Woho wa monga ɔngɛnyi wa mɛtɛ

ONDE wɛ ambongaka l’okakatanu ko ndooko onto lakakokimanyiya dia nkandola okakatanu akɔ? Tekɔ lo nsɛna lo “tena dia paa dia wolo mbikikɛ” diakoka tɔkɔmɔla ndo tokonya dia sho ndjaoka oko ekalema. (2 Tim. 3:1) Koko, sho hatokoke ntondoya ekakatanu wa lo lɔsɛnɔ la wolo aso. Bible mɛnyaka ohomba wa monga l’angɛnyi wa mɛtɛ lo “tena dia paa.”—Tok. 17:17.

WOHO WAKOKA ANGƐNYI WA MƐTƐ TOKIMANYIYA

Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akakondja wahɔ efula lo minda nkɛndɔ yande ya misiɔnɛrɛ kaamɛ l’angɛnyi ande. (Kɔl. 4:​7-11) Lam’aki Pɔɔlɔ lo lokanu la Rɔmɔ, angɛnyi ande wakokimanyiya lo nkamba elimu ɛmɔtshi wakinde kokoka nkamba ndamɛ. Ɛnyɛlɔ, Epafrodito akɛmbɛ Pɔɔlɔ diangɔ diakotomɛ anango l’akadiyɛnde wa l’etshumanelo ka la Filipɛ. (Flpɛ. 4:18) Tishiko akɛmbɛ tshumanelo diotshikitanyi mikanda wakaafundɛ Pɔɔlɔ. (Kɔl. 4:7) La ekimanyielo k’angɛnyi ande, Pɔɔlɔ akakotsha olimu ande w’osambisha kaanga mbakinde lo lokanu ndo mbakandayaokaka opoko lɛkɔ. Ngande wakokayɛ monga ɔngɛnyi wa mɛtɛ ɛlɔ kɛnɛ?

Bɛnyɛlɔ dia nshi nyɛ mɛnyaka ohomba wa monga ɔngɛnyi wa mɛtɛ. Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ ka kadiyɛso kɛmɔtshi kakonge ɔngɛnyi wa mɛtɛ le Elisabet lele ombatshi mboka wa pondjo l’Espagne. Etena kakawashola mama kande la hemɔ ka kansɛrɛ, kadiyɛso kɛsɔ akatomɛ Elisabet mesajɛ efula w’ekeketshelo waki la avɛsa w’oma lo Bible. Elisabet mbutaka ate: “Lam’akamɛnyi mesajɛ wakandatomɛ, lakonge l’ɔngɛnɔngɛnɔ lo mbeya di’onto ɔmɔtshi ekɔ lo ndjakiyanya dikambo diami. Lakakeketala ndo laki l’akoka wa nsala kɛnɛ kakamahombe nsala.”—Tok. 18:24.

Sho koka nkeketsha lɔngɛnyi lele lam’asaso l’asekaso ambetawudi lo mbasukɛ l’elimu wasalema l’etshumanelo. Ɛnyɛlɔ, onde wɛ hakoke nɔmba ɔnangɛso kana kadiyɛso kɛmɔtshi kaya osombe dia wɛ mɛɛmba otsha lo losanganya kana ntomba la nde l’olimu w’esambishelo? Naka wɛ nsala ngasɔ, kete wɛ ayokondja wahɔ waya oma lo nkeketsha anto akina. (Rɔmɔ 1:12) Koko, Akristo amɔtshi bu l’akoka wa ntomba kaanga oma lo mvudu yawɔ. Ngande wakokaso monga angɛnyi wa mɛtɛ le anto asɔ?

ONGA ƆNGƐNYI WA MƐTƐ LE WANƐ WAMBODIHAMA LO MVUDU

Asekaso ambetawudi amɔtshi wekɔ l’ekakatanu wendana la yoonge kana ekakatanu ekina waashimba dia mbɔtɔ lo nsanganya y’okoko l’okoko. Tɔshi ɛnyɛlɔ ka David, lakawande la hemɔ ka kansɛrɛ. L’edja kolekanyi ngɔndɔ shamalo, nde akalongolaka esakelo wendana la hemɔ kande ka kansɛrɛ. Lo nshi yakandasakemɛka, David la wadɛnde Lidia wakɔtɔka lo nsanganya ya lo Zoom.

Osukɔ akɔna wakawalongola oma le angɛnyi awɔ wa l’etshumanelo? L’ɔkɔngɔ wa losanganya tshɛ, amɔtshi l’atei wa wanɛ waki lo Mbalasa ka Diolelo wakasalaka la wolo dia nsawola la David nde la Lidia oma lo tshimbo ya vidɛo kɔfɛransɛ. Ndo nto, etena kakashaka David la Lidia kɔmatɛrɛ, vɔ wakalongolaka mesajɛ w’ekeketshelo oma le asekawɔ ambetawudi. Etombelo akɔna waki la dui sɔ? David la Lidia kondeka ndjaoka ekalema.

Onde hatokoke nsala ekongelo ka sambishaka la wanɛ wambodihama lo mvudu yawɔ? Lo nsala yema y’etshikitanu, sho koka mɛnya dia hatohe wanɛ wele la elelo ɛsɔ. (Tok. 3:27) Lande na kahatasale ekongelo kaamɛ la wɔ ka salaka esambishelo ka lo mikanda kana ka lo telefɔnɛ? Wanɛ wambodihama lo mvudu koka monga l’akoka wa ndjela nsanganya y’otsha l’esambishelo l’ekimanyielo ka vidɛo kɔfɛransɛ. David la Lidia wakangɛnangɛna yɛdikɔ shɔ. David mbutaka ate: “Monga kaamɛ l’olui aso w’esambishelo dia nkɛtshanya la wɔ ndo nsala dɔmbɛlɔ kaamɛ, akatokeketshaka efula.” Ndo nto, onde wɛ hakoke nɔmba ombeki ayɛ wa Bible dia nyu tekaka laka opandjudi wodihami lakande naka awui wele la yɛ koshaka yema y’etena ka nsala dikambo sɔ?

Etena kasambishaso kaamɛ l’anangɛso ndo l’akadiyɛso wodihami lawakawɔ ndo kɛnaso waonga awɔ w’amɛna, sho ndekaka ndjasukanya la wɔ. Ɛnyɛlɔ, etena kasambishayɛ l’apandjudi wa ngasɔ ndo kɛnayɛ akoka wele la wɔ wa nkamba l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi dia minanda otema w’onto ɔmɔtshi, wɛ tshutshuyamaka dia ndeka ndjasukanya la wɔ. Etena kasukɛyɛ asekayɛ ambetawudi l’elimu wa lo nyuma, wɛ koka nyomokondja angɛnyi akina nto.—2 Kɔr. 6:13.

Pɔɔlɔ akakeketshama lo woho wakinde kaamɛ l’ɔngɛnyi ande Tito. (2 Kɔr. 7:​5-7) Ɔkɔndɔ ɔnɛ toholaka dia sho koka nsamba aha tsho lo mboka wanɛ wele lo dihombo kɛtshi, koko ndo lo monga kaamɛ la wɔ ndo lo nsala kɛnɛ tshɛ kakokaso nsala dia mbasukɛ.—1 Jni. 3:18.

ONGA ƆNGƐNYI WA MƐTƐ L’ETENA K’ƐHƐNYƆHƐNYƆ

Anangɛso l’akadiyɛso wa la Russie wakatotshikɛ ɛnyɛlɔ ka dimɛna lo sukanɛ lam’asawɔ. Tɔsɛdingole kɛnɛ kakakomɛ Sergey la wadɛnde Tatyana. L’ɔkɔngɔ w’apulushi nsɛnga luudu lawɔ, wakatshu la wɔ dia towawoka ambola. Tatyana kakawakimɔ ntondo ndo nde akakalola la ngelo. Sergey kɔndɔlaka ate: “Etena kakakome [Tatyana] la ngelo, kadiyɛso kɛmɔtshi kaki la dihonga akaye ko wonya akɔ. Anangɛso l’akadiyɛso efula wakaye ndjotokimanyiya dia nsola luudu l’ɔkɔngɔ w’apulushi nsɛnga.”

Sergey kotshaka ate: “Dimi ngɛnangɛnaka nshi tshɛ divɛsa dia Tokedi 17:​17, diɔ mbutaka ɔnɛ: ‘Ɔngɛnyi wa mɛtɛ mbokanaka ngandji tena tshɛ ndo ekɔ ɔnanyɔ lakokayɛ mendɛ le nde lo tena dia paa.’ Ɛtɛkɛta ɛsɔ waki ohomba efula le mi l’etena ka paa ndo k’ɔhɛnyɔhɛnyɔ kakimi komonga l’akoka wa mbikikɛ la wolo ami hita. Jehowa akambisha angɛnyi wele bu la wɔma wele lo wedi ami ndo wele suke dia kimanyiyami etena konga awui wolo.”a

Etena kahomanaso l’ekakatanu efula, sho mongaka l’angɛnyi wakokaso ndjaɛkɛ le wɔ. Tayoleka monga l’ohomba awɔ lo mfɔnu ka woke. Laasɔ, nyɛsɔ tɔsale la wolo dia monga angɛnyi wa mɛtɛ oma ko kakianɛ!—1 Pe. 4:​7, 8.