BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • mwbr20 Ngɔndɔ ka nɛi lk. 1-4
  • Rɛferansɛ wa lo Dikatshi dia losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso (04/2020)

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Rɛferansɛ wa lo Dikatshi dia losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso (04/2020)
  • Rɛferansɛ wa lo Dikatshi dia losanganya la lɔsɛnɔ ndo olimu aso—2020
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • NGƆNDƆ KA NƐI 13-19
  • NGƆNDƆ KA NƐI 20-26
  • NGƆNDƆ KA NƐI 27–NGƆNDƆ KA TANU 3
Rɛferansɛ wa lo Dikatshi dia losanganya la lɔsɛnɔ ndo olimu aso—2020
mwbr20 Ngɔndɔ ka nɛi lk. 1-4

Rɛferansɛ wa lo Dikatshi dia losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso

NGƆNDƆ KA NƐI 13-19

AKAMBO W’OHOMBA W’OMA L’ƆTƐKƐTA WA NZAMBI | ETATELO 31

“Jakɔbɔ nde la Labana wambodja sheke ya wɔladi”

it-1-F 943 od. 7

Ngalɛdɛ

Jakɔbɔ la Labana wakakandola okakatanu awɔ lo wɔladi ndo wakadje sheke mɔtshi lam’asawɔ. Diakɔ diakɔshi Jakɔbɔ dive dimɔtshi ko diemɛ oko ekundji, ko nde akatɛ “anango” dia nsala tota di’ave, diele oko mɛsa, ndo lo tota di’ave sɔ mbakawale dambo dia sheke. Ɔnkɔnɛ, l’ɔkɔngɔ wa vɔ ntshumanya tota di’ave sɔ, Labana akadiɔlɛ lokombo la lo Arameyɛ (mbuta ate l’ase Suriya) la “Jɛngara-Sahaduta,” koko Jakɔbɔ akadielɛ lo Hɛbɛru ɔnɛ “Ngalɛdɛ.” Labana akate ate: “Tota di’ave nɛ diekɔ ɔmɛnyi lam’asami la yɛ ɛlɔ.” (Eta 31:44-48) Tota di’ave (ndo ekundji k’ave) kaki oko ɔmɛnyi le ambetshetshi tshɛ. Oko wadita divɛsa 49, diɔ diaki oko “Tshoto y’etangelo [Hɛb., mits·pahʹ],” yakɛnyaka dia Jakɔbɔ nde la Labana waketawɔ dia nkokɛ wɔladi waki lam’asa nkumbo yawɔ. (Eta 31:50-53) Lo waaso akina, wakakambaka l’ave woho akɔ waamɛ oko ɛmɛnyi wahatɛkɛta.​—Jas 4:4-7; 24:25-27.

it-2-F 1089

Tshoto y’Etangelo

Jakɔbɔ akasale tota di’ave ndo akadiɔlɛ ɔnɛ “Ngalɛdɛ” (kitshimudi ate “Tota di’Ɔmɛnyi”) ndo “Tshoto y’Etangelo.” Ko Labana akate ate: “Jehowa atangɛke dia menda lam’asayɛ la mi naka hatoyɛnana.” (Eta 31:45-49) Tota di’ave sɔ diakahombe mɛnya dia Jehowa ekɔ lo menda dia mɛna kana Jakɔbɔ nde la Labana wekɔ lo nɛnya sheke yawɔ ya wɔladi.

Toyange diangɔ di’oshinga wolo dia lo nyuma

it-2-F 1062

Terafimɛ

Diangɔ diakashola waa arkeɔlɔgɛ la Mezɔpɔtamiya ndo l’ahole wosukanyi mɛnyaka di’onto laki la waa Terafimɛ aki la shɛngiya lo lotshungɔ lendana la okitɔ wa lo nkumbo. Lo ndjela ehase kɛmɔtshi k’ave kakashɔma la Nouzi, onto laki la tozambizambi ta lo nkumbo akakokaka lo tena dimɔtshi mbetawɔ di’okilo nsamba la ntondo ka tominadi dia nyanga mbo yakatshike she wadɛnde lambovɔ. (Ancient Near Eastern Texts, diakatondja J. Pritchard, 1974, lk. 219, 220, ndo nɔtɛ 51) Ondo la kanyi shɔ lo yimba, mbakɛnyi Rashɛlɛ dia nde aki la lotshungɔ la mbɔsa waa Terafimɛ nɛ dia she akakambe la lokeso otsha le Jakɔbɔ y’omɛnde. (Ɛdika la Eta 31:14-16.) Ohomba wa waa terafimɛ lo kɛnɛ kendana la lotshungɔ la nkondja etenyi k’okitɔ, akakoke nembetshiya lande na kele Labana akasale tshɛ dia mbɔsa terafimɛ shɔ, diakɔ diakandɔshi anango, ko ndjelana la Jakɔbɔ lo nsala lɔkɛndɔ la nshi esambele. (Eta 31:19-30) Lo mɛtɛ, Jakɔbɔ kombeya kaanga yema kɛnɛ kakasale Rashɛlɛ (Eta 31:32), ndo ndooko kɛnya dia nde akakoke ndjokamba la terafimɛ shɔ dia nkondja etenyi k’okitɔ k’ana waki Labana. Jakɔbɔ kondjashaka l’awui wa dikishi. L’ɔkɔngɔ diko, terafimɛ yakashishɔ etena kakashɛ Jakɔbɔ diangɔ diande tshɛ l’ɛse k’osongo a woke waki suke la Shɛkɛmɛ mbidja ndo tozambizambi t’angɛndangɛnda tshɛ takawosha ase nkumbo kande.​—Eta 35:1-4.

