BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • es23 lk. 17-26
  • Ngɔndɔ ka hende

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Ngɔndɔ ka hende
  • Tɔsɛdingolake Afundelo lushi la lushi—2023
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ ka hende 1
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka hende 2
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka hende 3
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka hende 4
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka hende 5
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka hende 6
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ ka hende 7
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ ka hende 8
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka hende 9
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka hende 10
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka hende 11
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka hende 12
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka hende 13
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ ka hende 14
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ ka hende 15
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka hende 16
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka hende 17
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka hende 18
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka hende 19
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka hende 20
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ ka hende 21
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ ka hende 22
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka hende 23
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka hende 24
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka hende 25
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka hende 26
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka hende 27
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ ka hende 28
Tɔsɛdingolake Afundelo lushi la lushi—2023
es23 lk. 17-26

Ngɔndɔ ka hende

Lushi la sato, Ngɔndɔ ka hende 1

Jehowa ekɔ suke la wanɛ tshɛ wawelɛ.​—Os. 145:18.

Jehowa ndjakiyanyaka efula dikambo di’ɔlɔlɔ w’atɛmɔdi ande tshɛ. Nde ekɔ suke la ɔmɔmɔ la l’atei aso, ndo nde mɛnaka etena kakɔmɔso. (Os. 145:18, 19) Tende woho wakayasha Jehowa le omvutshi ande Elidja. Pami ka kɔlamelo kɛsɔ akasɛnɛ l’etena ka wolo ka l’ɔkɔndɔ wa wodja w’Isariyɛlɛ. Atɛmɔdi wa Jehowa wakahɛnyahɛnyama wolo, ndo atunyi wa Nzambi waki la wolo wakasɔmana lo yoho ya laande la Elidja. (1 Nku. 19:1, 2) Dui dikina diakatshindja Elidja wɔɔngɔ aki ondo woho wakandafɔnyaka dia nde mbakatshikala tshɔi y’omvutshi yakakambɛka Jehowa. (1 Nku. 19:10) Nzambi akasale dui dimɔ aha la ntshimbatshimba dia nkimanyiya Elidja. Jehowa akatome ondjelo ande ɔmɔ dia ndjoshikikɛ omvutshi ande dia nde komonga ndaamɛ ndo ɔnɛ ase Isariyɛlɛ akina efula wakokaka Nzambi wɔma wakikɔ. (1 Nku. 19:5, 18) La ngandji tshɛ, Yeso akashikikɛ ambeki ande ɔnɛ vɔ wayokondja nkumbo ka woke ka lo nyuma. (Makɔ 10:29, 30) Ndo Jehowa, lele Owandji wa nkumbo kaso ka lo nyuma ndakaka dia nde ayokimanyiya wanɛ walanga mbokambɛ.​—Os. 9:10. w21.06 8-9 od. 3-4

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka hende 2

Onto laki Nzambi pokamɛka ɛtɛkɛta wa Nzambi.​—Jni. 8:47.

Anto efula takanaka l’ɔtɛ wa wetshelo aso wohikami lo Bible watondja wetshelo w’ɛtɛmwɛlɔ wa kashi sɛkɛ. Ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ mbetshaka anto awɔ ɔnɛ Nzambi mbishaka anto wa kɔlɔ dilanya l’ifɛrnɔ. Vɔ kambaka la wetshelo wa kashi ɔsɔ dia mbahemɛ anto awɔ. Oko weso ekambi wa Jehowa watɛmɔla Nzambi kokana ngandji, sho tondjaka wetshelo wa kashi ɔsɔ sɛkɛ. Ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ mbetshaka nto ɔnɛ anima havu. Sho tondjaka wetshelo w’apanganu ɔsɔ sɛkɛ, nɛ dia otondonga vɔ wekɔ mɛtɛ, tshike eolwelo bu. Ndo otshikitanyi la dietawɔ diele l’ɛtɛmwɛlɔ efula di’ɔnɛ awui tshɛ wakatakongɛmi, sho mbetshaka ɔnɛ onto ekɔ la lotshungɔ la nsɔna ndo nde koka nsɔna dia kambɛ Nzambi. Kakɔna kasala ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ etena kɛnyaso lo sɛkɛ dia vɔ wekɔ embetsha wa kashi? Mbala efula vɔ momalaka! Naka sho nangaka akambo wa mɛtɛ, kete sho la dia mbetawɔ kɛnɛ kata Nzambi. (Jni. 8:45, 46) Otshikitanyi la Satana Diabolo, sho shikimalaka l’akambo wa mɛtɛ. Sho hatotone pondjo dietawɔ diaso. (Jni. 8:44) Nzambi nɔmbaka di’ekambi ande ‘mpetsha kɛnɛ kele kɔlɔ’ ndo ‘nkukutɛ kɛnɛ kele ɔlɔlɔ,’ oko wakasale Yeso.​—Rɔmɔ 12:9; Hɛb. 1:9. w21.05 10 od. 10-11

Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka hende 3

Nyɔlɔshane la Diabolo, ko nde ayonyolawɔ.​—Jak. 4:7.

Kayotota naka tamboshola dia tekɔ la lotamanya kana la lokaki? Sho koka mpandɔ! Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akate dia wanɛ wele Diabolo “akawande wasɛna” koka mpandɔ oma lo djonga shɔ. (2 Tim. 2:26) Tatohɛke pondjo dia Jehowa ndeka Satana wolo etale. Diakɔ diele, naka sho mbetawɔ ekimanyielo ka Jehowa, kete sho koka mpandɔ oma lo djonga tshɛ yatamba Diabolo. Koko, lo dihole dia sho ndjoyanga dia mpandɔ oma lo tolonga ta Satana, sho pombaka mbewɔ tolonga tɔsɔ tshɛ. Sho koka nsala dui sɔ l’ekimanyielo ka Nzambi. Diakɔ diele, sɛngasɛngaka Jehowa lushi tshɛ dia kokimanyiya dia wɛ nshihodia dia kana waonga wa kɔlɔ asɔ wambonga la shɛngiya lo ekanelo kayɛ ndo l’etsha ayɛ. (Os. 139:23, 24) Salaka la wolo diaha monga la lotamanya kana la lokaki! Aya ɛnɔnyi nunu wele Satana ekɔ oko mengenga. Koko kem’edja, nde ayanga nkelekama ndo l’ekomelo nde ayolanyema. (Ɛny. 20:1-3, 10) Tekɔ lo kongɛɛ lushi lɔsɔ. Polo l’etena kɛsɔ, nyɛsɔ tongake la yambalo lo tolonga ta Satana. Sala la wolo diaha wɛ monga la lotamanya kana la lokaki. Yashikikɛ dia ‘ndɔshana la Diabolo, ko nde ayokolawɔ.’ w21.06 19 od. 15-17

Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka hende 4

Nyɔlɔmbɛ Owandji wa dinela dia nde ntoma ekambi lo dinela diande.​—Mat. 9:38.

Jehowa ngɛnangɛnaka etena ketawɔ onto ɔmɔtshi akambo wa mɛtɛ wa lo Bible ndo kasambishande anto akina akambo akɔ. (Tok. 23:15, 16) Ndooko onyake Jehowa ngɛnangɛnaka efula etena kɛnande kɛnɛ kasalema ɛlɔ kɛnɛ! Ɛnyɛlɔ, kaanga mbakonge hemɔ kasambemɛ l’andja w’otondo l’ɔnɔnyi w’olimu wa 2020, anto 7 705 765 wakeke Bible, ndo anto 241 994 wakayakimɔ le Jehowa ndo wakabatizama. Lo wedi awɔ, ambeki w’eyoyo asɔ wayeka l’anto akina Bible ndo wayetɛ anto efula ambeki. (Luka 6:40) Aha la taamu, sho ngɛnyangɛnyaka Jehowa efula etena kayashaso l’olimu wa mbetɛ anto ambeki. Mbetɛ anto ambeki ekɔ olimu wa wolo, koko l’ekimanyielo ka Jehowa sho koka ndjasha dia mbetsha wanɛ weke eyoyo dia vɔ mboka Shɛso lele l’olongo ngandji. Sho koka ndjadjɛ oyango wa mbekaka kaanga l’onto ɔtɔi Bible. Sho koka nkashimɔ lo menda etombelo wayonga naka sho nkamba la diaaso tshɛ dia nɔmba wanɛ wahomana la so dia mbeka la wɔ Bible. w21.07 6-7 od. 14-16

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka hende 5

Lam’ele dimi ngɛnangɛnaka luudu la Nzambi kami, lekɔ la paonyi ndo la mfɛsa lo eombelo kami yayangami nkimɔ dikambo dia luudu la Nzambi kami.​—1 Ɛk. 29:3.

Nkumekanga Davidɛ akakimɔ weshasha oma l’ɔngɔnyi waki lande dia nsukɛ wokelo wa tɛmpɛlɔ. (1 Ɛk. 22:11-16) Naka taya bu la wolo efula wa demba dia nkamba elimu wa wokelo wa mvudu y’okongamelo, kete sho koka ntetemala nsukɛ elimu ɛsɔ la weshasha aso lo yɛdikɔ yɛdimi l’ekondjelo kaso. Ndo sho koka nkimanyiya ɛlɔngɔlɔngɔ dia vɔ nkondja wahɔ oma lo diewo diakatakondja. Lo dikambo dia lokaho, tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ kakatshike ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ. Nde akalɔmbɛ Timɔte dia mbotshindɛ l’olimu wa misiɔnɛrɛ ndo Pɔɔlɔ akɛnya ɔlɔngɔlɔngɔ ɔsɔ toho tande t’esambishelo ndo ta wetshelo. (Ets. 16:1-3) Olowanyelo wa Pɔɔlɔ wakakimanyiya Timɔte dia monga l’ohetoheto etena kakandasambishaka lokumu l’ɔlɔlɔ. (1 Kɔr. 4:17) Timɔte, lo wedi ande, akakambe la toho ta Pɔɔlɔ dia ndowanya anto akina. w21.09 12 od. 14-15

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka hende 6

Kandjema ndo ewanu wekɔ l’atei anyu.​—1 Kɔr. 3:3.

Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma l’ɛnyɛlɔ k’ombeki Apolo ndo k’ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ? Vɔ akɔ ahende waki la diewo dia mamba di’Afundelo. Vɔ akɔ ahende wakeyamaka efula ndo waki embetsha wa tomanamana. Ndo vɔ akɔ ahende wakakimanyiya dia mbetɛ ambeki efula. Koko vɔ kombokana kandjema lam’asawɔ. (Ets. 18:24) Lo mɛtɛ, etena kɛmɔ l’ɔkɔngɔ w’Apolo mimɔ oma la Kɔrɛtɔ, Pɔɔlɔ akokeketsha dia nkalola lɛkɔ. (1 Kɔr. 16:12) Mbokɛmaka hwe di’Apolo akakambe la losha lande lo yoho ya dimɛna dia nsambisha lokumu l’ɔlɔlɔ ndo nkeketsha anango. Sho koka nto monga l’eshikikelo di’Apolo aki pami kaki l’okitshakitsha. Ɛnyɛlɔ, ndooko kɛnɛ kɛnya dia nde akomala etena ‘kakolembetshiya’ Piriskila la Akula “mboka ka Nzambi woho wetɔ mɛtɛ.” (Ets. 18:24-28) Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akeyaka olimu wa dimɛna wakakambaka Apolo. Koko Pɔɔlɔ komboka wɔma ɔnɛ anto wayota dia Apolo mboleka. Pɔɔlɔ aki l’okitshakitsha, akeyaka elelo ande ndo aki l’ekanelo k’ɔlɔlɔ. Dui sɔ diakɛnama lo alako wakandasha etshumanelo ka la Kɔrɛtɔ.​—1 Kɔr. 3:4-6. w21.07 18-19 od. 15-17

Lushi la hende, Ngɔndɔ ka hende 7

Anto efula wayokoma anto w’ɛlɔlɔ.​—Rɔmɔ 5:19.

Adama l’Eva wakatɔmbɔkwɛ Nzambi la lolango lawɔ, ɔnkɔnɛ, vɔ wakasungana minyɛma oma lo nkumbo kɛsɔ. Ko kayotota dikambo di’anawɔ? La ngandji tshɛ, Jehowa akɔshi yɛdikɔ dia wanɛ wele l’okitanyiya monga anto wa lo nkumbo kande. Nde akasale dui sɔ lo tshimbo y’olambo w’Ɔnande ɛtɔi lakandote. (Jni. 3:16) Diɛsɛ l’olambo wa Yeso, anto 144 000 wakalame olowanyi awɔ wakɔsama oko ana wa yanyi wa Nzambi. (Rɔmɔ 8:15-17; Ɛny. 14:1) Ndo nto, miliyɔ y’anto akina wa kɔlamelo wekɔ lo nsala l’okitanyiya tshɛ lolango la Nzambi. Vɔ wekɔ l’elongamelo ka monga tshɛ lo tshɛ lo nkumbo ka Nzambi l’ɔkɔngɔ w’ohemba w’ekomelo wayohomana la wɔ l’ekomelo k’Ɛlɔmbwɛlɔ k’ɛnɔnyi kinunu. (Os. 25:14; Rɔmɔ 8:20, 21) Kaanga nshi nyɛ vɔ mbelɛka Jehowa lele Otungi awɔ ɔnɛ “Shɛso.” (Mat. 6:9) Wanɛ wayolwama vɔ lawɔ wayonga la diaaso dia mbeka kɛnɛ kalongamɛ Jehowa oma le wɔ. Wanɛ wayela ɛlɔmbwɛlɔ kande ndo vɔ lawɔ wayonga ase nkumbo kande. w21.08 5 od. 10-11

Lushi la sato, Ngɔndɔ ka hende 8

Nyoshikikɛ akambo woleki ohomba.​—Flpɛ. 1:10.

Wakasha ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ olimu wa nkamba ndo l’edja k’ɛnɔnyi akumi nde akɔshi olimu w’esambishelo oko dui dioleki ohomba. Nde akasambishaka “lo sɛkɛ ndo lo luudu la luudu.” (Ets. 20:20) Lo mɛtɛ, nde akasambishaka lo diaaso tshɛ! Ɛnyɛlɔ lam’akandakongaka asekande lo Atɛna, nde akasambisha olui ɔmɔtshi w’anto wa lokumu ndo dui sɔ diakonge l’etombelo w’amɛna. (Ets. 17:16, 17, 34) Kaanga etena kakinde lo “lokanu,” Pɔɔlɔ akasambishaka wanɛ waki suke la nde. (Flpɛ. 1:13, 14; Ets. 28:16-24) Pɔɔlɔ akakambaka la wenya ande lo yoho yoleki dimɛna. Mbala efula nde akalɔmbaka anto akina dia nsambisha kaamɛ la nde. Ɛnyɛlɔ lo lɔkɛndɔ lande la ntondo la misiɔnɛrɛ, nde akatshu la Joani Makɔ, ndo lo lɔkɛndɔ lande la hende nde akatshu la Timɔte. (Ets. 12:25; 16:1-4) Aha la taamu, Pɔɔlɔ akasalaka la wolo dia ndowanya apami asɔ woho wa nkongɛ etshumanelo, wa nkamba olimu w’alami w’ɛkɔkɔ ndo wa monga embetsha wa tomanamana.​—1 Kɔr. 4:17. w22.03 27 od. 5-6

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka hende 9

[Nzambi] bu etale oma le ɔmɔmɔ la l’atei aso.​—Ets. 17:27.

Anto amɔ hawetawɔ ɔnɛ Otungi ekɔ nɛ dia vɔ mbutaka ɔnɛ vɔ mbetawɔka paka kɛnɛ kakokawɔ mɛna. Koko kɛnɛ kele mɛtɛ ele, vɔ mbetawɔka diangɔ diahakoke mɛnama, ɛnyɛlɔ wolo w’okotwelo nɛ dia vɔ wekɔ la tolembetelo tɛnya dia dui sɔ diekɔ mɛtɛ. Woho wa mbetawɔ katɛkɛtama lo Bible pikama nto lo tolembetelo ta “akambo wa mɛtɛ wahɛnama.” (Hɛb. 11:1) Koka mbɔsa etena ndo welo dia sho mbeka tolembetelo ta ngasɔ, ndo anto efula hawolange mbidja welo dia nsala dui sɔ. Onto lahasale eyangelo dia mbeya tolembetelo tɔsɔ lo ndamɛ koka mbita ɔnɛ Nzambi bu. L’ɔkɔngɔ wa vɔ mbeka tolembetelo tɔsɔ, ambeyi wa siansɛ amɔ wakayetawɔ ɔnɛ Nzambi mbakatonge andja ɔnɛ. Oma l’etatelo, vɔ koka mfɔnya tsho ɔnɛ Otungi bu, nɛ dia hawetsha awui wendana l’etongelo kaanga yema l’inivɛrsite. Koko, vɔ wakayeya Jehowa ndo wakayowoka ngandji. Lo mɛtɛ, sho tshɛ pombaka nkeketsha mbetawɔ kaso le Nzambi, oyadi kalasa ya ngande yakatɔtɔ. w21.08 14 od. 1; 15-16 od. 6-7

Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka hende 10

Jehowa ekɔ ɔlɔlɔ le anto tshɛ,Ndo kɛtshi kande mɛnamaka lo elimu ande tshɛ.​—Os. 145:9.

Yeso akakambe la wɛɛla wendana l’ɔna lakashishɔ dia tokimanyiya dia sho nshihodia dia Jehowa nangaka efula dia tooka kɛtshi. Ɔna ɔsɔ akamɔ oma la ngelo ndo “akatomana diangɔ diande lo nsɛna lɔsɛnɔ la mindo.” (Luka 15:13) L’ɔkɔngɔ diko, nde akayatshumoya oma lo lɔsɛnɔ lande la mindo, akayakitshakitsha ndo akakalola la ngelo. Kakɔna kakasale she? Yeso akate ate: “Lam’akinde [ɔnakɔ] eke lo tshalola, she akawɛnyi, nde akawoke kɛtshi, akalawɔ otsha le nde, akookumbatɛ ndo akawosha bizɛ.” She kombisha ɔnɔsɔ sɔnyi. Koko la kɛtshi tshɛ, nde akadimanyiya ɔlɔngɔlɔngɔ ɔsɔ ndo akoolongola lo nkumbo kande. Ɔna lakashishɔ akasale pɛkato ka woke, koko lam’ele nde akayatshumoya, she akoodimanyiya. Papa kokana kɛtshi ka lo wɛɛla ɔsɔ ekɔ didjidji dia Jehowa. Lo yoho yananda otema shɔ, Yeso akɛnya woho walanga She dimanyiya atshi wa pɛkato wayatshumoya l’otema ɔtɔi.​—Luka 15:17-24. w21.10 8 od. 4; 9 od. 6

Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka hende 11

Nzambi [akadje] ase wedja yimba mbala ka ntondo dia nsɔna anto amɔtshi oma l’atei awɔ dikambo dia lokombo lande.​—Ets. 15:14.

Ɛlɔ kɛnɛ, ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ efula wambosala la wolo dia mbishɛ lokombo l’oshika laki Nzambi le anto. Vɔ wakalinya oma lo dikadimwelo diawɔ dia Bible, ndo mbala mɔtshi, wakashimbe anto dia nkamba la lokombo la Nzambi l’ɛtɛmwɛlɔ awɔ. Onde onto ɔmɔtshi koka mbidja taamu dia paka Ɛmɛnyi wa Jehowa ato mbalɛmiya lokombo la Jehowa ndo mbalisha kɛnɛmɔ kahombalɔ nongola? Tekɔ lo mbeyanya lokombo la Nzambi l’andja w’otondo oleki ɛtɛmwɛlɔ ekina tshɛ. Lo dikambo sɔ, sho salaka tshɛ dia nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ la lokombo laso l’Ɛmɛnyi wa Jehowa! (Isa. 43:10-12) Tambotondja kɔpi ya Bible​—Ekadimwelo k’andja w’oyoyo ndekana miliyɔ 240, yele la lokombo la Jehowa l’ahole wakalinya akadimudi akina wa Bible. Ndo sho tondjaka ekanda walembetshiya Bible wakamba la lokombo la Jehowa l’ɛtɛkɛta ndekana 1 000! w21.10 20-21 od. 9-10

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka hende 12

Naka ɔnangɛnyu ɔmɔtshi aya wola . . . , towokeketshɛke otema ndo tongake onyishi le ɔnanyɔ lele ose wola.​—Eoh. 15:7.

Sho tɛmɔlaka Jehowa etena kakimanyiyaso asekaso Akristo wele lo dihombo. Jehowa akalake dia mfuta ase Isariyɛlɛ wakokaka ase wola kɛtshi. (Eoh. 15:10) Lo mɛtɛ, etena tshɛ kakimanyiyaso osekaso ɔtɛmɔdi lele lo dihombo, Jehowa mbɔsaka dui sɔ oko woshasha mbawoshaso. (Tok. 19:17) Ɛnyɛlɔ, etena kakatomɛ Akristo wa la Filipɛ Pɔɔlɔ laki lo lokanu woshasha ɔmɔtshi, nde akawelɛ ɔnɛ: “Olambo wetawɔma ndo wangɛnyanganya Nzambi.” (Flpɛ. 4:18) Enda l’etshumanelo kanyu ndo yambola ɔnɛ: ‘Onde ekɔ onto ɔmɔtshi lakokami nkimanyiya?’ Jehowa ngɛnangɛnaka etena katɛnande takamba la wenya, wolo, akoka ndo lomombo laso la l’emunyi dia nkimanyiya wanɛ wele lo dihombo. Nde mbɔsaka dia ɔsɔ ekɔ etenyi kɛmɔ ka l’ɔtɛmwɛlɔ aso. (Jak. 1:27) Ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ nɔmbaka wenya ndo wolo. Koko dui sɔ bu wotsho. (1 Jni. 5:3) Lande na? Nɛ dia sho tɛmɔlaka Jehowa l’ɔtɛ wa ngandji kawokaso ndo l’ɔtɛ wa ngandji kokaso anangɛso l’akadiyɛso. w22.03 24 od. 14-15

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka hende 13

Nde potoyaka wonya le anto wa kɔlɔ ndo le anto w’ɛlɔlɔ.​—Mat. 5:45.

La ntondo ka sho mɛnya dia sho mbokaka anangɛso l’akadiyɛso kɛtshi, sho pombaka nshihodia ekakatanu wele la wɔ. Ɛnyɛlɔ, kadiyɛso kɛmɔ koka monga l’okakatanu wa wolo wendana la yoonge. Ndooko lushi lakandayakiyanya di’okakatanu ɔsɔ, koko nde ayɔngɛnangɛna efula naka onto ɔmɔ mbosha ekimanyielo ka shikaa. Onde nde ayɔngɛnangɛna di’onto ɔmɔ ndjookimanyiya la mbokatɛ diangɔ dia ndɛ kana mbosolɛ luudu? Ɔnangɛso ɔmɔ koka nshisha olimu ande. Naka sho mbosha yema ya dikuta, aha la mbotɛ ɔnɛ diɔ ndja oma le so, shi dui sɔ diayowokimanyiya polo lam’ayondotana olimu okina? Hatohombe kongɛɛ dia paka anangɛso wambotɔlɔmba ekimanyielo ko sho ndjowaoka kɛtshi. L’ɛnyɛlɔ ka Jehowa, sho mbɔsaka yɛdikɔ ya mbaakimanyiya la ntondo ka vɔ tɔlɔmba ekimanyielo. Nde tohotoyɛka wonya lushi la lushi aha la sho mbɔlɔmba dia nde tosalɛ dui sɔ. Ndo onto tshɛ kondjaka wahɔ oma lo wonya, koko aha tsho wanɛ wele la lowando le nde. Onde wɛ hetawɔ dia lo tokotshɛ ehomba aso, Jehowa mɛnyaka ngandji katokande? Sho mɛtɛ mbokaka Jehowa ngandji l’ɔtɛ w’ɔlɔlɔ ndo wa lokaho lande l’efula! w21.09 22-23 od. 12-13

Lushi la hende, Ngɔndɔ ka hende 14

Jehowa le, wɛ ekɔ ɔlɔlɔ ndo suke dia dimanyiya; wɛ ndola tɔɔ la ngandji ka kɔlamelo le wanɛ tshɛ wakelɛ.​—Os. 86:5.

Ngandji ka kɔlamelo ka Nzambi totshutshuyaka dia dimanyiyana. Etena kɛna Jehowa dia otshi wa pɛkato amboyatshumoya ndo ambotshika lɔkɛwɔ lande la kɔlɔ, ngandji kande ka kɔlamelo mbotshutshuyaka dia mbodimanyiya. Omembi w’esambo Davidɛ akate lo dikambo diaki Jehowa ate: “Nde kotosalɛ akambo lo ndjela pɛkato yaso, ndo nde kotofuta lo ndjela munga yaso.” (Os. 103:8-11) Davidɛ akeye oma l’awui wa kandji wakokomɛ dia mongaka paa etena konga onto la nkum’otema kawɛndja onongo. Koko nde akeke nto dia Jehowa ekɔ “suke dia dimanyiya.” Kakɔna katshutshuya Jehowa dia dimanyiya? Okadimwelo tanemaka lo divɛsa di’ɛlɔ. Eelo, oko wakate Davidɛ lo dɔmbɛlɔ, Jehowa dimanyiyaka nɛ dia nde ndola tɔɔ la ngandji ka kɔlamelo otsha le wanɛ tshɛ wɔlɔmba edimanyielo. Etena kasalaso pɛkato, bu kɔlɔ monga la lonyangu ndo dui sɔ diekɔ dimɛna. Dui sɔ koka totshutshuya dia ndjatshumoya ndo ntakola wanya wahombama dia nsala etshikitanu. w21.11 5 od. 11-12

Lushi la sato, Ngɔndɔ ka hende 15

Shɛso lele l’olongo, lokombo layɛ lakidiame.​—Mat. 6:9.

Jehowa nangaka lokombo lande ndo nde nangaka di’onto tshɛ lilɛmiya. (Isa. 42:8) Koko ambeta oko ɛnɔnyi nunu samalo wele, lokombo lande la dimɛna lakɔnywama. (Os. 74:10, 18, 23) Dui sɔ diakatatɛ etena kakate Diabolo (kitshimudi ate “Omamanyishi”) dia Nzambi ekɔ lo dima Adama l’Eva ɛngɔ kɛmɔ ka dimɛna kakiwɔ l’ohomba. (Eta. 3:1-5) Ntatɛ oma l’etena kɛsɔ, anto wekɔ lo nsɔngwɛ Jehowa awui wa kashi w’ɔnɛ nde ekɔ lo dima anto kɛnɛ mɛtɛ kewɔ l’ohomba. Yeso akayakiyanya lo kɛnɛ kendana la woho wɔnywama lokombo la She. Paka Jehowa oto mbele la lotshungɔ tshɛ lo tshɛ la mbolɛ l’olongo ndo la nkɛtɛ, ndo yoho yande ya nɔmbɔla mboleki dimɛna. (Ɛny. 4:11) Koko Diabolo akasale la wolo dia minganyiya andjelo ndo anto lo mbakonya dia mfɔnya dia Nzambi bu la lotshungɔ lɔsɔ. Keem’edja, nde ayolɛ mbala ɔtɔi lo pondjo ndo lo nkɛtɛ k’otondo. Jehowa ayoyindja etena kayondɛnya dia paka Diolelo diande to mbayela wɔladi wa mɛtɛ ndo lotui tshitshi la nkɛtɛ. w21.07 9 od. 5-6

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka hende 16

Dimi layɔngɛnangɛnaka le Jehowa; dimi layokaka ɔlɔ w’efula le Nzambi ka panda kami.​—Hab. 3:18.

Owandji wa nkumbo kombolaka nshi tshɛ dia tanɛ wadɛnde l’anande mbo ya ndɛ yakoka, ahɔndɔ ndo dihole dia ndala. Onde wɛ ekɔ lo ndɔshana l’ekakatanu wendana l’ekondjelo? Naka eelo, kete ɔsɔ ekɔ okakatanu wa wolo le yɛ. Koko, oyadi ekakatanu wa wolo wa ngande wele la yɛ, wɛ koka nkamba la diaaso sɔ dia nkeketsha mbetawɔ kayɛ. Lɔmba Jehowa ndo adia ɛtɛkɛta wa Yeso wa lo Mateo 6:25-34 ndo nkana la wɔ yimba. Sɛdingola bɛnyɛlɔ dia nshi nyɛ diɛnya dia Jehowa kotshaka ehomba wa wanɛ wayasha tshɛ l’elimu wa teokrasi. (1 Kɔr. 15:58) Naka wɛ nsala ngasɔ, kete dui sɔ diayokeketsha eshikikelo kayɛ k’ɔnɛ oko wakimanyiya Shɛso lele l’olongo anto akina wele l’ekakatanu akɔ waamɛ, nde ayokokimanyiya ndo wɛ. Nde mbeyaka kɛnɛ keyɛ l’ohomba, ndo nde mbeyaka woho wa kokotshɛtɔ. Naka wɛ mɛna woho wakokimanyiya Jehowa lo lɔsɛnɔ layɛ, kete mbetawɔ kayɛ kayonga wolo efula ndo wɛ ayonga l’akoka wa ndjokikɛ ehemba woleki wolo watokongɛ lo nshi yayaye. w21.11 20 od. 3; 21 od. 6

Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka hende 17

Naka onto ɔmɔtshi ambosala pɛkato, tekɔ la okimanyedi wele kaamɛ la Shɛso, Yeso Kristo.​—1 Jni. 2:1.

Mbetawɔ k’Akristo efula keketshamaka diɛsɛ la wetshelo wendana la oshinga w’etshungwelo. Vɔ tetemalaka nsambisha kaanga la ntondo k’ɔlɔshamelo ndo vɔ mbikikɛka weho w’ehemba tshɛ lo lɔsɛnɔ lawɔ l’otondo. Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ k’ɔpɔstɔlɔ Joani. La kɔlamelo tshɛ nde akasambishaka akambo wa mɛtɛ wendana la Kristo ndo l’oshinga w’etshungwelo, ondo l’edja kolekanyi ɛnɔnyi 60. Etena kakinde suke la nkotsha ɛnɔnyi 100, mɛnamaka dia nde akɔsama oko onto lele waale le diolelo dia Rɔmɔ ko wakawodje lo lokanu lo disɛnga dia Patɛmɔsɛ. Kɔlɔ kakɔna kakandasale? ‘Nde akataka awui wa Nzambi ndo akasambishaka awui wendana la Yeso.’ (Ɛny. 1:9) Ɔsɔ ekɔ mɛtɛ ɛnyɛlɔ ka dimɛna ka mbetawɔ ndo ka ekikelo! Lo abuku wakandafunde, Joani akɛnya ngandji k’efula kakandokaka Yeso ndo lowando laki lande l’ɔtɛ w’oshinga w’etshungwelo. L’abuku akɔ, nde akatɛkɛta mbala ndekana 100 dikambo di’oshinga w’etshungwelo ndo dia wahɔ wakokaso nkondja oma l’oshinga w’etshungwelo. (1 Jni. 2:2) Mbokɛmaka hwe dia Joani aki la lowando l’efula l’ɔtɛ w’oshinga w’etshungwelo. w21.04 17 od. 9-10

Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka hende 18

Todjake kanga ehoke mananu ndo tokitshɛke kanga tshungu otamba wa ntakanya.​—Lɛw. 19:14.

