BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • mwbr20 Ngɔndɔ ka divwa lk. 1-6
  • Rɛferansɛ wa lo Dikatshi dia losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso (09/2020)

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Rɛferansɛ wa lo Dikatshi dia losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso (09/2020)
  • Rɛferansɛ wa lo Dikatshi dia losanganya la lɔsɛnɔ ndo olimu aso—2020
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • NGƆNDƆ KA DIVWA 7-13
  • NGƆNDƆ KA DIVWA 14-20
  • NGƆNDƆ KA DIVWA 21-27
  • NGƆNDƆ KA DIVWA 28–NGƆNDƆ KA DIKUMI 4
Rɛferansɛ wa lo Dikatshi dia losanganya la lɔsɛnɔ ndo olimu aso—2020
mwbr20 Ngɔndɔ ka divwa lk. 1-6

Rɛferansɛ wa lo Dikatshi dia losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso

NGƆNDƆ KA DIVWA 7-13

AKAMBO W’OHOMBA W’OMA L’ƆTƐKƐTA WA NZAMBI | ETOMBELO 23-24

“Tatoyelake olui w’anto”

w18.08 4 od. 7-8

Onde wɛ ambɔsɛdingola dia awui akɔ wekɔ mɛtɛ?

7 Onde wɛ nangaka tomɛ angɛnyi ayɛ mesajɛ? Etena kɛnayɛ kana kokayɛ dui dimɔtshi diangɛnangɛnayɛ lo tita nsango kana kokayɛ dui dimɔtshi dia laande, onde wɛ ndjaɔsaka oko ombutshi sango walomɔlomɔ dia diewoya esadi eto? Ntondo ka wɛ ntoma mesajɛ, yambola wate: ‘Onde lekɔ l’eshikikelo dia dui nɛ diekɔ mɛtɛ? Onde lekɔ mɛtɛ la tolembetelo?’ Naka wɛ bu l’eshikikelo, kete ondo wɛ ekɔ lo dianganya awui wa kashi. Ɔnkɔnɛ, naka wɛ heye dia kana dui dimɔtshi diekɔ mɛtɛ, toditomɛke anto lo mesajɛ. Dimoladiɔ!.

8 Ekɔ ɔkɔkɔ okina wele ekɔ waale dia tomɛ anto akina mesajɛ wakawakotome aha la nkanyiya. Lo wedja ɛmɔtshi, wakashimbe awui amɔtshi wendana l’olimu aso kana tshondo y’olimu aso. Ondo andɔshi aso wa lo wedja ɛsɔ koka dianganya sango l’oyango wa totsha wɔma kana dia tokonya dia kananɛ kɔlɔ lam’asaso. Tɔshi ɛnyɛlɔ ka kɛnɛ kakatombe lo Union Soviétique w’edjedja. Apulushi w’ase KGB, wakahandjola lokumu ɔnɛ anangɛso amɔtshi wakeyamaka dimɛna wakafunge Ɛmɛnyi wa Jehowa. Lonyangu ko, anangɛso efula waketawɔ awui wa kashi ndo wakamɔ oma l’okongamelo wa Jehowa. L’ɔkɔngɔ diko, efula l’atei awɔ wakayokalola, koko akina kokalola. Vɔ waketawɔ di’awui wa kashi asɔ ndanya mbetawɔ kawɔ. (1 Tim. 1:19) Ngande wakokaso mbewɔ dui dia kɔlɔ dia ngasɔ? Todianganyake awui wa kɔlɔ kana wahayatasɛdingola. Tetawɔke dui tshɛ diokayɛ. Koko, yashikikɛ dia wɛ mbeyaka shikaa woho wele akambo.

it-1-F 11 od. 3

Arɔna

Tolembete dia, lo akambo asato wakatombe, Arɔna kɔmɛnama oko nde mbakatatɛ la akambo wa kɔlɔ asɔ, koko mɛnamaka dia nde aketawɔ dia ntshutshuyama lo akambo kana oma lo tɔsɛngiya t’oma le anto akina dia nde ntakɔ mboka kosembwe. Koko etena kakandɛnyi dia nde olanga ntakɔ mboka, ntondo ntondo nde otoyela tɔndɔ diɛnya ɔnɛ: “Toyelake olui w’anto dia nsala akambo wa kɔlɔ.” (Eto 23:2) Kaanga mbakidiɔ ngasɔ, mɛnamaka dia lokombo la Arɔna lakɔsama la nɛmɔ lo Afundelo ndo Ɔna Nzambi etena kakinde la nkɛtɛ, aketawɔ olimu w’ɔlɔmbɛdi wa Arɔna.​—Os 115:10, 12; 118:3; 133:1, 2; 135:19; Mat 5:17-19; 8:4.

