ห้องสมุดออนไลน์ของวอชเทาเวอร์
ห้องสมุดออนไลน์
ของวอชเทาเวอร์
ไทย
  • คัมภีร์ไบเบิล
  • สิ่งพิมพ์
  • การประชุม
  • ห95 1/11 น. 30-31
  • คำถามจากผู้อ่าน

ไม่มีวีดีโอสำหรับรายการนี้

ขออภัย โหลดวีดีโอนี้ไม่ได้

  • คำถามจากผู้อ่าน
  • หอสังเกตการณ์ประกาศราชอาณาจักรของพระยะโฮวา 1995
  • เรื่องที่คล้ายกัน
  • ได้รับการช่วยให้รอดจาก “ชนชาติชั่ว”
    หอสังเกตการณ์ประกาศราชอาณาจักรของพระยะโฮวา 1995
  • คำถามจากผู้อ่าน
    หอสังเกตการณ์ประกาศราชอาณาจักรของพระยะโฮวา 1997
  • สมัยที่พึงตื่นตัวเสมอ
    หอสังเกตการณ์ประกาศราชอาณาจักรของพระยะโฮวา 1995
  • การประทับของพระคริสต์มีความหมายอย่างไรสำหรับคุณ?
    หอสังเกตการณ์ประกาศราชอาณาจักรของพระยะโฮวา 2008
ดูเพิ่มเติม
หอสังเกตการณ์ประกาศราชอาณาจักรของพระยะโฮวา 1995
ห95 1/11 น. 30-31

คำ​ถาม​จาก​ผู้​อ่าน

ที่ 1 เปโตร 2:9 ฉบับ​แปล​คิงเจมส์​เรียก​คริสเตียน​ผู้​ถูก​เจิม​ว่า “คน​ชั่ว​อายุ​ที่​ทรง​เลือก​ไว้.” เรื่อง​นี้​น่า​จะ​ส่ง​ผล​กระทบ​ทัศนะ​ที่​เรา​มี​ต่อ​การ​ที่​พระ​เยซู​ทรง​ใช้​คำ “ชั่ว​อายุ” ดัง​บันทึก​ใน​มัดธาย 24:34 ไหม?

คำ “ชั่ว​อายุ” ปรากฏ​ใน​การ​แปล​ทั้ง​สอง​ข้อ​ความ​ใน​บาง​ฉบับ​แปล. ตาม​ฉบับ​แปล​คิงเจมส์ อัครสาวก​เปโตร​เขียน​ดัง​นี้ “แต่​ท่าน​ทั้ง​หลาย​เป็น​คน​ชั่ว​อายุ​ที่​ทรง​เลือก​ไว้, เป็น​พวก​ปุโรหิต​หลวง, เป็น​ชาติ​บริสุทธิ์, เป็น​พลไพร่​พิเศษ, เพื่อ​ท่าน​ทั้ง​หลาย​จะ​สรรเสริญ​พระองค์​ผู้​ได้​ทรง​เรียก​ท่าน​ทั้ง​หลาย​ให้​ออก​มา​จาก​ความ​มืด​เข้า​ใน​สว่าง​อัน​มหัศจรรย์​ของ​พระองค์.” และ​พระ​เยซู​ทรง​พยากรณ์​ว่า “เรา​บอก​ท่าน​ทั้ง​หลาย​ตาม​จริง​ว่า, คน​ชั่ว​อายุ​นี้​จะ​ไม่​ล่วง​ลับ​ไป​ก่อน​สิ่ง​ทั้ง​ปวง​นี้​จะ​สำเร็จ​เป็น​จริง.”—1 เปโตร 2:9; มัดธาย 24:34, ฉบับ​แปล​คิงเจมส์.

