Wembola w’oma le ambadi

• Onde ekɔ kɔlɔ kɛnya tɔkɛnyɔ ta falanga tahalɔmbɛ falanga efula?

Ɔtɛkɛta wa Nzambi hawɔtɛkɛta awui efula lo dikambo dia tɔkɛnyɔ ta falanga, koko vɔ tɛkɛtaka kɛnɛ kele ohomba dia mɛnya ɔnɛ weho wa tɔkɛnyɔ tshɛ ta falanga hatɔtɔnɛ l’atɔndɔ wa lo Bible.a Ɛnyɛlɔ, anto efula mbeyaka dia tɔkɛnyɔ ta falanga tshutshuyaka lo lokaki. Dikambo sɔ to mbeyaka monga ohomba efula le Akristo, nɛ dia Bible mbutaka ɔnɛ: ‘akanga wa lokaki’ hawotokita Diolelo diaki Nzambi, ndo tɔ mbidjaka ɔkɔmiya l’ɔnɔngɔ w’ɔtɛmwɛlɔ wa dikishi.​—1 Koreto 6:9, 10; Kolosai 3:5.

Tɔkɛnyɔ ta falanga tshutshuyaka anto nto dia monga la lumu la lohehe ndo lomba la shɛmanedi, la nsaki k’efula ka mbidja otshumba. Ɔpɔstɔlɔ Paulo akatewola dia petsha weho w’akambo wa ngasɔ lam’akandafunde ate: “Tatutakulaki, tatutshanyaki kele, tatukanaki kandjema.” (Ngalatiya 5:26) Lâdiko dia lâsɔ, tɔkɛnyɔ ta falanga keketshaka anto amɔtshi dia ndjaɛkɛ wɛkɛkɛ l’awui wa shansɛ. Akɛnyi wa tɔkɛnyɔ ta falanga mongaka la weho tshɛ wa dikanyiyakanyiya ndo nongamɛka di’ɔnɛ vɔ wayonga la shansɛ. Vɔ toholaka dikambo di’ase Isariyɛlɛ waki komonga la mbetawɔ ndo ‘wakâlelaka njambizambi ya Shansɛ mɛsa ndo wanɛ wakalodjɛka njambizambi yakongɛ akambo w’anto la ntondo ka vɔ salema wanu w’osanganya.’​—Isaya 65:11.

Anto amɔtshi mbeyaka kanyiya ɔnɛ bu kɔlɔ kɛnya tɔkɛnyɔ ta falanga talɔmba falanga yema tshitshɛ tsho wonya wakɛnyawɔ longanda aha la shɛmanedi kana wakɛnyawɔ damɛ vɔ l’ase nkumbo kana l’asekawɔ wokana la wɔ efula, nɛ dia ɔsɔ ekɔ kɛnyɔ y’anyanya. Lo mɛtɛ, onto loka owale la kanyi ya kondja yema ya falanga ya tshitshɛ hayaɛnyi dia nde ekɔ la lohehe, la shɛmanedi, kana la dikanyiyakanyiya. Ko shɛngiya yakɔna yakoka monga la kɛnyɔ shɔ ya falanga otsha le wanɛ wakɛnya la nde na? Anto efula wayasha tshɛ lo tɔkɛnyɔ ta falanga wakatatɛ kɛnya la yema ya falanga tshitshɛ ‘la kanyi ya ndjangɛnyangɛnya.’ (Luka 16:10) Kɛnyɔ yakɛnamaka oko bu wâle akayakomɛka dikambo dimɔtshi dia kɔlɔ efula.

Dikambo sɔ diekɔ mɛtɛ djekoleko le ana w’akɛnda. Ana w’akɛnda efula wakangɛnangɛna etena kakawadje otshumba ko kondja yema ya falanga tshitshɛ ndo wakahembama dia nyomoleka kɛnya nto dia nyomoleka kondja falanga efula. (1 Timote 6:10) Wekelo ɔmɔtshi wakasalema aya edja lo wodja w’États-Unis oma le Conseil d’Arizona lo kɛnɛ kendana la Mbekelo ka Tɔkɛnyɔ ta Falanga wakashikikɛ ɔnɛ anto efula wakayasha lo tɔkɛnyɔ ta falanga wakatatɛ dikambo sɔ etena kakiwɔ weke akɛnda efula “lo tatɛ mbokana dia mbidja yema ya falanga ya tshitshɛ lo tɔkɛnyɔ kana lo kɛnya longanda vɔ l’angɛnyi kana l’ewotɔ awɔ ko ɔnɛ layodja otshumba djiɔsa.” Alapɔlɔ okina mbutaka ɔnɛ “ana w’akɛnda tatɛka kɛnya tɔkɛnyɔ ta falanga oma la ngelo yawɔ, mbala efula lo kɛnyɔ ya longanda vɔ l’ase nkumbo ndo l’angɛnyi awɔ.” Alapɔlɔ ɔsɔ mbutaka nto ɔnɛ “pursa akumi asato y’ana wakatatɛ kɛnya tɔkɛnyɔ ta falanga la ntondo ka vɔ kotsha ɛnɔnyi dikumi l’ɔtɔi.” Wekelo ɔmɔtshi wakasalema (Why Do People Gamble Too Much​—Pathological and Problem Gambling) mbutaka ɔnɛ ana efula weke l’ɛnɔnyi dikumi l’ɛmɔtshi eto wakakɛnya tɔkɛnyɔ ta falanga, waketshaka falanga yakawakondjaka l’awui wa ngala kana wa mindo. Ande etombelo wa kɔlɔ wele la dikambo diakɛnamaka l’etatelo oko ndoko wâle lee!

Lam’ele tekɔ lo sɛna l’andja wamboshilaka ndola la tolonga ndo l’ehemba, onde ekɔ ohomba dia sho nyomoyakitsha la ntondo ka weho ekina wa tolonga? (Tukedi 27:12) Tɔkɛnyɔ ta falanga oyadi lale ana kana bu, ta falanga y’efula kana yema tshitshɛ, tekɔ wâle lo nyuma ndo sho pombaka tiewɔ. Akristo wangɛnangɛna mboka damɛ kana kɛnya longanda oko wetshelo wa wenya pombaka ndjalama dia mboyikɛnya l’oyango wa fundaka tsho etshumba kana mboyikɛnya dia ndjangɛnyangɛnya tsho. Akristo wele la lomba wakokɛ lonyuma lawɔ hita ndo l’angɛnyi awɔ la l’ase nkumbo kawɔ mbewɔka tɔkɛnyɔ ta falanga oyadi ta falanga yema tshitshɛ kana efula.

[Nɔtɛ ka l’ɛse ka dikatshi]