มัทธิว
ข้อมูลสำหรับศึกษา บท 13
นั่ง: เป็นธรรมเนียมของครูชาวยิว—มธ 5:1, 2
ริมฝั่ง: ริมฝั่งทะเลสาบกาลิลีใกล้เมืองคาเปอร์นาอุมมีบริเวณหนึ่งที่เว้าเข้าไปเป็นครึ่งวงกลมตามธรรมชาติ พื้นที่แบบนี้ช่วยขยายเสียงของพระเยซูให้ดังขึ้น ผู้ฟังกลุ่มใหญ่จึงได้ยินเสียงของท่านที่พูดจากเรืออย่างชัดเจน
ตัวอย่างเปรียบเทียบ: คำกรีก พาราบอเล มีความหมายตรงตัวว่า “การวางไว้ข้าง ๆ (ด้วยกัน)” อาจเป็นเรื่องราวที่ให้คติสอนใจ สุภาษิต หรือตัวอย่างเปรียบเทียบก็ได้ พระเยซูมักอธิบายสิ่งหนึ่งโดย ‘วางสิ่งนั้นไว้ข้าง ๆ’ หรือเปรียบเทียบสิ่งนั้นกับอีกสิ่งหนึ่งที่คล้าย ๆ กัน (มก 4:30) ตัวอย่างเปรียบเทียบของพระเยซูจะสั้นและมักเป็นเรื่องสมมุติซึ่งช่วยให้ผู้ฟังเข้าใจความจริงเกี่ยวกับพระเจ้าและหลักศีลธรรมที่ถูกต้อง
พื้นหิน: ไม่ได้หมายถึงพื้นดินที่มีก้อนหินปะปนอยู่ แต่หมายถึงชั้นหินหรือพื้นหินที่มีดินอยู่เล็กน้อย บันทึกเรื่องเดียวกันที่ ลก 8:6 บอกว่าเมล็ดพืชบางส่วนตก “บนพื้นหิน” พื้นที่แบบนี้ทำให้เมล็ดพืชไม่สามารถหยั่งรากลงในดินได้ลึกพอเพื่อจะได้รับน้ำที่จำเป็น
กลางพุ่มไม้มีหนาม: พระเยซูไม่ได้หมายถึงพุ่มหนามใหญ่ ๆ แต่หมายถึงเศษต้นหนามที่ยังเหลืออยู่ในดินหลังจากไถหน้าดินแล้ว ต้นหนามเหล่านี้จะโตขึ้นปกคลุมเมล็ดพืชที่งอกใหม่จนมิด
ความลับ: หรือ “ความลับศักดิ์สิทธิ์” มีการแปลคำกรีก มูสเทริออน ว่า “ความลับ, ความลับศักดิ์สิทธิ์” 26 ครั้งในคัมภีร์ไบเบิลฉบับแปลโลกใหม่ ในข้อนี้คำกรีกนี้อยู่ในรูปพหูพจน์หมายถึงเรื่องต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับความประสงค์ของพระเจ้าซึ่งยังไม่เปิดเผยให้รู้จนกว่าจะถึงเวลาที่พระองค์กำหนดไว้ และพระองค์จะเปิดเผยกับคนที่พระองค์เลือกให้เข้าใจอย่างเต็มที่ (คส 1:25, 26) เมื่อความลับศักดิ์สิทธิ์ของพระเจ้าถูกเปิดเผยก็จะมีการประกาศไปอย่างกว้างขวางที่สุด เห็นได้จากการที่คัมภีร์ไบเบิลใช้คำว่า “ประกาศ” “เปิดเผย” และ “ให้ . . . รู้” เมื่อพูดถึง “ความลับศักดิ์สิทธิ์” (1คร 2:1; อฟ 1:9; 3:3; คส 1:25, 26; 4:3) เรื่องหลักของ “ความลับศักดิ์สิทธิ์ของพระเจ้า” คือการระบุตัวพระเยซูคริสต์ว่าเป็น “ลูกหลาน” ตามสัญญาหรือเมสสิยาห์ (คส 2:2; ปฐก 3:15) แต่ความลับศักดิ์สิทธิ์นี้ก็มีหลายแง่มุม รวมถึงบทบาทของพระเยซูตามความประสงค์ของพระเจ้าด้วย (คส 4:3) อย่างที่พระเยซูบอกไว้ในข้อนี้ “ความลับ” นี้เกี่ยวข้องกับรัฐบาลสวรรค์ หรือ ‘รัฐบาลของพระเจ้า’ ที่อยู่ในสวรรค์ซึ่งมีพระเยซูเป็นกษัตริย์ (มก 4:11; ลก 8:10; ดูข้อมูลสำหรับศึกษาที่ มธ 3:2) พระคัมภีร์คริสเตียนภาคภาษากรีกใช้คำว่า มูสเทริออน แตกต่างจากพวกศาสนาลึกลับในสมัยโบราณที่มักจะมีพื้นเพมาจากลัทธิบูชาการแพร่พันธุ์ที่เฟื่องฟูในศตวรรษแรก ศาสนาเหล่านี้สัญญาว่าโดยทางพิธีกรรมลึกลับ สมาชิกของพวกเขาจะได้ความเป็นอมตะ ได้รับการเปิดเผยโดยตรง และติดต่อกับเทพเจ้าได้ เห็นได้ชัดว่าความลับของพวกเขาไม่ได้อาศัยความจริง คนที่เข้าศาสนาลึกลับแบบนั้นต้องสาบานว่าจะเก็บความลับไว้กับตัว ทำให้ความลับนั้นถูกปิดซ่อนไว้ ซึ่งต่างจากความลับศักดิ์สิทธิ์ของคริสเตียนที่ต้องประกาศอย่างเปิดเผย ดังนั้น เมื่อพระคัมภีร์ ใช้คำนี้กับการนมัสการเท็จ ฉบับแปลโลกใหม่ ก็จะแปลคำนี้ว่า “ลึกลับ, ลับ ๆ”—สำหรับข้อคัมภีร์ 3 ข้อที่แปลคำ มูสเทริออน ว่า “ลึกลับ, ลับ ๆ” ดู 2ธส 2:7; วว 17:5, 7
โลก: คำกรีก ไอโอน ซึ่งมีความหมายหลักว่า “ยุค” อาจหมายถึงสภาพการณ์หรือลักษณะเด่นของโลกหรือบางส่วนของโลกในช่วงเวลาหนึ่งหรือสมัยหนึ่ง ในข้อนี้ใช้คำนี้เมื่อพูดถึงลักษณะเด่นของชีวิตในโลกทุกวันนี้ซึ่งมีความวิตกกังวลและปัญหา—ดูส่วนอธิบายศัพท์คำว่า “ยุค, โลกนี้”
หว่าน . . . ให้ปนกับ: คนที่เป็นศัตรูกันจะทำอย่างนี้จริง ๆ ในประเทศแถบตะวันออกกลางสมัยโบราณ
วัชพืช: เชื่อกันว่าน่าจะเป็นหญ้าขนดาร์เนล (Lolium temulentum) ซึ่งเป็นพืชตระกูลหญ้า พืชที่มีพิษชนิดนี้มีลักษณะคล้ายกันมากกับข้าวสาลีตอนเป็นต้นอ่อน
ทาสจึงถามว่า: ถึงแม้สำเนาพระคัมภีร์บางฉบับมีข้อความว่า “พวกเขาถามว่า” แต่สำเนาพระคัมภีร์ที่เก่าแก่กว่ามีข้อความแบบข้อนี้
ถอนข้าวสาลีติดไปด้วย: รากของวัชพืชและข้าวสาลีอาจพันกันอยู่ ดังนั้น แม้จะรู้ว่าต้นไหนคือวัชพืช แต่การถอนวัชพืชจะทำให้ข้าวสาลีถูกถอนไปด้วย
ถอนวัชพืช: เมื่อหญ้าขนดาร์เนล (ดูข้อมูลสำหรับศึกษาที่ มธ 13:25) โตเต็มที่ มันจะมีลักษณะต่างจากข้าวสาลีอย่างชัดเจน
เมล็ดมัสตาร์ด: ในอิสราเอลมีต้นมัสตาร์ดหลายชนิดที่ขึ้นเองตามธรรมชาติ ส่วนชนิดที่ชาวไร่นิยมปลูกคือต้นมัสตาร์ดดำ (Brassica nigra) เมล็ดของมันมีขนาดค่อนข้างเล็ก มีเส้นผ่าศูนย์กลาง 1-1.6 มม. และหนัก 1 มก. แต่สามารถโตเป็นต้นใหญ่ได้ ต้นมัสตาร์ดบางชนิดอาจถึงถึง 4.5 เมตร
เมล็ดพืชที่เล็กที่สุด: ในข้อเขียนของชาวยิวโบราณมีการใช้เมล็ดมัสตาร์ดเป็นภาพเปรียบเทียบถึงสิ่งที่มีขนาดเล็กที่สุด แม้ทุกวันนี้ผู้คนจะรู้จักเมล็ดพืชที่เล็กกว่านั้น แต่ดูเหมือนว่าในสมัยพระเยซูเมล็ดมัสตาร์ดเป็นเมล็ดพืชที่เล็กที่สุดที่ชาวไร่ในกาลิลีหว่านและเก็บเกี่ยว
เชื้อ: คือแป้งหมักก้อนเล็ก ๆ ที่แบ่งเก็บไว้จากการนวดแป้งครั้งก่อนแล้วนำมาผสมกับแป้งใหม่เพื่อให้ขึ้นฟู พระเยซูกำลังพูดถึงขั้นตอนในการทำขนมปังตามปกติ แม้คัมภีร์ไบเบิลมักจะใช้เชื้อเป็นภาพเปรียบเทียบหมายถึงบาปและความเสื่อมเสีย (ดูข้อมูลสำหรับศึกษาที่ มธ 16:6) แต่คำนี้ก็ไม่ได้มีความหมายในแง่ลบเสมอไป (ลนต 7:11-15) ดูเหมือนว่าขั้นตอนการหมักที่ทำให้แป้งขึ้นฟูในข้อนี้เป็นภาพหมายถึงการแผ่ขยายของสิ่งที่ดี
1 ถัง: แปลตรงตัวว่า “3 ซีห์” คำกรีก ซาทอน ที่ใช้ในข้อนี้ตรงกับคำฮีบรูที่หมายถึงมาตราตวงซีห์ โดย 1 ซีห์เท่ากับ 7.33 ลิตร—ดู ปฐก 18:6, เชิงอรรถ; ส่วนอธิบายศัพท์คำว่า “ซีห์” และภาคผนวก ข14
เป็นไปตามที่ผู้พยากรณ์ของพระเจ้าบอกไว้: ข้อความในเครื่องหมายคำพูดมาจาก สด 78:2 ซึ่งผู้เขียนหนังสือสดุดี (ในข้อนี้เรียกว่า “ผู้พยากรณ์”) ใช้ภาษาภาพพจน์เพื่อเล่าว่าพระเจ้าปฏิบัติกับชาติอิสราเอลอย่างไรในอดีต เมื่อพระเยซูใช้ตัวอย่างเปรียบเทียบเพื่อสอนสาวกและฝูงชนที่ติดตามท่าน ท่านก็ชอบใช้ภาษาภาพพจน์ซึ่งช่วยให้เห็นภาพเหมือนกัน—ดูข้อมูลสำหรับศึกษาที่ มธ 1:22
ตั้งแต่สมัยโบราณ: หรืออาจแปลได้ว่า “ตั้งแต่เริ่มมีโลก” สำเนาพระคัมภีร์เก่าแก่บางฉบับเพิ่มคำกรีกที่แปลว่า “โลก” ในข้อนี้ (เทียบกับข้อมูลสำหรับศึกษาที่ มธ 25:34) แต่สำเนาพระคัมภีร์เก่าแก่ฉบับอื่น ๆ ไม่มีคำว่า “โลก”
ลูกมนุษย์: ดูข้อมูลสำหรับศึกษาที่ มธ 8:20