it-1-F 410 od. 2

Ndiha washo

Naka shushi ndiha washo lo akambo wele keema losembwe lo nongola etshimba, dui sɔ diakɛnyaka dia wamboodiha washo ndo ɛlɛmbɛ wakewolaka anto efula diaha nongola etshimba, weshasha kana monga la tokanyi ta kɔlɔ, nɛ di’awui asɔ koka ndiha shushi washo ndo ndjookonya dia nde monga la shɔnɔdi lo kilombo. “Etshimba konyaka anto diaha vɔ nsala akambo la losembwe.” (Eto 23:8) “Etshimba ndjihaka washo wa kanga lomba.” (Eoh 16:19) Oyadi shɛnɔdi yele la shushi ndo losembwe lele lande, nde mbeyaka monga aha la mbeya sɛngiyama lo nongola weshasha oma le wanɛ wendana la dui sɔ. Ɛlɛmbɛ wa Nzambi wakewolaka toshushi diaha ndiha washo lo nongola aha tsho woshasha kana mbɛkama onto ɔmɔtshi, nɛ dia ɛlɛmbɛ mbutaka ɔnɛ: “Tongake la shɔnɔdi otsha le ose wola kana ndeka ndjasha le kanga ɔngɔnyi.” (Lɛw 19:15) Ɔnkɔnɛ, oyadi oma lo nsaki, shushi takandahombaka mɛnganya kilombo lo mbisha kaanga ɔngɔnyi shadiya paka l’ɔtɛ wende kanga ɔngɔnyi.​—Eto 23:2, 3.

Toyange diangɔ di’oshinga wolo dia lo nyuma

w16.10 9 od. 4

“Tanyohɛke salɛka angɛndangɛnda ɔlɔlɔ”

4 Lo dihole dia mbidjangɛ tsho ase Isariyɛlɛ dia nɛmiya angɛndangɛnda, Jehowa akalange dia vɔ mbohɔ kɛnɛ kelɛwɔ monga ɔngɛndangɛnda. (Adia Etombelo 23:9.) Kaanga la ntondo k’ase Isariyɛlɛ monga mfumbe l’Edjibito, ase Edjibito kombalangaka nɛ dia vɔ wakatshikitana la wɔ. (Etatelo 43:32; 46:34; Etombelo 1:11-14) Ase Isariyɛlɛ waki la lɔsɛnɔ la paa l’ɔtɛ wakiwɔ angɛndangɛnda. Jehowa akalange dia vɔ mbohɔka dui sɔ ndo salɛka angɛndangɛnda wakadjasɛka l’atei awɔ ɔlɔlɔ.​—Akambo w’ase Lɛwi 19:33, 34.

it-2-F 280 od. 1

Mikayɛlɛ

1. Laadiko di’ondjelo Ngabriyɛlɛ, Bible tɛkɛtaka nto dia ondjelo okina w’ekila welamɛ ɔnɛ “arkandjelo.” (Jud 9) Dihole dia ntondo diofundami lokombo la nde ele lo tshapita ya dikumi ya lo dibuku dia Danyɛlɛ, lɛnɛ ɛnyami Mikayɛlɛ oko “ɔmɔtshi la l’atei w’ewandji woleki tshɛ”; nde akaye ndjokimanyiya ondjelo waki komonga la wolo efula wakalɔshanaka la “owandji wa diolelo dia Pɛrɛsiya.” Mikayɛlɛ akelamɛka nto ɔnɛ “owandji w’anto wa [Danyɛlɛ],” “owandji wa woke wemadi lo wahɔ w’anto [Danyɛlɛ] ayɛ.” (Dan 10:13, 20, 21; 12:1) Awui asɔ mɛnyaka dia Mikayɛlɛ mbele ondjelo lakatalɔmbɔlaka ase Isariyɛlɛ l’oswe wa shɛnga. (Eto 23:20, 21, 23; 32:34; 33:2) Awui asɔ tokonyaka dia mbuta dia Mikayɛlɛ arkandjelo mbele ‘ɔnɛ lakakakatanaka la Diabolo lo dikambo dia odo wa Mɔsɛ.’​—Jud 9.

