LISAUN 1
Lee ho loloos
ESKRITURA sira dehan katak Maromak nia hakarak mak atu ema oioin “hatene didiʼak kona-ba lia-loos”. (1 Timóteo 2:4) Tan neʼe, kuandu ita lee Bíblia ho lian makaʼas, ita-nia hakarak atu fó sai matenek neʼebé loos tenke kona dalan neʼebé ita lee.
Importante ba joven no ema neʼebé idade atu iha matenek hodi lee ho lian makaʼas informasaun husi Bíblia ka ita-nia livru sira neʼebé esplika kona-ba Bíblia. Nuʼudar Testemuña ba Jeová, ita iha responsabilidade atu fahe Jeová nia matenek no ninia dalan sira. Dala barak neʼe inklui lee ba ema ida ka ba ema-lubun kiʼik. Ita mós lee informasaun sira ba ita-nia família. Tan neʼe, iha Eskola Serbisu Kristaun nian, sei iha oportunidade ba irmaun no irmán, joven no idade ona, atu simu konsellu hodi hadiʼa liután dalan neʼebé sira lee.
Lee Bíblia ba ema ida ka ba kongregasaun mak knaar neʼebé importante tebes. Maromak mak leno Bíblia. Liután neʼe, “Maromak nia liafuan mak moris no iha kbiit boot . . . no bele hatene ema nia hanoin no hakarak iha laran”. (Ebreu 4:12) Maromak nia Liafuan nakonu ho matenek neʼebé folin-boot tebes, neʼebé ita la bele hetan iha fatin seluk. Bíblia bele ajuda ema ida atu hatene Maromak loos no haburas relasaun diʼak ho nia, no Bíblia mós ajuda ema atu hetan susesu bainhira hasoru problema iha sira-nia moris. Bíblia mós esplika kona-ba dalan ba moris rohan-laek nian iha Maromak nia mundu foun. Tan neʼe, ita-nia objetivu mak atu lee Bíblia ho didiʼak tuir ita-nia kbiit tomak.—Salmo (Mazmur) 119:140; Jeremias (Yeremia) 26:2.
Oinsá atu lee ho loloos. Atu lee ho didiʼak, iha buat barak neʼebé ita presiza hanoin. Maibé, hakat primeiru neʼebé ita presiza halo mak hakaʼas an atu lee ho loloos. Neʼe katak lee ho loos buat hotu neʼebé hakerek ona. Kuidadu atu la haksoit liu liafuan sira, habadak liafuan ruma, ka lee sala liafuan tanba haree hanesan deʼit liafuan seluk.
Atu lee ho loloos, ita presiza komprende didiʼak informasaun neʼebé ita atu lee. Ida-neʼe katak ita presiza prepara didiʼak. Depois neʼe, kuandu ita iha ona matenek atu la haree deʼit ba liafuan ida-idak no hatene oinsá ideia sira liga malu, neʼe sei ajuda duni ita atu lee ho loloos.
Sinál lee nian no asentu sira mak parte importante kuandu hakerek. Sinál lee nian bele hatudu kona-ba fatin neʼebé mak ita presiza para, ka ita presiza para ba tempu hira, no karik presiza halo lian tun-saʼe. Iha língua balu, se ita la troka lian kuandu iha sinál lee nian, ida-neʼe karik sei troka pergunta sai fali informasaun deʼit, ka ida-neʼe mós sei troka ninia arti. Maibé dala barak, sinál lee nian mak tuir deʼit gramátika. Iha língua barak, inklui mós lia-tetun, atu lee ho loloos ita tenke tau atensaun ba asentu sira. Asentu sira sei kona lian ida-neʼebé mak ita tenke uza atu temi liafuan neʼe. Hakaʼas an atu hatene didiʼak oinsá ita-nia língua uza sinál lee nian no asentu sira. Neʼe mak xave atu lee iha dalan neʼebé diʼak. Hanoin-hetan katak ita-nia objetivu mak atu fó sai ideia, laʼós deʼit lee liafuan sira.
Treinu mak importante atu aumenta ita-nia matenek atu lee ho loloos. Lee parágrafu ida, no tuirmai lee fali no lee fali toʼo ita bele lee la ho sala ida. Depois neʼe muda ba parágrafu tuirmai. Ikusmai, hakaʼas an atu lee pájina balu hodi la haksoit liu liafuan ida, la repete fali, ka lee sala liafuan ruma. Kuandu ita halo tiha ona hakat sira-neʼe, husu ema ida atu rona kuandu ita lee no fó sai ba ita sala neʼebé ita halo.
Iha rai balu, ema la bele haree ho moos no naroman la toʼo, buat sira-neʼe halo susar ba ema atu lee. Entaun, se ita bele hadiʼa situasaun neʼe, ida-neʼe sei ajuda ita atu lee ho diʼak liután.
Ikusmai, irmaun sira neʼebé lee ho didiʼak karik sei hetan knaar atu lee iha Estudu Bíblia iha Kongregasaun nian no Estudu Livru Haklaken. Maibé, atu halaʼo didiʼak knaar neʼe, iha buat barak tan neʼebé ita presiza halo duké temi deʼit liafuan sira ho loloos. Atu sai lee-naʼin neʼebé diʼak, ita presiza haburas ita-nia toman atu lee ho didiʼak kuandu mesak. Neʼe inklui atu hanoin katak liafuan ida-idak iha fraze ida mak importante. Se ita hakat liu deʼit liafuan balu, ita la bele komprende informasaun neʼe kona-ba saida. Se ita lee sala liafuan ruma, maski ita lee ba ita-nia an rasik, karik arti ba fraze neʼe sei la klaru. Dala ruma ita lee sala tanba ita la hanoin kona-ba sinál lee nian ka la hanoin kona-ba dalan neʼebé hakerek-naʼin uza liafuan ruma. Entaun, hakaʼas an atu komprende arti husi liafuan ida-idak neʼebé mosu iha fraze ida nia laran. Hanoin mós oinsá mak sinál lee nian kona arti husi fraze neʼe. Hanoin-hetan katak atu fó sai ideia ida karik presiza liafuan barak. Entaun, kuandu ita lee ho lian makaʼas, lee hamutuk liafuan balu nuʼudar grupu duké lee deʼit liafuan ida-idak. Hatene didiʼak buat neʼebé ita lee mak hakat importante atu ita bele fó sai matenek loloos ba ema seluk kuandu lee iha ema nia oin.
Apóstolu Paulo hakerek ba katuas Kristaun ida neʼebé iha ona esperiénsia hodi dehan: “Kontinua hakaʼas an iha ó-nia knaar atu lee iha ema nia oin.” (1 Timóteo 4:13) Tuir loloos, ita hotu tenke hakaʼas an atu kontinua aumenta ita-nia matenek atu lee.