Tshapita 13
Olui a Woke la Ntondo ka Kiti ka Diolelo Kaki Jehowa
KÂNGA mbakawetɛ okotshelo a lolango la Nzambi dui dia ntondo lo sɛnɔ yawɔ, ekambi a Nzambi wa kɔlamelo, tatɛ oma le Abɛlɛ polo ndo le Joani Obatizanyi wakavu wele la dikongelo di’eolwelo. Anto 144 000 wahomba mbolɛ kâmɛ la Kristo lo Diolelo diande dia l’olongo pombaka mvɔ ndo vɔ lawɔ la ntondo ka vɔ kondja difuto diakiwɔ. Koko, ɔpɔstɔlɔ Joani akɛnyi l’ɛnɛlɔ di’ayonga olui ɔmɔtshi a woke wayoka lo “fɔnu ka woke” ndo aha la vɔ mvɔ, wayonga la elongamelo ka monga la lɔsɛnɔ la pondjo.—Eny. 7:9-17, NW.
WOHO WA MBEYA “ULUI A WUKI”
2 Lo edja ka deko efula, “ului a wuki” kombeyamaka. Koko, osase wa pɔlɔfɛsi yɔfɔnyi la dikambo sɔ wakayakingamulaka yema yema akayodiholaka mboka dia kihotɔ ɔlɔlɔ. Diakɔ diele, dui sɔ akayomanemaka fundo lo 1923 ɔnɛ: “ekoko” wa lo wɛla waki Yeso watanema lo Mateu 25:31-46 la “ekoko ekina” wakandatɛkɛta lo dikambo diakiwɔ lo Joani 10:16 waki anto wâkasɛnɛ ndo wele l’elongamelo ka monga la lɔsɛnɔ la pondjo lanɛ la kɛtɛ. Akayeyamaka lo 1931 ɔnɛ: anto anɛ wahomba mbidjama djembetelo oma le ɔnɛ laki la dihomɔ dia funda mukanda lo ndjela kɛnɛ katama lo Ezekiyele 9:1-11 wekɔ “ekoko” watawɔ lo Mateu tshapita 25. Ko l’ɔkɔngɔ, lo 1935, “limba la wuki” kana “ului a wuki,” wa lo Enyelo 7:9-17 akayɛdinyamaka la “ekoko” wakatɛkɛta Yeso lo wɛla ande w’ɛkɔkɔ la mbodi. Kânga mbele tatɛ oma ko 1923 anto wɛdikami l’ɛkɔkɔ wakatatɛ mɛnama, paka oma lo 1935 mbakayomɛka lofulo lawɔ mbudɛ esadi esadi. Ɛlɔ kɛnɛ, miliyɔ efula y’anto wasalakɔ la wolo dia monga l’atei w’“ului a wuki” akɔ w’“ekoko ekina” wetawɔma le Nzambi.
3 Wanɛ wakenga “ului a wuki” tshikitana l’anto 144 000 wakenga Isariyɛlɛ wa lo nyuma, wakatatɛkɛtshi dikambo diakiwɔ yema la diko lo tshapita yakɔ yâmɛ y’Enyelo. Lo ɛnɛlɔ kande, Joani kɔmɛna “ului a wuki” ɔsɔ l’olongo. Wemalelo awɔ “la ntundu ka kiti ka diulelu” (Grɛkɛ: e·noʹpi·on tou throʹnou, mbuta ate: “la tshina dia asho wa kiti ka diolelo”) kaki Nzambi hahike dia vɔ ndjâla l’olongo. Kema, vɔ wekɔ tsho “la tshina dia asho” a Nzambi latotɛ ndamɛmɛ ate: nde kokaka menda ana w’anto oma l’olongo. (Eny. 7:9; Osam. 11:4; ɛdika la Osambu 100:1, 2, kâmɛ ndo Luka 1:74, 75 la Etsha 10:33, Kingdom Interlinear.) Woho akɔ wâmɛ mbele, kema ohomba wa paka “wedja tshe” monga l’olongo dia mɛnama la ntondo ka kiti ka diolelo kaki Kristo (mbuta ate: “mbɛlɛnganɛ lande”), oko alembetshiyamadiɔ lo Mateu 25:31, 32. Dikambo dia mɛtɛ diata ɔnɛ: “ului a wuki w’antu waheyama mbala,” kema olui wa l’olongo mɛnamaka oma lo mbɛdika Enyelo 7:4-8 la 14:1-4, avɛsa wɛnya lofulo la mɛtɛ la wanɛ wɔsama oma la kɛtɛ dia ntshɔ l’olongo.
