Koʼalia hodi ema bele komprende

BAINHIRA ita koʼalia, la toʼo atu hatoʼo informasaun deʼit. Hakaʼas an atu halo ita-nia diskursu sai fasil ba rona-naʼin atu komprende. Ida-neʼe bele ajuda ita atu fahe ita-nia mensajen ho diʼak maski ita koʼalia iha kongregasaun ka ba ema neʼebé laʼós fiar-naʼin.

Iha dalan oioin atu halo ita-nia diskursu sai fasil liu ba ema atu komprende. Ita koʼalia ona kona-ba buat balu iha Lisaun 26 ho títulu “Tau informasaun tuituir malu ho loloos”. No iha pontu seluk iha Lisaun 30 ho títulu “Hatudu katak ita hanoin ema seluk”. Maibé iha lisaun neʼe, ita sei koʼalia kona-ba pontu balu tan neʼebé importante.

Uza liafuan simples no klaru. Kuandu ita uza liafuan neʼebé simples no uza fraze badak, ita-nia koʼalia bele iha forsa boot. Jesus nia diskursu iha foho mak ezemplu diʼak tebes kona-ba uza liafuan neʼebé ema hotu bele komprende. Karik pontu balu iha Jesus nia diskursu neʼe mak foun duni ba ema ruma, maibé ema hotu bele komprende buat neʼebé nia hatoʼo tanba nia koʼalia kona-ba informasaun neʼebé kona ema hotu, hanesan: Oinsá atu sai kontente, hadiʼa relasaun ho ema seluk, tahan terus, no oinsá atu uza didiʼak ita-nia moris. Jesus mós hatoʼo ninia diskursu ho liafuan sira neʼebé ema uza loroloron. (Mateus, kapítulu 5-7) Tuir loloos, Bíblia hatudu katak ita bele uza liafuan oioin no koʼalia iha dalan oioin atu hatoʼo informasaun sira. Maibé, ita-nia hakarak mak atu hatoʼo liafuan sira iha dalan neʼebé fasil ba ema atu komprende.

Maski informasaun neʼebé ita hatoʼo mak kleʼan uitoan, maibé kuandu ita hatoʼo iha dalan neʼebé simples, bele halo fasil ba rona-naʼin atu komprende. Entaun oinsá mak ita bele halo nuneʼe? Keta aumenta informasaun neʼebé la importante, tanba ida-neʼe bele halo rona-naʼin sai bilán. Hatoʼo deʼit informasaun neʼebé apoia pontu importante ba ita-nia diskursu. Hili eskritura sira didiʼak. Diʼak atu lee no esplika eskritura balu duké lee lalais deʼit eskritura barak. Keta uza liafuan barabarak tanba ida-neʼe sei halo susar ba rona-naʼin atu hatene pontu importante.

Bainhira ita estuda Bíblia ho ema ida, ita mós hakarak hanorin iha dalan hanesan neʼe. Keta hanoin katak ita tenke esplika pontu ida-idak. Ajuda nia hodi komprende no simu pontu sira neʼebé importante liu. Ikusmai, bainhira nia tuir ona reuniaun sira ka halo estuda rasik, nia bele aprende tan kona-ba pontu seluk.

Atu hatoʼo informasaun iha dalan simples, ita presiza prepara an uluk. Ita rasik presiza komprende ita-nia informasaun se ita hakarak ajuda ema seluk atu komprende ida-neʼe. Kuandu ita komprende didiʼak ona, ita bele esplika tansá ida-neʼe loos. Ita mós bele hanorin ida-neʼe ho ita-nia liafuan rasik.

Esplika liafuan neʼebé ema la hatene. Dala ruma ita presiza esplika arti husi liafuan ruma hodi rona-naʼin bele komprende buat neʼebé ita hatoʼo. Keta hanoin katak rona-naʼin hatene buat hotu neʼebé ita rasik hatene, maibé mós keta hanoin katak sira ema beik. Tanba ita estuda Bíblia, dala ruma ita uza liafuan neʼebé ema seluk seidauk rona. Porezemplu, ema neʼebé laʼós Testemuña ba Jeová sei la komprende liafuan hanesan “restu balu”, “atan laran-metin no matenek”, “bibi seluk”, no “ema-lubun boot”. (Roma 11:5; Mateus 24:45; João 10:16; Apokalipse 7:9) Hanesan neʼe mós, se ema seidauk hatene kona-ba Testemuña ba Jeová, karik nia mós seidauk komprende kona-ba liafuan sira hanesan “haklaken-naʼin”, “pioneiru”, “katuas área nian”, no “Memoriál”.

Iha mós liafuan balu husi Bíblia neʼebé ema barak uza, inklui mós sira neʼebé laʼós Testemuña, maibé karik ita presiza atu esplika liafuan sira-neʼe. Porezemplu, ema barak hanoin katak “Maromak nia Reinu” mak povu, laʼós governu ida. No mós ema rihun ba rihun hanoin katak “espíritu santu” mak Maromak no parte ba trindade. No tanba ema barak husik ona Bíblia nia hanorin kona-ba morál, karik ita presiza ajuda sira atu komprende Bíblia nia matadalan neʼebé dehan: “Halai-sees husi sala-foʼer.”—1 Korinto 6:18.

Se ema ladún lee Bíblia beibeik, karik sira sei komprende sala se ita dehan deʼit, “Paulo hakerek . . .” ka “Lucas dehan . . .” Karik sira mós iha belun ka viziñu neʼebé iha naran hanesan neʼe. Entaun, karik ita presiza esplika ho klaru katak ema sira-neʼe mak apóstolu ka ema neʼebé hakerek Bíblia.

Ohin loron, dala barak ema presiza ajuda atu komprende eskritura sira neʼebé koʼalia kona-ba toman iha Bíblia nia tempu. Porezemplu, ema barak sei la komprende informasaun se ita dehan katak Noé nia ró naruk cóvados 300, luan cóvados 50, no aas cóvados 30. (Gênesis [Kejadian] 6:15) Maibé, se ita temi ró neʼe nia luan no naruk hodi uza liafuan neʼebé ema barak hatene, ita-nia rona-naʼin sei hatene kedas ró neʼe boot oinsá.

Esplika didiʼak. Atu halo informasaun sai klaru ba ita-nia rona-naʼin, karik ita presiza esplika buat seluk tan, laʼós deʼit esplika liafuan sira-nia arti. Iha Jeruzalein iha Esdras nia tempu, kuandu ema lee tiha Ukun-Fuan, sira mós esplika ida-neʼe. No atu ajuda povu hodi komprende Ukun-Fuan, ema levita sira mós hatudu oinsá atu halo tuir Ukun-Fuan neʼe iha situasaun neʼebé povu hasoru daudaun. (Neemias 8:8, 12) Nuneʼe mós, ita presiza uza tempu atu esplika no hatudu oinsá atu halo tuir eskritura neʼebé ita foin lee.

Kuandu Jesus mate no moris-hiʼas fali, nia esplika ba ninia dixípulu sira katak buat neʼebé foin mosu mak atu kumpre eskritura sira. Nia mós fó sai sira-nia responsabilidade atu fó sasin kona-ba buat sira-neʼe. (Lucas 24:44-48) Kuandu ita ajuda ema atu haree oinsá mak buat neʼebé sira aprende kona sira-nia moris rasik, ida-neʼe sei sai fasil ba sira atu komprende.

Book ema nia laran. Maski ita esplika ho didiʼak, maibé karik iha buat balu neʼebé bele hanetik ema atu komprende ho didiʼak. Se ema iha laran neʼebé toos, ida-neʼe sei taka dalan ba sira atu komprende. (Mateus 13:13-15) Ema neʼebé hanoin tuir deʼit mundu nia matenek, karik sira sente katak hanorin kona-ba Maromak mak buat beik. (1 Korinto 2:14) Kuandu ema hatudu hahalok hanesan neʼe, karik diʼak atu para deʼit hodi la koʼalia tan iha tempu neʼe.

Iha situasaun balu, ema nia laran sai toos tanba sira hasoru susar oioin iha sira-nia moris. Maibé, kuandu sira iha oportunidade atu rona beibeik lia-loos husi Bíblia, ema sira-neʼe nia laran bele sai mamar fali. Kuandu Jesus fó-hatene ba ninia apóstolu sira katak ema sei baku nia ho xikote no sei mate, sira la komprende ida-neʼe. Tanbasá? Tanba neʼe laʼós buat neʼebé sira hanoin no hakarak! (Lucas 18:31-34) Maibé, nuʼudar tempu liu daudaun, apóstolu naʼin-11 hatudu katak sira komprende ida-neʼe, hodi halo tuir buat neʼebé Jesus hanorin ba sira.

Hatudu ezemplu diʼak bele book ema. Ita ajuda ema atu komprende laʼós deʼit ho liafuan maibé mós ho hahalok. Ema barak neʼebé tuir reuniaun ba dala primeiru dehan katak sira hanoin-hetan domin neʼebé ema hatudu ba malu, duké buat neʼebé sira rona. Nuneʼe mós, ksolok neʼebé ita hatudu kuandu haklaken ajuda ona uma-naʼin barak atu loke sira-nia hanoin hodi simu lia-loos husi Bíblia. Ema barak dehan katak Testemuña sira halaʼo relijiaun neʼebé loos kuandu sira haree oinsá Maromak Jeová nia povu hatudu laran-diʼak ba malu no oinsá sira hanoin ema seluk neʼebé hasoru susar. Entaun, nuʼudar ita hakaʼas an atu ajuda ema komprende Bíblia, hanoin didiʼak kona-ba dalan oinsá ita esplika ida-neʼe no ita-nia ezemplu.