หลงเสน่ห์โคลาสัตว์ที่น่ากอด
โดยผู้สื่อข่าวตื่นเถิด ในออสเตรเลีย
หนึ่งในบรรดาสิ่งแปลกตาน่าหลงใหลตรึงใจที่สุดของดินแดนซึ่งยังไม่ได้ทำการสำรวจในอดีตที่ผ่านมาคงต้องเป็นการค้นพบสัตว์ที่น่าตื่นเต้นและมีลักษณะผิดแผกไปจากสัตว์อื่น. นี่เป็นความจริงที่เกิดกับออสเตรเลียภายหลังปี 1788.
ย้อนไปในคราวนั้น มีการสร้างทัณฑนิคมขึ้นบริเวณรอบ ๆ พอร์ต แจ๊คสัน (ปัจจุบันคือ ซิดนีย์) โดยนักโทษซึ่งถูกควบคุมตัวจากอังกฤษมาออสเตรเลีย. สิบปีต่อมา นักโทษซึ่งได้รับการปลดปล่อยกลายมาเป็นนักสำรวจโดยเดินทางไปแถบที่ราบสูงทางใต้ห่างจากชายฝั่ง 130 กิโลเมตร. เขาตะลึงและประหลาดใจเมื่อเห็นโคลาแห่งออสเตรเลียเป็นครั้งแรก. เขาบันทึกไว้ว่า “มันเป็นสัตว์อีกชนิดหนึ่งที่ชนพื้นเมืองเรียกว่า ‘คัลละวีน’ ซึ่งคล้าย ๆ กับตัวสลอทในอเมริกา.”
คุณอยากศึกษาเจ้าตัวปุกปุยที่น่าสนใจนี้ไหม ซึ่งร้อยปีต่อมากลายเป็นสิ่งดึงดูดนักท่องเที่ยวจำนวนมากให้มายังดินแดนที่ถูกแสงแดดแผดเผาทางซีกโลกตอนใต้? ไม่ต้องสงสัยว่าคุณคงอยาก เพราะหลังจากที่ขอดูจิงโจ้ หนึ่งในคำร้องขอบ่อยครั้งที่สุดจากแขกที่มาเยือนออสเตรเลียคือ: “ฉันจะต้องเห็นและสัมผัสเจ้าตุ๊กตาหมีที่น่ากอดของพวกคุณ.”
จริง ๆ แล้วไม่ใช่หมี
โคลาเป็นสัตว์น้อยที่น่ากอดอย่างไม่ต้องสงสัย. มันจะเติบโตและมีความยาวสุดเพียง 80 เซนติเมตรและมีลักษณะคล้ายกับตุ๊กตาหมี พร้อมด้วยจมูกเหมือนกระดุม และมีขนอ่อนนุ่มสวยงาม. แต่คุณอาจประหลาดใจที่ทราบว่าเจ้าโคลาไม่ได้จัดอยู่ในตระกูลหมีเลย.
ใช่ สัตว์นี้ถูกเรียกบ่อยครั้งว่าหมีโคลาหรือหมีพื้นเมืองของออสเตรเลีย. แต่ทั้งหมดนี้เป็นการใช้ศัพท์ที่ไม่ถูกต้อง. แทนที่จะอยู่ในตระกูลหมี โคลาคล้ายคลึงมากที่สุดกับตัววอมแบท ซึ่งเป็นสัตว์ที่มีถุงท้องอีกชนิดหนึ่งของออสเตรเลีย มีลักษณะเหมือนตัวบีเวอร์มาก.
สารานุกรมออสเตรเลียพรรณนาภาพอันน่าประทับใจของสัตว์มีเสน่ห์น่ากอดนั้นดังนี้: “โคลามีรูปร่างอ้วนเตี้ย มีขนหนาปุกปุย สีขนส่วนบนมีตั้งแต่สีเทาจนถึงค่อนข้างน้ำตาลและส่วนล่างมีสีเหลืองปนขาว มีขนปุยคลุมใบหูซึ่งมีขนาดใหญ่และกลม มีจมูกเป็นหนังที่ยืดหยุ่น และงอได้เกือบเหมือนงวงช้าง . . . สัตว์ชนิดนี้ปีนป่ายด้วยความมั่นใจอย่างยิ่งแต่ออกจะดูงุ่มง่ามขณะที่อยู่บนพื้นดิน.”