NGƆNDƆ KA DIVWA 14-20

AKAMBO W’OHOMBA W’OMA L’ƆTƐKƐTA WA NZAMBI | ETOMBELO 25-26

“Ɛngɔ kakaleke ohomba efula lo Tabɛrnaklɛ”

it-1-F 159 od. 1

Ɔshɛtɛ wa sheke

Sango ndo woho wakahombe monga ɔshɛtɛ wa sheke. Ɛngɔ ka ntondo kakɛnya Jehowa Mɔsɛ etena kakandawotɛ dia mbika Tabɛrnaklɛ ele sango ndo woho wakahombe monga Ɔshɛtɛ wa sheke, vɔ wakahombe monga ɛngɔ kakaleke ohomba lo tabɛrnaklɛ ndo lo mpango y’ase Isariyɛlɛ. Ɔshɛtɛ ɔsɔ waki la otale wa kubita 2.5, lo woke waki la kubita 1.5, ndo aki la tanga dia kubita 1.5 (oko. 111 × 67 × 67 cm). Vɔ wakasalema la osongo wa akasia, wakokite paonyi ka pudipudi l’etei ndo l’andja. Ndo kosale “ohembo wa paonyi l’otshimbedi awɔ.” Etenyi ka hende ka ɔshɛtɛ ndo ofidi awɔ waki wa paonyi ka pudipudi, vɔ kosalema tsho la abaya wakawakite paonyi, koko wakawokite paonyi l’ɔshɛtɛ w’otondo oyadi l’otale awɔ kana lo woke awɔ. Laadiko di’ofidi awɔ, wakakitsha akɛruba ahende wa paonyi wakawatshule lotshula ɔmɔtshi lo koma nyɛ mbɛlɛnganɛ l’osekande okina lo koma kina mbɛlɛnganɛ l’osekande, dungi diawɔ dikakɔlama mbɛlɛnganɛ otsha l’ofidi ndo ahafu awɔ wakasandjɔ la diko ndo dɛdi di’ahafu awɔ diakakombaka Ɔshɛtɛ. (Eto 25:10, 11, 17-22; 37:6-9) Ofidi ɔsɔ wakelamɛka nto ofidi “w’ekombelo ka pɛkato”​—Eto 25:17; Hɛb 9:5, nɔtɛ; enda PROPITIATOIRE.

it-1-F 159 od. 4

Ɔshɛtɛ wa sheke

Wakakambaka la Ɔshɛtɛ ɔsɔ oko ɛngɔ k’ekila kakawombaka diangɔ di’ekila di’edjedja, lɔkɔ wakadjaka waohwelo w’ekila kana pase di’Ɔmɛnyi, kɛnɛ kakawalekakambidja lɔkɔ ele pase pende di’Ɔmɛnyi kana Ɛlɛmbɛ dikumi. (Eto 25:16) Wakadje “mbaka ka paonyi kaki la mana ndo dianga diaki Arɔna diakamɔngɛ” koko wakayonyaka danga diakɔ yema tshitshɛ la ntondo ka tɛmpɛlɔ ka Sɔlɔmɔna mbikama. (Hɛb 9:4; Eto 16:32-34; Wal 17:10; 1Ku 8:9; 2Ɛk 5:10) Yema tshitshɛ la ntondo ka nyɔi ka nde, Mɔsɛ akasha amvutshi w’ase Lɛwi kɔpi kɛmɔtshi ka “dibuku di’ɛlɛmbɛ” ndo nde akawatɛ dia momba aha l’etei koko “l’omamu w’ɔshɛtɛ wa sheke wa Jehowa Nzambi kanyu . . . oko ɔmɛnyi lo dikambo dianyu.”​—Eoh 31:24-26.

it-1-F 159 od. 5

Ɔshɛtɛ wa sheke

Wakɛnyaka dia Nzambi ekɔ kaamɛ lawɔ. Lo ɔkɔndɔ w’ana w’anto w’otondo, Ɔshɛtɛ ɔsɔ wakɛnyaka dia Nzambi ekɔ kaamɛ lawɔ. Jehowa akalake ɔnɛ: “Dimi layɛnama le yɛ laawɔ ndo layɔtɛkɛta la yɛ oma la diko di’ofidi akɔ. Dimi layonga lam’asa akɛruba 2 wele laadiko di’ɔshɛtɛ w’Ɔmɛnyi.” “Dimi layɛnama lo dinge laadiko di’ofidi akɔ.” (Eto 25:22; Lɛw 16:2) Samwɛlɛ akafunde dia Jehowa ‘mbidjasɛ laadiko dia akɛruba’ (1Sa 4:4); akɛruba waki “efanelo ka pusupusu” ka Jehowa. (1Ɛk 28:18) Koko “etena tshɛ kakɔtɔka Mɔsɛ lo luudu la dipɛma l’esanganelo dia tosawola la Nzambi, nde akokaka dui diakatɛkɛtaka la nde diatomba oma laadiko di’ofidi w’ɔshɛtɛ w’Ɔmɛnyi. Lam’asa akɛruba 2 kakandasawolaka la Mɔsɛ.” (Wal 7:89) Yema tshitshɛ oma laasɔ, Jashua nde la Finehasi ɔlɔmbɛdi a laadiko wakambolaka Jehowa awui la ntondo ka Ɔshɛtɛ. (Jas 7:6-10; Emb 20:27, 28) Koko paka ɔlɔmbɛdi a laadiko oto mbakɔtɔka lo Dihole dioleki Ekila ndo nde mbakɛnaka Ɔshɛtɛ ɔsɔ, mbala ɔtɔi l’ɔnɔnyi, aha diatosawola la Jehowa, koko dia nɛmiya sɛlɛmɔnyi kakasalemaka Lushi l’Ekombelo ka pɛkato.​—Lɛw 16:2, 3, 13, 15, 17; Hɛb 9:7.

Toyange diangɔ di’oshinga wolo dia lo nyuma

it-1-F 437 od. 1

Akɛruba

Asango w’akɛruba wakasangema nto lo diangɔ dia lo tabɛrnaklɛ kakasalema l’oswe wa shɛnga. Akɛruba ahende wakasalema la paonyi ka lotshula waki laadiko dia ofidi wakafamɛ, ɔnɛ lo koma nyɛ okina lo koma kina y’ɔshɛtɛ wa paonyi. Vɔ wakɛlɛnganɛ ndo wakakɔlama laadiko di’ofidi, djembetelo yɛnya dia wekɔ lo ntɛmɔla. Akɛruba akɔ ahende wakasandjola ahafu awɔ otsha la diko ndo wakakombe ofidi dia mbolama ndo mbokokɛ. (Eto 25:10-21; 37:7-9) Woho akɔ mbele, efidi wa l’etei ka ahɔndɔ w’apɛma waki lo tabɛrnaklɛ ndo dihɔndɔ di’okombɔ diakakakitolaka Dihole di’Ekila la dihole dioleki Ekila diakasangema akɛruba lɔkɔ.​—Eto 26:1, 31; 36:8, 35.

it-2-F 472 od. 1

Mapa wa lɛɛnya

Aki mapa dikumi l’ehende wakawakitshaka lo mɛsa wa lo Dihole di’Ekila dia lo tabɛrnaklɛ kana tɛmpɛlɔ ndo wakahɛnyaka mapa ɔsɔ la mapa w’oyoyo lo Sabato tshɛ. (Eto 35:13; 39:36; 1Ku 7:48; 2Ɛk 13:11; Nɛh 10:32, 33) Lo Hɛbɛru mapa wa lɛɛnya mbelamɛka “mapa wa l’elungi.” Tshɛkɛta “elungi” mendanaka mbala efula la “eongelo” (2Ku 13:23), ndo mapa waki la ntondo ka Jehowa ɔsɔ waki oko olambo wakawalambolaka mbala la mbala la ntondo kande. (Eto 25:30) Mapa wa lɛɛnya ɔsɔ mbelamɛka nto “mapa wa lahatanya” (2Ɛk 2:4), “mapa wa wɛnyanyu” (Mak 2:26), ndo mbelamɛka tsho “mapa wa lɛɛnya” (Hɛb 9:2).

NGƆNDƆ KA DIVWA 21-27

AKAMBO W’OHOMBA W’OMA L’ƆTƐKƐTA WA NZAMBI | ETOMBELO 27-28

“Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma lo ahɔndɔ wa ɛlɔmbɛdi?”

