Lande Na Kambolola Lɔsɛnɔ L’ekakatanu Na?
Onde lushi lɔmɔtshi tayokoka mbidjasɛ lo paradiso kaha l’ekakatanu oka?
Ekakatanu A Weke Wambɔtɛkɔya—Lande Na?
Anto wokoyalaka l’ekakatanu nshi tshɛ. Kânga mbokokanyiyaka anto efula ɔnɛ akambo wa tshula tshula wa nshi nyɛ kokaka kandola ekakatanu akɔ, ekakatanu a weke wekɔ lo tatɛkɔya tsho.
Akambo a Ngala: Anto yema tshitshɛ tsho mbayaoka la lotui tshitshi lam’atawɛngɔla l’etadimbo kana lam’adjasɛwɔ lawakawɔ. Lo wodja ɔmɔtshi wa la Mputu, suke la yɛdikɔ y’onto ɔtɔi l’anto asato akahomɔ dikambo dimɔtshi dia ngala l’ɔnɔnyi ɔmɔtshi wetshi.
Dihole Diodjashiso: Olanyelo wa lɔhɛlɛlɛ, kɛtɛ, l’ashi wekɔ lo taleke diangana tsho. Lo wedja watashidimikɔ, etenyi ɔtɔi ka l’anɛi k’anto kema l’ashi wa pudipudi.
Wôla: Ase wôla la tovushi ndjala wambofulanɛ lo yɛdikɔ yahatayalaka ndoko lushi. Olekanyi % 90 y’anto wele lo wedja ɛmɔtshi wekɔ lo sɛna lo wôla; l’atei a % 30 y’anto wakamba tumu l’andja w’otondo, suke la miliyɔ 800 kema l’olimu kana wekɔ lo kamba elimu w’anyanya—ndo lofulo l’anto wa ngasɔ lekɔ lo tadɛ.
Ndjala: Kânga mbeyɛ wɛmɛ la mbo ya ndɛ lo yɛdikɔ yakoka, miliyɔ y’anto yatafulanɛ kema layɔ. Lo wedja wahatashidimikɔ, ɔnɔnyi tshɛ, anto ndekana miliyɔ 13, djekoleko ana w’akɛnda, wekɔ lo mvɔ l’ɔtɛ wa ndjala.
Ata: Kama ya nunu di’anto wakadiakema l’ata wa ngala walɔshana dibila nshi nyɛ. Ndo l’eleko ka 20, ata wakadiake olekanyi anto miliyɔ lokama.
Ekakatanu Ekina: Lâdiko di’akambo asɔ, sho kokaka kotsha: ohandjwelo wa nkumbo watatɛkɔya, enyemba wa amato efula wota ana, anto wahomba mvudu ya mbidjasɛ wekɔ lo tafulanɛ, odianganelo w’ɔnwɛlɔ wa bangi, ndo ditshelo dia mindo diambodiangana. Pami kɛmɔtshi kakakambaka lo tshunda di’andaki wa lo wodja w’Etats-Unis akate l’ɔlɔlɔ tshɛ ate: “Tolembetelo efula tekɔ lo mɛnya ɔnɛ: . . . andja ambokolɔ dihɔndɔ.” L’ɛnɔnyi 30 wetshi, anto wa lo wodja w’Etats-Unis wakafule % 41, koko akambo wa ngala wakadɛ esadi esadi polo ndo lo % 560, % 400 ya wotwelo w’ana w’oma lo kinumba, % 300 y’ediakelo w’awala, ndo olekanyi % 200 y’ɛlɔngɔlɔngɔ wayadiaka vɔamɛ. Akambo wa ngasɔ salemaka ndo lo wedja ekina.
Lande na Kambɔtɛkɔya Ekakatanu Na?
Otungi aso ekɔ lo mbisha okadimwelo lo dikambo sɔ. Dui Diande mbelɛka tena nɛ diolodi l’ekakatanu ɔnɛ: “nshi y’ekumelu,” nshi yayoyala la “tena dia wulu.” (2 Timote 3:1) Nshi y’ekomelo ka na? Eelo, Bible ekɔ lo tɛkɛta dikambo dia “ekomelo k’andja.”—Mateu 24:3, King James Version.
Ekakatanu watafulanɛ ɛlɔ kɛnɛ mɛnyaka ɔnɛ ekomelo ka dikongɛ nɛ di’akambo kambosukana, ndo ekomelo k’akambo wa kɔlɔ la wanɛ wahɔhɔla akambo akɔ. (Mateu 24:3-14; 2 Timote 3:1-5; Enyelo 12:7-12) Kem’edja, Nzambi ayekɛ lonya lande ndo ayokandola ekakatanu tshɛ watanema ɛlɔ kɛnɛ.—Jeremiya 25:31-33; Enyelo 19:11-21.
Ɛtɛmwɛlɔ Wa L’andja Ɔnɛ Wakakite Tatala
Lo dihole dia vɔ kimanyiya anto woho wa vɔ kandola ekakatanu wa nshi nyɛ, akongɛ w’ɛtɛmwɛlɔ wa l’andja ɔnɛ wambahɛ anto akɔ wotsho lâdiko dia tshuka. Lam’akalɔ̂maka ata, aseka Mupɛ wakadiake miliyɔ y’aseka Mupɛ, as’Asɔnyi wakadiake miliyɔ y’as’Asɔnyi. Atayala edja, lo Rwanda, lɛnɛ oleki aseka Mupɛ efula, kama ya nunu di’anto wakadiakana lam’asawɔ! (Enda fɔtɔ ka lo lonya la wadi.)
Onde Yeso ototshɔ lo ta, okime okoma kana mɔɛlɛ dia ndjaka ambeki ande l’ɔtɛ w’ɔnɛ vɔ kema ase wodja ande oka? Kema, aha ɔsɔku! Bible mbutaka ɔnɛ: “Untu tshe latulangaka [Nzambi, NW], ndi alangi ndu unyandi.” (1 Joani 4:20, 21) Ɛtɛmwɛlɔ wa l’andja ɔnɛ wakakite tatala dia sala dikambo sɔ. “Vo watutaka vati: Shu mbeyaka [Nzambi, NW], keli vo watuwangunaka lu etsha awo.”—Tito 1:16.
Lâdiko dia lâsɔ, lam’ewɔ hawosukɛ ɛlɛmbɛ wa l’atei a Bible w’endana la lɔkɛwɔ, ɛtɛmwɛlɔ wa l’andja ɔnɛ wekɔ lo mbisha lonya lo ditshelo dia kɔlɔ diele lo kɛtɛ k’otondo.
Yeso akate dia sho kokaka tshikitanya ɔtɛmwɛlɔ wa kashi l’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ ‘oma l’elowa awɔ,’ mbuta ate oma lo kɛnɛ kasala anto wa lɔkɔ. Nde akate nto ate: “Utamba tshe wahato elua w’ololo, ayokotama, ayukadjema lu dja.” (Mateu 7:15-20) Dui dia Nzambi tokeketshaka dia sho ndawɔ oma l’ɔtɛmwɛlɔ watɔ elowa wa kɔlɔ ndo wambanemɛ dia nanyema.—Enyelo 18:4.
Ɔtɛmwɛlɔ wa Mɛtɛ Kokita Tatala
Ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ “atotokaka elua w’ololo,” djekoleko olowa wa ngandji. (Mateu 7:17; Joani 13:34, 35) Naa diwotɔ di’Akristo dia l’andja w’otondo diele kâmɛ, diele la ngandji ka ngasɔ na? Wa na watona ndjaka ase ɔtɛmwɛlɔ awɔ hita, kana ase ɛtɛmwɛlɔ ekina tshɛ na?—1 Joani 3:10-12.
Ɛmɛnyi wa Jehowa wambeyama efula dia vɔ mbatɔ “elua w’ololo” ɛsɔ. Lo kɛtɛ k’otondo, lo wedja oleki 230, ‘vɔ wakatshule tɔ̂mbɔ tawɔ kongo.’ (Isaya 2:4) Ngandji kokawɔ anto kambɛnama nto oma lo woho wakitanyiyawɔ didjango dia Kristo dia sambisha “lukumu l’ololo” la Diolelo dia Nzambi l’andja w’otondo. (Mateu 24:14) Ndo nto, vɔ kitanyiyaka ndo mamɛka ɛlɛmbɛ wa lâdiko w’endana la lɔkɛwɔ wetshama l’atei a Bible.—1 Koreto 6:9-11.
Ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ kokita tatala. Vɔ wekɔ lo nɔmbɔla anto oya le tshɔi yakɔ y’Onto lakoka kandola ekakatanu w’anto. Kem’edja, Onto akɔ ɔsɔ ayotonga andja w’oyoyo. Onto akɔna ɔsɔ na? (Ohênda lɛkɛ la komelo.)
Mɛtɛ Tayodjasɛ Lo Paradiso Kaha L’ekakatanu
Otondoyala wɛ kokaka, shi tshike wɛ otokandola ekakatanu tshɛ wahɛnyahɛnya anto? Mɛtɛ, wɛ otosala dikambo sɔ! Onde sho hatokoke kanyiya ɔnɛ Otungi aso wolodi la ngandji, ɔnɛ lele paka ndamɛ oto mbele la wolo ndo la lomba la kandola ekakatanu w’anto tshɛ, ayosala dikambo dia ngasɔ oka?
Bible mɛnyaka ɔnɛ Nzambi ayekɛ lonya lande l’akambo w’anto oma l’ekimanyielo ka lowandji lande la l’olongo lele l’anya wa Yeso Kristo. Lowandji lakɔ ‘layolanya’ mandji tshɛ ya la kɛtɛ ya kɔlɔ. (Danyele 2:44; Mateu 6:9, 10) Lande na? Lam’akandatɛka Nzambi, omembi w’esambu akakadimola ate: “Kaweyi vati: We latuwetaka vati: [Jehowa, NW], weme keli Khum’Ulungu, umbuledi wa kete tshe.”—Osambu 83:18.
Onde anto amɔtshi wayoka lam’ayokomɛ andja ɔnɛ oka? Bible mbutaka ɔnɛ: “[Andja ɔnɛ wekɔ lo tête, NW] . . . Keli one latutshaka lulangu la [Nzambi, NW] atuyalaka pundju.” (1 Joani 2:17) Lende ayɔsɛna ehandɔ ɛsɔ pondjo pondjo na? Bible kadimolaka ɔnɛ: “Antu w’ololo wayukita kete, wayudjaseka loko pundju.”—Osambu 37:9-11, 29; Tokedi 2:21, 22.
L’andja w’oyoyo waki Nzambi, ‘nyɔi hatoyala nto, delo hadiotoyala nto, koyanga ndjawi koyanga kandji.’ (Enyelo 21:4) Wôla hatoyala nto, akambo a ngala, ndjala, hemɔ, lonyangu, ndo nyɔi hatoyala nto! Diɔ diakɔ diele, kânga wanɛ wakavu wayolɔ! “Eulwelu k’antu . . . uma lu nyoi kayuyala.” (Etsha 24:15) Ndo kɛtɛ tɔamɛmɛ kayokadimɔ paradiso ka mɛtɛ mɛtɛ.—Isaya 35:1, 2; Luka 23:43.
Kakɔna kahombaso sala dia monga la lɔsɛnɔ l’andja ɔsɔ w’oyoyo waki Nzambi na? Yeso akate ate: “Lumu la pundju lone, eli [wêke dia kêya, NW] weme [Nzambi ɔtɔi ka, NW] mete, la Jesu Kristu, lakayatumi.” (Joani 17:3) Miliyɔ y’anto wele l’etema w’ɛlɔlɔ wekɔ lo kondja ewo kɛsɔ. Tɔ mbakimanyiyaka dia vɔ ntokomɛ ekakatanu efula wâkomɛ ɛlɔ kɛnɛ, koko kɛnɛ koleki ohomba ele, ewo kɛsɔ mbashaka eshikikelo k’ɔnɛ: ekakatanu wâleki wolo wayotokandwama l’andja w’oyoyo waki Nzambi.