เมื่อโตเต็มวัย โคลาจะหนักประมาณ 14 กิโลกรัม. มันอาจจะอายุยืนถึง 20 ปีถ้าใช้ชีวิตในป่า. บางตัวที่ถูกขังมีอายุได้นานราว 12 ปี.
เช่นเดียวกับจิงโจ้ออสเตรเลีย โคลาเป็นสัตว์ที่มีถุงตรงหน้าท้อง (คำภาษาลาตินคือ มาร์ซูเปียม หมายถึง “กระเป๋า” หรือ “ถุงท้อง”) และมีกระบวนการเกิดแบบสัตว์ถุงท้องซึ่งไม่เหมือนใคร. เมื่อแรกเกิดจะมีขนาดเล็กนิดเดียว ตัวอ่อนโคลายังไม่สมบูรณ์เต็มที่ และโดยไม่ได้รับความช่วยเหลือมันจะเข้าไปในถุงท้องของแม่ ที่นั่นมันเกาะติดที่หัวนมข้างใดข้างหนึ่งของแม่.
หกเดือนต่อมา เจ้าเพื่อนยากตัวน้อยนี้ก็พัฒนาเป็นทารกเต็มตัวและสามารถออกจากถุงท้องเป็นระยะเวลาสั้น ๆ. แต่ต่อมาอีกสองเดือนหรือกว่านั้น เจ้าโคลาน้อยนี้ก็ตัวโตเกินกว่าจะกลับลงไปในถุงท้อง. แล้วตอนนี้จะทำอย่างไรดีล่ะ? ไม่มีปัญหา! มันจะขึ้นขี่บนหลังแม่ของมัน แล้วเกาะติดตัวแม่แน่นทีเดียวขณะที่แม่ปีนป่ายขึ้นลงต้นไม้.
อย่างไรก็ดี การโดยสารฟรีเช่นนี้คงจะมีตลอดไปไม่ได้ ดังนั้น อีกห้าหรือหกเดือนต่อมา เจ้าโคลาน้อยจะต้องปกป้องดูแลตัวของมันเอง. แต่ในช่วงเวลาสั้น ๆ นี้ ช่างเป็นภาพชวนมองอย่างยิ่งที่แม่โคลาแบกลูกน้อยของเธอด้วยความสุข ในขณะที่โคลาน้อยเกาะติดหลังขนปุยของแม่อย่างไม่คลาย. พอละจากแม่ โคลาน้อยก็จะใช้ชีวิตอยู่ตามลำพัง และมันจะติดต่อกับตัวอื่นเฉพาะในช่วงการผสมพันธุ์เท่านั้น.
กินแต่ใบไม้
ชื่อโคลาได้มาจากคำศัพท์ของชาวเผ่าพื้นเมืองซึ่งบ่งชี้ว่าสัตว์ชนิดนี้ดื่มน้ำน้อยมาก. แต่สัตว์พวกนี้จะมีชีวิตอยู่ได้อย่างไรหากปราศจากน้ำ? ทั้งนี้ก็โดยที่มันได้น้ำค้างและความชื้นจากใบกัมอันเป็นอาหารของมัน.
ใบกัมหรือ? ใช่แล้ว โคลาจะกินใบของต้นยูคาลิปตัสซึ่งมีประมาณ 50 ชนิด แต่มีในราวสิบชนิดที่มันโปรดปรานเป็นพิเศษ. ต้นยูคาลิปตัสเป็นที่รู้จักโดยทั่วไปว่าต้นกัม อย่างเช่น ฟอเรสต์เรดกัม เกรกัม และทัสมาเนียนบลูกัม.
โคลาที่โตเต็มวัยกินใบไม้วันละหนึ่งกิโลกรัมหรือกว่านั้น มันจะเคี้ยวช้า ๆ อย่างสบายอารมณ์แต่เคี้ยวละเอียด. ส่วนมากแล้วมันใช้เวลาอยู่ตามที่สูง ๆ ของต้นกัม และจะลงมาก็ต่อเมื่อจะย้ายไปอีกต้นหนึ่งเท่านั้น. ตอนอยู่บนพื้นมันเดินไม่สวยเลยมีท่าเก้ ๆ กัง ๆ.
เนื่องจากเป็นสัตว์ที่ใช้ชีวิตตอนกลางคืน มันใช้เวลาส่วนมากตอนกลางวันไปกับการนอนหลับ โดยเกาะด้วยท่าไม่มั่นคงตามคบไม้สูงเหนือพื้นดิน. เป็นท่าที่ไม่สะดวกสบายหรือ? ดูเหมือนมันไม่คิดเช่นนั้น และที่นั่นให้การปกป้องอย่างดีเยี่ยมจากสัตว์นักล่าเหยื่อ.
จะเลี้ยงโคลาให้เชื่องได้ไหม?
ถ้าได้เจ้าโคลามาตั้งแต่ยังเล็กมาก ๆ มักจะเชื่องและเป็นสัตว์ที่แสดงความรัก. สามีภรรยาคู่หนึ่งจากควีนส์แลนด์เลี้ยงสัตว์ดังกล่าวตั้งแต่มีอายุสามเดือน. เจ้า “ลูกน้อย” โคลาเพศเมียตัวเล็ก ๆ นี้ร้องทุกคืนจนในที่สุดต้องใช้ขนของโคลาผืนหนึ่งมาปลอบโดยพันรอบหมอนแล้ววางไว้ข้าง ๆ โคลาน้อยในตะกร้า เพื่อเป็นตัวแทนแม่ของมัน. เขาให้ชื่อโคลาตัวนี้ว่าเทดดี และกว่ามันจะโตพอที่จะกินใบกัมซึ่งเป็นอาหารแข็ง มันก็เติบโตขึ้นด้วยนมวัวโดยเลียกินคล้าย ๆ กับลูกแมว.
ปัญหาก็คือเจ้าเทดดีคุ้นกับคนมากจนไม่ชอบถูกทิ้งอยู่ตามลำพังและมันชื่นชอบมากที่จะถูกอุ้มไปไหนมาไหนเหมือนเด็ก. มันกลายเป็นตัวที่น่ารำคาญจริง ๆ. ชีวิตอันสุขสบายของมันยืนนานถึง 12 ปี. ดังนั้น เราสามารถเลี้ยงโคลาให้เชื่องได้ แต่ปัจจุบันการมีโคลาไว้ครอบครองเป็นส่วนตัวฐานะสัตว์เลี้ยงเป็นสิ่งที่ผิดกฎหมายในออสเตรเลีย.
ตายเป็นเบือ แต่ปัจจุบันได้รับการคุ้มครอง
ย้อนไปประมาณปี 1900 มีโคลามากมายล้นหลามจนกระทั่งมีรายงานว่าในทวีปออสเตรเลียมีนับล้าน ๆ ตัว. แต่สัตว์พวกนี้ตกเป็นเป้าอย่างง่ายดาย เนื่องจากมันนอนตอนกลางวันตามคบไม้ของต้นยูคาลิปตัส ดังนั้น โคลานับพัน ๆ ตัวถูกยิงเพียงเพื่อเป็นกีฬา.
ต่อมา เมื่อมีความต้องการขนอันอ่อนนุ่มสีเงินปนเทาของมันสูงขึ้น การฆ่าก็เริ่มอย่างเป็นล่ำเป็นสัน. เพื่อเป็นตัวอย่าง ในปี 1908 มีการขายหนังขนโคลาเกือบ 60,000 ผืนในเมืองซิดนีย์แห่งเดียว. และในปี 1924 ได้ส่งออกหนังขนกว่าสองล้านผืนจากรัฐทางภาคตะวันออกของออสเตรเลีย.
