Etenyi 2
Ngande Wakokayɛ Mbeya Mɛtɛ lo Kɛnɛ Kendana la Nzambi?
1, 2. Ɛnyɛlɔ kakɔna kɛnya ohomba wa yɛdikɔ mɔtshi dia kandola akambo wendana l’ɔtɛmwɛlɔ?
NGANDE wakokaso mbeya Nzambi? Onde ekɔ ohomba sɛdingola wetshelo tshɛ wa l’efula k’ɛtɛmwɛlɔ kɛnɛ? Dikambo sɔ koka monga wolo salema. Oyadi kânga sho kokaka disala, ngande wayoteya wetshelo wele mɛtɛ?
2 Lo mɛtɛ, lo menda tokanyi totshikitanyi tele l’anto lo dikambo dia Nzambi, tekɔ l’ohomba wa yoho mɔtshi ya mbeya kɛnɛ kele mɛtɛ, mbut’ate yɛdikɔ mɔtshi yakoka anto mbetawɔ. Ɛnyɛlɔ: Ohɔsa dia anto ahende wambodjana tâmu lo lobingu lo kɛnɛ kendana l’otale wa dihɔndɔ dimɔtshi. Ɔnɛ ladisondja ekɔ lo mbuta dia diɔ diekɔ l’otale wa mɛtɛlɛ shato, koko onto lasomba mɛnaka dia diɔ kema l’otale ɔsɔ. Ngande wakokawɔ kandola dikambo sɔ? Ele lo mbɔsa mɛtɛlɛ ko mbɛdika otale wa dihɔndɔ diakɔ.
3. Lande na kakafundama Bible?
3 Onde ekɔ mɛtɛlɛ kana yɛdikɔ mɔtshi yakoka kimanyiya anto dia kandola akambo wendana l’ɔtɛmwɛlɔ? Eelo, yɛdikɔ yakɔ ko Bible. Nzambi akasale dia Bible fundama woho wa kimanyiya anto wa l’ahole tshɛ dia mbeka akambo wa mɛtɛ wendana la nde. Miliyara ya Bible yambofundama. Tɔ kambokadimɔma lo tshɛ kana l’etenyi l’ɛtɛkɛta ndekana 2 100. Ɔnkɔnɛ, suke l’anto tshɛ koka mbadia akambo wa mɛtɛ wendana la Nzambi l’ɔtɛkɛta awɔ.
4. Awui akɔna watanema lo Bible?
4 Bible ekɔ woshasha wa dimɛna efula w’oma le Nzambi. Tɔ nembetshiyaka akambo wele ndoko woho okina wototowaeya. Tɔ tɛkɛtaka dikambo dia wanɛ wasɛna l’andja wahɛnama. Tɔ kɛnɛmɔlaka tokanyi taki Nzambi, lonto lande ndo sangwelo diande. Tɔ mɛnyaka woho wakandakɛndakɛnda l’anto l’edja kolekanyi nunu di’ɛnɔnyi. Tɔ tɛkɛtaka akambo wayosalema lo nshi yayaye. Ndo tɔ mɛnyaka woho wakokaso tana mboka k’otsha lo lɔsɛnɔ la pondjo.
Lande Na Kakokayɛ Mbetawɔ Bible?
5. Ɛnyɛlɔ kakɔna kɛnya dia Bible mbɔtɔnɛka la siansɛ?
5 Ekɔ ɛkɔkɔ efula wɛnya bonde kakokaso mbetawɔ dia Bible mɛtɛ ekɔ Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Ɔkɔkɔ ɔmɔtshi ele Bible mbɔtɔnɛka la siansɛ. Lo nshi y’edjedja, anto wa l’andja w’otondo wakakanaka ɔnɛ ekɔ ɛngɔ kɛmɔtshi kosuke okama wa nkɛtɛ. Ɛnyɛlɔ lo Afrikɛ wa l’Owɛstɛ, anto wakafɔnyaka dia nkɛtɛ mɛmbama lo dikɔtɛ di’olui ɔmɔtshi wa woke ko akɔtɛ 3500 mbahema la diko dia nkɛtɛ ndo akɔtɛ 3 500 l’ɛse ka nkɛtɛ. Koko, lo yoho yɔtɔnɛ la siansɛ, ofundji ɔmɔtshi wa Bible akafunde ambeta ɛnɔnyi ndekana 3 500 ɔnɛ Nzambi “atolendjalendjaka kete lam’aha nduku engo.”—Jobo 26:7.
6. Naa djembetelo yoleki woke yɛnya dia Bible ndja oma le Nzambi?
6 Djembetelo yoleki woke yɛnya dia Bible mɛtɛ ndja oma le Nzambi ele woho wakɔndɔlatɔ akambo wa lo nshi yayaye lo yoho ya kokele. Otshikitanyi l’awui wahataye wata ana w’anto, Nzambi mɛtɛ mbeyaka akambo wahataye ndo kɛnɛ tshɛ katande kotshamaka nshi tshɛ.
