Adamlara hormat goýmak

MUKADDES ÝAZGYLAR «hemmeleri sylamagy» we «hiç kimi ýamanlamazlygy» ündeýär (1 Pet. 2:17; Titus 3:2). Ähli adamlar «Hudaýyň keşbine görä ýaradyldy» (Ýakup 3:9). Mesih her bir adam üçin janyny gurban etdi (Ýahýa 3:16). Şol sebäpli ähli adamlar Hudaýyň talaplaryna görä ýaşap, halas bolmak üçin hoş habary eşitmäge mynasypdyr (2 Pet. 3:9). Käbir adamlar tutýan wezipesi we häsiýeti sebäpli aýratyn hormata mynasyp bolýar.

Mukaddes Ýazgylarda ähli adamlara hormat goýmalydygy barada aýdylsa-da, näme üçin käbirleri ony berjaý etmeýärler? Käbir medeniýete görä, haýsy adamlara hormat goýmalydygy olaryň reňkine, jynsyna, ýaşyna, saglygyna, maddy we sosial ýagdaýyna bagly bolýar. Wezipeli adamlaryň arasynda parahorluk giňden ýaýrandygy sebäpli, olara hormat goýmak islemeýärler. Käbir ýurtlarda adamlar eklenmek üçin uzak gün işlemeli bolýarlar we olar biri-birine hormat goýmaýan adamlaryň arasynda ýaşap, durmuşyndan nägile bolýarlar. Ýaşlar deň-duşlarynyň täsirine düşüp, halamaýan mugallymlaryna we başga-da abraýly adamlara gulak asmaýarlar. Käbir telegepleşiklerde ata-enesini aldaýan we olara hökümini ýöredýän çagalar görkezilýär. Ýaşlaryň köpüsi olara meňzejek bolýarlar. Dünýäniň şeýle ýagdaýy biziň adamlara bolan garaýşymyzy özgertmez ýaly tagalla etmeli. Eger biz adamlara hormat goýsak, bu olary biziň bilen pikir alyşmaga höweslendirer.

Hormat bilen ýüzlenmek. Dindar adamlar başgalara hormat goýýandyklaryny ýaraşykly egin-eşigi we özüni gowy alyp barşy bilen görkezmelidir. Her ýurtda adamlaryň gelşikli daş keşp babatda garaýşy dürli-dürli bolýar. Käbir ýerlerde adama ýüzleneniňde telpegiňi çykarmasaň ýa-da eliňi jübiňe salyp gepleseň, edepsizlik hasaplanylýar. Emma käbir ýerlerde şeýle hereketler ýerliksiz görülmeýär. Hiç kimi ynjytmaz ýaly ýerli däp-dessurlary göz öňünde tutuň. Şonda adamlara ýetirjek hoş habaryňyza böwet boljak päsgelçiliklerden gaça durup bilersiňiz.

Şeýle zatlary, esasanam, uly ýaşly adamlara ýüzlenenimizde unutmaly däl. Köplenç, ýaşlaryň özünden ululara adyny tutup ýüzlenmegi gelşiksiz görülýär. Käbir ýurtlarda uly adamlar hem nätanyş adama ýüzlenende, onuň adyny tutsa ýerliksiz hasaplanylýar. Birnäçe dillerde uly ýaşly we ygtyýarly adamlara hormat bildirmek üçin, oňa «siz» ýa-da başga sözler bilen ýüzlenilýär.

Özüňi hormatly alyp barmak. Uly bolmadyk şäherlerde ýa-da obalarda bir ýere baranyňyzda, ýa-da ýoldan geçip barýan adamlara ýylgyryp, başyňy atyp, ýüz-gözüň hereketleri bilen, ýa-da ýöne salamlaşyp, olara üns berendigiňizi görkezip bilersiňiz. Emma adamy görmezlige salmak hormatsyzlyk hasaplanylýar.

Käbir adamlar bilen salamlaşsaňyz-da, olar özlerini äsgerilmeýän ýaly hasaplaýarlar. Näme üçin? Sebäbi olar siziň hakykatdan hormatlamaýandygyňyzy duýýarlar. Köplenç, adamlary bedenindäki kemçiliklerine görä toparlara bölýärler. Maýyp we syrkaw adamlardan gaça durýarlar. Emma Hudaýyň Sözünde şeýle adamlara söýgi we hormat bildirilmelidigi aýdylýar (Mat. 8:2, 3). Biziň ählimize Adam atanyň miras galdyran günäsi täsir edýär. Eger adamlar siziň kemçiligiňizi hemişe ýatladyp dursalar, size hormat goýulýandyr öýdermisiňiz? Eýsem, siz gowy häsiýetleriňize üns berilmegini islemeýärmisiňiz?

Maşgalabaşylara hem hormat goýmak wajypdyr. Kä ýerlerde, ilki bilen, maşgalabaşy bilen gürrüňdeş bolandan soňra, öýüň beýleki agzalaryna wagyz etmeli bolýar. Bize adamlara wagyz etmegi we öwretmegi Ýehowa tabşyran bolsa-da, çagalara terbiýe hem tälim bermegi Hudaý ata-enelerden talap edýär (Efes. 6:1—4). Şol sebäpli öýden-öýe wagyz edenimizde, öňürti ata-eneler bilen gepleşip, soňra çagalara gürrüň bermeli.

Ýyllar geçdigiçe, adamyň tejribesi artýar, şol sebäpli oňa hormat goýmagy ýatdan çykarmaly däl (Eýýup 32:6, 7). Şri-Lankada ýaşaýan bir ýaş uýa gartaşan adama wagyz edende, garrylara hormat goýmagyň peýdalydygyna göz ýetirdi. Ol adam, ilki, uýanyň gelenine nägile bolup, şeýle diýdi: — Sen şeýle ýaş bolup, nädip maňa Mukaddes Ýazgylary öwredip biljek? Uýamyz oňa şeýle jogap berýär: — Men size öwretmäge gelmedim, men öwrenen zatlarymy siziň bilen paýlaşmaga geldim. Men bilen zatlaryma şeýle begendim welin, olary hemme adamlara gürrüň beresim gelýär. Uýamyzyň hormat bilen jogap berşi, ol adamy örän gyzyklandyrdy. — Hany, aýt bakaly, sen nämeleri bildiň? — Men nädip ebedi ýaşap bolýandygy barada bildim. Ol gartaşan adam Ýehowanyň Şaýatlary bilen Mukaddes Ýazgylar okuwyny geçip başlaýar. Elbetde, garry adamlaryň ählisi sylaşykly bolmalydygy barada açyk aýtmasalar-da, olaryň köpüsi hormat goýulmagyny isleýärler.

Emma hormat goýmagyň-da çeni-çaky bolýar. Ýuwaş okeanyň adalarynda we başga ýerlerde adamlar bilen gürrüňdeş bolmak üçin ýerli däbe görä, ilki bilen, obanyň ýa-da taýpanyň ýolbaşçysyna hormat bilen ýüz tutmaly. Şonda olaryň-da, olaryň gol astyndaky adamlaryň-da hoş habary eşitmäge mümkinçiligi bolar. Emma ýaranjaňlyk etmek nädogry bolardy (Sül. tym. 29:5). Käbir dillerde adamy hormatlaýandygyňy görkezýän ýörite sözler bar. Ýöne mesihçiler şeýle sözleri çendenaşa köp ulanmaýarlar.

Hormatly sözleýiş. Mukaddes Ýazgylar bize gelejege bolan umydymyzy «ýumşaklyk, saýhallylyk bilen» gürrüň bermegi maslahat berýär (1 Pet. 3:15, 16a). Käte biz söhbetdeşimiziň nädogry garaýşyny şol bada ýüze çykaryp bilsek-de, onuň mertebesini peseldýän görnüşde aýtsak dogry bolarmy? Adamy sabyrlylyk bilen diňläp, ondan näme üçin şeýle pikir edýändigini sorasak we onuň düşünjesini göz öňünde tutup, Mukaddes Ýazgylar esasynda pikir alyşsak paýhasly bolmazmy?

Adamlar bilen diňe ikiçäk gepleşeniňizde däl, eýsem, sahnada çykyş edeniňizde-de, olara hormat goýýandygyňyz görünmeli. Diňleýjilere hormat goýýan nutukçy olary gödek tankytlamaz ýa-da: «Siziň muny etmäge islegiňiz bolsa, eýýäm ederdiňiz» diýen ýaly sözleri aýtmaz. Sebäbi şeýle sözler adamy diňe ruhdan düşürýär. Diňleýjilere Ýehowany söýýän we oňa gulluk etmek isleýän adamlar hökmünde garamak nähili gowy! Biz Isanyň göreldesine eýerip, ruhy taýdan gowşak, tejribesi az we Mukaddes Ýazgylaryň maslahatyny ýerine ýetirmäge ikirjiňlenýän adamlaryň ýagdaýyna düşünýändigimizi görkezmeli.

Eger nutukçy Hudaýyň Sözündäki maslahatlary özüniň-de ulanmalydygyny görkezse, onda diňleýjiler özlerine hormat goýulýandygyny duýarlar. Şol sebäpli aýatlary okanyňyzda elmydama «siz» diýen sözi ulanmasaňyz paýhasly bolardy. Meselem, şu iki soragyň arasyndaky tapawuda üns beriň: «Siz munuň üçin eliňizde baryny edýärmisiňiz?» we «Biziň her birimiz özümize şeýle sorag bersek gowy bolar: „Men munuň üçin elimde baryny edýärinmi?“». Bu iki soragyň manysy meňzeş bolsa-da, birinji soragdan nutukçynyň özüni diňleýjilerden ýokary tutýandygy görünýär. Ikinji sorag bolsa, hemmeleri, şol sanda nutukçyny-da özüni we niýetini barlamaga höweslendirýär.

Diňleýjileri ýöne bir güldürmek üçin ýerliksiz sözleri aýtmakdan ägä boluň. Bu Mukaddes Ýazgylardaky habaryň gymmatyny gaçyrar. Elbetde, biz Hudaýa gulluk etmekden lezzet almaly. Bize berlen ýumuşlarda biraz gülküli maglumatlar hem bolup biler. Emma çynlakaý seredilmeli meseleleri degişmä öwürsek, diňleýjilere we Hudaýa hormat goýdugymyz bolmaz.

Geliň, adamlara ýüzlenenimizde, özümizi alyp barşymyz we sözleýşimiz bilen olara Ýehowanyň bize öwredişi ýaly garaýandygymyzy görkezeliň.