ห้องสมุดออนไลน์ของวอชเทาเวอร์
ห้องสมุดออนไลน์
ของวอชเทาเวอร์
ไทย
  • คัมภีร์ไบเบิล
  • สิ่งพิมพ์
  • การประชุม
  • ต99 8/5 น. 28-29
  • การเพ่งดูโลก

ไม่มีวีดีโอสำหรับรายการนี้

ขออภัย โหลดวีดีโอนี้ไม่ได้

  • การเพ่งดูโลก
  • ตื่นเถิด! 1999
  • หัวเรื่องย่อย
  • เรื่องที่คล้ายกัน
  • นิโคติน​ใน​บทบาท​ใหม่​หรือ?
  • เมือง​ที่​กำลัง​ทรุด
  • เด็ก​เหลือ​ร้าย
  • เฮอร์ริเคน​มิตช์​ที่​ร้ายกาจ​ที่​สุด
  • เอา​ชนะ​ความ​อาย
  • ผล​กระทบ​ของ​อัตรา​การ​เกิด​ต่ำ
  • พจนานุกรม​ที่​ออก​ช้า
  • ชอบ​ของ​มัน
  • การ​นอน​ไม่​พอ​เพิ่ม​มาก​ขึ้น
  • อุบัติเหตุ—ไม่​ใช่​เคราะห์
  • สาเหตุที่ร่างกายคุณต้องการนอนหลับ
    ตื่นเถิด! 1995
  • หนี้การนอนหลับ—ปัญหาที่กำลังแพร่ระบาดหรือ?
    ตื่นเถิด! 2004
  • ผู้ป้องกันยาสูบปล่อยบัลลูน
    ตื่นเถิด! 1995
  • การนอนหลับ—จำเป็นแค่ไหน?
    ตื่นเถิด! 2003
ดูเพิ่มเติม
ตื่นเถิด! 1999
ต99 8/5 น. 28-29

การ​เพ่ง​ดู​โลก

นิโคติน​ใน​บทบาท​ใหม่​หรือ?

บริษัท​ยา​ขาย​หมากฝรั่ง​ผสม​นิโคติน​และ​พลาสเตอร์​ยา​ที่​ปล่อย​นิโคติน​เข้า​ทาง​ผิวหนัง เป็น​เครื่อง​ช่วย​ระยะ​สั้น​ให้​เลิก​สูบ​บุหรี่. หนังสือ​พิมพ์​เดอะ วอลล์ สตรีต เจอร์นัล รายงาน​ว่า แม้​ไม่​ควร​ใช้​ผลิตภัณฑ์​เหล่า​นี้​นาน​กว่า 6 ถึง 12 สัปดาห์ ผู้​ติด​บุหรี่​หลาย​คน​ใช้​ผลิตภัณฑ์​เหล่า​นี้​ต่อ​ไป​เป็น​ปี ๆ. เวลา​นี้​บริษัท​ยา​กำลัง​ผลัก​ดัน​ให้​มี​การ​เปลี่ยน​แปลง​ข้อ​จำกัด​ของ​รัฐบาล​เพื่อ​ยอม​ให้​มี​การ​จำหน่าย​ผลิตภัณฑ์​ที่​ปล่อย​นิโคติน​เข้า​สู่​ร่าง​กาย​เพื่อ​ใช้​ระยะ​ยาว​ได้. บาง​บริษัท​ไม่​เป็น​ห่วง​ที่​ผู้​บริโภค​หลาย​คน​จะ​ยัง​คง​ติด​นิโคติน​ต่อ​ไป. แม้​ว่า บริษัท​ยา​ไม่​ต้องการ​ได้​ชื่อ​เช่น​เดียว​กัน​กับ​อุตสาหกรรม​ยาสูบ​ที่​หา​กำไร​จาก​การ​เสพย์ติด. กระนั้น เดวิด แซคส์ ผู้​อำนวย​การ​ศูนย์​ป้องกัน​โรค​ปอด​แห่ง​แพโล แอลโท​กล่าว​ว่า “บริษัท​ยา​แทบ​ทุก​แห่ง​มอง​เห็น​ตลาด​อัน​ใหญ่​โต​นี้.”