7. Naa prɔfɛsiya mɔtshi ya lo Bible yakakotshama lo nshi yakete?
7 Nkama ya prɔfɛsiya ya lo Bible yakakotshama lo nshi y’edjedja. Ɛnyɛlɔ, ɛnɔnyi 700 la ntondo, Bible akate l’eshikikelo tshɛ dia Yeso akahombe mbotɔ l’osomba wa Bɛtɛlɛhɛma, ndo kɛsɔ mbakasalema. (Mika 5:2; Mateu 2:3-9) Lâdiko wa prɔfɛsiya kina efula yendana la Yeso, Bible akatatshi nto dia nde ayotɔ oma le ɔna womoto ɔmɔtshi l’emuma ndo ayokahema l’ekenga 30 wa falanga. Ndo prɔfɛsiya ndjo mbakakotshama. Lo mɛtɛ ndoko onto lakakoke tatshi awui wa ngasɔ la ntondo ka vɔ kotshama!—Isaya 7:14; Zekaria 11:12, 13; Mateu 1:22, 23; 27:3-5.
8. Naa prɔfɛsiya mɔtshi ya lo Bible yakotshama ɛlɔ kɛnɛ ndo ɛnyayɔ?
8 Prɔfɛsiya efula ya lo Bible yekɔ lo kotshama lo nshi yaso nyɛ. Mɔtshi ya l’atei ayɔ yɔ nyɛ:
● “Wudja wayolosha wudja ukina [l’awui w’ata]. Diulelu diayolosha diulelu dikina. Adidimu wa mamba wa kete wayuyala efula. Ndjala ya kasha yayuya, ndu elandu lu dihuli la dihuli.”—Luka 21:10, 11.
● ‘Ehamelo ka ɛɔnywɛlɔ k’ɛlɛmbɛ’ kayoyala.—Mateu 24:12.
● “Lu nshi y’ekumelu, . . . antu wayuyalanga, wayulanga ukundji, . . . wayutuna aui w’ambutshi, . . . wahayakimela, akanga w’usihi, atunyi w’akambu w’ololo, . . . akanga a ndjambiya, anangi wa engenongeno, wuleki wa [Nzambi].”—2 Timote 3:1-5.
Onde wɛ hetawɔ dia akambo asɔ wekɔ lo kotshama nshi nyɛ? Mɛtɛ ndo shikaa ka prɔfɛsiya ya lo Bible mɛnyaka dia Bible kema dibuku di’anyanya. Tɔ kekɔ Ɔtɛkɛta w’oma le Nzambi.—2 Timote 3:16.
Onde Bible Kakatshikitanyema?
9, 10. Kakɔna kɛnya dia Nzambi kombetawɔ di’anto tshikitanya kɛnɛ kele lo Bible?
9 Ohɔsa dia wɛ ekɔ kanga société kɛmɔtshi ndo wɛ akahanɛ ase olimu ayɛ listɛ l’ɛlɛmbɛ ɛmɔtshi wahombawɔ ndjela. Ayoyosala naka otunyi ayɛ ɔmɔtshi ambotshikitanya kɛnɛ kakayafunde? Kema wɛ ayɔlɔngɔsɔla kɛnɛ kotshikitanyishande? Woho akɔ wamɛ mbele, Nzambi hetawɔ di’anto tshikitanya akambo wa mɛtɛ wele l’Ɔtɛkɛta ande, mbut’ate lo Bible.
10 Wanɛ wakahembe dia tshikitanya wetshelo wa l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi kotondoya. Lam’ɛdikaso Bible kele laso ɛlɔ kɛnɛ la Bible ya lo nshi y’edjedja ndoko otshikitanu wɛnama. Kɛsɔ mɛnyaka dia Bible kotshikitanyema l’edja k’ɛnɔnyi.
[Kiombo ya lo lɛkɛ 7]
Onde Ekɔ Dimɛna Ndjaɛkɛ l’Elakanyelo w’Ashidi
Elakanyelo w’ashidi wa l’Afrikɛ wendana l’ɔtɛmwɛlɔ bu la abuku w’edjedja w’ekila. Wetshelo, awui w’ashidi, ndo tokanyi tendana la Nzambi sambiyamaka oma lo lɔlɔnga la lɔlɔnga paka oma l’onyɔ, koko aha lofunda. Dibuku dia l’Angɛlɛ diele l’ɔtɛ ɔnɛ Ɔtɛmwɛlɔ w’Ashidi l’Afrikɛ wa l’Owɛstɛ mbutaka ɔnɛ: “Wetshelo wa l’onyɔ koka tshikitanyema. Mbala efula, vɔ koka kotsha kana minya, tshikitanya kana nanya, mbidja oshimu esɔ kana fukutanya akambo wetshama l’onyɔ, ɔnkɔnɛ mongaka esangɔ efula wolo dia mbeya tshikitanya awui wele mɛtɛ la awui wa lɔfɔnya.”
[Ambola wa wekelo]
Kiombo: Kakɔna kata dibuku dimɔtshi lo kɛnɛ kendana la mɛtɛ k’elakanyelo w’ashidi?
[Efundelo wɛnya kanga osato wa lo lɛkɛ 6]
Mama la ɔna wadiɛnɛ la ndjala: © Giacomo Pirozzi/Panos Pictures