it-2-F 465 od. 4

Urimɛ la Tumimɛ

Anto walembetshiya awui wa lo Bible fɔnyaka dia Urimɛ la Tumimɛ ekɔ owale. Lo Bible, Votre Bible, lo ɔtɛ wa dui wa la diko ka divɛsa dia lo Etombelo 28:30, vɔ mbotielɛ ɔnɛ: “Owale w’ekila”. Amɔtshi fɔnyaka dia diangɔ sɔ diakakengama la totenyi tosato, la ntondo k’etenyi kɛmɔtshi vɔ mfunda ɔnɛ “eelo” ndo la ntondo ka etenyi kekina vɔ mfunda ɔnɛ “keema,” ndo etenyi ka sato k’ekomelo kaki paka wɛma oto. Etena kakawatiokaka oko owale, wakakondjaka okadimwelo lo dimbola diakawambolaka, koko okadimwelo komgaka naka etenyi ka wɛma kotombi. Akina fɔnyaka dia diangɔ sɔ diaki ondo mbɔkɔ hiende y’ɛsɛlɔ, wɛma lo wedi ɔmɔtshi ndo odima lo wedi okina. Etena kakawayokaka oko owale, naka wedi akɔ ehende wambotomba wɛma laadiko, kete kɛsɔ akalembetshiyaka dia okadimwelo wekɔ ɔnɛ “eelo,” ndo naka wedi akɔ ehende wambotomba odima laadiko, kete kɛsɔ akalembetshiyaka dia okadimwelo wekɔ ɔnɛ “ndooko” ndo naka ambotomba wɛma la odima, kete akalembetshiyaka ɔnɛ ndooko okadimwelo lo dimbola. Lo diaaso dimɔtshi, Saolo akambola lo tshimbo y’omvutshi dia kana nde koka tɔlɔsha ase Filistiya kana keema, nde kokondja ndooko okadimwelo. Nde akafɔnya lo mbuta dia onto ɔmɔtshi l’atei w’anto ande akasale pɛkato ko nde akalɔmbɛ ɔnɛ: “Nzambi k’Isariyɛlɛ le, okadimole lo ekimanyielo ka Tumimɛ!” Saolo nde la Jɔnatana wakɔsama l’atei w’anto waki lawɔ, l’ɔkɔngɔ wa laasɔ wakoke owale nto dia nshikikɛ l’atei awɔ vɔ ahende. Lo ndjela ɔkɔndɔ ɔnɛ, wakalɔmbɛ ɔnɛ, “okadimole lo ekimanyielo ka Tumimɛ,” akɛnama dia oko okadimwelo wa lo tumimɛ ɔsɔ k’ɔmbɔtɔnɛ l’oyango wakawoke owale, koko wakɛnyaka oko vɔ wakendanaka la Saolo nde la Jɔnatana.​—1Sa 14:36-42.

it-1-F 931 od. 5

Okoko

Ɔlɔmbɛdi a laadiko wa l’Isariyɛlɛ. Lo Isariyɛlɛ dihɔndɔ diakadingaka ɔlɔmbɛdi a laadiko l’ɔtɛ ndo diakakelekama lo okoko ande diakasalema la paonyi; “djembetelo y’ekila ya ndjakimɔ,” lɔkɔ aki la “efundelo wakawamame . . . oko onto ladja ohomɔ ɔnɛ: “Jehowa ekɔ kanga ekila.” (Eto 28:36-38; 39:30) Oko wakinde owandji ndo onyimpala wa ɔtɛmwɛlɔ wa Jehowa l’Isariyɛlɛ, ɔlɔmbɛdi a laadiko akahombaka nsala tshɛ dia olimu ande mongaka tena tshɛ ekila. Ndo nto efundelo wakafundama ɛsɔ wakoholaka ase Isariyɛlɛ ohomba wa tetemala monga ekila l’olimu wa Jehowa. Oma laasɔ, djembetelo shɔ yaki didjidji mɛtɛ dia Ɔlɔmbɛdi a woke a Laadiko, mbuta ate Yeso Kristo ndo woho wakawodje Jehowa l’olimu w’ɔlɔmbɛdi ɔsɔ dia nsukɛ atɔndɔ w’ekila wa Nzambi.​—Hɛb 7:26.

w08 8/15 15 od. 17

Totombole Jehowa lo kɛnɛmɔla kɛnɛmɔ

17 Bible mɛnyaka dia sho pombaka mbidja yambalo ya lânde dia kɛnɛmɔla kɛnɛmɔ etena katɛmɔlaso Jehowa. Undaki 5:1 mbutaka ɔnɛ: “Ulamaki dikaka diaye lam’ayuyotoka lu luudu la [Nzambi ka mɛtɛ].” Etena kakiwɔ lo dihole di’ekila, wakadjangɛ Mɔsɛ la Jashua dia minya sabata oma l’ekolo awɔ. (Etum. 3:5; Jas. 5:15) Vɔ wakahombaka sala ngasɔ dia mɛnya wɔma wɔsɔhanyemi la dilɛmiɛlɔ waki lawɔ. Ɛlɔmbɛdi w’ase Isariyɛlɛ wakadjangemɛ dia ndɔta ehako wa linɛnɛ dia “nkumba utakataka awo.” (Etum. 28:42, 43) Dui sɔ diakakimanyiyaka diaha tenyi diawɔ dia demba dia sɔnyi mɛnama etena kakawakambaka lo elambwelo. Onto tshɛ la lo nkumbo k’ɔlɔmbɛdi akahombaka sukɛ ɛlɛmbɛ waki Nzambi wendana la kɛnɛmɔ.

Toyange diangɔ di’oshinga wolo dia lo nyuma

w12-F 1/8 26 od. 1-3

Onde wɛ akeyaka?

Lende ondo akayaka mbɔkɔ y’oshinga wolo yakalɔtaka ɔlɔmbɛdi a laadiko w’ase Isariyɛlɛ lo dihɔndɔ dia lo tolo?

L’ɔkɔngɔ w’ase Isariyɛlɛ mimɔ ma l’edjibito ndo koma l’oswe wa shɛnga, Nzambi akawatɛ woho wakawahombe nsala ɛngɔ kakalɔtaka ɔlɔmbɛdi a laadiko lo tolo. (Eto 28:15-21) Ɛngɔ kakɔ kakahombe nɛngama la mbɔkɔ nyɛ: Lɔwɔkɔ la rubi, la topazɛ ndo la emɛrɔdɛ, la tirikwazɛ, la safirɛ, la jaspɛ, la lɛshɛmɛ, la agatɛ ndo la ametistɛ, krizɔlitɛ, la ɔniksɛ ndo la jadɛ. Oma lende akahombe ase Isariyɛlɛ nkondja mbɔkɔ y’oshinga wolo shɔ?

Lo nshi yakafundamaka Bible, anto wakasondjaka mbɔkɔ shɔ oshinga wolo efula ndo wakandaka la yɔ okanda. Ɛnyɛlɔ ase Edjibito wakakondjaka mbɔkɔ shɔ oma l’ahole w’etale welamɛ nshi nyɛ Iran, lo Afghanistan ndo ondo oma lo Inde. Ase Endjibito vɔ lawɔ wakatondjaka weho wa mbɔkɔ yotshikitanyi oma lo wodja awɔ. Ewandji w’ase Edjibito mbaki la lowandji lo ahole wakawatshimaka mbɔkɔ y’oshinga wolo lo bɛtshi diawɔ dia nkɛtɛ. Jɔbɔ pami ka kɔlamelo akalembetshiya woho wakatshimaka anto wakasɛnaka lo etena kande afuku l’oyango wa nyanga ndo nkondja diangɔ di’oshinga wolo dioshami la ntshina dia kɛtɛ. L’atei wa diangɔ di’oshinga wolo dia la ntshina dia nkɛtɛ sɔ mbele ndo safirɛ ndo topazɛ dialeka ntɛkɛtama lo dibuku dia Jɔbɔ.​—Jɔb 28:1-11, 19.

Ɔkɔndɔ wa lo Etombelo mbutaka dia ase Isariyɛlɛ ‘wakatshu l’ɛngɔnyi w’ase Edjibito’ ndo diangɔ diawɔ dia nɛmɔ etena kakawatatombaka oma lo nkɛtɛ yawɔ. (Eto 12:35, 36) Ndo ondo mɛnamaka dia oma lo wodja w’Edjibito ɔsɔ mbakakondjaka ase Isariyɛlɛ mbɔkɔ yakalɔtaka ɔlɔmbɛdi lo dihɔndɔ dia lo tolo.