โลก: หมายถึงมนุษย์ที่อยู่บนโลก
สมัยสุดท้าย: แปลจากคำกรีก ซูนเทะเล่อา และมีอยู่ที่ มธ 13:40, 49; 24:3; 28:20; ฮบ 9:26 ด้วย—ดูข้อมูลสำหรับศึกษาที่ มธ 24:3 และส่วนอธิบายศัพท์คำว่า “สมัยสุดท้ายของโลกนี้”
โลกนี้: หรือ “ยุค”—ดูข้อมูลสำหรับศึกษาที่ มธ 13:22; 24:3 และส่วนอธิบายศัพท์คำว่า “สมัยสุดท้ายของโลกนี้”; “ยุค, โลกนี้”
ชั่ว: ดูข้อมูลสำหรับศึกษาที่ มธ 24:12
ด้วยความทุกข์ใจ: ดูข้อมูลสำหรับศึกษาที่ มธ 8:12
ทุกสิ่งทุกอย่าง: แม้สำเนาต้นฉบับยุคแรกฉบับหนึ่งจะไม่มีคำกรีก พาส (ทั้งหมด, ทุกสิ่งทุกอย่าง) ในข้อนี้ แต่สำเนาพระคัมภีร์เก่าแก่หลายฉบับทั้งจากยุคแรกและยุคหลังแสดงว่าควรมีคำนี้ในข้อนี้
ไข่มุก: ในสมัยคัมภีร์ไบเบิล ไข่มุกที่สวยและมีคุณภาพจะได้จากทะเลแดง อ่าวเปอร์เซีย และมหาสมุทรอินเดีย จึงไม่แปลกที่พระเยซูพูดถึงพ่อค้าที่ต้องเดินทางและพยายามอย่างมากเพื่อหาไข่มุกแบบนั้น
ปลาที่ไม่ดี: อาจหมายถึงปลาที่ไม่มีครีบและไม่มีเกล็ดซึ่งตามกฎหมายของโมเสสถือว่าไม่สะอาดและกินไม่ได้ หรืออาจหมายถึงปลาทุกชนิดที่จับขึ้นมาแต่ไม่สามารถกินได้—ลนต 11:9-12; ฉธบ 14:9, 10
สมัยสุดท้ายของโลกนี้: ดูข้อมูลสำหรับศึกษาที่ มธ 13:39; 24:3 และส่วนอธิบายศัพท์คำว่า “สมัยสุดท้ายของโลกนี้”; “ยุค, โลกนี้”
ครู: หรือ “คนที่เรียนจนมีความรู้” มีการแปลคำกรีก กรามมาทีส ว่า “ครูสอนศาสนา” เมื่อพูดถึงครูชาวยิวกลุ่มหนึ่งที่เชี่ยวชาญกฎหมายของโมเสส แต่คำว่า “ครู” ในข้อนี้หมายถึงสาวกของพระเยซูที่ถูกฝึกเพื่อสอนคนอื่น
บ้านเดิมของท่าน: แปลตรงตัวว่า “ที่ของพ่อของท่าน” ซึ่งก็คือเมืองนาซาเร็ธบ้านเกิดของท่าน ครอบครัวของพระเยซูมาจากที่นั่น
ลูกช่างไม้: คำกรีก เท็คโทน ที่แปลว่า “ช่างไม้” เป็นคำกว้าง ๆ ที่อาจหมายถึงช่างก่อสร้างหรือช่างฝีมือแบบไหนก็ได้ แต่เมื่อใช้คำนี้กับช่างไม้ ก็อาจหมายถึงคนที่มีอาชีพสร้างบ้าน ทำเฟอร์นิเจอร์ หรือทำเครื่องมือเครื่องใช้จากไม้ จัสติน มาร์เทอร์ซึ่งมีชีวิตอยู่ในศตวรรษที่ 2 เขียนว่าตอนที่พระเยซูทำงาน “เป็นช่างไม้อยู่บนโลก ท่านทำคันไถกับแอก” ฉบับแปลคัมภีร์ไบเบิลในยุคแรก ๆ ก็สนับสนุนเรื่องนี้ ผู้คนรู้กันว่าพระเยซูเป็นทั้ง “ลูกช่างไม้” และ “ช่างไม้” (มก 6:3) ดูเหมือนว่าพระเยซูเรียนอาชีพช่างไม้จากโยเซฟพ่อเลี้ยงของท่าน ตามปกติแล้วเด็กผู้ชายจะเริ่มฝึกงานเมื่ออายุประมาณ 12 ถึง 15 ปี และอาจใช้เวลาฝึกอยู่หลายปี
