. (3) Abanga watonene kufua ni kupeela bukose bwakue pa lwetu. (Baeb. 10:​9, 10) Ntanzi muntu wa kwanza, i kulanda, Adamu, tanakite lizambi, abanga walingheene ni Yesu, olia waali wapwililikile. (1 Bakor. 15:45) Kansi, pantu Yesu waatufwiliile, waalipile bei elia yenka yaali yakabiilue kakiine evi kupyana kelia kyaazeziizie Adamu. (Bar. 5:19) Pa kako, waalukile “Adamu wa kupeleezia.” Te kuli kabili muntu unge apwililikile akabiilue evi kulipila kelia kyaazeziizie Adamu. Yesu waafwile “lwendo lumo sie.”—Baeb. 7:27; 10:12.

13. Eba, mupango wa kuvimba lizambi upusene syani ni kilubula-mulandu?

¹³ Eba, ale mupango wa kuvimba lizambi upusene syani ni kilubula-mulandu? Mupango wa kuvimba lizambi i kintu kelia kyaakitile Leza evi bantu baaluke kabili ni burafiki buweme pamo nakue. Inzi, kilubula-mulandu i bei elia yaalipilue evi kulengia mazambi a bantu avimbue. Ezio bei, i mufuano wa milopa ya mana sana yakue Yesu, elia yaaitililue pa lwetu.—Baef. 1:7; Baeb. 9:14.

KUKOMBOLUA NI KUPUNDUA KUYA TWALI BA NSAMBU

14. Ni kiki kituli kumona lonu, kabili juu ya ki?

¹⁴ Mupango wa kuvimba lizambi watuletela faida ki? Bibilia ibombiizie milandu ingi evi kulangilila faida ya ozo mupango. Ata sie kine mana ya ezio milandu ipalameene, kila mulandu ulandiile sana palua semu imo ya mupango wa kuvimba lizambi. Kila semu, izwile nzila ya kulengia Yehova eleele mazambi. Kupitila kutoosia ezio milandu, tuli kumona kabili kine kekio kunti kyalengia kila umo eyunvue syani.

15-16. (a) Mu Bibilia, mulandu “kukombolua” uli na mana ki? (b) Kabili kekio kyalengia twiunvue syani?

¹⁵ Mu Bibilia, mulandu kukombolua uli na mana ya kukakulua ao kufumiiwa. Kekio kyaavindikeene pantu bei ya kilubula-mulandu yaalipilue. Mutumua Petro waalandile evi palua kekio: “Mumanine kintu kimwalubwiliilueko [mulandu kwa mulandu, kukombolua] pa kumifumia mu misango ya mpuni imwaasiliilue na bikolue byenu. Te mwaalubwilue na kintu kili kyainooneka, kintu nga evelia nfalanga ao oro. Inzi, mwaalubwilue na mulopa wa mutengo wakue Kristu mwana mukooko asili na kilema ao kikeza.”—1 Pet. 1:​18, 19.

¹⁶ Pantu Yesu waalipile kilubula-mulandu, kunti twaaluka uru kufuma mu lizambi ni lufu, belia bili byaemia sana bantu. (Bar. 5:21) Kulanda kisinka, tuli twamutasia sana Yehova ni Yesu pantu twaakombwelue kupitila milopa yakue Yesu ya mana sana ao bukose bwakue.—1 Bakor. 15:22.

17-18. (a) Kupundua kuya twali ba nsambu kulangiliile ki? (b) Kabili kekio kyatuletela faida ki?

¹⁷ Bibilia ili yalanda nangue babombi bakue Yehova bapundilue kuya bali ba nsambu. Kekio kilangiliile nangue Yehova takebele tuye twalipila palua mazambi etu. Inzi, kukita evio te kulangiliile nangue Yehova ali watyona mafunde akue a nsambu. Ali watupunda kuya twali ba nsambu ata sie kine te tupalile kupundua evio. Kabili kekio te kilangiliile nangue wene ali waunvua bwino musita utuli twakita mazambi. Pantu tuli ni kiketekelo mu belia byaakitile Yehova pamo ni Yesu evi kulipa bei ya kilubula-mulandu, Yehova atonene kweleela mazambi etu.—Bar. 3:24; Bag. 2:16.

¹⁸ Yehova ali watupunda kuya twali ba nsambu mu nzila ki? Baalia basaakwilue evi bakateeke pamo ni Yesu ku muulu, baapundilue kale kuya bali ba nsambu, kabili bene i baana bakue Leza. (Tit. 3:7; 1 Yoan. 3:1) Mazambi abo aaeleelue kale. Kili nga evelia baasyakitilepo ata limo azo mazambi, ni pa kako, bapalile kwingila mu Bukolo. (Bar. 8:​1, 2, 30) Bange, baalia bapundilue kuya bali ba nsambu, bakekala lonse pa kyalo. Yehova ali waeleela mazambi abo, kabili bali baaluka barafiki bakue. (Yak. 2:​21-23) Libumba likata lya bantu baalia bakapusuka pa Armagedoni, baswapiile nangue te bakafua ata kanini. (Yoan. 11:26) “Bantu ba nsambu” ni “bantu basili ba nsambu” baalia bafwile, bakatuntumunua. (Miil Bat. 24:15; Yoan. 5:​28, 29) Kupwako, babombi bonse bakue Yehova pa kyalo, baalia bali banakila, bakengila mu “kulubuka kwa bulumba bwa baana bakue Leza.” (Bar. 8:21) Kakiine tupembeleele kwa nkulu sana musita utwakaaluka kabili baana bapwililikile bakue Baba wetu, Yehova!

19. Aali yetu yaafikiile syani kwaluluka ni kuwama sana? (Mona ni kisanduku kilandile “Faida Ituli Twapata.”)

¹⁹ Kakiine, nsita imo, aali yetu ibanga yali nga elia yakue olia mulumendo utwazimbulanga ku ntendeko, olia waazeziizie kila kintu ni kupyana lideni likata sana lelia lyaasyali na buvinde bwa kulipilamo ata kanini. Inzi, kya nsansa, Yehova waatukwasiizie. Aali yetu yaalulukile kupitila mupango wa kuvimba lizambi ni kulipua kwa kilubula-mulandu. Kuya twali ni kiketekelo muli Yesu Kristu kwalengia tukombolue ao kwaluka uru kufuma mu lizambi ni lufu. Musita Yehova lwali waeleela mazambi etu, kili kyaaluka nga evelia fwe basyakitilepo ata kanini azo mazambi. Inzi, kintu kya mana kikilile pa byonse ni keki, lonu kunti twaaluka ni burafiki buweme pamo ni Baba wetu wa ntono, wa ku muulu, Yehova.

20. Twakaba kusambilila ki mu lyasi likonkelepo?

²⁰ Tuli twamutasia sana Yehova pamo ni Yesu musita utuli twatontonkania palua bintu byonse bibaatukitiile. (2 Bakor. 5:15) Kabenge te baakitile evio, nga te tuli na kiswapilo ata kanini! Mu lyasi likonkelepo, twakaba kusambilila mifuano paleepale ili mu Bibilia ya kutukwasia kwinika nangue kine Yehova watweleela te tupalile kabili kwimona kuya twali ni kilubo.