“Isariyele wa [Nzambi, NW]” la “ului a wuki”
“Dimi lakendi, lakenyi ului a wuki w’antu waheyama mbala.”—ENYELO 7:9
1-3. (a) Elongamelo kakɔna ka lotombo ka l’olongo kele l’Akristo w’akitami? (b) Woho akɔna wakahembe Satana dia nanya etshumanelo ka l’eleko ka ntondo na? (c) Kakɔna kakatombe lo 1919 kakɛnya ɔnɛ Satana kotondoya weolo wadjande dia fukutanya etshumenelo k’Akristo w’akitami na?
ETONGELO k’“Isariyele wa [Nzambi, NW]” l’ɔnɔnyi 33 T.D. aki nna di’ohomba efula diakatakɔma lo dikambo di’endana l’ekotshamelo k’asangwelo waki Jehowa. (Ngalatiya 6:16) Ase Isariyɛlɛ akɔ w’akitami wekɔ l’elongamelo ka monga ditongami dia lo nyuma diahavu ndo mbolɛ kâmɛ la Kristo lo Diolelo diaki Nzambi dia l’olongo. (1 Koreto 15:50, 53, 54) Lo dihole sɔ, vɔ wekɔ lo kamba olimu w’efula lo dikambo di’ekidielo ka lokombo la Jehowa ndo di’ɔtɛtshɛtɛtshɛlɔ w’ɔtɛ waki Satana Diabolo, Otunyi a woke. (Etatelu 3:15; Romo 16:20) Kema dikambo dia diambo dia Satana akasale la wolo ande tshɛ dia nanya etshumanelo k’oyoyo kɛsɔ lo kihɛnyahɛnya ndo lo pemba woho wa kifukutanya!—2 Timote 2:18; Jude 4; Enyelo 2:10.
2 Lam’aki apɔstɔlɔ weke la lɔsɛnɔ, Satana kokoka tondoya eyango ande. Koko, l’ɔkɔngɔ wa nyɔi kawɔ, apɔstazi wakayodianganaka woho w’anyanya. L’ɔkɔngɔ diko, lo ndjela kanyi y’anto, etshumanelo k’Akristo ka pudipudi kakatonge Yeso akayɛnamaka oko kambofukutana lam’akayotondja Satana yoho mɔtshi y’ɔtɛmwɛlɔ wa kashi wakakakitɔna la mbetawɔ ndo weyama ɛlɔ kɛnɛ lo lokombo la Lokristokristo. (2 Tesalonika 2:3-8) Koko, Lokristo la mɛtɛ lakatshikala.—Mateu 28:20.
3 Lo wɛla ande w’eponga la kangâka, Yeso akewoya ɔnɛ Akristo wa mɛtɛ wayola lo tshanda mɔtshi kâmɛ la “kangaka,” kana Akristo wa kashi; ndo dui sɔ diakatshama. Koko, nde akate nto ɔnɛ: lo nshi y’ekomelo, otshikitanelo wayoyɛnama nto l’asa “ana wa diulelu” la “kangaka.” (Mateu 13:36-43) Dui sɔ nto diakakotshama. Lo 1919, Akristo wa mɛtɛ wakatombe oma lo Babilɔna lɛnɛ akiwɔ lo lɔhɔmbɔ. Nzambi akawaetawɔ oko “ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ,” ndo l’ohetoheto tshɛ, vɔ wakatatɛ sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo. (Mateu 24:14, 45-47, NW; Enyelo 18:4) Suke la vɔ tshɛ waki Ase Wedja; koko lam’ele vɔ waki la mbetawɔ k’Abarahama, mɛtɛ, vɔ waki ‘ekana w’Abarahama.’ Vɔ waki Ase “Isariyele wa [Nzambi, NW].”—Ngalatiya 3:7, 26-29.
“Ului a Wuki”
4. Olui akɔna w’Akristo wakayɛnamaka, djekoleko l’ɛnɔnyi wa 1930 na?
4 Oma k’etatelo, wanɛ waketawɔka esambishelo k’Akristo akɔ w’akitami wakakomaka Ase Isariyɛlɛ wa lo nyuma, atshikadi wa l’atei w’anto 144 000, ndo waki l’elongamelo k’otsha l’olongo. (Enyelo 12:17) Koko olui okina wakayɛnamaka, djekoleko l’ɛnɔnyi wa 1930. Anto asɔ wakɔsama oko “ekoko ekina” wa lo wɛla wa nkoto y’ɛkɔkɔ. (Joani 10:16) Vɔ waki ambeki wa Kristo wele l’elongamelo ka nsɛna pondjo pondjo lo paradiso ka la kɛtɛ. Lo yoho ya didjidji, vɔ waki tokanula ta lo nyuma t’aki Akristo w’akitami. (Isaya 59:21; 66:22; ɛdika la 1 Koreto 4:15, 16.) Vɔ waketawɔka etshumanelo k’Akristo w’akitami oko ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ, ndo lo ndjela ɛnyɛlɔ k’anangɛwɔ w’akitami, vɔ wakokaka Jehowa ngandji k’oshika, waki la mbetawɔ l’olambo wa Yeso, wakatombolaka Nzambi l’ohetoheto ndo waketawɔka soyama lo dikambo dia losembwe.
5. Woho akɔna wakayoshihodiamaka dihole diele l’ɛkɔkɔ ekina yema yema na?
5 Oma l’etatelo, dihole diele l’ɛkɔkɔ ekina koshihodiamaka ɔlɔlɔ, koko, l’edjedja ka wonya, dihole diele lawɔ diakayeyamaka dimɛna. Lo 1932, Akristo w’akitami wakakeketshama dia sɛngiya ɛkɔkɔ ekina dia vɔ kamba olimu w’esambishelo—olimu wele ɛkɔkɔ ekina efula wambotatɛka la kamba. Lo 1934, ɛkɔkɔ ekina wakakeketshama dia nongola batismu ka l’ashi. Lo 1935, vɔ wakayowaeyaka ɔnɛ vɔ mbele “ului a wuki” wa lo Enyelo tshapita 7. Lo 1938, vɔ wakelamɛ dia mbɔtɔka lo losanganya la Eohwelo ka nyɔi ka Yeso Kristo oko wanɛ wenda la asho ato. Lo 1951, wakasɛdingola ɔnɛ apami amɔtshi wa l’atei awɔ wambotshunda wɛɔngɔ wekɔ l’atei w’“ewandji” wakamba oko “ukumbo uma lu ngimbi, uku ekedi w’ashi lu kete ya wumu.” (Osambu 45:16; Isaya 32:1, 2) Lo 1953, wakalembetshiya ɔnɛ ɔlɔngɔswamelo waki Nzambi wa la kɛtɛ—wɔnɛ wele etenyi ka woke efula kengama l’ɛkɔkɔ ekina—mbayonga oko etshina ka tshunda dia la kɛtɛ di’anto wayonga la lɔsɛnɔ l’andja w’oyoyo. Lo 1985, wakahotɔ ɔnɛ: oma l’olambo w’etshungwelo waki Yeso, ɛkɔkɔ ekina wambɔsama oko akanga a losembwe, oko ɛngɛnyi wa Nzambi walongamɛ dia kondja panda l’Armagɛdɔ.
