BIBLIOTECA INTERNET CHUKÚAMI Watchtower
Watchtower
BIBLIOTECA INTERNET CHUKÚAMI
ralámuli
  • BIBLIA
  • OSELÍ
  • NAPAWÍLIWAMI
  • w24 noviembre págs. 8-13
  • Japi ta biné echi upáwala raʼíchali jitra japi anijoli bikiá rijoi we nijéwami

Jena'í ke nirú videos.

Wikawi, ke ti omeri wilayá echi video.

  • Japi ta biné echi upáwala raʼíchali jitra japi anijoli bikiá rijoi we nijéwami
  • Echi Nawésami japi nawesa Jeobá Gobiérnowala (japi binéliwa) 2024
  • Subtítulos
  • Oselí japi chopi aníami ju
  • “A TIMÍ WILÍ PIRÉLIMA”
  • “WE AʼLÁ MACHÍNIMA SUWABA JAPI MI ISIMÍ”
  • “NIJENI SINIBÍ ECHIRIGÁ NE WABÉ SIMÍRAMI KANILA”
  • BINEPO ECHI UPÁWALA RAʼÍCHALI JITRA JAPI ANIJOLI ECHI RIJOI WE NIJÉWAMI
  • Iʼwírili tani Jeobá aʼlá nátika isimia bilé namuti
    Oselí japi binepo echoná napawíliwachi Nokiboa japi riká isili Cristo 2023
  • Sinibí newalabo japi Jeobá ju “echi Onorúami japi a bité”
    Echi Nawésami japi nawesa Jeobá Gobiérnowala (japi binéliwa) 2024
  • Ke niráami nii japalí nirú namuti japi mi ke machí
    Echi Nawésami japi nawesa Jeobá Gobiérnowala (japi binéliwa) 2025
  • Bichiwi japi Jeobá sinibí omérima mi iʼwiria
    Echi Nawésami japi nawesa Jeobá Gobiérnowala (japi binéliwa) 2025
Che iné
Echi Nawésami japi nawesa Jeobá Gobiérnowala (japi binéliwa) 2024
w24 noviembre págs. 8-13

BINELÍWAMI 45

CANCIÓN sjj 138 Jeobá ko we natéami niraa iné echi ochérami

Japi ta biné echi upáwala raʼíchali jitra japi anijoli bikiá rijoi we nijéwami

“¿Wechi ke we machíami ju echi japi ma ochérami ju? ¿Alí wechi ke aʼlá nátami ju echi japi wilí bité?” (JOB 12:12).

JAPI TA JITRA BINEPO

Ata nijéwisaká Jeobá, echi ko aní japi tamó iʼwírima jipi alí isima japi pe aminana sinibí pirélipo.

1. ¿Chúsiá echi japi ma ochérami ju omeri tamó bineria?

SINÉAMI ti newalé japi jarecho tamó busuré iyama jiti aʼlá nátika nokiboa. ¿Alí jépuká omeri tamó iʼwiria? Echi ancianos alí jarecho cristianos japi machíami ju alí we aʼlá nátami. Tákoré echi ko ma wiká bamíbami ju tamujé yúa, ke ti natásaré japi echi busuréliami japi tamó iyá ke tamó iʼwírima jipi. Jeobá ko nakí japi ta binepo echi hermanos ochérami jitra. Echi ko ma wilí pireili alí ma we machíami ju (Job 12:12).

2. ¿Piri ta binepo jenaʼí binelíwami?

2 Chabé, Jeobá ko néeli jaré rijoi we nijéwami jiti iʼwírima alí binérima echi puéblowala, japi riká Moisés, David alí echi apóstol Juan. Echi ko ke chopi iyiri bamíali pireili alí ke chopi riká pireili. Ma mulipi séachi japalí suwimea riweili, we aʼlá busuréliami iyali echi japi remalí nili. Jepuná bikiá rijoi we nijéwami anijoli japi we natéami ju japi nijéwipo Onorúami. Jiti la Jeobá isili japi echi raʼíchali oserúa ripima echoná Biblia jiti tamó binérima. Tákoré ti remalí nisa o ochérami ma, sinéami tamujé ata omeri binea namuti we natéami echi busuréliami jitra (Rom. 15:4; 2 Tim. 3:16). Jenaʼí binelíwami binepo echi raʼíchali japi anijoli alí japi ta biné echi jitra.

“A TIMÍ WILÍ PIRÉLIMA”

3. ¿Chúriká néeli Jeobá echi Moisés?

3 Moisés ke riweli nijewia Jeobá japalí chéami mukuli. Echi ko profeta nili, oyériami, osáami alí nuláami. A bichíwali ju japi Moisés machili wiká namuti. Echi ko machibuli echi israelitas echoná Egipto jonsa japalí pioni nili alí ineli wiká milagros japi isili Jeobá. Onorúami ko néeli Moisés jiti osimea echi bachá malí libros japi uchuwi echoná Biblia, echi Salmo 90 alí a keʼré echi Salmo 91 alí echi libro Job.

4. Echi Moisés, ¿jépuká iʼwérili iyali, alí chúsiá?

4 Japalí 120 bamíbami nili kecho bijí mukuyá, Moisés ko napabuli sinéami echi israelitas newalárimia echi namuti japi ikili alí japi aboi ineli. Jaré echi israelitas aboi ineli japi chúriká Jeobá echi iʼwírili néeka echi milagros alí castigo iyali echi egipcios (Éx. 7:3, 4). Ayénachó ineli japalí Jeobá chéwili echi baʼwí jiti echi israelitas nasipa simárima alí japalí suwábili suwaba echi faraón sontársiwala (Éx. 14:29-31). Echoná desierto, echi ko ineli chúriká Jeobá tibuli alí iyali japi newaleli (Deut. 8:3, 4). Alí japalí ma moʼimea riké echoná weʼé japi Jeobá iyama riweili, Moisés ko iʼwérili iyali echi israelitas.a

5. ¿Chúriká anili Moisés japi pirélima riweili echi israelitas? (Deuteronomio 30:19, 20).

5 ¿Piri anili echi Moisés? (Leeri Deuteronomio 30:19, 20). Echi israelitas we kanila pirélima riweili pe aminana. Jeobá iʼwírala jitra, echi ko omérima riweili wiká bamíali pirelia echoná weʼé japi Jeobá aneli japi iyama. Alí japi riká echi weʼé we baʼóami nili alí wiká namuti rakeli, Moisés ko jériká anili echi weʼé jitra: “Bilé weʼé japi olá we aʼlá alí weli ciudades japi mujé ke niwali, wiká kalí japi olá we aʼláala namuti japi jitra mi ke nóchili, payéwichi japi mi ke joka niwali, uvas alí olivos japi mi ke ichali” (Deut. 6:10, 11).

6. ¿Chúsiá Onorúami riweli japi echi naciones najunama echi ciudades echi Israel níwala?

6 Moisés ayénachó aneli echi israelitas japi a bijí pirélinalaká echoná weʼé we baʼóachi, echi ko nijéwisaré japi Jeobá nulá. Echi ko aneli japi kipúsaré japi Jeobá aní alí ke riwésaré echi. Nalí echi israelitas ko ke nijéwili. Jiti la pe aminana, Onorúami ko riweli japi echi asirios alí echi babilonios najunama echi ciudades alí tomea japi riká pioni (2 Rey. 17:6-8, 13, 14; 2 Crón. 36:15-17, 20).

7. ¿Piri ta biné jipi rawé echi raʼíchali jitra japi anili Moisés? (Ayénachó iné echi imágenes).

7 Alí jipi rawé, ¿piri ta biné? Japi ta nijéwisaká, ata sinibí pirélipo. Japi riká echi israelitas mulipi moʼimeli echoná weʼé japi Jeobá iyama riweili, tamujé ayénachó ma ti mulipi moʼiboa echoná Wichimóbachi we baʼóachi japi Jeobá tamó iyama (Is. 35:1; Luc. 23:43, TNM). Echi Diablo alí echi demonios, ma ke itélima (Apoc. 20:2, 3). Alí echi religiones ke bichíwali ma ke isima japi echi pagótami ke mulíwima Jeobá (Apoc. 17:16). Ayénachó ke nirúlima isélikami japi risoa nílitima echi pagótami (Apoc. 19:19, 20). Alí echoná Wichimóbachi we baʼóachi ma ke nirúlima echi japi sayeri Jeobá (Sal. 37:10, 11). Sinéami nijéwima japi Jeobá nulá, jiti la we kilí alí napawika pirélima. Ayénachó we galema alí bichíwima anakupi niraa (Is. 11:9). ¡We simá rikáachi pirélipo echalí! Nalí, ata ke riwésaká nijewia Jeobá, pirélipo echoná Wichimóbachi we baʼóachi ke jaré bamíali bi, nalí ne sinibí (Sal. 37:29; Juan 3:16, TNM).

Jenaʼí nirú jaré imágenes: 1. Bilé niwíkami nawesia jawi néeka echi carrito. Echi upila ko riwiri echoná teléfono bilé namuti japi iʼwérili iyá echi mukí japi mulíwili echoná. 2. Echi niwíkami jipi ko koʼyá muchuwi echoná Wichimóbachi we baʼóachi echi amigos yúa.

Ati nijéwisaká Jeobá, ati sinibí pirélipo echoná Wichimóbachi we baʼóachi ke jaré bamíali bi, nalí ne sinibí. (Iné echi párrafo 7).


8. ¿Chúriká iʼwírili bilé misionero natia japi omérima sinibí bitelia? (Judas 20, 21).

8 Ati sinibí natásaká japi ta oméripo sinibí pirelia, ke ti riwepo Jeobá tákoré ti ikiyé chuwé namuti jilírami (leeri Judas 20, 21, TNM). Echi namuti ayénachó tamó jiwérili iyama jiti ke nokiboa echi namuti japi ta nokinali japi ke galé Jeobá. Echi riká ikili bilé hermano japi wiká bamíali misionero nili echomí África. Echi ko jéaní: “Japalí ni machiki japi echi namuti japi ni isínilie chati ju alí isima japi ni ke omérima sinibí bitelia, ani nátiki aminabi iʼwérili isimia jiti ni ke isima echi chati namuti alí ni iʼwírili tániki Jeobá. Jiti echi tamí iʼwírili, ani aminabi we kanílika nóchiliki echi”.

“WE AʼLÁ MACHÍNIMA SUWABA JAPI MI ISIMÍ”

9. ¿Piri namuti jilírami ikili David?

9 David ko we aʼlá silíami nili, we aʼlá siméami nili, we semati raʼíchali osáami nili, we aʼlá sontarsi alí profeta. Ayénachó echi ko ikili wiká namuti we jilírami. Japi riká, japalí kecho silíami nili, echi ko ichípika biteili jiti echi silíami Saúl miʼlinalie. Alí japalí ma silíami nili, checho ku másili jiti echi nolá Absalón miʼlinalie jiti echi binoy nulánalie. Tákoré ikili wiká namuti we jilírami alí binoy isili jaré namuti we chati, echi ko ke riweli Jeobá japalí chéami mukuli. Jeobá ko anili japi echi ko we kanílitili echi sulala. Jiti la we natéami ju japi ta nijéwipo echi busuréliami japi David anili (Hech. 13:22; 1 Rey. 15:5)

10. ¿Chúsiá David busuréliami iyali Salomón?

10 Bilé echi busuréliami ko nili japi David aneli echi nolá Salomón. Echi ko silíami nima riweili alí Jeobá ko anili japi echi remalí nima japi iʼwírima echi puéblowala aminabi echi nijewia alí japi echi niwílima bilé templo (1 Crón. 22:5). Nalí Salomón ikimea riweili namuti jilírami. Jiti la ma inepo chu iyiri raʼíchali aneli David echi Salomón.

11. ¿Piri aneli David echi Salomón, alí chúriká ikili japi riká echi anili? (1 Reyes 2:2, 3; ayénachó iné echi imágenes).

11 ¿Piri anili David? (Leeri 1 Reyes 2:2, 3). David ko aneli echi nolá japi nijéwisaká Jeobá, sinibí we aʼlá machínima japi echi isima. Alí echi riká ikili wiká bamíali (1 Crón. 29:23-25). Salomón ko niwali bilé templo we baʼóami, osali wiká libros japi echoná Bíbliachi uchuwi alí iʼwírili osayá jarecho libros. Ayénachó machirúami nili japi riká we winomíwami alí we machíami (1 Rey. 4:34). Nalí japi riká David aneli Salomón, aʼlá machínima riweili suwaba japi echi isima, a nijéwami nísaká Jeobá. We nalí echi ko ke echi riká isili japalí ma ochérami nili jiti chotásili nijewia jarecho dioses. Jiti la, Jeobá ko riweli iʼwiria alí Salomón ma ke machíami nili alí ma ke omérili wachíniga nuláami niya (1 Rey. 11:9, 10; 12:4).

Jenaʼí nirú jaré imágenes: 1. David ko echi silíami Salomón sikala chapí echoná cámachi boʼiká japalí ma mulipi mukumea. 2. Wiká hermanos alí hermanas muchuwi echoná Escuela japi biné echi Precursor. Bilé hermana ko sikala ayawia atí comentario nijimia.

Echi upáwala raʼíchali japi David aneli Salomón, tamó iʼwiri machiyá japi ata nijéwisaká Jeobá, echi ko tamó iʼwírima machíami niya jiti aʼlá nátika nokiboa. (Iné echi párrafos 11 alí 12).b


12. ¿Piri ta biné jipi rawé echi raʼíchali jitra japi anili David?

12 Alí jipi rawé, ¿piri ta biné? Japi ta nijéwisaká, aʼlá machínima echi namuti japi ta noká (Sal. 1:1-3). A bichíwali ju japi Jeobá ke tamó iyama wiká winomí alí ke isima japi ta we machirúami nipo japi riká Salomón. Nalí, ati nijéwisaká japi echi aní, echi ko tamó iʼwírima machíami niya jiti aʼlá nátika nokiboa (Prov. 2:6, 7; Sant. 1:5). Echi busuréliami japi Jeobá tamó iyá, tamó iʼwiri echoná nóchali, japi ta binepo, echi namuti japi ta noká kanila simárimia alí echi winomí. Nijewia echi busuréliami japi Onorúami aní, tamó iʼwírima jiti ke sinibí risoa nílipo (Prov. 2:10, 11). Ati olabo we aʼlá amigos alí ti olabo we aʼlá busuréliami japi tamó iʼwírima kaníliami niya tamujé téemala yúa.

13. ¿Piri isili Carmen jiti ne bichíwali kaníliami nima?

13 Carmen, japi bité echomí Mozambique, nátili japi we kaníliami nima a binésaká echoná universidad. Jiti la chotásili binea Arquitectura. Echi ko jéaní: “We ni kanilie binea echi namuti, nalí ke ni ikirie alí ni we risiyá nilie. Ani we biʼá chotasie echi clases 7:30 jonsa alí ku suníe ma aʼlí a las 6:00. We ni jilí niraki simiyá napawíliwachi alí ma ni ke me aʼlá Jeobá amígawala nili. Ani newa inilie japi ni iʼwérili isimí japi riká ko okuá pagótami nóchilia” (Mat. 6:24). Jiti la echi ko raʼíchili Jeobá yúa alí bineli echoná publicaciones. ¿Alí chu ikili? Japalí echi iyela alí jaré hermanos we aʼlá busuré iyali, echi ko riweli binea echoná universidad alí nóchili Jeobá tiempo completo niraa. Echi namuti jitra, echi ko we aʼlá nátika isili alí miná ko anili japi ke cha nílili riwesa echi namuti.

14. ¿Chu iyiri busuréliami nijili Moisés alí David?

14 Moisés alí David we galeli Jeobá alí machili japi we natéami ju nijewia echi. Echi raʼíchali japi anijoli kecho bijí suwiyá, iʼwérili iyali echi japi kipuli jiti nokimea japi riká echi alí jiti ke riwema nijewia Jeobá. Okuánika echi rijoi anijoli japi echi riwésaká nijewia, Jeobá ko ma ke iʼwírima alí japi ke narema echi namuti aʼláala japi Jeobá iyama riweili. Alí jepuná busuréliami ayénachó we natéami ju tamujé jitra. Ma jaré siglos simírisa, bilecho rijoi japi nijéwami nili Jeobá, ayénachó anili japi we natéami ju ke riwea nijewia Onorúami.

“NIJENI SINIBÍ ECHIRIGÁ NE WABÉ SIMÍRAMI KANILA”

15. ¿Piri namuti ineli echi apóstol Juan?

15 Juan ko nili bilé apóstol japi we galérami nili Jesucristo jitra (Mat. 10:2; Juan 19:26). Echi ko Jesús yúa iyénili nawesia, riwali wiká milagros alí echi yúa ripili japalí ikili namuti we jilírami, japi riká japalí Jesús miʼárami nili. Ayénachó miná ko riwali japalí ku owínili. Alí echalí bachá siglo, echi ko ineli japalí kuabi cristianos nili alí mina ko muwésili japalí chéami nawisárami nili echi raʼíchali aʼláala omáana Wichimóbachi (Col. 1:23).

16. ¿Jépuká iʼwiri echi cartas japi osali Juan?

16 Japalí ma mulipi mukumeli nili, Juan ko osali jaré libros echoná Bíbliachi uchúwami. Japi riká, osali japalí Onorúami riwírili echi Jesucristo (Apoc. 1:1). Ayénachó osali echi Evangelio japi olá binoy riwalá alí che jaré bikiá cartas. Echi ko osélili bilé echi carta bilé cristiano we nijéwami Gayo riwéami, japi ineli japi riká binoy nolá (3 Juan 1). Echalí a keʼré japi Juan ma iʼwírili wiká jiti cristianos nílima alí japi nili japi riká binoy kúchuwala. Japi osali Juan japalí ma ochérami nili we iʼwiri jipi chéami sinéami japi Jesús najátowala ju.

17. Japi riká aní 3 Juan 4, ¿piri tamó we kaníliti?

17 ¿Piri osali Juan? (Leeri 3 Juan 4). Juan ko osali japi ta we kanílipo ata nijéwisaká Jeobá. Japalí Juan osali echi upáwala carta, jaré ko ikaleka binerie alí nokayé japi jaré cristianos ke napawika nima. Nalí jaré ko ke riweli echi bichíwali, aminabi nijéwili Jeobá alí japi echi nulá (2 Juan 4, 6). Jepuná cristianos we nijéwami, ke bi kanílitili Juan, ayénachó Jeobá (Prov. 27:11).

18. ¿Piri ta biné jipi rawé echi raʼíchali jitra japi anili Juan?

18 Alí jipi rawé, ¿piri ta biné? Japi ta sinibí nijéwami nísaká, we kaníliami nipo (1 Juan 5:3). Japi riká, we ti kanili machiyá japi tamujé ko kaníliti Jeobá. Echi ko we kanili japalí ti ke noká echi chati namuti alí ti nijewi japi echi nulá (Prov. 23:15). Ayénachó echi ángeles we kanili (Luc. 15:10). Alí tamujé we kanili japalí jarecho cristianos ke riwé nijewia Jeobá tákoré ikí chuwé namuti jilírami (2 Tes. 1:4). Alí pe aminana japalí ma suwábitami nisa suwaba echi namuti japi Satanás níwala ju, ati we kanílipo machiyá japi tamujé ko ke riweli nijewia Jeobá.

19. ¿Chúriká iné bilé hermana bineria jarecho Jeobá jitra? (Ayénachó iné echi fotos).

19 Bilecho namuti japi we tamó kaníliti ko ju, bineria Jeobá jitra. Rachel, japi bité echoná República Dominicana, aní japi we natéami niraa iné bineria jarecho Jeobá jitra. Natia suwaba echi pagótami jitra japi binérili, echi ko jéaní: “We ni kanili inea japi echi binéami aminabi galésimi Jeobá, bichiwi echi alí riwé echi chati namuti jiti kanílitinali Jeobá. Jepuná we tamí kaníliti alí ke ni nata suwaba echi namuti japi ni iʼwérili isili echi binérimia”.

Jenaʼí nirú okuá fotos: 1. Bilé hermana we kanílika bineria atí bilé mukí echi Biblia jitra. 2. Miná ko, echi hermana alí echi binéami ma napawika siri we kanílika nawisasia.

We ti kanili bineria jarecho jiti galema Jeobá alí nijéwima echi. (Iné echi párrafo 19).


BINEPO ECHI UPÁWALA RAʼÍCHALI JITRA JAPI ANIJOLI ECHI RIJOI WE NIJÉWAMI

20. ¿Piri namuti ta chopi iyiri noká japi riká nokali Moisés, David alí Juan?

20 Moisés, David alí Juan ke chopi iyiri bamíali pireili alí we sinúrika niraa tamujé yúa. Nalí wiká namuti ati chopi iyiri noká. Japi riká, ati nóchilia muchuwi Jeobá, ati raʼicha echi yúa, ati bichiwi echi alí ti iʼwírili tani. Alí tamujé ayénachó bichiwi japi Jeobá ko iʼwiri echi japi nijéwami ju.

21. ¿Piri namuti aʼláala narema echi japi nijewi echi busuréliami japi anili Moisés, David alí Juan?

21 Jiti la, kiti wikawabo echi upáwala raʼíchali japi anili echi bikiá rijoi alí nijéwipo suwaba japi Jeobá nulá. Echi riká ti nokisáaká, we aʼlá machínima suwaba japi ta noká alí ti ne sinibí pirélipo (Deut. 30:20). Ayénachó we ti kanílipo jiti ta kaníliti Jeobá, echi japi sinibí isimí japi aní. ¡Ke ti oméripo taraa suwaba echi namuti aʼláala japi Jeobá tamó iyama! (Efes. 3:20).

¿PIRI TA BINÉ ECHI UPÁWALA RAʼÍCHALI JITRA JAPI ANILI...

  • ... Moisés?

  • ... David?

  • ... Juan?

CANCIÓN sjj 129 Anáchika nochabo

a Wikabéala echi israelitas japi ineli japi Jeobá isili echoná mar Rojo, ke ineli echi weʼé japi Jeobá iyama riweili (Núm. 14:22, 23). Jeobá ko anili japi echi japi 20 bamíbami nili o aminá pe, alí japi ma tarárami nili, suwimea echoná desierto (Núm. 14:29). Nalí Josué, Caleb, wiká echi tribu Leví níwala alí jarecho si japi kecho bijí 20 bamíbami nili, echi ko ke suwili alí ineli japi Jeobá isili japalí simárili echoná bakochi Jordán alí moʼili echoná Canaán, echi weʼé japi Jeobá iyama riweili (Deut. 1:24-40).

b JAPI RUYÉ JAPI MACHINA ECHONÁ IMÁGENES: Oʼwinachi: David ko iyá echi upáwala busuréliami echi nolá Salomón. Watonachi: Wiká hermanos we kanila binea muchuwi echoná Escuela japi biné echi Precursor.

    Oselí japi tarahumara osorúa uchuwi (2008-2025)
    Machíinima
    Bakí
    • ralámuli
    • Júuli
    • Japi riká mi inénili
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Japi katúwika noká chúriká néema na página
    • Japi ta machí mujé jitra
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Bakí
    Júuli