ใน​ข้อ​ความ​ที่​อยู่​ก่อน อัครสาวก​เปโตร​ใช้​คำ​ภาษา​กรีก เกʹโนส ขณะ​ที่​ใน​ข้อ​ความ​ที่​เป็น​คำ​ตรัส​ของ​พระ​เยซู​นั้น​เรา​พบ​คำ เกเนอาʹ. คำ​ภาษา​กรีก​สอง​คำ​นี้​อาจ​ดู​คล้าย​กัน และ​คำ​ทั้ง​สอง​เกี่ยว​พัน​กับ​รากศัพท์​เดียว​กัน กระนั้น สอง​คำ​นี้​ต่าง​กัน และ​มี​ความ​หมาย​ไม่​เหมือน​กัน. พระ​คัมภีร์​บริสุทธิ์​ฉบับ​แปล​โลก​ใหม่—พร้อม​ด้วย​ข้อ​อ้างอิง กล่าว​ใน​เชิงอรรถ​ของ 1 เปโตร 2:9 ดัง​นี้: “‘เชื้อชาติ’ เกʹโนส ใน​ภาษา​กรีก ต่าง​จาก เกเนอาʹ ‘ชั่ว​อายุ’ ดัง​ใน​มัดธาย 24:34.” จะ​พบ​เชิงอรรถ​ที่​สอดคล้อง​กัน​ที่​มัดธาย 24:34.

ดัง​ที่​เชิงอรรถ​เหล่า​นั้น​บ่ง​ชี้ คำ​เกʹโนส ได้​รับ​การ​แปล​อย่าง​เหมาะเจาะ​ด้วย​คำ “เชื้อชาติ” ดัง​ที่​พบ​ทั่ว​ไป​ใน​ฉบับ​แปล​ภาษา​อังกฤษ. ที่ 1 เปโตร 2:9 เปโตร​ใช้​คำ​พยากรณ์​ที่​มี​อยู่​ใน​ยะซายา 61:6 กับ​คริสเตียน​ผู้​ถูก​เจิม​ซึ่ง​มี​ความ​หวัง​ทาง​ภาค​สวรรค์. คน​เหล่า​นี้​ถูก​นำ​ออก​มา​จาก​ชาติ​และ​ตระกูล​ต่าง ๆ แต่​ภูมิ​หลัง​ตาม​สาย​เลือด​ถูก​ละ​ไว้​เบื้อง​หลัง​ขณะ​ที่​พวก​เขา​ได้​มา​เป็น​ส่วน​แห่ง​ชาติ​ยิศราเอล​ฝ่าย​วิญญาณ. (โรม 10:12; ฆะลาเตีย 3:28, 29; 6:16; วิวรณ์ 5:9, 10) เปโตร​ระบุ​ตัว​พวก​เขา​ว่า​ได้​มา​เป็น​กลุ่ม​คน​พิเศษ​ใน​ความ​หมาย​ฝ่าย​วิญญาณ—“เชื้อ​สาย​ที่​ทรง​เลือก​ไว้ เป็น​คณะ​ปุโรหิต​หลวง เป็น​ชาติ​บริสุทธิ์ เป็น​ไพร่​พล​ที่​เป็น​สมบัติ​พิเศษ.”

แต่​ใน​ข้อ​ความ​ภาษา​กรีก​แห่ง​คำ​ตรัส​ของ​พระ​เยซู​ซึ่ง​พบ​ที่​มัดธาย 24:34 เรา​พบ​คำ​เกเนอาʹ. เป็น​ที่​ยอม​รับ​กัน​อย่าง​กว้างขวาง​ว่า พระ​เยซู​ไม่​ได้​ทรง​พาด​พิง​ถึง “เชื้อชาติ” ใด ๆ ของ​ผู้​คน แต่​ทรง​พาด​พิง​ถึง​ผู้​คน​ซึ่ง​มี​ชีวิต​อยู่​ใน​ช่วง​เวลา​ใด​เวลา​หนึ่ง.

เกือบ​หนึ่ง​ร้อย​ปี​มา​แล้ว ชาร์ลส์ ที. รัสเซลล์ นายก​คน​แรก​ของ​สมาคม​ว็อชเทาเวอร์​ได้​ทำ​ให้​เรื่อง​นี้​กระจ่าง โดย​เขียน​ดัง​นี้: “แม้​ว่า​คำ ‘ชั่ว​อายุ’ กับ​คำ ‘เชื้อชาติ’ อาจ​กล่าว​ได้​ว่า​มา​จาก​ราก​หรือ​จุด​เริ่ม​ต้น​เดียว​กัน แต่​คำ​ทั้ง​สอง​ไม่​เหมือน​กัน และ​ใน​การ​ใช้​ใน​พระ​คัมภีร์ สอง​คำ​นี้​ก็​ต่าง​กัน​มาก. . . . ใน​บันทึก​ของ​พระ​ธรรม​ทั้ง​สาม​เล่ม​เกี่ยว​กับ​คำ​พยากรณ์​นี้ องค์​พระ​ผู้​เป็น​เจ้าของ​เรา​ใช้​คำ​ภาษา​กรีก​ที่​ต่าง​ไป​โดย​สิ้นเชิง (เกเนอา) ซึ่ง​ไม่​หมาย​ความ​ถึง​เชื้อชาติ แต่​มี​ความ​หมาย​เหมือน​คำ​ภาษา​อังกฤษ generation. การ​ใช้​คำ​ภาษา​กรีก​คำ​นี้ (เกเนอา) ใน​ที่​อื่น ๆ พิสูจน์ ว่า​ไม่​มี​การ​ใช้​คำ​นี้​ด้วย​ความ​หมาย​ถึง​เชื้อชาติ แต่​ใช้​ใน​การ​พาด​พิง​ถึง​ผู้​คน​ที่​มี​ชีวิต​อยู่​ใน​ช่วง​สมัย​เดียว​กัน.”—วัน​แห่ง​การ​แก้แค้น (ภาษา​อังกฤษ) หน้า 602-603.

เมื่อ​เร็ว ๆ นี้​เอง คู่มือ​กิตติคุณ​มัดธาย (1988 ภาษา​อังกฤษ) ซึ่ง​เขียน​ขึ้น​สำหรับ​ผู้​แปล​คัมภีร์​ไบเบิล กล่าว​ดัง​นี้: “[ฉบับ​แปล​นิว​อินเตอร์​แนชันแนล] แปล​คำ​คน​ชั่ว​อายุ​นี้​ตาม​ตัว​อักษร แต่​ก็​ตาม​ด้วย​เชิงอรรถ ‘หรือ​เชื้อชาติ.’ และ​ผู้​เชี่ยวชาญ​ด้าน​พระ​คัมภีร์​ภาค​พันธสัญญา​ใหม่​คน​หนึ่ง​เชื่อ​ว่า ‘มัดธาย​หมาย​ความ​ไม่​เพียง​แค่​ชั่ว​อายุ​ภาย​หลัง​พระ​เยซู​เท่า​นั้น​แต่​หมาย​ถึง​ชั่ว​อายุ​ทั้ง​สิ้น​ของ​ลัทธิ​ยูดาย​ที่​ปฏิเสธ​พระองค์.’ กระนั้น ไม่​มี​พยาน​หลักฐาน​ทาง​นิรุกติศาสตร์​ใด ๆ ที่​ยืน​ยัน​ข้อ​สรุป​เหล่า​นี้​ไม่​ว่า​ข้อ​ใด และ​ข้อ​สรุป​เหล่า​นี้​ต้อง​ถูก​ปัด​ทิ้ง​ไป​เนื่อง​ด้วย​พยายาม​จะ​เลี่ยง​ความ​หมาย​ที่​ชัดเจน. ด้วย​สภาพ​แวด​ล้อม​เดิม​ของ​กิตติคุณ​นี้ คำ​กล่าว​นั้น​พาด​พิง​ถึง​คน​สมัย​เดียว​กับ​พระ​เยซู​เอง​เท่า​นั้น.”

ตาม​ที่​พิจารณา​ใน​หน้า 10 ถึง 15 พระ​เยซู​ทรง​ตำหนิ​ชาว​ยิว​รุ่น​ที่​อยู่​ใน​สมัย​ของ​พระองค์ คน​ร่วม​สมัย​ซึ่ง​ปฏิเสธ​พระองค์. (ลูกา 9:41; 11:32; 17:25) พระองค์​ทรง​ใช้​คำ​คุณศัพท์​บ่อย ๆ เช่น “ชาติ​ชั่ว​และ​คิด​คด​ทรยศ,” “ขาด​ความ​เชื่อ​มี​ทิฏฐิ​ชั่ว,” และ “ชั่ว​คิด​คด​ทรยศ” ใน​การ​พรรณนา​คน​ชั่ว​อายุ​นั้น. (มัดธาย 12:39; 17:17; มาระโก 8:38) เมื่อ​พระ​เยซู​ทรง​ใช้​คำ “ชั่ว​อายุ” ครั้ง​สุด​ท้าย พระองค์​ทรง​อยู่​บน​ภูเขา​มะกอก​เทศ​กับ​อัครสาวก​สี่​คน. (มาระโก 13:3) คน​เหล่า​นั้น​ซึ่ง​ยัง​ไม่​ได้​รับ​การ​เจิม​ด้วย​พระ​วิญญาณ​และ​ยัง​ไม่​เป็น​ส่วน​แห่ง​ประชาคม​คริสเตียน ย่อม​ไม่​ได้​ประกอบ​เป็น​ทั้ง “ชั่ว​อายุ” หนึ่ง หรือ​เชื้อชาติ​หนึ่ง​แห่ง​ผู้​คน​อย่าง​แน่นอน. แต่​พวก​เขา​ก็คุ้น​เคย​ดี​กับ​การ​ที่​พระ​เยซู​ทรง​ใช้​คำ “ชั่ว​อายุ” ใน​การ​พาด​พิง​ถึง​คน​สมัย​เดียว​กับ​พระองค์. ดัง​นั้น ตาม​เหตุ​ผล​แล้ว​พวก​เขา​คง​เข้าใจ​สิ่ง​ที่​พระองค์​ทรง​คำนึง​ถึง​เมื่อ​พระองค์​ทรง​กล่าว​ถึง “คน​ชั่ว​อายุ​นี้” ครั้ง​สุด​ท้าย.a หลัง​จาก​นั้น อัครสาวก​เปโตร ซึ่ง​ได้​อยู่​ด้วย ก็​ได้​กระตุ้น​เตือน​ชาว​ยิว​ดัง​นี้: “จง​เอา​ตัว​รอด​จาก​คน​ชาติ [ชั่ว​อายุ] ทุจริต​นี้​เถิด.”—กิจการ 2:40.

เรา​ได้​จัด​พิมพ์​พยาน​หลักฐาน​บ่อย ๆ ที่​ว่า หลาย​สิ่ง​ที่​พระ​เยซู​ทรง​พยากรณ์​ใน​คำ​แถลง​เดียว​กัน​นี้ (เช่น สงคราม, แผ่นดิน​ไหว, และ​การ​ขาด​แคลน​อาหาร) ได้​สำเร็จ​เป็น​จริง​ใน​ช่วง​ที่​พระองค์​ตรัส​คำ​พยากรณ์​และ​ความ​พินาศ​ของ​ยะรูซาเลม​ใน​ปี​สากล​ศักราช 70. หลาย​สิ่ง​สำเร็จ แต่​ไม่​ทั้ง​หมด. ยก​ตัว​อย่าง ไม่​มี​หลักฐาน​แสดง​ว่า หลัง​จาก​พวก​โรมัน​โจมตี​ยะรูซาเลม (ปี​สากล​ศักราช 66-70) “สัญลักษณ์​แห่ง​บุตร​มนุษย์” ได้​ปรากฏ ซึ่ง​ทำ​ให้ “ตระกูล​ทั้ง​ปวง​แห่ง​แผ่นดิน​โลก” ทุบ​ตี​ตัว​เอง. (มัดธาย 24:30, ล.ม.) ฉะนั้น ความ​สำเร็จ​เป็น​จริง​ระหว่าง​ปี​สากล​ศักราช 33 กับ 70 นั้น​ต้อง​เป็น​เพียง​ความ​สำเร็จ​ช่วง​ต้น ๆ เท่า​นั้น ไม่​ใช่​ความ​สำเร็จ​เป็น​จริง​เต็ม​ที่​หรือ​ใน​ขอบ​เขต​ใหญ่​โต​ตาม​ที่​พระ​เยซู​ทรง​ชี้​ถึง​ด้วย.

ใน​คำนำ​ของ​เขา​สำหรับ​การ​แปล​งาน​เขียน​ของ​โยเซฟุส​ชื่อ​สงคราม​ชาว​ยิว จี.เอ. วิลเลียม​สัน เขียน​ว่า “มัดธาย​บอก​เรา​ว่า พวก​สาวก​ได้​ทูล​ถาม [พระ​เยซู] คำ​ถาม​สอง​ต่อ—เกี่ยว​กับ​การ​ทำลาย​พระ​วิหาร​และ​เกี่ยว​กับ​การ​เสด็จ​มา​ครั้ง​สุด​ท้าย​ของ​พระองค์​เอง—และ​พระองค์​ทรง​ให้​คำ​ตอบ​แก่​พวก​เขา​สอง​ต่อ ซึ่ง​ส่วน​แรก​ของ​คำ​ตอบ​บอก​ล่วง​หน้า​อย่าง​ชัดเจน​ที่​สุด​ถึง​เหตุ​การณ์​ต่าง ๆ ที่​ได้​มี​พรรณนา​ไว้​อย่าง​ละเอียด​โดย​โยเซฟุส.”

ใช่​แล้ว ใน​ความ​สำเร็จ​เป็น​จริง​ครั้ง​แรก ปรากฏ​ชัด​ว่า “คน​ชั่ว​อายุ​นี้” หมาย​ความ​เช่น​เดียว​กับ​ที่​คำ​นี้​หมาย​ถึง​ใน​สมัย​อื่น ๆ—คือ​คน​ชั่ว​อายุ​ร่วม​สมัย​อัน​ประกอบ​ด้วย​ชาว​ยิว​ที่​ไม่​มี​ความ​เชื่อ. “คน​ชั่ว​อายุ” นั้น​คง​ไม่​ผ่าน​พ้น​ไป​โดย​ไม่​ประสบ​สิ่ง​ที่​พระ​เยซู​ทรง​พยากรณ์. ดัง​ที่​วิลเลียม​สัน​อธิบาย คำ​พยากรณ์​นี้​ได้​รับ​การ​พิสูจน์​ว่า​เป็น​จริง​ใน​ทศวรรษ​ต่าง ๆ ที่​ดำเนิน​ต่อ​ไป​จน​ถึง​ความ​พินาศ​ของ​ยะรูซาเลม ดัง​ที่​โยเซฟุส นัก​ประวัติศาสตร์​ผู้​เป็น​ประจักษ์​พยาน​ได้​พรรณนา​ไว้.

ใน​ความ​สำเร็จ​เป็น​จริง​ครั้ง​ที่​สอง​หรือ​ครั้ง​ที่​ใหญ่​โต​กว่า ตาม​เหตุ​ผล​แล้ว “คน​ชั่ว​อายุ​นี้” น่า​จะ​เป็น​ผู้​คน​ร่วม​สมัย​ด้วย​เช่น​กัน. ตาม​ที่​บทความ​ซึ่ง​เริ่ม​ต้น​ใน​หน้า 16 ยืน​ยัน เรา​ไม่​จำเป็น​ต้อง​ลง​ความ​เห็น​ว่า พระ​เยซู​ทรง​พาด​พิง​ถึง​จำนวน​ปี​ที่​แน่นอน​ซึ่ง​ประกอบ​เป็น “ชั่ว​อายุ” หนึ่ง.

ตรง​กัน​ข้าม อาจ​บอก​ได้​ถึง​สอง​ประการ​สำคัญ​เกี่ยว​กับ​ช่วง​เวลา​ใด​ที่​คำ “ชั่ว​อายุ” หมาย​ถึง. (1) ไม่​อาจ​ถือ​ว่า ชั่ว​อายุ​หนึ่ง​ของ​คน​เรา​เป็น​ช่วง​เวลา​ที่​มี​จำนวน​ปี​แน่นอน เหมือน​เวลา​ที่​กำหนด​แน่ชัด​เป็น​จำนวน​ปี (เป็น​ทศวรรษ​หรือ​ศตวรรษ). (2) ผู้​คน​ใน​ชั่ว​อายุ​หนึ่ง​มี​ชีวิต​อยู่​เป็น​เวลา​ค่อนข้าง สั้น ไม่​ยาว​นาน​เหมือน​ยุค.

เพราะ​ฉะนั้น เมื่อ​พวก​อัครสาวก​ได้​ยิน​พระ​เยซู​ตรัส​ถึง “คน​ชั่ว​อายุ​นี้” พวก​เขา​จะ​คิด​ถึง​อะไร? ขณะ​ที่​เรา​ซึ่ง​ได้​รับ​ประโยชน์​จาก​การ​รับ​รู้​เรื่อง​ราว​หลัง​จาก​เหตุ​การณ์​เกิด​ขึ้น​แล้ว​นั้น​ทราบ​ว่า ความ​พินาศ​ของ​ยะรูซาเลม​ใน “ความ​ทุกข์​ลำบาก​ใหญ่” นั้น​มา​ถึง​เมื่อ 37 ปี​ต่อ​มา พวก​อัครสาวก​ที่​ฟัง​พระ​เยซู​ตรัส​นั้น​ไม่​อาจ​ทราบ​เรื่อง​นั้น​ได้. แต่​คำ​ตรัส​ของ​พระองค์​เกี่ยว​กับ “ชั่ว​อายุ” ก็​คง​ได้​ถ่ายทอด​แนว​คิด​แก่​พวก​เขา ไม่​ใช่​ใน​เรื่อง​ช่วง​เวลา​อัน​ยาว​นาน แต่​ใน​เรื่อง​ผู้​คน​ที่​มี​ชีวิต​อยู่​ใน​ช่วง​เวลา​ค่อนข้าง​จำกัด. เป็น​ความ​จริง​เช่น​เดียว​กับ​ใน​กรณี​ของ​เรา. ฉะนั้น ถ้อย​คำ​ของ​พระ​เยซู​ต่อ​จาก​นั้น​จึง​เหมาะ​สม​จริง ๆ ที่​ว่า “เกี่ยว​ด้วย​วัน​นั้น​และ​โมง​นั้น​ไม่​มี​ผู้​ใด​รู้ ถึง​เทวทูต​ใน​สวรรค์​หรือ​พระ​บุตร​ก็​ไม่​รู้ รู้​แต่​พระ​บิดา​องค์​เดียว. . . . เหตุ​ฉะนั้น ท่าน​ทั้ง​หลาย​ด้วย​เช่น​กัน จง​เตรียม​ตัว​พร้อม เพราะ​ใน​โมง​ที่​ท่าน​ไม่​คิด​ว่า​เป็น​เวลา​นั้น บุตร​มนุษย์​จะ​เสด็จ​มา.”—มัดธาย 24:36, 44, ล.ม.

[เชิงอรรถ]

a ใน​วลี “คน​ชั่ว​อายุ​นี้” รูป​หนึ่ง​ของ​คำ​สรรพนาม​ชี้​เฉพาะ โฮʹโทส ตรง​พอ​ดี​กับ​คำ “นี้.” คำ​นี้​สามารถ​พาด​พิง​ถึง​สิ่ง​ที่​อยู่​ใน​เวลา​เดียว​กับ​หรือ​อยู่​ก่อน​ผู้​พูด. แต่​คำ​นี้​ยัง​มี​ความ​หมาย​อื่น​ได้​ด้วย. พจนานุกรม​อรรถาธิบาย​พระ​คัมภีร์​พันธสัญญา​ใหม่ (1991 ภาษา​อังกฤษ) ให้​ข้อ​สังเกต​ว่า “คำ​นี้ [โฮʹโทส] บ่ง​ชี้​ข้อ​เท็จ​จริง​ใน​เวลา​นั้น. ดัง​นั้น คำ [ไอ​โอน โฮʹโทส] ก็​คือ ‘โลก​ที่​ดำรง​อยู่​ใน​ปัจจุบัน’ . . . และ​คำ [เกเนอาʹ เฮาเท] ก็​คือ ‘คน​ชั่ว​อายุ​ที่​มี​ชีวิต​อยู่​ใน​ขณะ​นี้’ (ตัว​อย่าง ที่​มัดธาย 12:41 เชิงอรรถ, 45; 24:34.)” ดอกเตอร์ จอร์จ บี. ไวเนอร์ เขียน​ดัง​นี้: “คำ​สรรพนาม [โฮʹโทส] บาง​ครั้ง​ไม่​ได้​พาด​พิง​ถึง​คำ​นาม​ที่​อยู่​ใกล้​ที่​สุด​ใน​ด้าน​ตำแหน่ง แต่​พาด​พิง​ถึง​คำ​นาม​ที่​อยู่​ห่าง​กว่า ซึ่ง​เนื่อง​จาก​เป็น​เรื่อง​สำคัญ จึง​เป็น​เรื่อง​อยู่​ใกล้​ที่​สุด​ใน​ด้าน​จิตใจ เป็น​เรื่อง​ที่​ผู้​เขียน​คิด​ถึง​ก่อน.”—ไวยากรณ์​ของ​สำนวน​ใน​พระ​คัมภีร์​ภาค​พันธสัญญา​ใหม่ (ภาษา​อังกฤษ), พิมพ์​ครั้ง​ที่​เจ็ด, 1897.

    หนังสือภาษาไทย (1971-2026)
    ออกจากระบบ
    เข้าสู่ระบบ
    • ไทย
    • แชร์
    • การตั้งค่า
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • เงื่อนไขการใช้งาน
    • นโยบายการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล
    • การตั้งค่าความเป็นส่วนตัว
    • JW.ORG
    • เข้าสู่ระบบ
    แชร์