w13 3/15 21 od. 8

Jehowa ekɔ edjaselo kaso

8 Etena kakakome Jɔkɔbɔ la Harana, Labana ka nyango pami akoolongola la wangasanu tshɛ ndo oma laasɔ, nde akayowoshaka Lea la Rashɛlɛ dia vɔ monga wadiɛnde. L’edjedja ka wonya, Labana akayotatɛka nsɔkisha Jakɔbɔ, lo ntshikitanya difuto diande mbala dikumi y’etondo (Etat. 31:41, 42) Koko Jakɔbɔ akakikɛ wɛngiya ɛsɔ tshɛ, lo monga l’eshikikelo Ɔnɛ Jehowa ayotetemala mbokokɛ ndo kɛsɔ mbakandasale. Etena kakayotɛ Nzambi Jakɔbɔ dia nde nkalola la Kanana, ko owandji wa nkumbo ɔsɔ aki “aya . . . la nyimba ya wadi ya dungalunga, ekambi w’amantu la ekambi w’apami, kamelo la punda.” (Etat. 30:43) La lowando tshɛ, Jakɔbɔ akalɔmbɛ Jehowa ate: “Mete, ololo ami hakuki dia we mbukami ketshi la ngandji uku akayantshela. Dimi ukambi aye, lakateho Jorodana nye la danga tu. Keli kakiane laya elui ehendi w’antu.”​—Etat. 32:10.

NGƆNDƆ KA NƐI 20-26

AKAMBO W’OHOMBA W’OMA L’ƆTƐKƐTA WA NZAMBI | ETATELO 32-33

“Onde wɛ ekɔ lo ndɔsha dia nkondja ɔtshɔkɔ?”

w03-F 15/8 25 od. 3

Onde wɛ nyangaka Jehowa l’otema ɔtɔi?

Afundelo wekɔ la bɛnyɛlɔ efula di’anto wakasale la wolo dia nyanga Jehowa l’otema ɔtɔi. Sho koka nshila ɛnyɛlɔ kaki Jakɔbɔ, ɔnɛ lakalɔ polo la pindju nde la ondjelo ɔmɔtshi wakalɔtɛ demba dia l’emunyi. L’ɔtɛ wa dikambo sɔ mbakandayolongolaka lokombo la Isariyɛlɛ (mbuta ate, Ɔnɛ lakalɔ la Nzambi), nɛ dia nde ‘akalɔ,’ kana “akatetemala,” ‘akadje welo ande tshɛ’ ndo “kopekɔ” ndɔ la Nzambi. Ondjelo akɔɔtshɔkɔla nɛ dia nde kopekɔ.​—Eta. 32:24-30, nɔtɛ.

it-1-F 356

Etshumbe, ɔtɛngunelo

Ɔtɛngunelo waki Jakɔbɔ. Lam’aki Jakɔbɔ l’ɛnɔnyi oko 97, nde akalɔ otsho w’otondo nde l’ondjelo ɔmɔtshi waki Nzambi wakalɔtɛ demba dia l’emunyi. Nde akatondoya dia nkimɛ ondjelo ɔsɔ lo mboshimba dia nde ntshɔ aha la mbɔtshɔkɔla. Lam’akawalɔka, ondjelo akakimɛ Jakɔbɔ l’oshisha wa l’ɛhɛlɔhɛlɔ, ko oshisha wakamɔ oma lo dihole diawɔ. Oma laasɔ mbakatatɛ Jakɔbɔ ntɛnguna. (Eta 32:24-32; Hɔs 12:2-4) Ntatɛ oma lo lushi lɔsɔ, Jakɔbɔ akahombe mbohɔka dia kaanga ‘mbakandalɔ la Nzambi [mbuta ate l’ondjelo waki Nzambi] ndo la anto ndo mbakandadje otshumba’ oko wakadite ondjelo, lo mɛtɛ nde kombidja ondjelo wa wolo waki Nzambi otshumba. La lolango ndo la lotshungɔ laki Nzambi mbakandalɔ l’ondjelo, ndo dui sɔ diakɛnya dia Jakɔbɔ akakombolaka efula dia nkondja ɔtshɔkɔ oma le Nzambi.

it-1-F 1212

Isariyɛlɛ

1. Ɔsɔ ekɔ lokombo lakasha Nzambi Jakɔbɔ lam’akinde l’ɛnɔnyi oko 97. Aki l’otsho wakatehɔ Jakɔbɔ Jabɔka, lam’akandatatshɔka dia tohomana l’Esao w’ɔnango. Etena kɛsɔ mbakandatatɛ ndɔ l’onto lakayɛnamaka dia aki ondjelo. Jakɔbɔ kɔnɛmba lo ta sɔ, wakayowoshaka lokombo l’oyoyo la Isariyɛlɛ lakashikikɛka dia nde ayolongola ɔtshɔkɔ oma le Nzambi. Dia nde ndjohɔka akambo asɔ, Jakɔ bɔ akɔlɛ dihole sɔ ɔnɛ Peniɛlɛ. (Eta 32:22-31; enda JACOB No 1) L’ɔkɔngɔ diko, la Bɛtɛlɛ, Nzambi akashikikɛ otshikitanyelo wa lokombo ɔsɔ, ndo ntatɛ oma l’etena kɛsɔ polo l’ekomelo ka lɔsɛnɔ laki Jakɔbɔ, nde akelamɛka mbala efula ɔnɛ Isariyɛlɛ. (Eta 35:10, 15; 50:2; 1Ɛk 1:34) Koko lo Bible, vɔ nkamba la lokombo Isariyɛlɛ mbala ndekana 2 500 lo dikambo dia tokanula taki Jakɔbɔ oko wodja.​—Eto 5:1, 2.

Toyange diangɔ di’oshinga wolo dia lo nyuma

w10 6/15 22 od. 10-11

Ɛtɛkɛta w’amɛna kimanyiyaka dia monga la diɔtɔnganelo di’ɔlɔlɔ

10 Ɛtɛkɛta w’amɛna ndo sawo di’ɔlɔlɔ tokimanyiyaka dia monga la diɔtɔnganelo dia wɔladi lam’asaso la anto akina. Ɔnkɔnɛ, nsala kɛnɛ kakokaso nsala dia ndowanya diɔtɔnganelo diasaso la anto akina kokaka ndowanya asawo wasawolaso la wɔ. Mbɔsa yɛdikɔ ya l’otema ɔtɔi ya salɛ anto akina ɔlɔlɔ, mbuta ate nyanga waaso wa mbakimanyiya, mbasha woshasha ɔmɔtshi wa l’otema ɔtɔi, mbalongola lakaso kokaka nkimanyiya dia sawo di’ɔlɔlɔ monga. Dikambo sɔ ayonga oko “akalanga wa dja waheta” l’ɔtɛ w’onto ndo kokaka ntondja waonga ande w’amɛna sɛkɛ ndo dui sɔ kokaka tosha diaaso dia sho ntɛkɛta akambo hwe hwe ndo mbakandola.​—Romo 12:20, 21.

11 Owandji wa nkumbo Jakɔbɔ akashihodia dikambo sɔ. Esau wa diasa diande akawoke kɛlɛ k’efula woho ɔnɛ wele Jakɔbɔ akalawɔ la wɔma w’ɔnɛ Esau atokoyôdiaka. L’ɔkɔngɔ w’ɛnɔnyi efula, Jakɔbɔ akakalola oma lɛnɛ akandalawɔ. Esau akatshu la apami 400 dia tohomana la nde. Jakɔbɔ akalɔmbɛ Jehowa ekimanyielo. Oma lâsɔ, nde akatomɛ Esau weshasha efula wa dongalonga la ntondo ka ndamɛ ndjokoma le nde. Weshasha ɛsɔ wakakotsha oyango awɔ. Etena kakawahomana, Esau akatshikitanya dionga diande, nde akalawɔ ko akakumbatɛ Jakɔbɔ.​—Etat. 27:41-44; 32:6, 11, 13-15; 33:4, 10.

it-1-F 641

Nzambi, Nzambi k’Isariyɛlɛ

Lam’akandahomana l’ondjelo wa Jehowa la Peniɛlɛ, mbakalongola Jakɔbɔ lokombo la Isariyɛlɛ, ndo l’ɔkɔngɔ wa nde mpomana l’Esao w’ɔnango lo wɔladi, nde akadjasɛ la Sukɔta, ko oma laasɔ nde ndjodjasɛ la Shɛkɛmɛ. Lɛkɔ, nde akakondja ɛtshi ka nkɛtɛ oma le ana waki Hamɔra, ko nde akake luudu lande la dipɛma laawɔ. (Eta 32:24-30; 33:1-4, 17-19) “Nde akasale elambwelo laawɔ ko akakiɔlɛ ɔnɛ Nzambi, Nzambi k’Isariyɛlɛ,” kana ɔnɛ “Nzambi ekɔ Nzambi k’Isariyɛlɛ.” (Eta 33:20) Lo mbisha elambwelo lokombo l’oyoyo l’Isariyɛlɛ lakawawosha, Jakɔbɔ akɛnya dia nde ambetawɔ ndo ambɔngɛnangɛna lokombo lɔsɔ ndo ɛlɔmbwɛlɔ kaki Nzambi ɔnɛ lambokaloya lo Nkɛtɛ ya Daka la demba ki. Etelo kɛnɛ tanemaka paka mbala ɔtɔi l’Afundelo.

NGƆNDƆ KA NƐI 27–NGƆNDƆ KA TANU 3

AKAMBO W’OHOMBA W’OMA L’ƆTƐKƐTA WA NZAMBI | ETATELO 34-35

“Etombelo wa kɔlɔ efula w’oma lo lɔngɛnyi la kɔlɔ”

w97-F 1/2 30 od. 4

Shɛkɛmɛ​—Osomba wa l’okidi

Ana w’apami ngande wakawɔsaka ɔna womoto l’emuma lo woho wakandayaka mbala la mbala l’osomba awɔ, ondo aha la onto mbotshindɛ? Ɔna la pami laki owandji ‘akawɛnyi, ko nde akawonde ndo akeyana la nde la wolo.’ Lande na kakayadje Dina lo waale wa ngasɔ lo mbɔtɔnɛ l’ase Kanana wakayashaka l’awui wa mindo? Ondo nde aki l’ohomba wa monga l’angɛnyi wa lo lɔlɔnga lande. Ondo nde aki nto ɔtɛ wolo ndo aki la yimba ya dipanda oko anango amɔtshi. Adia ɔkɔndɔ ɔsɔ lo dibuku di’Etatelo kele ohembe nkanyiya kandji ndo nsɔnyi kakonge la Jakɔbɔ nde la Lea lo menda etombelo wa kɔlɔ efula wakonge oma lo woho wakatshɔka ɔnawɔ la womoto tembola Shɛkɛmɛ.​—Etatelo 34:1-31; 49:5-7; enda nto Tshoto y’Etangelo ya Ngɔndɔ ka samalo 15, 1985, lɛkɛ 31 lo Falase.

lvs 124 od. 14

“Nyolawɔ awui wa mindo wa dieyanelo!”

14 Shɛkɛmɛ akasale kɛnɛ kakɛnama ɔlɔlɔ ndo dimɛna le nde. Lam’ele nde akalangaka Dina, nde “akawonde” ndo “akeyana la nde la wolo.” (Adia Etatelo 34:1-4.) Dui sɔ diaki etatelo k’akambo wakayelaka mpokoso le Dina ndo le nkumbo kande k’otondo.​—Etatelo 34:7, 25-31; Ngalatiya 6:7, 8.

w09 10/1 17 od. 1-2

Etena kakosalɛwɔ kɔlɔ

Tena efula, wanɛ wasɔmbɔya salaka dui sɔ dia kitshakitsha paa konga la wɔ etena kosalɛwɔ kɔlɔ. Ɛnyɛlɔ, Bible totɛka dia etena kakeye ana waki Jakɔbɔ, owandji wa nkumbo w’ose Hɛbɛru dia Shɛkɛmɛ y’ose Kanana akeyana la kadiyɛwɔ Dina la wolo, vɔ “wakanyangi. Vo wakumala kele ka wulu.” (Etatelu 34:1-7) Dia sɔmbɔya kɔlɔ kakawasalɛ kadiyɛwɔ, ana waki Jakɔbɔ ahende wakɔshi yɛdikɔ ya salɛ Shɛkɛmɛ la nkumbo kande kɔlɔ. La mayɛlɛ tshɛ, Simɛyɔna nde la Lɛwi wakɔtɔ l’osomba w’ase Kanana ndo wakadiake apami tshɛ, mbidja ndo Shɛkɛmɛ.​—Etatelu 34:13-27.

Onde ɔkɛdjɛlɔ wa dikila ɔsɔ wakashidiya dui sɔ? Etena kakoke Jakɔbɔ kɛnɛ kakasale anande, nde akahangwɛ lo mbatɛ ɔnɛ: “Nyu nyambompenyahenya efula, nyambumbete utunyi w’asi kete nye, . . . Okone lam’ayuwusangana dia ndo la mi, dimi la khumbu kami tshe tayudiakema.” (Etatelu 34:30) Lo dihole dia kandola dikambo sɔ, shɔmbɔya yawɔ yaki l’etombelo wa kɔlɔ, mbuta ate nkumbo kaki Jakɔbɔ wakasɛnaka lo wɔma wa ndɔshama oma le asukanyi awɔ waki la kɛlɛ. Ondo dia mbakokɛ, Nzambi akatɛ Jakɔbɔ dia nde monɔ la nkumbo kande otsha la Bɛtɛlɛ.​—Etatelu 35:1, 5.

Toyange diangɔ di’oshinga wolo dia lo nyuma

it-1-F 603 od. 9

Dɛbɔra

1. Onto lakalɔnya Rɛbɛka. Etena kakamɔ Rɛbɛka oma lo luudu laki Bɛtuɛlɛ ka she, dia ntshɔ otsha la Palɛstinɛ dia totshukama la Isaka, Dɛbɔra akatshu la nde. (Eta 24:59) L’ɔkɔngɔ wa nde nkamba ɛnɔnyi efula lo luudu laki Isaka, Dɛbɔra akayokomaka ose nkumbo kaki Jakɔbɔ, ondo oma l’ɔkɔngɔ wa nyɔi kaki Rɛbɛka. Ondo Dɛbɔra akayovɔka ɛnɔnyi oko 125 l’ɔkɔngɔ wa diwala diaki Rɛbɛka nde la Jakɔbɔ ndo akakundɛma l’ɛse k’osongo wa woke la Bɛtɛlɛ. Lokombo lakawasha osongo ɔsɔ (Alɔnɛ-Bakutɛ, kitshimudi ate: “Osongo a woke w’alelo”) mɛnyaka polo lo yɛdikɔ yakɔna yakalangemaka womoto ɔsɔ oma le Jakɔbɔ la nkumbo kande.​—Eta 35:8.

w17.12 14

Ambola w’oma le ambadi

Lo Isariyɛlɛ w’edjedja, onde ɔlɔndji wakayotɔ Mɛsiya wakakakatanyema la lotshungɔ l’ɔna enondo?

Lo tena dimɔtshi takalembetshiya dui sɔ. Mɛnamaka dia dui sɔ mbɔtɔnɛka l’awui wele lo Hɛbɛru 12:16. Divɛsa sɔ mbutaka dia Esao kɔmbɔsaka “diangɔ di’ekila la nɛmɔ” ndo “[a]kengɔnya [la Jakɔbɔ] lotshungɔ lande l’ɔna enondo la yangɔ ya ndɛ.” Dui sɔ mɛnyaka dia etena kakakondja Jakɔbɔ “lotshungɔ . . . l’ɔna enondo,” nde akayonga ndo lo ɔlɔndji wa lɔtshɛtshɛ wakayotɔ Mɛsiya.​—Mat. 1:2, 16; Luka 3:23, 34.

Koko, ɔsɛdingwelo w’ɛkɔndɔ wa lo Bible mɛnyaka dia aha paka onto monga ɔna enondo ko nde monga lɔtshɛtshɛ la Mɛsiya. Ɛsɔ tɔsɛdingole tolembetelo tɔmɔtshi:

Lo ana wa Jakɔbɔ (Isariyɛlɛ), Rubɛna mbaki ɔnande l’enondo lakote Lea. L’ɔkɔngɔ diko, l’otema wa Rashɛlɛ, wadi aki Jakɔbɔ lakandalekaka nanga, Yɔsɛfu mbaki ɔna enondo. Etena kakonge Rubɛna la lɔkɛwɔ la kɔlɔ, lotshungɔ l’ɔna enondo lakayonga le Yɔsɛfu. (Eta. 29:31-35; 30:22-25; 35:22-26; 49:22-26; 1 Ɛk. 5:1, 2) Koko, oyadi Rubɛna kana Yɔsɛfu, vɔ tshɛ komonga lo ɔlɔndji wakotɔ Mɛsiya. Juda, ɔna la nɛi lakote Lea mbakayonga lo ɔlɔndji akɔ.​—Eta. 49:10.

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto