น้ำตกไนแอการา—ประสบการณ์อันน่าครั่นคร้าม
เมื่อเร็ว ๆ นี้ผมมีโอกาสเห็นน้ำตกไนแอการาในแบบที่ผมไม่เคยได้เห็นมาก่อน—ในระยะที่ใกล้มาก ๆ. ผมรับรองกับคุณได้ว่านั่นเป็นประสบการณ์ที่น่าครั่นคร้ามจริง ๆ. ผมกับเพื่อน ๆ ไปเที่ยวน้ำตกฮอร์สชู (เกือกม้า) ที่แคนาดา ซึ่งได้ชื่ออย่างนั้นเนื่องจากรูปร่างของมัน. ผมไปที่นั่นหลายครั้งแล้วนับตั้งแต่ที่ไปครั้งแรกในปี 1958 แต่มีสิ่งหนึ่งที่ผมไม่เคยทำมาก่อน คือนั่งเรือขึ้นไปตามแม่น้ำ เข้าไปใกล้กับด้านหน้าของน้ำตก. แต่ผู้คนทำอย่างนี้ตั้งแต่ที่เรือนำเที่ยวเมด ออฟ เดอะ มิสต์ เริ่มดำเนินกิจการในปี 1848. คนนับล้านเคยเดินทางโดยใช้เส้นทางที่น่าตื่นเต้นนี้. ตอนนี้ถึงคราวของผม.
เรือออกจากทั้งสองฝั่งแม่น้ำเป็นระยะ ๆ ทั้งฝั่งสหรัฐและฝั่งแคนาดา. มีคนเข้าคิวไม่ขาด. เราเห็นคนทุกวัยแม้แต่เด็กตัวเล็ก ๆ ใส่เสื้อกันฝนพลาสติกสีฟ้าน้ำหนักเบาซึ่งจำเป็นเพื่อป้องกันไม่ให้โดนน้ำที่กระเซ็นขึ้นมา. (สำหรับคนที่ไปชมน้ำตกอเมริกันซึ่งอยู่อีกฝั่งหนึ่งจะใส่เสื้อกันฝนสีเหลือง.) เรือเมด ออฟ เดอะ มิสต์ 7 สามารถจุผู้โดยสารได้ 582 คน. เรือลำนี้มีน้ำหนัก 145 ตัน ยาว 24 เมตร และช่วงที่กว้างที่สุดกว้าง 9 เมตร. ปัจจุบันมีเรือที่ให้บริการอยู่สี่ลำคือ เมด ออฟ เดอะ มิสต์ 4, 5, 6, และ 7.
ถึงคราวเปียก
เราเข้าแถวกับคนกลุ่มใหญ่ และทันทีที่เรือเมด ออฟ เดอะ มิสต์ 7 ปล่อยนักท่องเที่ยวที่เปียกโชกขึ้นฝั่ง เราก็ทยอยกันลงเรือ. ผมรู้สึกได้เลยว่าการเดินทางที่น่าตื่นเต้นกำลังรอเราอยู่. ที่เห็นอยู่ไกลออกไปไม่ถึงหนึ่งไมล์นั้นคือน้ำที่ส่งเสียงดังสนั่นเมื่อตกจากหน้าผาพุ่งลงมา 52 เมตรสู่แอ่งน้ำลึก 55 เมตรเบื้องล่าง. เรือของเรามุ่งหน้าออกสู่แม่น้ำและแล่นไปยังน้ำตกอเมริกัน ที่ซึ่งเราแล่นฝ่ากระแสน้ำวนที่ฐานน้ำตกอเมริกัน ซึ่งมีความสูงทั้งหมดถึง 54 เมตร.a ตอนที่น่าตื่นเต้นที่สุดอยู่ข้างหน้าเรานี้เอง.
ความตื่นเต้นเพิ่มมากขึ้นขณะที่เราเข้าไปใกล้น้ำที่พุ่งลงมามากขึ้นทุกที. ไม่นานเราก็ถ่ายรูปไม่ได้เพราะลมและน้ำที่กระเซ็นขึ้นมาอย่างแรง. คนขับเรือดูเหมือนใช้เวลานานเหลือเกินในการค่อย ๆ นำเรือเข้าไปใกล้จุดที่น้ำพุ่งกระทบกัน ที่ซึ่งทุก ๆ นาที น้ำเกือบหนึ่งแสนเจ็ดหมื่นลูกบาศก์เมตรพุ่งจากผาตกลงมากระแทกน้ำเบื้องล่างข้างหน้าหัวเรือนี่เอง! เสียงนั้นดังกึกก้อง. คุณแทบจะไม่ได้ยินเสียงตัวเองตะโกน. ผมหัวใจเต้นระทึก. จริง ๆ แล้วผมได้ชิมน้ำของน้ำตกไนแอการาด้วย เย็นแต่บริสุทธิ์อย่างแน่นอน. นั่นเป็นประสบการณ์ครั้งหนึ่งในชีวิตจริง ๆ!
หลังจากเวลาผ่านไปเหมือนกับชั่วกาลนาน ในที่สุดคนขับก็ค่อย ๆ ถอยเรือเมด ออกจากเส้นอันตรายและพาเราล่องแม่น้ำกลับ. ผมถอนหายใจโล่งอก. เรารอดมาได้. แต่จริง ๆ แล้วก็ไม่มีอะไรต้องกังวล. บริษัทเดินเรือเหล่านี้ไม่เคยประสบอุบัติเหตุ. อีมิล เบนดี ผู้จัดการทั่วไปของบริษัทเรือกลไฟ รับรองกับเราว่าเรือแต่ละลำมีเสื้อชูชีพและแพมากเพียงพอสำหรับผู้โดยสารจำนวนมากที่สุด. ความผิดพลาดแบบเรือไททานิก จะไม่เกิดขึ้นที่นี่!
น้ำตกกำลังร่นเข้าไป!
ใช่แล้ว การเซาะกร่อนทำความเสียหายแก่น้ำตก. มีการกะประมาณว่า ในช่วง 12,000 ปีที่ผ่านมา น้ำตกไนแอการาร่นเข้าไปประมาณสิบเอ็ดกิโลเมตร จนถึงจุดที่อยู่ในปัจจุบัน. สมัยหนึ่ง อัตราการเซาะกร่อนคือประมาณหนึ่งเมตรต่อปี. ในปัจจุบันนี้ลดลงเหลือประมาณ 36 เซนติเมตรต่อทุก ๆ สิบปี. อะไรเป็นสาเหตุของการเซาะกร่อนนี้?
น้ำไหลผ่านหินปูนชั้นบนที่แข็งเรียกว่าโดโลไมต์ซึ่งอยู่บนชั้นหินทรายและหินดินดานที่อ่อน. หินชั้นล่างนี้ถูกเซาะไป แล้วหินปูนก็พังและร่วงลงสู่แอ่งน้ำเบื้องล่าง.
น้ำไม่ได้เสียเปล่า
น้ำปริมาณมหาศาลที่ไหลมาในแม่น้ำไนแอการาซึ่งมีระยะทางสั้น ๆ (56 กิโลเมตร) มาจากทะเลสาบเกรตเลกส์สี่ในห้าแห่ง. แม่น้ำนี้ไหลไปทางเหนือจากทะเลสาบอีรีสู่ทะเลสาบออนแทรีโอ. ระหว่างเส้นทางสั้น ๆ นี้ มีการใช้ประโยชน์จากน้ำเพื่อผลิตไฟฟ้าพลังน้ำ ซึ่งแคนาดากับสหรัฐใช้ร่วมกัน. กล่าวกันว่านี่เป็นแหล่งไฟฟ้าพลังน้ำที่ใหญ่ที่สุดแห่งหนึ่งของโลก. โรงไฟฟ้าของแคนาดาและสหรัฐสามารถผลิตไฟฟ้ารวมกันได้ 4,200,000 กิโลวัตต์. น้ำสำหรับเครื่องกังหันน้ำได้มาจากแม่น้ำไนแอการาช่วงก่อนจะถึงน้ำตก.