it-2-F 861 od. 8

Ekila

Nyama ndo diangɔ dikina. Ana wa nondo wa ngɔmbɛ, w’ɛkɔkɔ ndo wa mbudi vɔ lawɔ nto wakɔsamaka oko ekila le Jehowa ndo takawahombaka ntshungɔma. Vɔ wakahombaka mbalambola ndo tenyi dimɔtshi diakendanaka tsho dikambo di’ɛlɔmbɛdi. (Wal 18:17-19) Elowa wa ntondo ndo tenyi dia dikumi diaki ekila, woho akɔ waamɛ mbele elambo tshɛ ndo weshasha tshɛ wakawakimɔka lo dikambo di’olimu wa lo tɛmpɛlɔ. (Eto 28:38) Diangɔ tshɛ di’ekila diakakimɔmaka lo dikambo dia Jehowa, diakakidiamaka ndo takawahombaka nkamba la diɔ lo yoho y’anyanya. Kɛsɔ mbakɛnyaka ɛlɛmbɛ lo dikambo dia tenyi dia dikumi. Naka onto ɔmɔtshi akakitsha ɛngɔ kɛmɔtshi ka laande kakandakitsha oko etenyi ka dikumi, ɛnyɛlɔ etena kakandanaka eponga ko nde kana ose nkumbo kande ɔmɔtshi amboyonya yema y’eponga ɛmɔtshi lo nkamba lawɔ dia mbisha elongalonga kɛmɔtshi kana nkatɛ, onto ɔsɔ akalongolaka dilanya l’ɔtɛ wakandasekola ɔlɛmbɛ wa Nzambi wendana la nɛmiya diangɔ di’ekila. Ɛlɛmbɛ wakalɔmbaka onto ɔsɔ dia nde mfuta lo fulo lakɔ lamɛ ndodja lo pursa 20, ladiko wa laasɔ nto, nde akahombaka nambola ɔkɔkɔ w’omi w’oma lo dongalonga diande oko olambo. Dui sɔ diakɛnyaka dilɛmiɛlɔ di’efula diakawɔsaka diangɔ di’ekila diakakimɔmaka lo dikambo dia Jehowa.​—Lɛw 5:14-16.

NGƆNDƆ KA DIVWA 28–NGƆNDƆ KA DIKUMI 4

AKAMBO W’OHOMBA W’OMA L’ƆTƐKƐTA WA NZAMBI | ETOMBELO 29-30

“Woshasha dikambo dia Jehowa”

it-1-F 767 od. 2

Ofundjelo wa nkombo

Lo Sinayi. Lo ndjela didjango dia Jehowa, ofundjelo wa nkombo wakatatɛ lo mpango ka la Sinayi lo ngɔndɔ ka hende ka l’ɔnɔnyi wa hende w’otombelo w’ase Isariyɛlɛ oma l’Edjibito. Dia nkimanyiya Mɔsɛ l’olimu ɔsɔ, wakasɔnɛ ewandji wa lo dioho la dioho di’onto l’onto mɛmba ɔkɛndɛ wa ofundjelo wa nkombo lo dioho diande. Wakafundja apami tshɛ waki l’ɛnɔnyi 20 ndo ndekana, mbuta ate wanɛ waki l’akoka wa nkamba l’olimu w’ɔsɔlayi, koko ɛlɛmbɛ wakataka dia ɔtɛ wa lo dioho tshɛ akahombaka nkimɔ etenyi ka l’ahende ɔtɔi ka shɛkɛlɛ, kele (nshi nyɛ la nɛmɔ dia dɔlara 1, 10) lo dikambo dia olimu wa lo tabɛrnaklɛ. (Eto 30:11-16; Wal 1:1-16, 18, 19) Lofulo l’anto wakadiema laki 603550, aha la mbidja ase Lɛwi waki komonga la lotshungɔ la nkondja etenyi k’okitɔ ka lo wodja ɔsɔ. Vɔ kofutaka elambo wa lo tabɛrnaklɛ ndo vɔ kɔmbɔtɔka l’olimu w’ɔsɔlayi.​—Wal 1:44-47; 2:32, 33; 18:20, 24.

it-1-F 517 od. 4

Weshasha

Weshasha ɛmɔtshi wakakimɔmaka lo ndjela kɛnɛ kakataka Ɛlɛmbɛ. Etena kakadɛ Mɔsɛ ase Isariyɛlɛ, pami kaki l’ɛnɔnyi 20 kana ndekana, akahombaka nkimɔ oshinga ɔmɔtshi w’etshungwelo lo dikambo dia lɔsɛnɔ lande, “k’ahende ɔtɔi ka shɛkɛlɛ [nshi nyɛ ondo dɔlara1, 10] lo ndjela yɛdikɔ ya shɛkɛlɛ ya lo dihole di’ekila.” Ɔsɔ aki “wosha dikambo dia Jehowa” dia komba pɛkato dikambo dia nsɛnɔ yawɔ ndo “ndjikimɔ l’olimu wa lo luudu la dipɛma l’esanganelo.” (Eto 30:11-16) Lo ndjela Josèphe ombewi w’ɛkɔndɔ w’ose Juda (Guerre des Juifs, VII, 218 [VI, 6]), “elambo w’ekila” ɛsɔ wakakimɔmaka ɔnɔnyi tshɛ.​—2Ɛk 24:6-10; Mat 17:24; enda IMPÔT.

w11-F 1/11 12 od. 1-2

Onde wɛ akeyaka?

Oma lende akayaka falanga yakawasalaka elimu wa lo tɛmpɛlɔ ka Jehowa kaki la Jɛrusalɛma?

Elimu wotshikitanyi wakasalemaka lo tɛmpɛlɔ, wakasukamɛka oma lo weshasha, weshasha ɛsɔ wakendanaka mbala efula la tenyi dia dikumi diakawahombaka nkimɔ. Koko aki weho ekina nto wa weshasha wakakimɔmaka. Ɛnyɛlɔ, etena kakawakaka tabɛrnaklɛ, Jehowa akatɛ Mɔsɛ dia nkɔngɔla k’ahende ɔtɔi ka shɛkɛlɛ oma le ose Isariyɛlɛ tshɛ lakafundjama lokombo “oko woshasha le Jehowa.”​—Eto 30:12-16.

Ondo dui sɔ diakayongaka mbekelo le ase Juda tshɛ dia kimɔka woshasha ɔnɔnyi tshɛ lo dikambo dia tɛmpɛlɔ. Woshasha ɔsɔ mbakatɛ Yeso Petero dia nkimɔ dikuta di’okenga wa mfɛsa diaki l’onyɔ wa lose.​—Mat 17:24-27.

Toyange diangɔ di’oshinga wolo dia lo nyuma

it-2-F 185 od. 5

Lonya

Wahelo w’anya. Vɔ kokambaka la lonya tsho dia minanda ɛngɔ, koko wakahɛka onto anya kana ɛngɔ l’eyango wotshikitanyi. Mbala efula elembetshiyelo wa tshelo shɔ wakendanaka la nsɔna, djembetelo yɛnya dia onto kana ɛngɔ kakɔ kambetawɔma, kambeyama l’olimu ɔmɔtshi ka panda. Lo selemɔnyi kakawasalaka etena kakawasɔnaka onto dia nkoma ɔlɔmbɛdi, Arɔna nde la anande wakahɛka anya awɔ l’ɔtɛ wa ngɔmbɛ ndo w’ɛsɔngɔ ehende w’ɛkɔkɔ wa waomi wakawahombaka nambola, dui diakɛnyaka dia nyama shɔ yambokimɔma lo dikambo dia wɔ dia vɔ nkoma ɛlɔmbɛdi wa Jehowa Nzambi. (Eto 29:10, 15, 19; Lɛw 8:14, 18, 22) Etena kakawasɔnɛ Jashua oko ɔhɛna wa Mɔsɛ lo ndjela dindjango dia Jehowa, Mɔsɛ akahɛ Jashua anya ande, ko mbala kakɔ ɔtɔi Jashua “akalole la nyuma ka lomba” ndo nde akakome ɔnɔmbɔdi wa dimɛna w’ase Isariyɛlɛ. (Eoh 34:9) Wakahɛka anto anya etena kakawasɔnaka oko anto wakahombaka nongola ɛtshɔkɔ. (Eta 48:14; Mak 10:16) Yeso Kristo akanandaka kana akahɛka anto amɔtshi wakandakɔnɔlaka anya. (Mat 8:3; Mak 6:5; Luk 13:13) Lo waaso amɔtshi, woshasha wa nyuma k’ekila wakashamaka etena kakahɛka apɔstɔlɔ anto anya.​—Ets 8:14-20; 19:6.

it-2-F 437 od. 1

Okitelo w’esɔ

Lo ɛlɛmbɛ wakandasha Mɔsɛ, Jehowa akɛnya woho wa nsala esɔ kakawakitaka onto. Wakasalaka esɔ kɛsɔ lo yoho ya laande, wakakisalaka la diangɔ dioleki amɛna, mbuta ate mirɛ, kinamɔna k’opumu, kalamusu k’opumu, kasia ndo esɔ k’ɔlivɛ. (Eto 30:22-25) Onto lakasɔhanyaka diangɔ sɔ dia nsala esɔ kɛsɔ ndo lakakambaka la tɔ l’oyango w’anyanya ndo lakatɛka onto tshɛ laki komonga la lotshungɔ akalongolaka dilanya dia nyɔi. (Eto 30:31-33) Lo yoho ya didjidji, dui sɔ diakɛnyaka ohomba ndo woho wakawasɔnaka onto dia mɛmba ɔkɛndɛ ɔmɔtshi dia nde ambetawɔ lo tshimbo ya esɔ k’okitelo.

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto