คุณรู้ไหม?
โมร์เดคัยเคยมีชีวิตอยู่จริงไหม?
ชายชาวยิวที่ชื่อโมร์เดคัยเป็นคนที่มีบทบาทสำคัญในเหตุการณ์ที่พูดถึงในหนังสือเอสเธอร์ เขาเป็นชาวยิวที่ถูกเนรเทศมาอยู่เปอร์เซียและทำงานเป็นข้าราชสำนักในวัง “ของ [กษัตริย์] อาหะสุเอรัส” ซึ่งเริ่มปกครองในปี 496 ก่อนคริสต์ศักราช (หรือปัจจุบันรู้จักกันในชื่อกษัตริย์เซอร์ซิสที่ 1) โมร์เดคัยเป็นผู้หยุดยั้งแผนการลอบสังหารกษัตริย์ กษัตริย์ก็เลยตอบแทนเขาโดยให้มีการยกย่องเขาให้ผู้คนได้รู้ ต่อมาหลังจากที่ฮามานซึ่งเป็นศัตรูของชาวยิวและของโมร์เดคัยตาย กษัตริย์ก็แต่งตั้งโมร์เดคัยให้เป็นนายกรัฐมนตรีซึ่งเป็นตำแหน่งที่ทำให้เขาสามารถออกกฎหมายเพื่อปกป้องชาวยิวที่อยู่ในจักรวรรดิเปอร์เซียไม่ให้ถูกฆ่าล้างเผ่าพันธุ์—เอสเธอร์ 1:1; 2:5, 21-23; 8:1, 2; 9:16
นักประวัติศาสตร์หลายคนอ้างว่าหนังสือเอสเธอร์เป็นแค่นิยายและโมร์เดคัยไม่เคยมีชีวิตอยู่จริง แต่ในปี 1941 นักโบราณคดีหลายคนได้ค้นพบหลักฐานที่สนับสนุนคัมภีร์ไบเบิล พวกเขาค้นพบอะไร?
นักวิจัยหลายคนค้นพบอักษรรูปลิ่มเปอร์เซียที่พูดถึงผู้ชายคนหนึ่งที่ชื่อมาร์ดูคา เขาน่าจะทำงานฝ่ายบริหารในเมืองชูชัน เขาอาจจะเป็นนักบัญชีก็ได้ อาร์ทัวร์ อุงนาดซึ่งเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านประวัติศาสตร์รายงานว่าข้อความตัวอักษรรูปลิ่มนี้คือ “หลักฐานชิ้นแรกและชิ้นเดียวในตอนนั้นที่มีการพูดถึงโมร์เดคัยในแหล่งอื่นที่ไม่ใช่คัมภีร์ไบเบิล”
นับตั้งแต่การรายงานของอาร์ทัวร์ อุงนาด นักวิชาการหลายคนได้แปลข้อความในอักษรรูปลิ่มเปอร์เซียอีกนับพัน ๆ ชิ้น หนึ่งในนั้นก็คือแผ่นดินเหนียวจากเมืองเพอร์เซโปลิสซึ่งถูกพบหลายแผ่นในซากปรักหักพังของคลังกษัตริย์ใกล้กับกำแพงเมือง แผ่นดินเหนียวเหล่านี้มีอายุประมาณช่วงเดียวกับที่กษัตริย์เซอร์ซิสที่ 1 ปกครอง ข้อความบนแผ่นดินเหนียวนั้นเขียนด้วยภาษาเอลาไมต์ และหลายชื่อในนั้นก็ตรงกับชื่อหลายคนในหนังสือเอสเธอร์a
ชื่อโมร์เดคัย (มาร์ดูคา) ที่เขียนด้วยอักษรรูปลิ่มเปอร์เซีย
มีแผ่นดินเหนียวจากเมืองเพอร์เซโปลิสหลายแผ่นพูดถึงชื่อมาร์ดูคาซึ่งเป็นเลขานุการของกษัตริย์ในวังที่เมืองชูชันในช่วงการปกครองของกษัตริย์เซอร์ซิสที่ 1 แผ่นดินเหนียวแผ่นหนึ่งบอกว่ามาร์ดูคาเป็นผู้แปล รายละเอียดนี้ตรงกับที่คัมภีร์ไบเบิลพูดถึงโมร์เดคัย โมร์เดคัยเป็นข้าราชสำนักของกษัตริย์อาหะสุเอรัส (เซอร์ซิสที่ 1) และสามารถพูดได้อย่างน้อย 2 ภาษา โมร์เดคัยนั่งอยู่ที่ประตูวังในเมืองชูชันเป็นประจำ (อสธ. 2:19, 21; 3:3) ประตูวังนี้เป็นเหมือนตึกที่มีขนาดใหญ่และเป็นที่ที่ข้าราชสำนักทำงานที่นั่น
มีรายละเอียดที่น่าทึ่งหลายอย่างที่คล้ายกันระหว่างคนที่ชื่อมาร์ดูคาที่พูดถึงในแผ่นดินเหนียวกับโมร์เดคัยที่พูดถึงในคัมภีร์ไบเบิล พวกเขามีชีวิตอยู่ในช่วงเวลาเดียวกัน อยู่ในสถานที่เดียวกัน รับใช้ในตำแหน่งเดียวกัน และทำงานในที่เดียวกัน สิ่งที่เหมือนกันทั้งหมดนี้ทำให้เราอาจบอกได้ว่ามาร์ดูคาก็คือโมร์เดคัยที่พูดถึงในหนังสือเอสเธอร์
a ในปี 1992 ศาสตราจารย์เอดวิน ยามาอุชิเขียนบทความเกี่ยวกับชื่อต่าง ๆ ในแผ่นดินเหนียวจากเมืองเพอร์เซโปลิสอีก 10 ชื่อที่ตรงกับชื่อคนในหนังสือเอสเธอร์