ฮันนีมูนกับแสงยามค่ำคืน
น้ำตกไนแอการาเป็นสถานที่ที่คู่สมรสชอบไปฮันนีมูน. เป็นเช่นนี้จริง ๆ โดยเฉพาะหลังจากที่มีภาพยนตร์ปี 1953 เรื่องไนแอการา. ในตอนกลางคืน น้ำตกสว่างไสวด้วยแสงจากสปอตไลต์สีต่าง ๆ ซึ่งให้ความงดงามและความยิ่งใหญ่ในอีกแบบหนึ่งแก่สถานที่ซึ่งหาที่เปรียบมิได้แห่งนี้ของโลก. แน่นอนว่าการไปเยือนแคนาดาและสหรัฐจะไม่สมบูรณ์ถ้าไม่ได้ไปเยือนสิ่งมหัศจรรย์แห่งนี้ของโลก. และถ้าคุณชอบผจญภัยอยู่บ้าง ก็อย่าลืมไปนั่งเรือเที่ยวล่ะ! คุณจะไม่มีวันเสียใจหรือลืมเลือนประสบการณ์นี้เลย.—ผู้อ่านส่งมา.
[เชิงอรรถ]
a “ที่น้ำตกอเมริกัน น้ำพุ่งลงในแนวดิ่งตั้งแต่ 21 ถึง 34 เมตร (70 ถึง 110 ฟุต) สู่โขดหินที่ฐานของน้ำตก.”—อุทยานไนแอการาแห่งออนแทรีโอ (ภาษาอังกฤษ).
[กรอบ/รูปภาพหน้า 26]
กระเช้าลอยฟ้าไนแอการาสแปนิช แอโร คาร์
ห่างจากน้ำตกไป 4.5 กิโลเมตรมีน้ำวนขนาดใหญ่ “ก่อตัวขึ้นตรงปลายแก่ง ที่ซึ่งโกรกธารใหญ่หักออกไปทางตะวันออกเฉียงเหนือ. ที่นี่น้ำวนขนาดใหญ่สีเขียวมรกตวนเข้าและคลายออกเพื่อหาทางออกจากร่องน้ำที่แคบที่สุดของโกรกธาร.”—อุทยานไนแอการาแห่งออนแทรีโอ.
วิธีที่ดีที่สุดที่จะเข้าใจถึงขนาดทั้งหมดของน้ำวนอันน่าทึ่งนี้คือการนั่งกระเช้าลอยฟ้าไนแอการา สแปนิช แอโร คาร์ ซึ่งเป็นรถกระเช้าที่ทอดข้ามน้ำวนและทำให้เห็นทิวทัศน์ที่น่าตื่นตาตื่นใจของแม่น้ำทั้งขาขึ้นและขาล่อง. แต่ทำไมจึงมีชื่อว่ากระเช้าลอยฟ้า “สแปนิช”? เนื่องจากมันได้รับการออกแบบและสร้างโดยวิศวกรชาวสเปนผู้เฉลียวฉลาดชื่อ ลีโอนาร์โด ทอร์เรส เคเวโด (1852-1936) และเปิดดำเนินการมาตั้งแต่ปี 1916. กระเช้าลอยฟ้าชนิดนี้มีอยู่ที่นี่เพียงแห่งเดียว.
[แผนภูมิ/รูปภาพหน้า 25]
(รายละเอียดดูจากวารสาร)
การเซาะกร่อนทำให้แนวน้ำตกร่นเข้าไปประมาณ 1,000 ฟุตตั้งแต่ปี 1678
1678
1764
1819
1842
1886
1996
[ที่มาของภาพ]
Source: Niagara Parks Commission
[แผนที่ภาพหน้า 27]
(รายละเอียดดูจากวารสาร)
แคนาดา
สหรัฐอเมริกา
แคนาดา
สหรัฐอเมริกา
ทะเลสาบอีรี
น้ำตกไนแอการา
แม่น้ำไนแอการา
ทะเลสาบออนแทรีโอ
[ภาพหน้า 25]
น้ำตกอเมริกัน
น้ำตกฮอร์สชูของแคนาดา
[ภาพหน้า 26]
ทิวทัศน์ยามฤดูหนาวของน้ำตกสว่างไสวในยามค่ำคืน