เมือง​ที่​กำลัง​ทรุด

“กรุง​เม็กซิโก​ซิตี​กำลัง​ทรุด​ลง” หนังสือ​พิมพ์​เดอะ นิวยอร์ก ไทมส์ รายงาน. “มี​การ​สูบ​น้ำ​บาดาล​ใต้​เมือง​นั้น​ขึ้น​มา​มาก​เหลือ​เกิน​เพื่อ​สนอง​ความ​จำเป็น​ของ​ผู้​อาศัย 18 ล้าน​คน​ใน​เขต​มหา​นคร​ถึง​ขนาด​ที่​พื้น​ดิน​กำลัง​ทรุด​ลง​ใน​อัตรา​ที่​น่า​ใจ​หาย.” สิ่ง​ที่​ทำ​ให้​ปัญหา​หนัก​ขึ้น​ไป​อีก​คือ​ข้อ​เท็จ​จริง​ที่​ว่า “เม็กซิโก​ซิตี​มี​ระบบ​ประปา​ที่​รั่ว​มาก​ที่​สุด​แห่ง​หนึ่ง​ใน​โลก. น้ำ​จืด​ประมาณ​หนึ่ง​ใน​สาม​ของ​ทุก ๆ หนึ่ง​ลิตร​ที่​ถูก​สูบ​เข้า​สู่​ระบบ​ประปา​นั้น​รั่ว​ออก​มา.” นี่​หมาย​ความ​ว่า ต้อง​สูบ​น้ำ​มาก​ขึ้น​อีก​และ​เมือง​ก็​ทรุด​ลง​ไป​อีก. คน​งาน​ต้อง​ซ่อม​ท่อ​แตก​ปี​ละ 40,000 แห่ง กระนั้น การ​รั่ว​ไหล​อีก​หลาย​แห่ง​ไม่​มี​การ​รายงาน. แน่​ละ เม็กซิโก​ซิตี​ไม่​ใช่​เมือง​เดียว​เท่า​นั้น​ที่​กำลัง​ทรุด​ลง. ตัว​อย่าง​เช่น เมือง​เวนิซ ประเทศ​อิตาลี​ทรุด​ลง 23 เซนติเมตร​ใน​ช่วง​ศตวรรษ​ที่ 20. แต่​เม็กซิโก​ซิตี​ทรุด​ลง 9 เมตร!

เด็ก​เหลือ​ร้าย

การ​สำรวจ​เด็ก​วัยรุ่น​อเมริกัน 16,262 คน​ใน​คราว​หนึ่ง​พบ​ว่า ราว ๆ 1 ใน 5 คน​พก​อาวุธ​และ 1 ใน 10 คน​เคย​พยายาม​ฆ่า​ตัว​ตาย หนังสือ​พิมพ์​เดอะ นิวยอร์ก ไทมส์ รายงาน. เด็ก​นัก​เรียน​จาก​โรง​เรียน 151 แห่ง​ทั่ว​ประเทศ​ถูก​สำรวจ​ใน​ครั้ง​นี้. มี​การ​ใช้​แบบ​สอบ​ถาม​ที่​เก็บ​เป็น​ความ​ลับ​เพื่อ​ได้​ข้อมูล​เกี่ยว​กับ​กิจกรรม​ทาง​ด้าน​ร่าง​กาย​และ​ทาง​เพศ​ของ​นัก​เรียน ซึ่ง​รวม​ถึง​การ​ใช้​ยา​เสพย์ติด, แอลกอฮอล์, และ​ยาสูบ. ลอรา แคนน์ แห่ง​ศูนย์​ป้องกัน​โรค​เรื้อรัง​และ​ส่ง​เสริม​สุขภาพ​แห่ง​ชาติ​กล่าว​ว่า “บทเรียน​ที่​ได้​คือ เยาวชน​มาก​มาย​ยัง​คง​มี​พฤติกรรม​ที่​ทำ​ให้​ตน​เอง​ตก​อยู่​ใน​ภาวะ​ล่อแหลม—ต่อ​การ​บาดเจ็บ​หรือ​ความ​ตาย​ใน​ตอน​นี้​และ​ต่อ​โรค​เรื้อรัง​ใน​วัน​ข้าง​หน้า.”

เฮอร์ริเคน​มิตช์​ที่​ร้ายกาจ​ที่​สุด

ใน​วัน​ที่ 27 ตุลาคม 1998 พายุ​เฮอร์ริเคน​มิตช์​ถล่ม​อเมริกา​กลาง คร่า​ชีวิต​ผู้​คน​มาก​กว่า 11,000 คน. อีก​หลาย​พัน​คน​สูญ​หาย​และ​คาด​ว่า​ได้​เสีย​ชีวิต และ​มี​รายงาน​ว่า​ประมาณ 2.3 ล้าน​คน​ไร้​ที่​อยู่​อาศัย. พื้น​ที่​ที่​ถูก​ถล่ม​หนัก​ที่​สุด​คือ​ฮอนดูรัส​และ​นิการากัว. มี​การ​วัด​ระดับ​น้ำ​ฝน​ที่​ตก​ใน​พื้น​ที่​เกษตรกรรม​แถบ​ชนบท​ได้​มาก​กว่า​หนึ่ง​เมตร ทำ​ให้​เกิด​สิ่ง​ที่​มี​การ​พรรณนา​ว่า​เป็น​ภัย​ธรรมชาติ​ที่​เลว​ร้าย​ที่​สุด​ใน​บริเวณ​นั้น​ใน​ช่วง​สอง​ศตวรรษ. หมู่​บ้าน​นับ​สิบ​แห่ง​ถูก​โคลน​ถล่ม​กลืน​ไป​จริง ๆ หรือ​ไม่​ก็​ถูก​กวาด​ไป​กับ​น้ำ​ที่​ไหล​บ่า. คาร์ลอส ฟลอเรส ฟากุสเซ ประธานาธิบดี​ฮอนดูรัส กล่าว​ว่า “ภาย​ใน 72 ชั่วโมง เรา​สูญ​เสีย​สิ่ง​ที่​เรา​สร้าง​ขึ้น​มา​ที​ละ​เล็ก​ที​ละ​น้อย​ใน​เวลา 50 ปี.” นอก​จาก​การ​เสีย​ชีวิต​และ​ความ​พินาศ​แล้ว​ยัง​มี​การ​ถูก​ตัด​ขาด​จาก​โลก​ภาย​นอก. สาย​ไฟฟ้า​และ​สาย​โทรศัพท์​ตาม​เมือง​เล็ก ๆ ส่วน​ใหญ่​ที่​อยู่​ใน​ทาง​ผ่าน​ของ​พายุ​ถูก​ตัด​ขาด. ถนน​และ​สะพาน​หลาย​ร้อย​แห่ง​ถูก​กวาด​ไป เหลือ​ทิ้ง​ไว้​เพียง​ผู้​รอด​ชีวิต​ให้​ทน​ลำบาก​หลาย​วัน​โดย​ไม่​มี​อาหาร, น้ำ​สะอาด, หรือ​ยา. หน่วย​บรรเทา​ทุกข์​มี​อาหาร​พอ​เพียง​แต่​ไม่​มี​ทาง​แจก​จ่าย​ออก​ไป​ได้. นอก​จาก​ความ​สูญ​เสีย​ทาง​วัตถุ​แล้ว ผู้​คน​ส่วน​ใหญ่​ตก​งาน. มาก​ถึง 70 เปอร์เซ็นต์​ของ​พืช​ผล​หลัก​ได้​แก่​กล้วย, แตงโม, เมล็ด​กาแฟ, และ​ข้าว​ถูก​ทำลาย​ไป. วิลเลียม อันดัล รอง​ประธานาธิบดี​ของ​ฮอนดูรัส​กล่าว​ว่า “พายุ​เฮอร์ริเคน​ฟีฟี​ใน​ปี 1974 เทียบ​ไม่​ได้​เลย​กับ​พายุ​ลูก​นี้. ต้อง​ใช้​ความ​พยายาม​เป็น​เวลา 12 ถึง 14 ปี​เพื่อ​ลบ​ล้าง​ความ​เสียหาย​จาก​ฟีฟี. พายุ​ลูก​นี้​คง​ต้อง​ใช้​เวลา 30 หรือ 40 ปี.”

เอา​ชนะ​ความ​อาย

ตาม​รายงาน​ใน​หนังสือ​พิมพ์​โทรอนโต สตาร์ ของ​แคนาดา “ประมาณ 13 เปอร์เซ็นต์​ของ​ผู้​ใหญ่​กำลัง​ทน​ทุกข์​จาก​ความ​อาย​ขั้น​รุนแรง.” หนังสือ​พิมพ์​ฉบับ​นี้​รายงาน​ว่า​สิ่ง​นี้ “ทำ​ให้​พวก​เขา​ไม่​ได้​ดำเนิน​ชีวิต​อย่าง​ปกติ.” ผู้​เชี่ยวชาญ​แนะ​วิธี​เอา​ชนะ​ความ​อาย​ดัง​ต่อ​ไป​นี้: “ให้​คิด​ถึง​เรื่อง​ที่จะ​เริ่ม​การ​สนทนา​จาก​เหตุ​การณ์​ข่าว, บทความ​ใน​วารสาร, หนังสือ, งาน​อดิเรก​หรือ​ภาพยนตร์.” “ฝึก​ทักษะ​ใน​การ​สื่อ​ความ​แบบ​ใช้​คำ​พูด​และ​แบบ​ไม่​ใช้​คำ​พูด รวม​ทั้ง​การ​ติด​ต่อ​ทาง​สายตา [และ] การ​ตั้งใจ​ฟัง.” “บังคับ​ตัว​เอง​ให้​ทำ​สิ่ง​ที่​คุณ​กลัว.” “ถ้า​คุณ​เป็น​บิดา​หรือ​มารดา​ของ​เด็ก​ขี้อาย เป็น​สิ่ง​สำคัญ​ที่​คุณ​จะ​ให้​ลูก​ของ​คุณ​มี​โอกาส​พบ​ปะ​ผู้​คน​บ่อย ๆ.” มี​การ​หนุน​กำลังใจ​ไม่​ให้​ยอม​แพ้ เพราะ​ประสบการณ์​แสดง​ว่า​ยิ่ง​เรา​พยายาม​เอา​ชนะ​ความ​อาย​มาก​เท่า​ใด ก็​ยิ่ง​ทำ​ได้​ง่าย​ขึ้น​เท่า​นั้น.

ผล​กระทบ​ของ​อัตรา​การ​เกิด​ต่ำ

‘อัตรา​การ​เกิด​ต่ำ​กลาย​เป็น​สาเหตุ​ที่​น่า​ตื่น​ตระหนก​ใน​โลก​อุตสาหกรรม​ใน​เวลา​นี้’ หนังสือ​พิมพ์​อินเตอร์​แนชันแนล เฮรัลด์ ทริบูน แห่ง​กรุง​ปารีส​รายงาน. ทำไม? เพราะ​นั่น​หมาย​ความ​ว่า ใน​ที่​สุด​จะ​ไม่​มี​คน​หนุ่ม​สาว​มาก​พอ​ที่​จะ​ช่วยเหลือ​ประชากร​สูง​อายุ. ตัว​อย่าง​เช่น ประเทศ​ใน​ยุโรป​หลาย​ประเทศ​ถึง​ขั้น​ที่​มี​ประชากร​อายุ 60 ปี​ขึ้น​ไป​มาก​กว่า​คน​ที่​มี​อายุ 20 ปี​ลง​มา. สาเหตุ​อย่าง​หนึ่ง​ที่​มี​การ​อ้าง​ถึง ซึ่ง​ทำ​ให้​มี​ประชากร​สูง​อายุ​จำนวน​มาก​คือ แนว​โน้ม​ที่​คู่​สมรส​ผัด​เลื่อน​การ​มี​บุตร​ออก​ไป​เพื่อ​เดิน​ทาง, ทำ​งาน​อาชีพ, หรือ​ศึกษา​เพิ่ม​เติม. เหตุ​ผล​อื่น​ที่​มี​การ​กล่าว​ถึง คือ​ความ​กดดัน​ทาง​เศรษฐกิจ ซึ่ง​ทำ​ให้​การ​มี​บุตร “เป็น​ภาระ” หรือ “เป็น​ความ​ลำบาก” และ​ข้อ​เท็จ​จริง​ที่​ว่า ผู้​คน​มี​อายุ​ยืน​กว่า​แต่​ก่อน.

พจนานุกรม​ที่​ออก​ช้า

เมื่อ​เร็ว ๆ นี้​ผู้​เรียบเรียง​พจนานุกรม​ชาว​ดัตช์​และ​ชาว​เฟลมมิช​ได้​ทำ​สิ่ง​ที่​เรียก​กัน​ว่า​พจนานุกรม​ฉบับ​ที่​ยาว​ที่​สุด​ใน​โลก​จน​เสร็จ. สำนัก​ข่าว​รอยเตอร์​รายงาน​ว่า พจนานุกรม​ภาษา​ดัตช์ ซึ่ง​มี 45,000 หน้า ใน 40 เล่ม​นี้​ใช้​เวลา 147 ปี​จึง​แล้ว​เสร็จ. พจนานุกรม​ฉบับ​นี้ “ทำ​ขึ้น​โดย​มุ่ง​หมาย​จะ​ให้​เป็น​แบบ​ฉบับ​สำหรับ​พจนานุกรม​ภาษา​ดัตช์​สมัย​ใหม่​ทั้ง​หมด.” ดัง​นั้น พจนานุกรม​นี้​จึง​มี​คำ​ต่าง ๆ ย้อน​ไป​ถึง​ปี 1500. รายงาน​ข่าว​ดัง​กล่าว​บอก​ว่า ปัญหา​เพียง​อย่าง​เดียว​คือ พจนานุกรม​ฉบับ​นี้​สิ้น​สุด​ที่​ปี 1976 จึง “พ้น​สมัย.” สำนัก​ข่าว​รอยเตอร์​กล่าว​ว่า “แม้​หาก​จะ​ทำ​การ​ปรับ​ปรุง​ให้​ทัน​สมัย การ​ดำเนิน​งาน​ใน​อดีต​ก็​บ่ง​ชี้​ว่า​ผู้​อ่าน​ใน​ทุก​วัน​นี้​คง​อยู่​ไม่​ทัน​เห็น​ฉบับ​พิมพ์​ครั้ง​ที่​สอง.”

ชอบ​ของ​มัน

ใน​เดือน​มีนาคม​ปี 1978 เรือ​บรรทุก​น้ำมัน​อะโมโค คาดีส เกยตื้น​นอก​ชายฝั่ง​แคว้น​บริตตานี ประเทศ​ฝรั่งเศส ทำ​ให้​น้ำมัน​ดิบ 230,000 ตัน​รั่ว​ไหล​ออก​มา​และ​ทำ​ให้​ชายฝั่ง​ที่​ยาว​ประมาณ 350 กิโลเมตร​ปน​เปื้อน. มี​ความ​เสียหาย​อะไร​บ้าง​ที่​หลง​เหลือ​อยู่? ศาสตราจารย์​ชีลแบร์ มีลล์ แห่ง​คณะ​วิทยาศาสตร์​ใน​เมือง​มาร์เซลส์ กล่าว​ว่า ตั้ง​แต่​ปี 1992 ผล​กระทบ​ของ​มลพิษ​ครั้ง​นี้​หาย​ไป​หมด​แล้ว แม้​แต่​ที่​ก้น​หาด​ทราย. สิ่ง​ที่​ได้​รับ​เกียรติ​สำหรับ​การ​ฟื้น​คืน​สภาพ​เดิม​อัน​น่า​ทึ่ง​นี้​คือ​แบคทีเรีย​ใน​ธรรมชาติ​ที่​ย่อย​สลาย​ไฮโดรคาร์บอน. สิ่ง​ที่​ร่วม​มือ​กัน​อย่าง​ใกล้​ชิด​กับ​จุลินทรีย์​เหล่า​นี้​คือ​สัตว์​จำพวก​หอย​และ​หนอน​ที่​พรวน​ทราย​อยู่​เสมอ ทำ​ให้​น้ำมัน​ขึ้น​มา​ที่​พื้น​ผิว ที่​ซึ่ง​แบคทีเรีย​ที่​หิว​โหย​จะ​ทำ​การ​ย่อย​สลาย.

การ​นอน​ไม่​พอ​เพิ่ม​มาก​ขึ้น

ชาว​อเมริกัน “นอน​น้อย​กว่า​ที่ [พวก​เขา] เคย​นอน​เมื่อ​ตอน​ต้น​ศตวรรษ​ถึง​หนึ่ง​ชั่วโมง​ครึ่ง​ต่อ​คืน” วารสาร​นิวส์วีก กล่าว “และ​ปัญหา​ดู​ท่า​ว่า​จะ​แย่​ลง.” ทำไม? เทอร์รี ยัง ศาสตราจารย์​ใน​ภาค​วิชา​เวชศาสตร์​ด้าน​การ​ป้องกัน​แห่ง​มหาวิทยาลัย​วิสคอนซิน​กล่าว​ว่า “ผู้​คน​มอง​ว่า​การ​นอน​หลับ​เป็น​เสมือน​สินค้า​ที่​พวก​เขา​ลด​ทอน​ลง​ได้. การ​นอน​น้อย​ถูก​มอง​ว่า​เป็น​เครื่องหมาย​ของ​การ​ทำ​งาน​หนัก​และ​การ​เลื่อน​ฐานะ.” แต่​การ​อด​นอน​สามารถ​ทำ​ให้​เกิด​ผล​สะท้อน​กลับ​หลาย​อย่าง รวม​ถึง​ความ​ป่วย​ไข้​ที่​มี​ตั้ง​แต่​ความ​ซึมเศร้า​ไป​จน​ถึง​ปัญหา​เกี่ยว​กับ​หัวใจ. หนู​ที่​ถูก​ทำ​ให้​อด​นอน ตาย​หลัง​จาก​สอง​สัปดาห์​ครึ่ง. วารสาร​นิวส์วีก กล่าว​ว่า “คุณ​คง​ไม่​ตาย​ทันที​ใน​แบบ​เดียว​กัน​นั้น แต่​การ​อด​นอน​อาจ​ก่อ​ผล​เสีย​ต่อ​ชีวิต​ของ​คุณ​ทาง​อ้อม เมื่อ​หมอ​ที่​อ่อน​ล้า​สั่ง​ยา​ผิด​หรือ​คน​ขับ​รถ​ที่​ง่วง​นอน​ปาด​เข้า​มา​ใน​ช่อง​เดิน​รถ​ของ​คุณ.” เจมส์ วอลช์ นัก​วิจัย​เรื่อง​การ​นอน​หลับ​กล่าว​ว่า “ผู้​คน​ต้อง​ได้​รับ​การ​สอน​ว่า การ​มี​เวลา​นอน​พอ​เพียง​และ​การ​งีบ​หลับ​ตาม​ที่​เหมาะ​ที่​ควร​เป็น​วิธี​ที่​ไว้​วางใจ​ได้​มาก​ที่​สุด​ที่​จะ​ช่วย​ให้​ตื่น​ตัว​เมื่อ​อยู่​หลัง​พวงมาลัย​และ​เมื่อ​ทำ​งาน.”

อุบัติเหตุ—ไม่​ใช่​เคราะห์

เด็ก​และ​เยาวชน​อย่าง​น้อย 22,000 คน​เสีย​ชีวิต​ทุก​ปี​ใน​บราซิล​เนื่อง​จาก​อุบัติเหตุ กระทรวง​สาธารณสุข​แห่ง​บราซิล​รายงาน. อุบัติเหตุ​บน​ท้องถนน​ก่อ​ให้​เกิด​การ​สูญ​เสีย​ชีวิต​มาก​ที่​สุด. อย่าง​ไร​ก็​ดี ลิงคอล์น เฟรรี ประธาน​สมาคม​กุมารเวชศาสตร์​แห่ง​บราซิล ประกาศ​ว่า “อุบัติเหตุ​หลีก​เลี่ยง​ได้​และ​จะ​ไม่​ถูก​มอง​ว่า​เป็น​เคราะห์​อีก​ต่อ​ไป.” ยิ่ง​กว่า​นั้น เทเรซา คอสตา ผู้​ประสาน​งาน​ใน​การ​รณรงค์​ป้องกัน​อุบัติ​ภัย​แห่ง​ชาติ ชี้​ให้​เห็น​ว่า​เนื่อง​จาก ‘การ​ดำเนิน​งาน​ของ​รัฐบาล​ใน 15 ปี​หลัง​นี้​ได้​ลด​การ​เสีย​ชีวิต​ที่​มี​สาเหตุ​จาก​โรค​ท้องร่วง, การ​ติด​เชื้อ​ใน​ระบบ​ทาง​เดิน​หายใจ, และ​โรค​ติด​เชื้อ’ ดัง​นั้น การ​ป้องกัน​อุบัติเหตุ​ก็​อาจ​รักษา​ชีวิต​ได้​เช่น​กัน.

    หนังสือภาษาไทย (1971-2026)
    ออกจากระบบ
    เข้าสู่ระบบ
    • ไทย
    • แชร์
    • การตั้งค่า
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • เงื่อนไขการใช้งาน
    • นโยบายการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล
    • การตั้งค่าความเป็นส่วนตัว
    • JW.ORG
    • เข้าสู่ระบบ
    แชร์