น่าดีใจที่รัฐบาลสหพันธ์ออสเตรเลียตระหนักถึงภัยคุกคามที่จะทำให้สัตว์น่าโอบกอดนี้สูญพันธุ์ และในปี 1933 จึงให้ผ่านกฎหมายห้ามส่งออกตัวโคลาหรือผลิตภัณฑ์ที่ทำจากโคลา. ปัจจุบันนี้โคลาเป็นสัตว์ที่ได้รับการคุ้มครอง.
ประเทศอื่นพยายามจะเลี้ยงโคลาไว้ในสวนสัตว์ของเขาแต่ไม่ค่อยจะประสบผลสำเร็จ. เป็นการยากที่จะจัดหาใบยูคาลิปตัสสด ๆ ซึ่งเป็นอาหารเฉพาะอย่างต่อเนื่อง. อย่างไรก็ดี มีการบรรลุความสำเร็จในรัฐแคลิฟอร์เนียของสหรัฐ เพราะสภาพอากาศที่นั่นเหมาะกับการปลูกต้นยูคาลิปตัส. ตอนนี้ สวนสัตว์ที่ซานดิเอโกและที่ลอสแอนเจลิส มีประชากรโคลาที่กำลังขยายพันธุ์เฟื่องฟู. เมื่อไม่นานมานี้ ได้ส่งโคลาไปที่ญี่ปุ่นที่ซึ่งมีการศึกษาขั้นตอนต่าง ๆ อย่างระมัดระวังเพื่อจะแน่ใจว่าพวกมันได้รับการดูแลให้มีสุขภาพดีและอยู่รอด.—ดูอเวค! 22 สิงหาคม 1986.
เจ้าโคลาที่น่ากอดจะอยู่รอดไหม?
ดูเหมือนว่าสามัญสำนึกในการยับยั้งการฆ่าอย่างป่าเถื่อนอาจจะเพิ่มโอกาสอยู่รอดให้โคลามากขึ้น. เอลลิส ทรูตัน นักเขียนได้สรุปไว้ในหนังสือของเขาชื่อ เฟอร์เรด แอนนิมอลส์ ออฟ ออสเตรเลีย ด้วยความคาดหวังดังนี้ “โคลาผู้น่ารักไม่เป็นพิษเป็นภัยเลยไม่ว่าที่ใด ๆ. ช่างน่ายินดีเหลือเกินสำหรับทุกคนหากเจ้าโคลามีจำนวนมากพอกระทั่งมันวิ่งพล่านไปตามบริเวณบ้านพักหรือย่านชานเมืองอย่างที่พวกหนูพอซซัมมักจะทำ! ขอให้จำนวนของมันเพิ่มขึ้นอย่างน่าอัศจรรย์เพื่อมันจะกินใบไม้อย่างเป็นสุขในป่าสงวนอันเป็นที่พำนักนั้น.”
บรรดาผู้ที่รักสัตว์ทั่วทุกหนทุกแห่งต่างก็กล่าวซ้ำความมุ่งหวังอันสูงส่งนี้ มิใช่เพียงเพื่อเจ้าโคลาผู้น่ากอดแต่รวมเอาสรรพสัตว์ที่สวยงามซึ่งมีชีวิตอยู่บนดาวเคราะห์โลกของเราอันเป็นแหล่งที่สัตว์ต่าง ๆ ถูกจัดไว้เพื่อความสนุกเพลิดเพลินและเบิกบานยินดีของเรา.
[รูปภาพหน้า18]
โคลาที่โตเต็มวัยจะกินใบยูคาลิปตัสวันละประมาณหนึ่งกิโลกรัม มันจะค่อย ๆ เคี้ยวอย่างสบายอารมณ์แต่ละเอียด