Jehowa nongamɛka di’ekambi ande nɛmiya wanɛ wele l’ekakatanu wendana la yoonge. Ɛnyɛlɔ, ase Isariyɛlɛ takawahombaka mbidja kanga ehoke mananu. Mananu kɛsɔ kakendanaka la manɛ onto ɔmɔtshi kana mbuta dui dia kɔlɔ lo dikambo diande. Aki mɛtɛ dui dia kɔlɔ dia salɛ kanga ehoke ngasɔ! Nde kokoka mboka kɛnɛ kakawataka lo dikambo diande. Diakɔ diele, nde kokoka monga l’akoka wa ndjaswɛlɛ. Laadiko dia laasɔ, Akambo w’ase Lɛwi 19:14 tɛnyaka di’ekambi wa Nzambi takawahombaka “[nkitshɛ] kanga tshungu otamba wa ntakanya.” Dibuku dimɔ mbutaka lo dikambo di’anto wele l’ekakatanu wendana la yoonge ɔnɛ: “L’Isariyɛlɛ w’edjedja waki la mbekelo ka nsɔkisha kana nkandja anto elimu okandjakandja.” Ondo akanga w’esehe wakakitshaka ɛngɔ kɛmɔ la ntondo ka kanga tshungu l’oyango wa mbosalɛ kɔlɔ kana dia vɔ mbɔɔla. Ɔsɔ aki mɛtɛ dui di’esehe! L’ekimanyielo k’ɔlɛmbɛ ɔsɔ, Jehowa akakimanyiya ekambi ande dia vɔ mɛna ɔnɛ vɔ wakahombe mboka wanɛ wele l’ekakatanu wendana la yoonge kɛtshi. w21.12 8-9 od. 3-4

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka hende 19

Jakɔbɔ akoke wɔma efula ndo akayala la lonyangu.​—Eta. 32:7.

Jakɔbɔ akoke wɔma efula ɔnɛ ondo enondo ande akatetemala mbolamɛ kumbɛkumbɛ. Diakɔ diele, nde akalɔmbɛ Jehowa l’etete lo kɛnɛ kendana la dikambo sɔ. Oma laasɔ, nde akatomɛ Esao weshasha. (Eta. 32:9-15) L’ekomelo, lam’akawahomana okoko l’okoko, Jakɔbɔ akatakola nna dia ntondo dia mɛnya dilɛmiɛlɔ diakandashaka Esao. Nde akakusama la ntondo k’Esao, aha mbala ɔtɔi kana mbala hiende, koko mbala esambele! Oma lo tshelo y’okitshakitsha ndo ya dilɛmiɛlɔ shɔ, Jakɔbɔ akadje wɔladi lam’asande l’ɔnango. (Eta. 33:3, 4) Tambokondja wetshelo oma lo woho wakayalɔngɔsɔla Jakɔbɔ dia tohomana l’ɔnango ndo woho wakandayasukanya la Esao. L’okitshakitsha tshɛ, Jakɔbɔ akayange ekimanyielo oma le Jehowa. Oma laasɔ, nde akasale akambo lo yoho yɔtɔnɛ la dɔmbɛlɔ diande lo ntakola wanya wakahombama dia tohomana l’ɔnango dia mbidja wɔladi lam’asawɔ. Lam’akawahomana, Jakɔbɔ komana la Esao dia mbeya ɔnɛ laki la shadiya ndo ɔnɛ laki la munga. Oyango waki la Jakɔbɔ aki wa mbidja wɔladi lam’asande l’ɔnango. Onde wɛ hakoke mbokoya ɛnyɛlɔ ka Jakɔbɔ?​—Mat. 5:23, 24. w21.12 25 od. 11-12

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka hende 20

Nzambi ndeka etema aso woke ndo nde mbeyaka akambo tshɛ.​—1 Jni. 3:20.

Naka wɛ nkanyiya lo dikambo dia nyɔi ka Yeso kakomba pɛkato yayɛ, kete wɛ koka mbuta ɔnɛ: ‘Dimi hasungana mbɔsama la nɛmɔ dia ngasɔ.’ Lande na kakokayɛ ndjaoka ngasɔ? Otema aso wele keema kokele koka tokesa ndo tokonya dia ndjaɔsa oko anto w’anyanya kana wahakoke mbokama ngandji. (1 Jni. 3:19) Lo tena dia ngasɔ, sho pombaka mbohɔ dia “Nzambi ndeka etema aso woke.” Ngandji katoka Shɛso lele l’olongo ndo woho watodimanyiyande ndeka tokanyi tshɛ ta kɔlɔ takoka ndolanɛ l’otema aso wolo. Sho la dia mbeka dia mbetawɔ dia Jehowa tokaka ngandji. Dia nsala dui sɔ, sho la dia mbekaka Ɔtɛkɛta ande mbala la mbala, mbɔlɔmbaka mbala la mbala ndo mbetshaka wenya mbala la mbala kaamɛ l’ekambi ande wa kɔlamelo. Lande na kele ekɔ ohomba salaka awui asɔ? Wɛ ayoshihodia waonga wa Jehowa w’amɛna efula. Wɛ ayoshihodia dia nde kolangaka efula. Kanaka yimba la etenyi kɛmɔ k’Ɔtɛkɛta wa Nzambi lushi tshɛ koka kokimanyiya dia ndeka monga l’ekanelo ka yimba k’ɔlɔlɔ, “mbidja akambo l’ɔnɔngɔ” lo yimba ndo l’otema ayɛ.​—2 Tim. 3:16. w21.04 23-24 od. 12-13

Lushi la hende, Ngɔndɔ ka hende 21

Dimi layolelɛka Nzambi la dui diami, ko nde ayomboka.​—Os. 77:1.

Dia nkeketsha mbetawɔ nɔmbamaka akambo efula, koko aha monga tsho la ewo. Sho pombaka kanaka yimba la kɛnɛ kekaso. Tɔsɛdingole kɛnɛ kakakomɛ ofundji wa Osambo 77. Nde akakɔmɔ nɛ dia nde akayaoke dia nde l’asekande ase Isariyɛlɛ kombetawɔma nto le Jehowa. Ekiyanu ɛsɔ komboshaka djɔ. (Divɛsa 2-8) Kakɔna kakandasale? Nde akatɛ Jehowa ate: “Dimi layokana yimba la kɛnɛ tshɛ kasalayɛ ndo dimi layokana yimba la etsha ayɛ.” (Divɛsa 12) Lo mɛtɛ, omembi w’esambo akeyaka dimɛna awui wakasalɛ Jehowa wodja Ande lo nshi yakete, koko pami kaki l’ekiyanu kɛsɔ akambola ate: “Onde Nzambi ambohɛ dia pomuya lokolo l’ɔlɔ, kana onde nkɛlɛ kande kambokomiya kɛtshi kande?” (Divɛsa 9) Omembi w’esambo akakane yimba la etsha wa Jehowa ndo lo woho wakandɛnya kɛtshi la ngandji lo nshi yakete. (Divɛsa 11) Etombelo akɔna wakonge? Omembi w’esambo akayoshikikɛ dia Jehowa kokalɛ wodja Ande. (Divɛsa 15) w22.01 30-31 od. 17-18

Lushi la sato, Ngɔndɔ ka hende 22

Le nde, vɔ tshɛ wekɔ lo nsɛna.​—Luka 20:38.

Ngande wayaoka Jehowa lo kɛnɛ kendana l’apami la wamato wa kɔlamelo wakavu? Nde nomɔlomɔka dia mbaɛna nto. (Jɔbɔ 14:15) Onde wɛ koka nkanyiya kandji kakoke Jehowa lam’akavu Abrahama w’ɔngɛnyi ande? (Jak. 2:23) Kana Mɔsɛ, ɔnɛ lele nde akatɛkɛtaka la nde “elungi l’elungi”? (Eto. 33:11) Ndo nde ekɔ lo nomɔlomɔ dia mboka Davidɛ nde l’amembi w’esambo akina wemba esambo awɔ w’amɛna wa lotombo! (Os. 104:33) Kaanga mbele angɛnyi wa Nzambi asɔ wekɔ lo ndala djɔ lo nyɔi, Jehowa hawaohɛ. (Isa. 49:15) Nde mbohɔka kiambokambo tshɛ yendana la lonto lawɔ. Lushi lɔmɔ, nde ayowaolola oma lo nyɔi, ndo nde ayoka nto alɔmbɛlɔ awɔ w’oma k’ɛse otema ndo ayetawɔ ɔtɛmwɛlɔ awɔ. Naka wɛ akavusha onto ɔmɔtshi lokayɛ ngandji, kete tokanyi tɔsɔ takosambe ndo takokeketsha. Etena kakatatɛ ɔtɔmbɔkwɛlɔ l’Ɛdɛna, Jehowa akeyaka di’akambo wayoleka ntshɔ otsha lo kɔlɔ la ntondo ka vɔ ndjolowana. Jehowa petshaka awui wa kɔlɔ, awui wa wɛngiya, ndo awui wa ngala weta l’andja ɔnɛ ɛlɔ kɛnɛ. w21.07 10 od. 11; 12 od. 12

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka hende 23

Tokanake ngandji . . . lo etsha ndo lo mɛtɛ.​—1 Jni. 3:18.

Naka sho mbaoka ngandji ka ngasɔ, kete sho lawɔ tayɛnya dia tekɔ la lowando l’ɔtɛ w’oshinga w’etshungwelo. Lande na? Nɛ dia Yeso akakimɔ lɔsɛnɔ lande aha tsho lo dikambo diaso, koko ndo lo dikambo di’anangɛso l’akadiyɛso. Naka nde aketawɔ dia mvɔ lo dikambo diawɔ, kete dui sɔ mɛnyaka hwe dia vɔ wekɔ la nɛmɔ di’efula lo washo ande. (1 Jni. 3:16-18) Sho mɛnyaka dia sho mbokaka anangɛso l’akadiyɛso ngandji oma lo woho waasalɛso akambo. (Ɛf. 4:29, 31–5:2) Ɛnyɛlɔ, sho mbakimanyiyaka etena kewɔ la hemɔ kana kakikɛwɔ ehemba wa wolo, mbidja ndo mpokoso y’oma lo diangɔ diakatongama. Ko ahombaso nsala naka osekaso ombetawudi ambosala kana ambota dui dimɔtshi diambotonyangiya? Onde wɛ mongaka l’okakatanu lo tena dimɔ dia dimanyiya? (Lɛw. 19:18) Naka ngasɔ, kete yela dako nɛ: “Nyotetemale mbikikanɛ kɔlɔ ndo nyodimanyiyanake l’otema ɔtɔi lam’asanyu, oyadi kaanga onto ekɔ la dikambo dia nyangɛ osekande, oko wakanyodimanyiya Jehowa l’otema ɔtɔi, nyu lawɔ pombaka nsala woho akɔ waamɛ.” (Kɔl. 3:13) Etena tshɛ kadimanyiyaso ɔnangɛso kana kadiyɛso, sho mɛnyaka Shɛso lele l’olongo dia sho mɛtɛ tekɔ la lowando l’ɔtɛ w’oshinga w’etshungwelo. w21.04 18 od. 12-13

Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka hende 24

Nyokambe la [losha lanyu] dia kimanyiyana.​—1 Pe. 4:10.

Koka monga ko tekɔ lo kambɛ Jehowa olimu wa wolo ndo koka monga ko tambokimanyiya anto efula dia vɔ mpama polo lo batisimu. Koko sho mbeyaka dia paka l’ekimanyielo ka Jehowa mbakokaso nsala awui asɔ. Oma l’ɛnyɛlɔ k’Apolo ndo ka ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ, tambokondja wetshelo okina w’ɔnɛ etena keso l’ɛkɛndɛ efula l’etshumanelo, sho koka mbisha lonya lo yɛdikɔ y’efula dia wɔladi monga l’etshumanelo. Tekɔ la lowando l’efula le apami wakasɔnama etena kashawɔ lonya dia wɔladi ndo kaamɛ monga lo tondjaka alako awɔ oma l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi ndo lo kotolaka yambalo y’anto, aha le wɔ vɔamɛ, koko le Kristo Yeso, lele ɛnyɛlɔ kaso! (1 Kɔr. 4:6, 7) Ɔmɔmɔ wa l’atei aso ekɔ la diewo ndo l’akoka amɔ wakawosha Nzambi. Sho koka mfɔnya dia kɛnɛ kasalaso bu ohomba efula. Koko ditshelo diatotshitshɛ diakimanyiya dia kaamɛ monga diekɔ oko toshingashinga ta totshitshɛ takakatanyema dia ntondja dihɔndɔ. Nyɛsɔ tosale la wolo dia minya fushi tshɛ ya yimba ya shɛmanedi. Nyɛsɔ toyashikikɛ dia nsala kɛnɛ tshɛ kakokaso nsala dia nkimanyiya dia wɔladi ndo kaamɛ monga l’etshumanelo.​—Ɛf. 4:3. w21.07 19 od. 18-19

Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka hende 25

Ɔnanyɔ ayolɔ.​—Jni. 11:23.

Wɛ koka monga l’eshikikelo dia wɛ ayɛnana la wakiyɛ wa ngandji wakavu nto. Woho wakalele Yeso etena kakandasambaka angɛnyi ande wakavusha mɛnyaka dia nde nangaka mbolola wanɛ wakavu! (Jni. 11:35) Wɛ koka nsukɛ wanɛ wambovusha. Yeso kondela tsho kaamɛ la Maata la Mariya, koko nde akawahokamɛ ndo akawasambe. (Jni. 11:25-27) Sho koka salɛ wanɛ wambovusha woho akɔ waamɛ. Dan, ekumanyi kɛmɔ kadjasɛ l’Australie mbutaka ate: “L’ɔkɔngɔ wa dimi mvusha wadɛmi, laki l’ohomba w’osukɔ. Anangɛso efula la wadiɛwɔ waki tena tshɛ suke dia pokamɛmi. Vɔ wakatshike dia dimi ndela ndo vɔ kombokami nsɔnyi etena kakamalelaka. Vɔ wakambisha nto ekimanyielo ka shikaa, ɛnyɛlɔ oko solɛmi mutuka, sombɛmi diangɔ ndo katɛmi mbo ya ndɛ etena kakimi komonga l’akoka wa nsala awui asɔ. Ndo vɔ wakalɔmbɛ kaamɛ la mi mbala efula. Vɔ wakɛnya dia vɔ waki angɛnyi wa mɛtɛ ndo anangɛmi ‘wakamakoke ndjaɛkɛ le wɔ lo tena dia paa.’”​—Tok. 17:17. w22.01 16 od. 8-9

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka hende 26

Onto lahokamɛ lohango lashimbɛ lɔsɛnɔ ekɔ lo luudu kaamɛ la akanga wa lomba.​—Tok. 15:31.

Jehowa nangaka kɛnɛ koleki ɔlɔlɔ le so. (Tok. 4:20-22) Etena katolakande lo tshimbo y’Ɔtɛkɛta ande, y’okanda ɔmɔtshi walembetshiya Bible, kana y’osekaso ombetawudi lambotshunda lo nyuma, nde mɛnyaka ngandji katokande. (Hɛb. 12:9, 10) Toke washo lo dako diatoshawɔ, koko aha lo woho watoshawɔdiɔ. Tena dimɔ, sho koka mfɔnya dia hawotosha dako lo yoho ya dimɛna. Lo mɛtɛ, onto tshɛ lasha dako pombaka disha lo yoho yahomba onto ladilongola dietawɔ aha l’okakatanu. (Ngal. 6:1) Koko naka sho mbashawɔ dako, kete sho la dia mbidja yimba lo losango lele lo dako diakɔ, oyadi sho fɔnyaka dia wakakoki tosha dako diakɔ lo yoho yoleki dimɛna. Sho la dia ndjambola ɔnɛ: ‘Kaanga mbahamangɛnangɛna yoho yakawambisha dako, onde ndooko wahɔ wakokami nkondja oma lɔkɔ? Onde dimi koka minya yimba lo munga yele la ɔnɛ lakambisha dako ndo nkondja wahɔ oma lo dako diakɔ?’ Ayonga dui dia lomba le so dia nyanga dia nkondja wahɔ oma lo dako tshɛ dialongolaso. w22.02 12 od. 13-14

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka hende 27

Diohwelo dia Jehowa sunganaka mbɛkɛ otema, diɔ mbishaka ɔnɛ lahatahokɔ akambo lomba.​—Os. 19:7.

Jehowa mbeyaka dia ayɔsa etena ndo ayɔlɔmbama dia sho mbidja welo dia mbewɔ tokanyi ndo mbekelo ya kɔlɔ. (Os. 103:13, 14) Koko lo tshimbo y’Ɔtɛkɛta ande, ya nyuma kande ndo y’okongamelo ande, Jehowa toshaka lomba, wolo ndo osukɔ wele laso ohomba dia ntshikitanya lonto laso. Kamba la Bible dia wɛ ndjasɛdingola dimɛna dimɛna. Ɔtɛkɛta wa Nzambi wekɔ oko talatala; vɔ koka kokimanyiya dia wɛ nsɛdingola woho wakanyiyayɛ, watɛkɛtayɛ ndo wasalayɛ akambo. (Jak. 1:22-25) Ndo Jehowa ekɔ nshi tshɛ suke dia kokimanyiya. Nde mbeyaka yoho yoleki dimɛna ya kokimanyiya, nde mbeyaka kɛnɛ kele mɛtɛ l’otema ayɛ. (Tok. 14:10; 15:11) Laasɔ, onga la mbekelo ka mbɔɔlɔmbaka ndo ka mbekaka Ɔtɛkɛta ande lushi tshɛ. Etawɔ di’atɔndɔ wa Jehowa mboleki amɛna. Sho koka nkondja wahɔ oma lo dui tshɛ diatɔlɔmba Jehowa dia sho nsala. Wanɛ wasɛna lo ndjela atɔndɔ ande ndjakondjiyɛka kɛnɛmɔ, mongaka la lɔsɛnɔ lele l’oyango ndo l’ɔngɛnɔngɛnɔ wa mɛtɛ.​—Os. 19:8-11. w22.03 4 od. 8-10

Lushi la hende, Ngɔndɔ ka hende 28

Nyodje etema anyu lo ahole ayɔ w’ekokelo. Nyɔsɛdingole totshoto tayɔ todingami la mpele, dia nyu ndjotɛ nɔnga yayaye awui wendana la yɔ.​—Os. 48:13.

Sho tɛmɔlaka Jehowa etena kakaso ndo kalɔngɔsɔlaso ahole w’ɔtɛmwɛlɔ. Bible mbutaka dia olimu wa nsala tabɛrnaklɛ ndo diangɔ dia lɔkɔ aki “olimu w’ekila.” (Eto. 36:1, 4) Ɛlɔ kɛnɛ nto, Jehowa mbɔsaka olimu wa wokelo wa Mbalasa ya Diolelo ndo mvudu nkina y’okongamelo oko olimu w’ekila. Anangɛso l’akadiyɛso amɔ mbetshaka wenya efula lo nkamba elimu ɛsɔ. Onde hatokoke mbawandola l’ɔtɛ wakambawɔ olimu wa Diolelo w’ohomba ɔsɔ? Lo mɛtɛ, vɔ ndjashaka nto l’olimu w’esambishelo. Amɔtshi l’atei awɔ nangaka monga ndo ambatshi mboka. Dikumanyi dia l’etshumanelo koka mɛnya woho wasukɛwɔ elimu wa wokelo lo mbewɔ dia mengenga dia nsɔna apami la wamato wakamba olimu wa wolo ɔsɔ oko ambatshi mboka naka vɔ kotshaka kɛnɛ kalɔmbama. Oyadi tekɔ la diewo l’olimu wa wokelo kana bu, sho tshɛ koka mbisha lonya dia namaka mvudu shɔ pudipudi ndo ndjilɔngɔsɔlaka. w22.03 22 od. 11-12

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto