Tshapita 19
L’Okongo w’Armagedon, Paradiso la Kete
1. (a) Tokanyi takona tele l’anto efula dikambo di’Armagedon na? (b) Ko ata Bible dia dikambo diako na?
“ARMAGEDON” eko oteketa w’okiya anto efula woma. Ewandji wa l’andja one kambaka lawo olimu dia teketa dikambo dia Ta Diasato di’Andja w’otondo. Koko, Bible teketaka di’Armagedon oko dihole dia ta dia losembwe diayolosha Nzambi. (Enyelo 16:14, 16) Ta diako diaki Nzambi so mbayodihola mboka otsha lo andja w’oyoyo wa losembwe.
2. (a) Akona ayolanyema lo Armagedon na? (b) Etshelo akona wa kolo wahombaso monga la tshundju dia mbewo na?
2 Otshikitanyi l’ata w’anto wadiaka anto w’ololo ndo anto wa kolo, Armagedon ayodiaka paka anto wa kolo ato. (Osambu 92:7) Jehowa Nzambi mbayônga Shushi; nde ayodiaka wane tshe watona kitanyia elembe ande l’okonda. Ɛlɔ kene, anto efula hawenyi dia eko kolo ndjasha l’akambo wa loseka, edjwelo ka wanu, kashi kana l’akambo w’akadikadi. Tete lee, weho w’etshelo wa ngaso Nzambi mbâtonaka. Omaloko mbele, lo Armagedon, nde ayodiaka anto ane watona tshika weho w’etshelo wa ngaso. (1 Koreto 6:9, 10; Enyelo 21:8) Eko ohomba le anto tshe w’eya elembe a Nzambi w’endana la weoho w’etshelo wa ngaso, dia vo tshikitanya mboka yawo.
3. (a) Yeso akedinya ekomelo k’andja one la na? (b) Kakona kayokomɛ Satana l’edienge ande na? (c) Lo ndjela tenyi di’afundelo diele lo akatshi wayela, elolo akona wayokondja anto lo paradiso ka la kete na?
3 L’okongo w’Armagedon, ndoko etenyi kemotshi k’andja wa kolo one kayotshikala. Onyake paka anto ane wakambɛ Nzambi mbayotshikala la loseno. (1 Joani 2:17) Yeso Kristo akɛdinya awui ako la wane waki lo nshi ya Noa. (Mateu 24:37-39; 2 Petero 3:5-7, 13; 2:5) L’okongo w’Armagedon, diolelo diaki Nzambi mbayonga tshoyi yako ya lowandji layôlɛ kete k’otondo. Satana l’edienge ande wayonyema. (Enyelo 20:1-3) Tênde kakiane lo akatshi wayela, etshoko emotshi wayokondja anto ane wele la dilemielo oko wata Bible.
4, 5. (a) Awui akona wele, lo paradiso ka la kete hawotônga nto na? (b) Awui akona wele, ɛlɔ kene anto hawokoke mbasala koko l’etena keso wayowasala na?
4 Mete, we nangaka monga la loseno lo paradiso ka la kete kofonyi la kene kâki Adama, pami ka ntondo lam’akandatongama. (Etatelo 2:8; Luka 23:43) Ohotokokanyia yema—ata hawotonga nto, weoho tshe wa kolo kana akambo wa ngala. We ayokoka mengola dihole tshe dialangaye l’otsho kana la yanyi aha la mboka woma di’one wayokotshɛ kolo. Atshi wa kolo hawotonga nto pondjo.—Osambu 37:35-38.
5 Mbuta ate: wa politisiɛ akanga wa dungi pende pende kame ndo amundji w’okanda akanga a kaki hawotonga nto dia penyahenya anto. Elambo w’oshinga wolo wafutama dia somba bonge di’ata hôyala nto. Ndoko onto layonga l’olelo wa kolo nto kana dihole dia kolo dia ndala dikambo di’awui aso hawotoyala nto. Toshomele, edelo k’eshinga a diango ndo okitekitelo wa valɛlɛ ya falanga hônga nto. Mindjo nye yatokakitolaka nkumbo kana ndjikonya l’asui yayotshika dihole. Onto tshe ayonga l’olimu w’ololo wayondokambaka ndo ayongenangenaka oma lo olimu ande.
6. (a) Olimu akona wakongɛ wane wayoka lo Armagedon na? (b) Woho akona wayotshokola Nzambi olimu w’anya awo na?
6 La ntondo k’akambo tshe, wane wayoka lo Armagedon wayonga l’olimu wa mɔmba ndo tota mindo ya diango tshe yayotshikala l’okongo wa elanyelo ka dikonge di’ovusu ne. L’okongodiko, lam’ayowolombwama oma le lowandji la Diolelo, wayonga la diɛsɛ dia kamba kete ndo ndjikumiya edjaselo ka dimena efula. Nde olimu w’ongenongeno wayonga oso lee! Nzambi ayotshokola engo tshe kayosalema. Nde ayokimo tânyi l’avula woho wakoka dia ongonelo wa diango diayonema ndo olongelo wa dongalonga diayondokokɛka oma lo wa hemo yayo.
7. (a) Naa daka diaki Nzambi diayokotshama na? (b) Akristo akongɛwo lo ndjela daka diaki Nzambi na?
7 Etena kako mbayokotshama daka diaki Otungi aso wa ngandji diakashama lo Bible oma l’ekimanyielo k’omembi w’esambu diata ate: “We atukhukulaka lunya laye, atulutshaka engo tshe keli la lumu.” (Osambu 145:16) Eelo, ehomba tshe w’ololo wele la wane watôkaka Nzambi woma wayokotshama. Ewo komɛka dia kanyia woho a loseno la diambo loso layonga laso lo paradiso ka la kete. Ateketa dia olongoswelo waki Nzambi dia ololo w’anto ande, otomami Petero akafunde ate: “Lo ndjela daka diande [diaki Nzambi], sho lo konga olongo w’oyoyo la kete y’oyoyo lene ahombama losembwe ndjâla.”—2 Petero 3:13, NW; Isaya 65:17; 66:22.
8. (a) Lande na k’eso kema l’ohomba w’olongo okina w’enama na? (b) Ele “Olongo w’oyoyo” na?
8 Ele “olongo w’oyoyo” na? Vo kema olongo w’oyoyo w’enama. Olongo aso w’enama one, Nzambi akôtonge kokele ndo vo mbewoyaka lotombo lande. (Esambu 8:3; 19:1, 2) “Olongo w’oyoyo” menyaka lowandji l’oyoyo lahomba mbahemɛ kete. “Olongo” wa nshi nye tongama oma le olui wa mandji y’anto. Lo Armagedon, mandji yako yayolanyema. (2 Petero 3:7) “Olongo w’oyoyo” one wayowahemɛ ayonga lowandji laki Nzambi la l’olongo. Nkum’ekanga kalo ko Yeso Kristo. Koko nde ayôlɛ kame la ambeki ande 144 000 wele la kolamelo.—Enyelo 5:9, 10; 14:1, 3.
9. (a) Ele “Kete y’oyoyo” na? (b) Kete yakona yayolanyema na?
9 Ko ahombaso mbuta dia “kete y’oyoyo” na? Yo kema obolonga ukina w’oyoyo wa kete. Obolonga aso wa kete one Nzambi akôtonge olowanyi dia dikambo di’onto, ndo yo pombaka shikikala pondjo. (Osambu 104:5) “Kete y’oyoyo” ele tshunda di’oyoyo di’anto wa la kete. Tena efula, lo woho wa ngaso mbatokambaka Bible olimu l’oteketa “kete.” Oko enyelo, Bible mbutaka ate: “Kete k’otondo [mbuta ate: anto] kaki l’oteketa otoyi.” (Etatelo 11:1, NW) “Kete” yayolanyema ele olui w’anto wayatambiya voameme l’atei wa dikonge di’akambo wa kolo ne. (2 Petero 3:7) “Kete y’oyoyo” nye yayoyikita yayotongama oma le olui w’ekambi a mete waki Nzambi, wane wamboshila la tomba oma l’andja one w’anto wa kolo.—Joani 17:14; 1 Joani 2:17.
10. (a) Wa na watshumanyema nshi nye, ndo lo na? (b) Lo ndjela tenyi di’afundelo diele l’akatshi wayela, awui akona wayotshama lo paradiso ka la kete kele ndoko lowandji l’anto lakoka mbâsala na?
10 Anto a weho a lokoho tshe la demba ndo wa lo wedja tshe ane wayotonga “andja w’oyoyo” wambosanganyema kame l’atei w’etshumanelo k’Akristo. Osangelo a dui otoyi ndo ki kene kele lam’asawo eko enyelo ka tshitshe k’ongenongeno one wayonga lo loseno la lo paradiso ka la kete l’okongo w’Armagedon. Mete, diolelo diaki Nzambi diayokotsha akambo wele ndoko lowandji l’anto lakakoke monga l’elongamelo ka mbâsala. Enda emotshi a l’atei w’engenongeno ako wayoyala lo akatshi wayela.
11. Kakona kafukutanya woho wa paradiso yatonga anto voameme nshi nye na?
11 Nde dimena diayoyala paradiso kayolombwama oma le diolelo diaki Nzambi oleki oseka engo tshe kakoka mbela dikonge di’ovusu ne lee! Mete, ɛlɔ kene anto amotshi wambotonga ahole w’ewo lo sena oko lo paradiso. Koko, anto wadjase l’ahole ako wa ngaso, mbala motshi watohetshanaka kana watôngaka akanga w’enyishi. Ndo l’edjedja ka wonya, vo watotataka hemo, watokomaka esombe ndo watovokaka. Koko l’okongo w’Armagedon, paradiso ka la kete ayonga la diango efula ladiko dia mvudu y’amena, dikambo ndo wa parke.
12, 13. (a) Woho akona w’akambo wa woladi wayonga l’okongo w’Armagedon na? (b) Kakona kahombama di’awui aso kotshama na?
12 Ohotokokana lomba dia dikambo so. Anto a weoho wa lokoho la demba tshe ndo wa lo wedja tshe wayeka dia monga la loseno kame oko onto l’onango lo nkumbo. Wayôkana ngandji lasawo. Ndoko kânga otoi a l’atei awo layonga onyishi kana l’otema wa kolo. Ndoko onto otoi a l’atei awo nto layohetsha onyande dikambo dia dioho, lokoho la demba lele lande kana dia wodja one wotumbinde. Lɔtɛndɔ honga nto. Osek’onto tshe la lâ kete ayonga ongenyi a mete ndo osukanyi w’ololo le onyande. Ayonga mete, paradiso ka lo nyuma. Onde we kombolaka monga la loseno lo paradiso kako kayolombwama oma le “olongo w’oyoyo”?
13 Ɛlɔ kene, anto weko lo teketa efula dia monga la loseno la woladi ndo wambotonga olongoswelo wa “Wedja Wosangani” (O.N.U.). Koko, ndo anto, ndo wedja weko lo tetemala la kakitwana oleki woho one wakiwo ntondo. Kakona kahombama na? Etema w’anto mbahomba kadimwama. Koko, mandji ya l’andja one hayokoke ntsha woho wa dihindo dia ngaso. Koko, oso kele dikambo diasala dikendji dia lo Bible di’endana la ngandji ka Nzambi.
14. Kakona katshama ɛlɔ kene ndo k’enya one mete akambo aso wayokotshama lo paradiso na?
14 Ladiko dia mbeka awui w’endana la dikonge di’oyoyo dia losembwe, etema w’anto efula mbudodoka dia nanga Nzambi. Nto, vo watoyelaka enyelo kaki Nzambi lo mboka anyawo anto ngandji. (1 Joani 4:9-11, 20) Oso eko otshikitanelo a woke efula lo nseno yawo. Efula ka l’atei a wane waki akanga a tomba tshimba kana wanda kele esadi esadi ndo akanga lohetsho, ɛlɔ kene wambokoma akanga a memakana ndo wa woladi. Oko ekoko w’okitanyia, vo wambotshumana l’atei wa etshumanelo k’Akristo.
15. (a) Elui ehende akona w’Akristo wônga na? (b) Wa na wayonga ambidjashi wa ntondo wayotonga “kete y’oyoyo” na?
15 Akahombama enonyi 1 900 dia tshumanya “lemba la tshitshe l’ekoko” lele la Akristo 144 000 wane wayôle la Kristo kame. Ɛlɔ kene wambotshikala paka lofulo la tshitshe loto lane la kete; efula ka l’atei awo weko lo mbolɛ kakiane kame la Kristo l’olongo. (Luka 12:32; Enyelo 20:6) Koko, ateketa di’Akristo akina, Yeso akate ate: “Dimi leko l’ekoko ekina waha wa lo lokoto lone [lone la “lemba la tshitshe l’ekoko”]; diele la mi dia mbaela ndo vo, ko vo wayoka dui diami, wayokoma olui otoyi ndo onami otoyi.” (Joani 10:16, NW) “Olui a woke” wa “ekoko ekina” ako weko lo tshumanyema kakiane. Vo mbayonga ambidjashi wa ntondo wa lo “kete y’oyoyo.” Jehowa ayowakokɛ lam’ayoya “[fonu ka wolo, NW]” l’ekomelo ka dikonge di’akambo wa kolo ne dia vo monga la loseno lo paradiso ka la kete.—Enyelo 7:9, 10, 13-15.
16. Dihindo diakona diayosalema diayetɛ edjaselo ka la wa nyama ongenongeno na?
16 L’okongo w’Armagedon, dihindo dikina diayetsha loseno ongenongeno lo paradiso ka la kete diayosalema. Weoho wa nyama ya ngala nye: tambwe, ndjate, koi ndo ursɛ hayotônga wâle nto. Nde ongenongeno wayoyala etena kayonga tambwe kana ursɛ lo takindola kame tshenyi ya mboka y’ololo l’onto l’okonda lee! Woma wa ditongatonga dikina hawotônga nto pondjo.
17, 18. (a) Awui akona wêla paa l’asolo wele lo paradiso ka la kete hawotonga nto na? (b) Lande na k’etawoso one onto tshe ayonga la demba di’olowanyi na?
17 Kânga mbotondônga edjaselo ka dimena keko ndo dikambo lawo nto, oyadi kânga anto lo mbokana ngandji k’efula ndo wa nyama yeko lo woladi, ko endaka hemo la lotshundu la nyoi lo tetemala la kamba olimu awo, kete lonyangu halokoke shila pondjo. Ko akona ahomba mbela demba di’olowanyi le anto tshe na? Mandji y’anto yamboheko dia nshidiya cancer, tolumatshi ta l’otema kame ndo weho ekina a wa hemo. Koko, oyadi kânga vo wayokoma lo sala ngaso, enganga mbetawoka dia hawotodja dia shimba anto di’aha vo monga esombe. Tayohomba tetemala la tshunda. L’edjedja ka wonya, washo aso hawotena dimena nto, eshisha aso wa demba wayolemba, lokoho laso la demba layokoma enyanga enyanga, tenyi dia lo demba diaso diayolemba ndo diayotshika kamba olimu awo. Ekomelo a shimu ko nyoi. Nde kandji lee!
18 L’okongo w’Armagedon lo paradiso ka la kete, Nzambi ayotonga dihindo dikina dia diambo efula diayotshikitanya akambo; Bible mbishaka daka ne ate: “Ndoko ombidjashi layota ate: ‘leko la hemo.’ ” (Isaya 33:24, NW) Lam’aki Yeso Kristo la kete, nde ak’enya wolo wele la nde wa konola oseka hemo tshe, etombelo w’oma lo pekato kene kakatahene oma le Adama. (Mako 2:1-12; Mateu 15:30, 31) La tshina dia Diolelo diaki Nzambi, lotshundu halotônga nto. Esombe w’anto wayokalola elongolongo nto. Eelo, ‘emunyi w’onto wayonyomoteketa nto oko lo nshi yande y’olongolongo.’ (Jobo 33:25) Nde ongenongeno wayonga dia oseka pindju tshe we ayemoka ele la demba dia wolo oko ne diaki laye lushi lambeta lee!
19. Naa ondoshi w’ekomelo wayolanyema, ndo woho akona?
19 Lo mete, ndoko onto layonga lo nshi yande y’olongolongo ele ndo la demba di’olowanyi lo paradiso ka la kete layetawo mvo nto. Ndo, ndoko onto layokombola mvo nto! Oma l’ekimanyielo k’olambo w’etshungwelo, vo wayokondja etshoko kana losha la Nzambi, mbuta ate: “loseno la pondjo oma l’ekimanyielo kaki Yeso Kristo Nkumeso.” (Romo 6:23, NW) Oko wata Bible, Kristo ayohomba “mbulela [oko nkum’ekanga, NW] edja ndu lam’ayundukamela atunyi andi tshe la tshina di’ekulu andi. Utunyi a ndjihelu wayolembiama eli nyoi.”—1 Koreto 15:25, 26; Isaya 25:8.
20. Ladiko di’anto wasena ɛlɔ kene, akona nto ayokondja ongenongeno wa lo paradiso ka la kete, ndo woho akona wayokoka dikambo so ndowana na?
20 Oyadi kânga anto wambôvokaka wayonga l’ongenongeno lo paradiso ka la kete. Wayokalola nto lo loseno! Onkone l’etena kako, lo dihole dia andjeyi wa nyoi, tayonga l’ongenongeno wa mboka sango ya kombo y’anto wakavu wane wamboshila la mbolwama. Nde ongenongeno wayonga dia nongola ambutshi w’apami ndo wa wamato wakavu, ana kame ndo wakiso akina wa ngandji etena kayowotomba oma lo waombo lee! Mbalasa yashimbɛwo edo, ahole wakundewo edo ndo waombo hônga nto dia fukutanya dimena dia paradiso ka la kete.
21. (a) Akona ayonga l’okende wa nama dia ekende ndo alako wa “olongo w’oyoyo” walemiami na? (b) Woho akona wayotohomba menya one mete sho kombolaka “olongo w’oyoyo” la “kete y’oyoyo” na?
21 Akona ayolombola kana sembola awui wayêtaka lo paradiso ka la kete na? Elembe ndo alako tshe wayotombaka oma lo “olongo w’oyoyo” wa ladiko. Koko, lane la kete ayonga anto wele la kolamelo wayosonama dia vo salaka woho w’elembe l’alako ako kotshama. Lam’ele lo woho wotshikitanyi anto ako wayemala l’ote wa diolelo dia l’olongo, Bible mbaelɛka ate: “[ana w’ewandji, NW].”(Isaya 32:1, 2; Osambu 45:16) Woho ako wame mbele, l’etshumanelo k’Akristo ɛlɔ kene, anto amotshi wakasonama oma l’ekimanyielo ka spirito k’osanto kaki Nzambi dia vo nombola elimu ato. (Etsha 20:28) Tahole asolo l’olongo dia l’okongo w’Armagedon, Kristo ayolama dia anto wakoka wayohomba sonama dia vo memala l’ote wa lowanji la Diolelo, ne dia ndameme mbayolombola akambo tshe wayetaka la kete. Woho akona ayohomba menya one we kombolaka dia “olongo w’oyoyo” waki Nzambi la “kete y’oyoyo” yande waye esadi na? Ele oma lo sala la wolo aye tshe dia kotsha tediko tone talombama le wane wahomba monga la loseno lo dikonge di’oyoyo dia losembwe.—2 Petero 3:14.
[Diombwɛlo di’osato wa lo lɛkɛ 156]
WOLADI LE ANTO TSHE
“Ne dia wambututela ona, wambutusha ona pami. Diulelu diayuyala lu aheka andi. Wayuwole vati: . . . Uwandji wa ki. Diulelu diandi diayutahamanelaka. La ki kandi huyala l’ekumelu.”—Isaya 9:6, 7.
“Lu nshi yandi kukongona antu w’ololo, ki ka mamba [kayoyala, NW] le wo edja ndu ngondo [hôyala, NW] ntu. Nde [ayôlɛka, NW] uma l’ashi a waki pulu ndu l’ashi akina a waki; ndu uma lu Ndjali pulu ndu lu koma ya kete.”—Osambu 72:7, 8.
[Diombwɛlo di’osato wa lo lɛkɛ 156]
ATA HOYALA NTO
“Nyuyi, nyuyendi elimu wa Latuyalaka, alanyelu wa mamba wakandatshi la kete. Ndi [ambokumiya, NW] ata pulu ndu lu koma ya kete.”—Osambu 46:8, 9.
[Diombwɛlo di’osato wa lo lɛkɛ 157]
EDJASELO KA DIMENA, OLIMU W’OLOLO LE ANTO TSHE
“Mete vo wayoka mvudu ndo wayodjase loko . . . Hawotoka mvudu, ko akina ndjodjase loko. Ndo hawotone dikambo dia akina ndɛ . . . esonami ami wayongenangena etena k’otale efula ne dia elimu w’anya awo. Hawotena paa nto w’enena, ndo hawôta nto dia asui; ne dia vo wele ana waki Jehowa wotshokwami ndo an’awo kame la wo.”—Isaya 65:21-23, NW.
[Diombwɛlo di’osato wa lo lɛkɛ 157]
ODAKANELO HONGA NTO, KOYANGA AKAMBO WA NGALA KANA WOHO OKINA WA KOLO TSHE
“Atshi wa kolo wayuhimbwama . . . Etenyi ka tshitshe ketu, k’untu a kolo hatanema ntu. Kuyanga ayushishima lu dihuli diandi, ndi henama ntu.”—Osambu 37:9, 10.
“Keli antu wa kolo wayunyema uma la kete, akanga w’ukadi wayukhundwama uma loko.”—Tokidi 2:22.
[Diombwɛlo di’osato wa lo lɛkɛ 158]
PARADISO KAYOKOKANE LO KETE K’OTONDO
Yeso akate ate: “We ayonga la mi lo Paradiso.”—Luka 23:43, NW.
“Antu w’ololo wayukita kete, wayudjaseka loko pundju.”—Osambu 37:29.
[Diombwɛlo di’osato wa lo lɛkɛ 158]
OLELO W’OLOLO EFULA LE ANTO TSHE
“Jehowa ayolongoswela antu tshe . . . dambo diele la mbo ya disɔ, dambo dia vinyo yakalashama, mbo yele la eso efula ndo l’ohihɔ.”—Isaya 25:6, NW.
“Nono yayonga efula la kete; kete ya l’ete w’akona yayongonya diango dia ndɛ efula.” “Kete yayotondja tombatomba diayo; Nzambi, Nzambi kaso, ayototshokola.”—Esambu 72:16; 67:6, NW.
[Diombwɛlo di’osato wa lo lɛkɛ 161]
NGANDJI LASA ANTO TSHE LO DIWOTO
“Unyashungu kema la shonodi y’antu. Keli ndi mbetawoka wa lu wedja tshe, wane wawuka woma la watsha akambu w’ololo.”—Etsha 10:34, 35.
“Lakenyi ului a wuki w’anto waheyama mbala, [w’oma, “NW”] lu wedja tshe, ndu uma lu wauhu tshe ndu uma lu weuhu w’antu tshe . . . Vo hawuka ndjala ntu, hawuka pusa ntu.”—Enyelo 7:9, 16.
[Diombwɛlo di’osato wa lo lɛkɛ 161]
KI LASA ANTO LA NYAMA
“La undu ayudjase [nshi motshi, NW] la on’okoko, koi la ona mbudi wayetama kame. Osongo wa ngombe, [osongo a tambwe la nyama, NW] ka wata wayuyala kame, ku kiendakenda ayuyilombola.”—Isaya 11:6; 65:25.
[Diombwɛlo di’osato wa lo lɛkɛ 162]
HEMO, LUTSHUNDU NDO NYOI HONGA NTO
“L’etena kako, asho wa akanga a totshungu wayodihɔ, ndo atui wa akanga poke wayodihɔ. L’etena kako, akanga wa tshumbe wayolembɔlembɔ oko pele ndo lolemi la kanga lumi layemba l’ongenongeno.”—Isaya 35:5, 6, NW.
“Unyashungu ndame ayuyala la wo. Ndi ayukitula asoi tshe lu ashu awo; nyoi huyala ntu, delu hadiuyala ntu, kuyanga ndjawi, kuyanga kandji. Akambu wa ntundu wambushila.”—Enyelo 21:3, 4.
[Diombwɛlo di’osato wa lo lɛkɛ 162]
WAVO WAYOKALOLA NTO LO LOSENO
“Etena kayoya kele wane tshe wele lo waembo w’ohoma wayoka dui diande ko wayotomba.”—Joani 5:28, 29, NW.
“Ashi a wake wakatundja edu waki loko, ndu nyoi la [hades, NW] wakatundja edu waki loko.”—Enyelo 20:13.