6. Ahole akɔna wotshikitanyi wele l’akitami ndo ɛkɔkɔ ekina ɛlɔ kɛnɛ ndo wembola akɔna wambwama lo dikambo sɔ?
6 Koko ɛlɔ kɛnɛ keso lo sɛna l’etenyi k’ekomelo ka “nshi y’ekumelu,” etenyi koleki woke ka l’atei w’anto 144 000 wambovɔka ndo wambokondjaka difuto diawɔ dia l’olongo. (2 Timote 3:1; Enyelo 6:9-11; 14:13) Ɛlɔ kɛnɛ, Akristo wele l’elongamelo ka lɔsɛnɔ la la kɛtɛ, wekɔ lo kamba etenyi koleki woke efula k’olimu w’esambishelo ka lokumu l’ɔlɔlɔ, ndo vɔ mbɔsaka dui sɔ oko diɛsɛ dia vɔ sukɛ anango Kristo w’akitami l’olimu akɔ ɔsɔ. (Mateu 25:40) Koko, akitami akɔ asɔ mbele ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ, oma lo tshimbo yawɔ mbashama mbo ya ndɛ ya lo nyuma l’edja tshɛ ka nshi y’ekomelo nyɛ. Ko ngande wayonga ɛkɔkɔ ekina lam’ayolongola akitami tshɛ difuto diawɔ dia l’olongo na? Tɛdikɔ takɔna tayɔsama lo dikambo di’ɛkɔkɔ ekina na? Wôkelo wa sso lo kɛnɛ kakatshamaka l’Isariyɛlɛ w’edjedja ayotokimanyiya dia kadimola lo wembola ɛsɔ.
Didjidji dia “Diulelu di’Elombedi”
7, 8. Lo yɛdikɔ yakɔna yaki Isariyɛlɛ w’edjedja diolelo di’ɛlɔmbɛdi ndo wodja w’ekila lam’akiwɔ la tshina dia sheke y’Ɛlɛmbɛ na?
7 Lam’akasɔnɔla Jehowa Isariyɛlɛ oko wodja ande wa lânde, nde akadje lawɔ sheke ata ate: “Naka nyayulunga diui diami, ndu nyayulama daka diami, nyu nyayuyala wudja ami l’atei a wedja tshe, ne dia kete tshe yeli yami. Nyu nyayuyala diulelu di’elombedi ndu wudja w’ekila le mi.” (Etumbelu 19:5, 6) Ase Isariyɛlɛ waki anto waki Jehowa wa lânde lo ndjela sheke y’Ɛlɛmbɛ. Ko woho akɔna wayokotshama daka di’endana la diolelo di’ɛlɔmbɛdi ndo dia wodja w’ekila na?
8 Etena kakiwɔ la kɔlamelo, wodja w’Isariyɛlɛ wakalɛmiyaka lowandji laki Jehowa ndo wakawetawɔka oko Nkumekanga kawɔ. (Isaya 33:22) Ɔsɔku mbakiwɔ oko tshondo ya diolelo. Koko, oko wakayɔkɛnɛmwamaka dui sɔ l’ɔkɔngɔ, daka di’endana la “diulelu” diakahombe ndjolembetshiya awui akina efula. Lâdiko dia lâsɔ, lam’akawakitanyiyaka Ɛlɛmbɛ waki Jehowa, vɔ wakayalaka pudipudi, wokakitwanyi la wedja wakasukana lawɔ. Vɔ waki wodja w’ekila. (Euhwelu k’Elembe 7:5, 6) Onde vɔ waki diolelo di’ɛlɔmbɛdi oka? Mɛtɛ, lo wodja w’Isariyɛlɛ dioho di’Ase Lɛwi mbakasɔtwama dikambo di’olimu wa lo tɛmpɛlɔ ndo lo dioho diakɔ sɔ mbakahɔnaka ɛlɔmbɛdi w’Ase Lɛwi tshɛ. Lam’akawatatɛ ndjela Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ, apami w’Ase Lɛwi wakɔsama lo dihole di’ana w’apami wa nondo akina tshɛ wa lo nkumbo y’aha Ase Lɛwi.a (Etumbelu 22:29; Walelu 3:11-16, 40-51) Ɔsɔku mbele, lo yoho ya didjidji, nkumbo ya l’Isariyɛlɛ tshɛ yaki la wanɛ wa waemalɛ l’olimu wa lo tɛmpɛlɔ. Lo yoho shɔ mbakasukanaka wodja w’otondo sukesuke l’elimu w’ɛlɔmbɛdi. Koko, vɔ wakɛnyaka dɛdi diaki Jehowa la ntondo ka wedja. Ɔngɛndangɛnda tshɛ wakakombolaka tɛmɔla Nzambi ka mɛtɛ akahombaka sangana l’Ase Isariyɛlɛ.—2 Ekondo 6:32, 33; Isaya 60:10.
9. Kakɔna kakasokoya Jehowa dia nde mbikadja diolelo di’Isariyɛlɛ dia lo ngɛl’a nkushi ‘di’aha diɔ mbokambɛ oko ɔlɔmbɛdi ande’?
9 L’ɔkɔngɔ wa nyɔi kaki Sɔlɔmɔna, anto wa Nzambi wakakakitɔna dia tonga wodja w’Isariyɛlɛ wa lo ngɛl’a nkushi wakalɔmbwamaka oma le Nkumekanga Jerɔbɔama ndo wodja wa Juda wa la diko dia nkushi waki la tshina di’ɛlɔmbwɛlɔ ka Nkumekanga Rɛhɔbɔama. Lam’ele tɛmpɛlɔ, etshina k’ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi, kaki l’etenyi ka kɛtɛ ka Juda, Jerɔbɔama akahɔhɔla yoho mɔtshi y’ɔtɛmwɛlɔ wa kɔlɔ lo mbika pingo y’ana wa ngɔmbɛ lo l’ɛtshi la kɛtɛ la wodja ande. Lâdiko dia lâsɔ, nde “akahiki mvudu lu ahuli wa ladiku, akadji antu wakandose uma l’atei a wudja tshe elombedi, waki kundjala asi Lewi.” (1 Khumi ya Dikanga 12:31) Wodja wa ngɛl’a nkushi wakayoleka nyɔngɔmɛ efula l’ɔtɛmwɛlɔ wa kashi lam’aketawɔ Nkumekanga Ahaba dia Jezabɛlɛ, wadiɛnde l’ose wodja mbika ɔtɛmwɛlɔ wa Bala lo ngelo. L’ɔkɔngɔ diko, Jehowa akânya diolelo diakɔ di’atɔmbɔki sɔ. Ɔnkɔnɛ mbakandate oma lo tshimbo ya Hɔsea ate: “Wudja ami [wayolanyema, NW] ne dia uhumba w’ewu. Ne dia we akatuni ewu, dimi layukutuna ntu, ndu layukunya uma l’ulimu ami w’olombedi.” (Hosea 4:6) Yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ, Ase Asuriya wakayoshilaka diolelo di’Isariyɛlɛ dia lo ngɛl’a nkushi oshiki.
10. Lam’akiwɔ la kɔlamelo, woho akɔna waki diolelo dia Juda dia la diko dia nkushi didjidji diaki Jehowa lo asho wa wedja na?
10 Ko ngande lo dikambo dia wodja wa Juda wa la diko dia nkushi na? Lo nshi yaki Hezekiya, Jehowa akawatɛ oma lo tshimbo y’Isaya ate: “Emenyi ami mbenyu, . . . ekambi ami wakamasɔnɔla, . . . wudja wakamayatungela dia vo nyanganya lutumbu lami.” (Isaya 43:10, 21; 44:21) Etena kakiwɔ la kɔlamelo, diolelo dia la diko dia nkushi diakɔsamaka woho wa dianganya lotombo la Jehowa le wedja ekina ndo dia kotola akanga w’etema ɔlɔlɔ dia vɔ ndjɔ̂tɛmɔla lo tɛmpɛlɔ kande ndo dia ndjokondja ɛlɔlɔ w’oma l’olimu wakakambaka ɛlɔmbɛdi w’Ase Lɛwi waketawɔmaka le nde.
Angɛndangɛnda l’Isariyɛlɛ
11, 12. Shila kombo y’angɛndangɛnda amɔtshi wakayokomaka lo kambɛ Jehowa l’ɔnɔngɔ w’Ase Isariyɛlɛ.
11 Tɛdikɔ takɔsama lo dikambo di’angɛndangɛnda waketawɔka wodja w’ɛmɛnyi ɔsɔ l’atei w’Ɛlɛmbɛ wakashama oma lo tshimbo ya Mɔsɛ—ɔnɛ lele wadiɛnde Zipɔra aki Ose Midiyama. “Ului a wuki w’antu wa wehu la wehu” waki kondjâla Ase Isariyɛlɛ, wakatombe kâmɛ lawɔ oma l’Edjibito ndo waki lâwɔ etena kakawawashaka Ɛlɛmbɛ. (Etumbelu 2:16-22; 12:38; Walelu 11:4) Rahaba la nkumbo kande wakake lo elanyelo ka Jeriko ndo l’ɔkɔngɔ diko wakayetawɔmaka lo etshumanelo k’Ase Juda. (Jashua 6:23-25) Yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ, Ase Ngibiyɔna wakayɔtɔka sheke ya wɔladi vɔ l’Ase Isariyɛlɛ ndo wakayolongolaka elimu wa kamba lo tabɛrnakɛlɛ.—Jashua 9:3-27; enda ndo lo 1 Khumi ya Dikanga 8:41-43; Esta 8:17.
12 L’edjedja ka wonya, angɛndangɛnda wakayokondja ahole a weke efula. Uriya w’Ose Hiti, om’aki Bɛtɛshɛba aki l’atei wa “apami a wulu” waki Davidi, oko waki Zɛlɛkɛ k’Ose Amɔna nde lawɔ. (1 Ekondo 11:26, 39, 41; 2 Samuele 11:3, 4) Ɛbɛdɛ-Mɛlɛkɛ, Ose Etiyɔpiya akakambaka lo mbalasa ndo nde aki la lotshungɔ la mbɔtɔ polo le nkumekanga. (Jeremiya 38:7-9) L’ɔkɔngɔ w’Isariyɛlɛ kalola oma lo lɔhɔmbɔ la la Babilɔna, wa Netinimɛ waki kondjala Ase Isariyɛlɛ wakakondja ɛkɛndɛ w’efula dia kimanyiyaka ɛlɔmbɛdi. (Ezera 7:24) Lam’ele lofulo l’angɛndangɛnda wa kɔlamelo asɔ wekɔ lo mɛnama oko didjidji di’olui a woke ɛlɔ kɛnɛ, lɔsɛnɔ lawɔ lekɔ la wahɔ ɔmɔtshi le so.
13, 14. (a) Waɛsɛ akɔna ndo ɛkɛndɛ akɔna waki l’ambetawudi w’ase wedja l’Isariyɛlɛ? (b) Woho akɔna wakahombaka Ase Isariyɛlɛ mbɔsa ambetawudi wa kɔlamelo w’ase wedja?
13 Anto asɔ waki ambetawudi w’ase wedja, atɛmɔdi wa Jehowa wakayakimɔ, wanɛ wakakitanyiyaka Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ ndo wakakakitɔna la wedja ekina oko waki Ase Isariyɛlɛ. (Akambu w’Asi Lewi 24:22) Lo ndjela ɛnyɛlɔ k’Ase Isariyɛlɛ, vɔ wakalambolaka elambo, wakanganaka l’ɔtɛmwɛlɔ wa kashi ndo kɔndɛkaka dikila. (Akambu w’Asi Lewi 17:10-14; 20:2) Vɔ wakashaka lonya l’olimu wa wokelo wa tɛmpɛlɔ kaki Sɔlɔmɔna ndo wakasangana dia mbolola ɔtɛmwɛlɔ a mɛtɛ, olimu wakalɔmbwamaka oma le Nkumekanga Asa la Hezekiya. (1 Ekondo 22:2; 2 Ekondo 15:8-14; 30:25) Lam’akakambe Petero olimu la sapi ka ntondo ka Diolelo lo Pɛntɛkɔsta ka l’ɔnɔnyi 33 T.D., “asi Juda la ambetawudi awo [wanɛ waha Ase Juda]” wakalonge ɛtɛkɛta ande. Ondo, amɔtshi a l’atei w’anto nunu sato wakalongola batismu lushi lakɔ waki ambetawudi w’ase wedja. (Etsha 2:10, 41) Yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ, Filipo akayobatizaka ombetawudi ɔmɔtshi w’Ose Etiyɔpiya—la ntondo ka Petero kamba olimu la sapi ka komelo lo dikambo diaki Kɔnɛliyo nde la nkumbo kande. (Mateu 16:19; Etsha 8:26-40; 10:30-48) Mɛtɛ, ambetawudi w’ase wedja kɔmbɔsamaka oko Ase Wedja.
14 Koko, l’atei a wodja, ambetawudi w’ase wedja komonga l’ahole wɛdimi l’Ase Isariyɛlɛ wa lotɔ. Ambetawudi w’ase wedja kokambaka olimu w’ɛlɔmbɛdi, ndo an’awɔ w’apami wa nondo kondjâla la wanɛ wa waemalɛ l’olimu w’ɛlɔmbɛdi wakakambaka Ase Lɛwi.b Ndo nto, ambetawudi w’ase wedja kondjâlaka la ɛtshi ka kɛtɛ oko sango dia kita l’Isariyɛlɛ. Koko, Ase Isariyɛlɛ wakalɔmbamaka dia mbɔsa ambetawudi wa kɔlamelo w’ase wedja asɔ la nɛmɔ ndo mbaɔsa oko anangɛwɔ.—Akambu w’Asi Lewi 19:33, 34.
Wodja wa lo Nyuma
15. Kakɔna kakatombe lam’akatone Isariyɛlɛ wa l’emunyi mbetawɔ Mɛsiya na?
15 Oyango w’Ɛlɛmbɛ aki dia pudipudi k’Ase Isariyɛlɛ, dia vɔ mangana la wedja wakasukana lawɔ. Koko, vɔ waki l’oyango okina nto. Ɔpɔstɔlɔ Paulo akafunde ate: “Okone elembe wakayala umbetsha asu utsha le Kristu, ne dia shu nyindjama uma lu mbetawo kasu.” (Ngalatiya 3:24) Lonyangu ko, Ase Isariyɛlɛ efula kɔnɔmbwama otsha le Kristo oma lo tshimbo y’Ɛlɛmbɛ akɔ. (Mateu 23:15; Joani 1:11) Diɔ diakɔ diakakasha Jehowa Nzambi wodja akɔ ɔsɔ ko akatondja “Isariyele wa [Nzambi, NW].” Lâdiko dia lâsɔ, nde akadianganya leeta lɔsɔ le wanɛ w’aha Ase Juda dia vɔ ndjâla anto wa mɛtɛ wa lo Isariyɛlɛ ɔsɔ w’oyoyo. (Ngalatiya 3:28; 6:16) Lo wodja akɔ ɔsɔ w’oyoyo mbasalema ekotshamelo ka diambo ndo ka komelo ka daka dia Jehowa di’endana l’olimu w’ɔlɔmbɛdi diofundami lo Etumbelu 19:5, 6. Woho akɔna?
16, 17. Lo woho akɔna wele Akristo w’akitami wele lanɛ la kɛtɛ wekɔ ‘oko nkumi ya dikanga’? lo yoho yakɔna yewɔ “elombedi”?
16 Petero akashile kɛnɛ kofundami lo Etumbelu 19:6 lam’akandafundɛ Akristo w’akitami wa lo nshi yande ate: “Nyu nyeko wudja wakawasonola, nyeko elombedi wa lu diuhu dia khum’ekanga, la wudja w’ekila, antu [ande hita, NW].” (1 Petero 2:9) Ɛtɛkɛta ɛsɔ alembetshiyawɔ na? Onde Akristo w’akitami wele lanɛ la kɛtɛ wekɔ nkumi ya dikanga? Kema, lowandji lawɔ leke la ntondo. (1 Koreto 4:8) Koko, vɔ wekɔ ‘oko nkumi ya dikanga’ lo woho wambowɔsɔnama lo dikambo dia kondja waɛsɛ wa monga nkumi ya dikanga lo nshi yayaye. Oyadi kânga ɛlɔ kɛnɛ, vɔ wekɔ wodja walɔmbwama oma le nkumekanga Yeso, lakasɔnama oma le Jehowa Nzambi, Omboledi a Woke. Paulo akafunde ate: “[Jehowa] kakatutshungula uma lu wulu a udjima, kakatukadimula utsha lu diulelu [di’Ɔna la ngandji kande, NW].”—Kolosai 1:13.
17 Onde Akristo w’akitami wele la kɛtɛ wekɔ dioho di’ɛlɔmbɛdi oka? Lo yoho mɔtshi, ɔsɔku mbediɔ. Oko etshumanelo, aha la mbidja tamu, vɔ wekɔ lo kotsha ɛkɛndɛ awɔ w’endana l’olimu w’ɔlɔmbɛdi. Petero akalembetshiya dikambo sɔ lam’akandate ate: “Nyu nyeko . . . [lo mbikama, NW] uku luudu la [n]yuma, dia nyu ndjala elombedi w’ekila.” (1 Petero 2:5; 1 Koreto 3:16) Ɛlɔ kɛnɛ, olui w’atshikadi wa l’atei w’Akristo w’akitami mbele “ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ,” ehomɔ kakamba dia mbo ya ndɛ ya lo nyuma kahanyema. (Mateu 24:45-47, NW) Oko wakadiatshamaka l’Isariyɛlɛ w’edjedja, onto tshɛ lalanga tɛmɔla Jehowa pombaka sangana l’Akristo w’akitami.
18. Oko dioho di’ɛlɔmbɛdi, ɔkɛndɛ akɔna wa ntondo wele l’etshumanelo k’Akristo w’akitami wele la kɛtɛ?
18 Lâdiko dia lâsɔ, Akristo w’akitami wakahɔtɔla wodja w’Isariyɛlɛ diɛsɛ dia sambisha lɔnɛnɛ la Jehowa l’atei a wedja ekina. Lam’akelɛ Petero Akristo w’akitami ɔnɛ ɛlɔmbɛdi wa lo dioho dia nkumekanga, nde aki la kanyi y’esambishelo ka lokumu l’ɔlɔlɔ lo yimba yande, oko wɛnya avɛsa wosukanyi la divɛsa diakɔ. Mɛtɛ, nde akasanganya daka diaki Jehowa diatanema lo Etumbelu 19:6 la awui Ande wele lo Isaya 43:21 wakandatela wodja w’Isariyɛlɛ lo divɛsa ɔtɔi nɛ ɔnɛ: “Nyu nyeko . . . elombedi wa lu diuhu dia khum’ekanga, . . . dia nyu menya akina ololo wa one lakanyeti uma lu udjima utsha lu [osase ande wa, NW] mamba.” (1 Petero 2:9) Lo ndjela ɛtɛkɛta ɛsɔ, Paulo akatɛkɛta dikambo dia mbewoya ɛlɔlɔ waki Jehowa oko olambo wa lo tɛmpɛlɔ. Nde akafunde ate: “Oma l’ekimanyielo kande [ka Yeso], tolambolake Nzambi olambo wa lotombo nshi tshɛ, mbuta ate: elowa w’ɛlɔmɔ aso lo dikambo dia wotelo wa lo sɛkɛ wa lokombo lande.”—Heberu 13:15, NW.
