Vya Kupeelana Masoke

1. Nani apalile kupeelana masoke? Londolola.

EBA, uli watona kubapeela bange masoke? Bamo bali batona kukita evio, inzi bange bali batiina kukita evio. Iye yali evio ao abe, nsita inge fwe bonse tupalile kubapeela bange masoke. Juu ya ki? Pantu Yesu waalandile nangue basambi bakue ba kisinka bakaba bainikua kupitila ntono ibali balangililana. (Yoan. 13:35) Nzila imo ya kulangilila nangue tubatonene ba lupua ni ba nkazi ni ezi: Kubapeela masoke kine kyapala. Mulandu Wakue Leeza uli walanda nangue “Bukibuza buweme” buli bwaluma kupitila kupeelana “musoko wa kisinka.”—Tus Maf. 27:9.

2. Bakote bapalile kuya bali ni buvinde bwa kukita ki, kabili juu ya ki? (Mona ni kisanduku “Vya Kusoka Banafunzi ku Kulonghaana kwa Mukati ka Mulungu.”)

² Bakote asa i bapalile kuya bali ni buvinde bwa kubapeela bange masoke a kubakwasia. Yehova pamo ni Yesu babapeele babo balalume miilo ya kusunga kilonghaano. (1 Pet. 5:​2, 3) Bali bakita evio kupitila kulanda maasi mu kilonghaano, alia ali asanguamo masoke ali afuma mu Mulandu Wakue Leeza. Kabili, bali bamupeela masoke kila muntu pa lwakue. Kukila pa kako, bali babakwasia baalia baamusiile Yehova babwele mu kilonghaano. Fwe bonse pamo ni bakote ba mu kilonghaano kunti twabapeela syani bange masoke aweme?

3. (a) Kunti twakita ki evi twaluke ba kasoka baweme? (Isaya 9:6; mona kisanduku “Mupale Yesu Musita wa Kumusoka Muntu.”) (b) Tuli kusambilila ki mu leli lyasi?

³ Kunti twasambilila vya kwaluka ba kasoka baweme kupitila kusambilila mifuano ya bantu bazimbwilue mu Bibilia, asa mufuano wakue Yesu. Cheo imo pakati ka ma cheo abaamupeele ni ezi: “Kasoka wa Kupapia.” (Soma Isaya 9:6.) Mu leli lyasi, tuli kusambilila vya kukita kine muntu watulomba masoke, kabili tuli kumona vya kukita kine tukebele kumupeela muntu masoke bila watulombele. Kukila pa kako, tuli kumona faida ya kumupeela muntu masoke pa musita upalile, ni mu nzila iweme.

VYA KUKITA KINE MUNTU WATULOMBA MASOKE

4-5. Kine muntu watulomba masoke, ni kipuzio ki kitupalilenke kwiipuzia? Leta mufuano.

⁴ Kine muntu watulomba masoke, pange kunti twaunvua makola ni kumona nangue atuswapiile, kabili pange kunti twatona kumukwasia penka palia. Inzi, kipuzio kitupalilenke kwiipuzia ni keki: ‘Eba, nene i apalile kakiine kumusoka palua aali yakue?’ Nsita inge nzila iweme ya kumukwasia ni kulekela sie bila kumusoka, ni kumulanda aye amonane ni muntu olia apalile kakiine kumusoka ao kumukwasia palua aali yakue.

⁵ Kwa mufuano, waza, mwinobe wa pepi alwele sana. Wakubwila nangue tasyatendekele kukebulula aina paleepale ya matunzo, kisia wakwipuzia evi: Ni aina ki ya matunzo iumwene yawamiisiepo? Kulanda kisinka, kunti wamubwila aina ya matunzo elia iwamona yawamiisiepo, inzi pantu te uli doktere, kabili pantu tewaasambiliziiziwe vya kutunza bulwele bwa evio, nzila iweme sana ya kumukwasia ozo mwinobe ni ezi: Kumulanda aye amonane na muntu olia waasambiliziiziwe vya kutunza bulwele bwakue, evi amutunze.

6. Ni kiki kitupalile kukita ntanzi ya kumusoka muntu?

⁶ Ata sie kine twamona nangue tuli ni buvinde bwa kumusoka muntu olia watulombanga masoke palua aali fulani, ni kintu kya mana kupembelela musita upitepo ntanzi ya kukita evio. Juu ya ki? Lilembo lya Tuswalo ni Mafunde 15:28 lyalanda evi: “Muntu olokele ali watontonkania ntanzi ya kwasuka.” Pa kako, tupalile kukita ki kine twainika nangue tumanine bwino masoke a kumupeela? Tupalile kukebulula, kupepa, ni kutontonkania palua masoke atupalile kumupeela. Kine twakita evio, masoke atuli kumupeela ali kuya apateene ni mawazo akue Yehova palua aali yakue. Ale tumone mufuano wakue nabi Natani.

7. Mufuano wakue nabi Natani wakusambilizia ki?

⁷ Musita Likolo Daudi lwabanga walanda ni nabi Natani, waamubwilile nangue abanga watonene kumukuulila Yehova ekalu. Penka palia Natani waamulandile akite evio. Inzi, Natani abanga wapalilenke kumwipuzia Yehova ntanzi ya kumwitabizia. Juu ya ki twalanda evio? Pantu Yehova tabanga watonene Daudi amukuulile ekalu. (1Mil Nsi. 17:​1-4) Ozu mufuano walangilila nangue kine muntu watulomba masoke, ni kintu kya mulangue ‘kukatalila mu kulanda.’—Yak. 1:19.

8. Ni nsambu ki inge ipalile kutusonsezia kuya twawaza sana ntanzi ya kumupeela muntu masoke?

⁸ Nsambu inge ipalile kutusonsezia kuya twawaza sana ntanzi ya kumupeela muntu masoke ni ezi: Kine twamupeela muntu masoke asipalile, alia alengia akwate bupinguzi bubipile, bolia bwalengia apate matokeo abipile, manake ni fwefue tuli ni kilubo pantu fwefue i bamupeelanga azo masoke. Pa kako, ni kintu kya mana sana kuwaza sana ntanzi ya kumupeela muntu masoke.

VYA KUKITA KINE TUKEBELE KUMUPEELA MUNTU MASOKE BILA WATULOMBELE

9. Bakote bapalile kusininkizia ki ntanzi ya kumupeela muntu masoke? (Bagalatia 6:1)

⁹ Nsita inge, bakote bapalile kumupeela masoke lupua ao nkazi olia waakitendeka kukita “bintu bisipalile.” (Soma Bagalatia 6:​1, NWT.) Muntu kunti watendeka kukwata bupinguzi busili bwa mulangue. Kisia musita, bobo bupinguzi kunti bwamulengia akite lizambi likata. Kintu kipalile kukita bakote ni keki, kumukwasia ozo muntu asyale mu nzila ili yatwala ku bukose bwa lonse. (Yak. 5:​19, 20) Inzi, pa kunti masoke abo aye aweme, bapalilenke kusininkizia nangue ozo muntu waakitendeka kakiine kukita bintu bisipalile. Bapalile kulanguluka nangue kine muntu wakwata bupinguzi bwapusene ni bupinguzi bwabo, kekio te kilangiliile nangue ozo muntu ali mukukita bintu bya kumuzikisia Yehova. (Bar. 14:​1-4) Eba, ale tulande syani kine lupua ao nkazi waakitendeka kakiine kukita bintu bisipalile, kisia bakote bamona nangue bapalile kumupeela masoke, kunti bamusoka mu nzila ki?

10-12. Mukote apalile kukita ki kine kyalomba amupeele muntu masoke bila wamulombele? Londolola. (Mona ni ma foto.)

¹⁰ Tekizi kusangua kyaleengele ku bakote kumusoka muntu fulani bila wabalombele kukita evio. Juu ya ki? Pantu, nga vyaalandile mutumua Paulo, muntu kunti watendeka kukita bintu bisipalile bila wamanine. Pa kako, ntanzi ya kumusoka, bakote bapalilenke kumuteania evi etabile masoke.

¹¹ Kumupeela muntu masoke bila walombele kunti kwapalaniiwa na kubyala mbezu mu bulongo buumine. Ntanzi ya kunti mulimi atendeke kubyala, ali walimanke. Kekio kili kyalengia bulongo bunake, kabili bwaluke tayari evi kubyalamo mbezu. Kisia ali wabyala mbezu, ni kutendeka kwitilila menda evi kukwasia ezio mbezu ikule. Enka evio, kuli bintu fulani belia bipalile kukita mukote ntanzi ya kumusoka muntu, belia bili kulengia kiye kyaleengele kuli wene kwitabila musoko. Kwa mufuano, mukote apalile kukeba musita upalile wa kulanziana nakue, kisia apalile kumusininkiziizia nangue amupozeleko sana mano. Kine kasoka ali wasangua wali ni ntono ni bufuuke, kekio kunti kyakwasia bange baye baleenga kwitabila masoke akue.

¹² Musita wa kulanziana, ozo mukote apalile kukita kiye kyaleengele ku muntu kwitabila musoko wakue kupitila kumulangulusia nangue kila muntu ali wakita bilubo, kabili nangue nsita inge apalile kusokua. (Bar. 3:23) Mu lizui lifuukile, kabili mu mukinzi, ozo mukote apalile kubombia Malembo evi kumulangilila paswetele bintu bilangiliile nangue tasyatendekele kukita bintu bisipalile. Kine ozo lupua wainika nangue kakiine tasyatendekele kukita bintu bisipalile, ozo mukote apalile ‘kubyala mbezu’ kupitila kumulondolwela, mu nzila ileengele, bintu byapalile kubombelapo evi kuwamia lwendo lwakue. Kupwako, ozo mukote apalile “kwitilila menda” pa mbezu, i kulanda, kumutasia ozo lupua ni kupepa pamo nakue.—Yak. 5:15.

13. Bakote kunti bakita ki evi kusininkizia nangue muntu ali mukunvua masoke alia abali mukumupeela?

¹³ Nsita inge, belia bili byalanda kasoka ni belia bili byaunvua muntu olia ali wasokua bili byasangua byapusene. Pa kako, bakote kunti bakita ki evi kekio te kunti kikitike? Kunti bamukwasia enike bintu bikata mu masoke abo kupitila kumwipuzia bipuzio kwa bufundi ni mukinzi. (Kas. 12:11) Byasuko byakue bili kubakwasia bakote baalia bali mukumusoka basininkizie nangue waunvua masoke abali mukumupeela ao abe.

KUMUPEELA MUNTU MASOKE PA MUSITA UWEME NI MU NZILA IWEME

14. Juu ya ki te tupalile kumusoka muntu kine tufipilue?

¹⁴ Pantu fwe bonse te tupwililikile, nsita inge tuli twakita ao kulanda bintu bya kubakisia bange. (Bakol. 3:13) Bibilia ili yalanda nangue nsita imo muntu kunti wakita bintu bya kutulengia tufipue. (Baef. 4:26) Inzi, kine tufipilue, te tupalile kumusoka muntu. Juu ya ki? Pantu “muntu afiitilue [ao afipilue] tavinda kukita mutoneene Leeza.” (Yak. 1:20) Kine twapeelana masoke musita utunvwiile kipuki, kekio kunti kyalengia aali ikile kwinooneka. Inzi, kekio te kilangiliile nangue te tupalile ata kanini kumubwila olia watuluvyanga mawazo etu ni vitufipilue. Inzi, kunti twalanziana bwino kine twapembelelanke musita upitepo evi tutontoloke. Tumone mufuano uweme waatusiliile Elihu, kasoka wa kisinka wakue Yobu.

15. Mufuano wakue Elihu watusambilizia ki? (Mona ni foto.)

¹⁵ Elihu waapisiizie nsiku ingi wali mukumutwilizia Yobu musita lwabanga waisakila palua bintu bya bufi belia bibabanga bamulanda kuli ba kasoka bakue ba bufi. Elihu waamunvwiliile Yobu nkumbu. Inzi kabili, Elihu waafipilue sana pantu Yobu waalandile bintu bisibanga byali bya kisinka pa lwakue Yehova, kabili pantu abanga walanda nangue tabanga wali na kilubo ata kimo. Inzi, Elihu taalandile penka palia, waapembeleele mpaka watontoloka; kisia waamusokele Yobu mu bufuuke, kabili mu mukinzi ukata. (Yob. 32:2; 33:​1-7) Mufuano wakue Elihu watusambilizia leli lisomo lya mana: Ni kintu kya mana sana kumusoka muntu musita utusifipilue, kabili ni kintu kya mana kukita evio kwa ntono ni mukinzi ukata.—Kas. 3:​1, 7.

TWALILILA KUPEELANA NI KWITABILA MASOKE

16. Twasambilila lisomo ki mu lilembo lya Malumbo 32:8?

¹⁶ Lilembo limaniine leli lyasi lilandile nangue ‘Yehova wakaba kukupeela musoko linso lyakue lyali pali wewe.’ (Soma Malumbo 32:8.) Kekio kilangiliile nangue wene takalekela kutukwasia. Tezi kutupeela sie masoke, inzi kabili ali watukwasia evi tumane vya kuabombia. Kulanda kisinka, ni kintu kya mana kuli fwefue kupala mufuano wakue Yehova! Kansi, kine tuli ni lisyuko lya kubapeela bange masoke, twikwinde kumupala Yehova kupitila kubiika linso lyetu pali bene, ni kubakwasia evi bamane vya kukwata bupinguzi buweme.

17. Bakote baalia bali bapeelana masoke afumine mu Bibilia bali nga kiki? Londolola. (Isaya 32:​1, 2)

¹⁷ Onu i musita utuli ni lazima sana ya kupeelana ni kupeelua masoke aweme. (2 Tim. 3:1) Bakote baalia bali bapeelana masoke afumine mu Bibilia bali “nga evelia twezi twa menda mu kyalo kisilimo menda.” (Soma Isaya 32:​1, 2.) Ba rafiki baalia bamanine belia bitutonene kunvua, inzi batulanda belia bitupalile kunvua, bali batupeela bupe bwa mana sana, bolia buli nga “ma pome a oro pa biyombo bya nfalanga.” (Tus Maf. 25:11) Kansi, fwe bonse tutwalilile kusambilila vya kupeelana ni kwitabila masoke aweme.