4 Lam’akandatɛkɛtaka dikambo dia “ului a wuki,” Joani akafunde ate: “Vo weli wane wambuya uma lu pa ka wuki.” Mɛtɛ, vɔ wayoka lo fɔnɔ ka woke kele atatshamaka la kɛtɛ yaso nyɛ. (Eny. 7:13, 14; Mat. 24:21) Wanɛ wayoka lo lushi lakɔ la wɔma la Jehowa lɔsɔ wayeya anto wayowatsha aha ndoko l’okakatanu. Lo ndjela ɛnɛlɔ kaki Joani, etena kayɛnya olui a woke ɔsɔ lowando lawɔ le Nzambi la le Ɔn’ɔkɔkɔ dikambo dia panda kokundjishawɔ oma le wɔ, ditongami tshɛ dia kɔlamelo dia l’olongo diayosanga awɔ awui lo tombola Nzambi ɔtɔi ka mɛtɛ wata vɔate: “Ayali osoku! Otshoko, la lutumbu, la yimba, la lusaka, la kenemo la wulu, la diulelu, wayali le [Nzambi kaso, NW] pundju pundju! Ayali osoku!”—Eny. 7:11, 12.
KƐNƐ KAYOSHIKIKƐ DIA VƆ KONDJA EKO
5 Panda k’“ului a wuki” ambokotsha tɛdikɔ ta losembwe taki Jehowa. Pɔlɔfɛsi yatɛkɛta dikambo di’anto wayoka yambewoya l’ɔlɔlɔ tshɛ awui wahombama mɛnama le wɔ dia mbatshikitanya l’anto akina. Omalɔkɔ, wanɛ walanga akambo a losembwe kokaka tatɛ la kamba olimu lo dikambo dia eko kawɔ. Takashile la tɛkɛta dikambo di’avɛsa wayela anɛ. Koko, kakianɛ, sɛdingolawɔ la yongamu l’ekimanyielo k’avɛsa akina wa lâdiko woshilami ndo kana lomba dikambo dia kɛnɛ kahombayɛ ntsha dia kotsha tɛdikɔ talɔmba pɔlɔfɛsi.
“Ekoko ekina” watɛkɛtama lo Joani 10:16
Kakɔna kahomba ntsha onto lôka dui dia Yeso mɛtɛ na? (Joa. 10:27; Mat. 9:9; Ef. 4:17-24)
Woho akɔna akokaso mɛnya ɔnɛ: sho mbetawɔka Kristo oko “Ulami otoi” wakiso na? (Mat. 23:10, 11)
“Ekoko” wa lo wɛla waki Yeso w’endana l’ɛkɔkɔ la mbodi (Mat. 25:31-46)
Wa na wele “[anango, NW]” Kristo wele “ekoko” ɛsɔ wayotota ɔnɛ: takâkimanyiyaka na? (Heb. 2:10, 11; 3:1)
Lo akambo akɔna wa kandji wahɛnyahɛnyamawɔ kâmɛ l’anango Kristo weke la kɛtɛ na? Ndo l’olimu akɔna washa ɛkɔkɔ akɔ lonya la kɔlamelo na? (Eny. 12:12, 17; Mat. 24:14; 28:19, 20)
Anto wakadjama tolembetelo ta panda oma le ɔnɛ lele la ofundɔ w’ofundji w’ekanda (Ezek. 9:1-11)
Woho akɔna wɛnyawɔ ɔnɛ: vɔ kema la losambi kâmɛ la weoho w’akambo a nyɛtɛtɛ watshama l’atei a Jerusalɛma ya nshi nyɛ kana Lokristokristo na? (Eny. 18:4, 5)
Kakɔna kakenga “djimbitelu” yâtshikitanya l’Akristo wa l’ɛlɔmɔ eto ndo kawasha elongamelo ka vɔ mbika na? (1 Pet. 3:21; Mat. 7:21-27; Joa. 13:35)
6 Ɔkɔndɔ w’“ului a wuki” oko watanemawɔ lo Enyelo 7:9-15 toshaka elembetshiyelo w’amɛna l’ɔm’ɔmɔ. Lo tewoya woho w’ɛnama “ului a wuki” l’ɔkɔngɔ wa “pa ka wuki,” Afundelo kotolaka yambalo yaso nto otsha l’akambo amɔtshi wakâkimanyiya dia vɔ mbika.
7 Kânga mbotombiwɔ oma lo wedja tshɛ, nkumbo tshɛ, weoho w’anto tshɛ ndo w’ɛtɛkɛta tshɛ, wanɛ tshɛ wakenga olui a woke wambɛnyama oko wanɛ “wemadi la ntundu ka kiti ka diulelu,” wândola Jehowa, Ɔnɛ lodjashi lo kiti ka diolelo oko Omboledi w’Andja w’Otondo. Wakɛnya oma lo lɔkɛwɔ lawɔ ɔnɛ: vɔ wasukɛkɔ lowandji lande la kɔlamelo tshɛ. Dikambo di’ɔnɛ “wakotsha ahondo awo, wakawaedia la dikila dia Ona-Okoko” mɛnyaka dia wakahotɔ ohomba wele lawɔ wa kondja ngandji ka mamba k’oma l’ekimanyielo k’olambo wa Yeso wadimanyiya kɔlɔ, nde kele Ɔn’ɔkɔkɔ wa Nzambi. (Joa. 1:29; 1 Joa. 2:2) Oma lo mbetawɔ kawɔ, vɔ wamboyakimɔ le Nzambi l’ekimanyielo k’olambo akɔ, ko l’ɔkɔngɔ wakayɛnyaka djembetelo ya yɛdikɔ yakawɔsɛ shɔ lo nongola batismu ka lodindjama la tshondo l’ashi ndo kakianɛ wambɛnama pudipudi lo asho wa Nzambi, oko wɛnamadiɔ oma l’ekutu a wɛma wɔlɔtshiwɔ. Vɔ hawoyakimɛ dia mɛnya mbetawɔ kele lawɔ le Ɔna Nzambi lo sɛkɛ. (Mat. 10:32, 33) Lo mbɔtɔnɛ la lokanyi lakɔ lâmɛ lɔsɔ, vɔ wakɛnama oko wele lo tɛmpɛlɔ ka Nzambi kana luudu lande l’ɔtɛmwɛlɔ la l’andja w’otondo, oko atɛmɔdi wakambɛ Nzambi “[olimu w’ekila, NW] ndu la yanyi Ndu l’utshu.” Omalɔkɔ, vɔ wambeyama oma lo kɔlamelo yawɔ oko wanɛ wasukɛ ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ ndo oko apandjudi wa Diolelo diande.—Is. 2:2, 3.
8 Onde na, elembetshiyelo woshami l’ɔm’ɔmɔ w’endana la pɔlɔfɛsi kɛsɔ kotshamaka le yɛ oka? Onde weoho ɛmɔtshi wekɔ wahombayɛ mbɔtɔnganyiya lɔsɛnɔ layɛ l’ɔlɔlɔ tshɛ la kɛnɛ kɔkɔndwami lanɛ? Naka ɔsɔku mbediɔ, kete, totshimbatshimbake dia wɛ ntsha dikambo sɔ!
LƆSƐNƆ LA L’ATEI WA PARADISO KA LO NYUMA
9 Onde wɛ nongamɛka dia ndjâla l’atei wa “ului a wuki” wayoka oka? Naka wɛ amboshila la mbɔtɔnganyiya lɔsɛnɔ layɛ la mboka y’osembwe yaki Jehowa, kete aha la tamu, wɛ ambotatɛka la kondja ɛlɔlɔ wakalakema watɛkɛtama lo tshena pe ɔnɛ: paradiso ka lo nyuma. Wakewoya ɔpɔstɔlɔ Joani ɔnɛ: “Vo hawuka ndjala ntu, hawuka pusa ntu; Yanyi ya wulu hayâhetela, Kuyanga edungu ka wulu. Ne dia Ona-Okoko leli lu kiti ka diulelu, Ayuyala ulami awo, Ayâlombola utsha la teko di’ashi a lumu. [Nzambi, NW] ayâkitula asoi tshe uma lu ashu awo.” (Eny. 7:16, 17) Woho akɔna wakɛnama dui sɔ mɛtɛ lo dikambo diayɛ na?
10 La ntondo ka wɛ nongwama le Yeso Kristo, Olami w’ɛkɔkɔ woleki Ɔlɔlɔ, onde na, wɛ aki la ndjala ndo la mposa k’akambo a losemwe oka? (Ɛdika la Mateu 5:6.) Endaka ɔsɔku, kete wɛ akayangaka ɛngɔ kele paka Jehowa kakoka kisha oma lo tshimbo y’Ɔn’ande. Etena kakayeke dikambo dia mboka y’osembwe yaki Jehowa—lolango lande la ndjaka atshi wa kɔlɔ, kâmɛ ndo ngandji kande ka mamba kɛnyande ekana w’Adama lo woho wambondowasha akoka wa vɔ mbika—tamu kema dia, mbala ka ntondo lo lɔsɛnɔ layɛ, wɛ akangɛnangɛna mɛtɛ. Mbo ya ndɛ la ya nɔ ya lo nyuma, mbo yatomba oma l’atei a Dui dia Nzambi, mbo yakayakondja oma lo tshimbo y’ɔlɔngɔswamelo ande, yatetemalakɔ la kosha ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula. (Is. 65:13, 14) Ndo, naka wɛ akashile la ndjakimɔ le Nzambi oma lo tshimbo ya Kristo, kete ɛlɔ kɛnɛ wɛ ekɔ l’oyango wa mɛtɛ lo lɔsɛnɔ layɛ. (Ɛdika la Joani 4:32-34.) Elongamelo k’ɔngɛnɔngɛnɔ ka wɛ monga la lɔsɛnɔ la pondjo lo Paradiso ka la kɛtɛ kekɔ la ntondo kayɛ dikambo dia Ɔn’ɔkɔkɔ “Ayâlombola [“ului a wuki”] utsha la teko di’ashi a lumu.”
11 Oko “ekoko” weya mbɛkɛ otema le onto ɔmɔtshi, wanɛ wakenga “ului a wuki” wambokokamɛ ndo wambɔlɔmbwama la lutui ki l’oshika oma le Olami w’ɛkɔkɔ woleki Ɔlɔlɔ. Diakɔ diele, l’ɛtɛkɛta wa didjidji, ‘oyadi wonya kana yanyi ya tɛ howahɛnyahɛnya nto pondjo.’ Dikambo sɔ hadiolange mbuta ɔnɛ: oko weyɛ ɔmɔtshi a l’atei w’“ului a wuki,” wɛ hɔhɛnyahɛnyama nto oma le andja. Kema, ɛtɛkɛta ɛsɔ nembetshiyaka tsho dia wɛ ambokombama oma lo kɛlɛ ka Nzambi dikambo dia kɛlɛ kakɔ mbɛdikama la yanyi ya tɛ. Ndo nto, etena kayondela elanyelo le atshi wa kɔlɔ, wɛ hodiakema. Diokanelo dia ma ma di’ɔlɔlɔ sɔ hadiohembɔki pondjo pondjo.—Ezek. 38:22, 23; ɛdika la Osambu 11:6; 85:3, 4.
12 Ande ɛkɔkɔ w’efula wele layɛ wa ngɛnangɛna naka ɔmɔtshi a l’atei w’“ului a wuki” mbêyɛ lee! Wɛ ekɔ la dikongelo dia diambo dia mɛna oko wayoshila atshi wa kɔlɔ oshiki ndo mɛna nto oko ayotshungɔ lomba layɛ la demba diayɛ oma lo pɛkato. Ndo nto, oma ko kakianɛ, wɛ hayɔhɛnyahɛnyama oma lo kandji yoka anto efula dikambo dia vɔ haweye Nzambi. Wɛ ambotatɛka la kondja ɔngɛnɔngɛnɔ wôka paka wanɛ wele Jehowa mbele Nzambi kawɔ. (Osam. 144:15b) Ekɔ woho ɔsɔ mbakayatatɛ la mɛna ekotshamelo ka daka nɛ lo lɔsɛnɔ layɛ: “[Nzambi, NW] ayukitula asoi tshe uma lu ashu awo.”
13 Oko wayoka “ului a wuki” l’ekomelo ka dikongɛ di’akambo nɛ, woho akɔ wâmɛ mbayoka ndo paradiso ka lo nyuma. Naka wɛ ekɔ ɔmɔtshi a l’atei w’olui akɔ, kete wɛ ayotetemala ndɛ dambo dia lo nyuma diokatemi la mbo ya ndɛ y’esɔ efula lo edja ka lowandji l’ɛnɔnyi kinunu layôlɛ Kristo. Diewo diayɛ di’endana la Nzambi diayoleka pama lam’ayotɛnaka woho watasɛsɛ sangwelo diakinde dia diambo otsha l’ekotshamelo kadiɔ aha kânga l’otakanya. Ɔngɛnɔngɛnɔ ayɛ ayɔtɛkɔya lam’ayolongola lemba la wanɛ wayolɔ oma l’edo dia vɔ sangana layɛ kâmɛ l’ɔtɛmwɛlɔ a mɛtɛ. Ekambi tshɛ wa kɔlamelo waki Nzambi wayɔngɛnangɛna efula di’ɛlɔlɔ wa l’emunyi wayowokondja ndo wayɛna ɔnɛ ɛtshɔkɔ akɔ wekɔ djembetelo ya ngandji ka woke kaki Jehowa oya le wɔ.—Is. 25:6-9; Jak. 1:17.
[Wembola]
1. (a) Ekambi a Nzambi waki la lɔsɛnɔ la ntondo ka Lokristo kâmɛ l’anto 144 000, lo na akawahombe kana lo na ahombawɔ mbeta la ntondo ka vɔ kondja difuto diawɔ na? (b) Elongamelo kakɔna kayoshama le olui a woke w’anto anɛ wayonga la lɔsɛnɔ lam’ayotatɛ “pa ka wuki” na?
2. Wanya akɔna wakahombe takɔma la ntondo ka ndjoshihodia “ului a wuki” watɛkɛtama lo Enyelo 7:9 na?
3. Lande na kele, wemalelo awɔ oto “la ntondo ka kiti ka diulelu” hate ɔnɛ vɔ kengaka olui wa l’olongo na?
4. (a) Ele “pa ka wuki” kayowohomba mbika kɛsɔ na? (b) Lo ndjela kɛnɛ kakakɔndwama lo Enyelo 7:11, 12, akɔna enda “ului a wuki” ndo sanganaka lawɔ l’ɔtɛmwɛlɔ na?
5. (a) Woho akɔna akokaso mbeya tɛdikɔ talɔmbama dia monga amɔtshi a l’atei w’“ului a wuki” wayoka na? (b) Lo kadimola lo wembola wele l’ekomelo k’odingɔ ɔnɛ, lembetshiya kɛnɛ kalɔmbama le wanɛ wayoka lo “pa ka wuki.”
6. Lo olembetshiyelo wakandasha w’endana l’“ului a wuki,” woho akɔna watokimanyiya Joani dia sho mpotɔ lande na kakakondja ului akɔ panda na?
7. Kakɔna kakawatshaka la ntondo ka “pa ka wuki,” ndo woho akɔna wokiyama dikambo sɔ na?
8. Dia sho kondja wahɔ oma l’elembetshiyelo ɛsɔ, kakɔna kahombaso ntsha na?
9. Woho akɔna wakalembetshiya Joani ɛngɛnɔngɛnɔ wa lo nyuma wele la “ului a wuki” kânga ndo lo nshi yaso nyɛ na?
10. (a) Lo ndjela akambo wa lo nyuma, woho akɔna wele “ului a wuki” “hawuka ndjala ntu, hawuka pusa ntu” na? (b) Onde na, wɛ akashile la mɛna ekotshamelo ka dui sɔ oka?
11. (a) Lo woho akɔna wele ekɔ mɛtɛ dia ‘oyadi wonya kana yanyi ya tɛ howahɛtɛ nto na’? (b) Ohomba akɔna wele la dui sɔ le yɛ na?
12. Woho akɔna wakitwama asɔi tshɛ lo asho ayɛ oma ko nshi nyɛ na?
13. Kakɔna kayoleka mbidiya ɛngɛnɔngɛnɔ wa lo paradiso ka lo nyuma lo edja ka lowandji laki Kristo l’ɛnɔnyi kinunu na?
OVUSWELO A LƆKƐTSHANYA
● Bible akasanganya “ului a wuki” la dikambo diakɔna dia woke ndo woho akɔna na?
● Naka sho nangaka monga l’atei w’“ului a wuki” akɔ wetawɔma le Nzambi, kakɔna kahombaso ntshâka nshi nyɛ na?
● Naa ohomba wele l’ɛtshɔkɔ wa paradiso ka lo nyuma le yɛ na?