Ekotshamelo ka l’Olongo
19. Ekotshamelo kakɔna ka woke kayosalema l’ɔkɔngɔ diko lo ndjela daka di’ɔnɛ Isariyɛlɛ ayoyala diolelo di’ɛlɔmbɛdi na?
19 Koko, awui wotami lo Etumbelu 19:5, 6 wayokotshama lo yoyo ya diambo efula l’ɔkɔngɔ diko. Lo dibuku di’Enyelo, ɔpɔstɔlɔ Joani ambôka woho wa kamba ditongami dia l’olongo olimu la divɛsa sɔ lam’atombolawɔ Yeso lambôlɔ ɔnɛ: “We akadiakema, akasumbela [Nzambi, NW] antu la dikila diaye: w’uma lu wauhu tshe ndu w’eteketa tshe, ndu w’uma lu wehu tshe, la waulelu tshe. We kawaete uku diulelu la elombedi le [Nzambi kaso, NW]. Vo wayulelaka la kete [oko nkumi ya dikanga, NW].” (Enyelo 5:9, 10) Ɔnkɔnɛ, lo yoho ya kokele, olimu w’ɛlɔmbɛdi wa lo dioho dia nkumekanga ele Diolelo diaki Nzambi dia l’olongo, lowandji l’olɛ lakatolakanya Yeso dia sho nɔmbaka. (Luka 11:2) Akristo 144 000 w’akitami tshɛ wayotetemala nama kɔlamelo yawɔ polo ndo l’ekomelo wayɔtɔ lo Diolelo diakɔ sɔ. (Enyelo 20:4, 6) Ande ekotshamelo ka diambo ka ngasɔ lo dikambo dia daka diakashama edja efula la ntondo oma lo tshimbo ya Mɔsɛ lee!
20. Dimbola diakɔna diakatshikadi diahombaso kadimola na?
20 Awui asɔ tshɛ endanawɔ la eongelo k’olui a woke ndo ka nshi yawɔ yayaye lam’ayolongola akitami tshɛ sango diawɔ dia diambo sɔ na? Tayoleka mpotɔ dikambo sɔ ɔlɔlɔ lo sawo dia komelo dia l’atei w’asawo anɛ.
[Footnotes]
a Lam’akatatɛ kambema olimu w’ɔlɔmbɛdi l’Isariyɛlɛ, ana w’apami wa nondo w’aha wa lo nkumbo ka Lɛwi la apami wa lo nkumbo ka Lɛwi wakalema. Ana w’apami wa nondo 273 wakahema lâdiko dia lofulo l’Ase Lɛwi w’apami. Diakɔ diakatome Jehowa dui ɔnɛ pombaka shɛkɛlɛ tshanu l’onto ndo l’onto wa l’atei w’ana wa nondo 273 futama oko tshungo lo dikambo dia lofulo l’anto lakahema lâdiko di’Ase Lɛwi.
b Olui a woke w’anto wa weoho la weoho waki kondjâla Ase Isariyɛlɛ waki lâwɔ etena kakatatɛ Ɛlɛmbɛ kambema olimu lo 1513 N.T.D., koko, an’awɔ w’apami wa nondo kombalema lam’akɔsama Ase Lɛwi lo dihole di’ana w’apami wa nondo wa l’Isariyɛlɛ. (Enda l’odingɔ 8.) Omalɔkɔ, Ase Lɛwi kɔmbɔsama lo dihole di’ana w’apami wa nondo wa wanɛ waki kondjâla Ase Isariyɛlɛ.
Onde wɛ Kokaka Nembetshiya?
◻ Woho akɔna wakawayalekaka mpotɔ ɔlɔlɔ dihole di’ele l’ɛkɔkɔ ekina yema yema na?
◻ Lande na kakakadja Jehowa diolelo di’Isariyɛlɛ dia ngɛl’a nkushi di’aha vɔ mbokambɛ oko ɛlɔmbɛdi?
◻ Etena kakiwɔ la kɔlamelo, dihole diakɔna diaki la Juda lo asho wa wedja?
◻ Dihole diakɔna diaki l’ambetawudi wa kɔlamelo w’ase wedja l’Isariyɛlɛ na?
◻ Woho akɔna wakamba etshumanelo k’akitami olimu oko diolelo di’ɛlɔmbɛdi na?
[Caption]
Oko ɛlɔmbɛdi wa lo dioho dia nkumekanga, Akristo w’akitami wekɔ lo sambisha lotombo laki Jehowa la kɛtɛ
[Caption]
Diolelo mbele kondoko y’ekotshamelo ka Etumbelu 19:6