น้องชาย: คำกรีก อาเด็ลฟอส ในคัมภีร์ไบเบิลอาจหมายถึงพี่น้องร่วมความเชื่อ แต่ในข้อนี้หมายถึงน้องชายต่างพ่อของพระเยซูซึ่งเป็นลูกของโยเซฟกับมารีย์ บางคนที่เชื่อว่ามารีย์ยังเป็นสาวบริสุทธิ์ต่อไปหลังจากให้กำเนิดพระเยซูอ้างว่า คำกรีก อาเด็ลฟอส ในที่นี้หมายถึงลูกพี่ลูกน้อง แต่พระคัมภีร์คริสเตียนภาคภาษากรีกใช้คำกรีกอีกคำหนึ่งสำหรับ “ลูกพี่ลูกน้อง” (คือ อาเน็พซิออส ที่ คส 4:10) และใช้คำกรีกอีกคำหนึ่งสำหรับ “ลูกชายของน้องสาวเปาโล” (กจ 23:16) ที่ ลก 21:16 ก็ใช้คำกรีกในรูปพหูพจน์ 2 คำ คือ ซูงเกะเน่อา (แปลว่า “ญาติ”) และ อาเด็ลฟอส (แปลว่า “พี่น้อง”) ตัวอย่างเหล่านี้แสดงให้เห็นว่าเมื่อพูดถึงความสัมพันธ์ในครอบครัว พระคัมภีร์คริสเตียนภาคภาษากรีกจะใช้คำที่เฉพาะเจาะจง
ยากอบ: น้องชายต่างพ่อของพระเยซูซึ่งดูเหมือนเป็นคนเดียวกับยากอบที่พูดถึงใน กจ 12:17 (ดูข้อมูลสำหรับศึกษา) และ กท 1:19 เขาเป็นผู้เขียนหนังสือยากอบในคัมภีร์ไบเบิลด้วย—ยก 1:1
ยูดาส: น้องชายต่างพ่อของพระเยซูซึ่งดูเหมือนเป็นคนเดียวกับยูดา (ชื่อกรีก อิอู่ดาส) และเป็นผู้เขียนหนังสือยูดาในคัมภีร์ไบเบิล—ยูดา 1
พวกเขาเลยไม่ยอมรับพระเยซู: แปลตรงตัวว่า “พวกเขาสะดุดท่าน” ในท้องเรื่องนี้คำกรีก สคานดาลิโศ หมายถึงการสะดุดในความหมายเป็นนัย ซึ่งก็คือ “ไม่พอใจ” และยังอาจแปลได้ว่า “พวกเขาไม่เชื่อในตัวท่าน” ในท้องเรื่องอื่น คำกรีกนี้ยังหมายถึงการหลงทำผิดหรือเป็นต้นเหตุให้คนอื่นหลงทำผิดด้วย—ดูข้อมูลสำหรับศึกษาที่ มธ 5:29
ท่านจึงไม่ได้ทำการอัศจรรย์ที่นั่นมากนัก: พระเยซูไม่ได้ทำการอัศจรรย์ในเมืองนาซาเร็ธมากนัก ไม่ใช่เพราะท่านไม่มีอำนาจ แต่เป็นเพราะสภาพการณ์ในเมืองนั้นไม่เหมาะสม คนในเมืองนาซาเร็ธขาดความเชื่อ (ดูข้อมูลสำหรับศึกษาที่ มก 6:5) พลังของพระเจ้าไม่ควรถูกใช้ไปเปล่า ๆ กับพวกคนช่างสงสัยที่ไม่ตอบรับความจริง—เทียบกับ มธ 10:14; ลก 16:29-31