BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • mwbr20 Ngɔndɔ ka dikumi l’ɔtɔi lk. 1-7
  • Rɛferansɛ wa lo Dikatshi dia losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso (11/2020)

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Rɛferansɛ wa lo Dikatshi dia losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso (11/2020)
  • Rɛferansɛ wa lo Dikatshi dia losanganya la lɔsɛnɔ ndo olimu aso—2020
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • NGƆNDƆ KA DIKUMI L’ƆTƆI 2-8
  • NGƆNDƆ KA DIKUMI L’ƆTƆI 9-15
  • NGƆNDƆ KA DIKUMI L’ƆTƆI 16-22
  • NGƆNDƆ KA DIKUMI L’ƆTƆI 23-29
  • NGƆNDƆ KA DIKUMI L’ƆTƆI 30– NGƆNDƆ KA DIKUMI L’AHEND 6
Rɛferansɛ wa lo Dikatshi dia losanganya la lɔsɛnɔ ndo olimu aso—2020
mwbr20 Ngɔndɔ ka dikumi l’ɔtɔi lk. 1-7

Rɛferansɛ wa lo Dikatshi dia losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso

NGƆNDƆ KA DIKUMI L’ƆTƆI 2-8

AKAMBO W’OHOMBA W’OMA L’ƆTƐKƐTA WA NZAMBI | ETOMBELO 39-40

“Mɔsɛ akayele la yambalo tshɛ ɛlɔmbwɛlɔ kakawosha Jehowa”

w11 9/15 27 od. 13

Onde wɛ mbeyamaka le Jehowa?

13 Otshikitanyi la Kɔra, Mɔsɛ aki “kanga memakana ka wulu, ndeka antu tshe wa la kete.” (Wal. 12:3) Nde akɛnya memakana ndo okitshakitsha waki la nde lo woho wakandayashikikɛ dia ndjela ɛlɔmbwɛlɔ kaki Jehowa. (Etum. 7:6; 40:16) Ndoko divɛsa ɔtɔi dia l’Afundelo diɛnya dia Mɔsɛ akadje tâmu lo woho wakasalaka Jehowa akambo kana momala dia ndjela kɛnɛ kakawotɛka Jehowa dia nde nsala. Ɛnyɛlɔ, Jehowa akasha ase Isariyɛlɛ ɛlɛmbɛ wakawahombe nkitanyiya lo kɛnɛ kendana la wokelo wa tabɛrnakɛlɛ polo ndo lo tokambokambo ta totshitshɛ tele oko kulɛrɛ k’eshinga ndo ehanga wakawahombe nkamba la wɔ dia nsala ahɔndɔ w’apɛma wa tabɛrnakɛlɛ. (Etum. 26:1-6) Naka omendji ɔmɔtshi wa l’okongamelo waki Nzambi ambokosha alako wɛnama diele oko nde ambotamba olelo, kete wɛ mbeyaka ntshimba wɔɔngɔ. Koko Jehowa ekɔ omendji wa kokele washa ekambi ande ɛkɛndɛ ndo nde ndjaɛkɛka le wɔ. Etena katodjangɛnde dia sho nsala dikambo dimɔtshi, nde salaka dui sɔ l’ɛkɔkɔ w’eshika. Koko tolembete dia Mɔsɛ komomalɛ Jehowa lo woho wakandawodjangɛ kɛnɛ kakandahombe nsala polo ndo lo tokambokambo ta totshitshɛ wate kana oko Jehowa akawodjaka lo shasa. L’ɔtɛ wa nsala ngasɔ, Mɔsɛ akayashikikɛ dia ambiki ‘wakasale paka’ kɛnɛ kakawadjangɛ Nzambi. (Etum. 39:32) Shi ɔsɔ ekɔ djembetelo y’okitshakitsha? Mɔsɛ akeye dia olimu ɔsɔ waki wa Jehowa ndo nde aki tsho ehomɔ kakakambe la Jehowa dia nsala olimu akɔ.

w05 8/1 13 od. 3

Onde wɛ ekɔ la kɔlamelo lo akambo tshɛ?

3 Heberu 3:5 mbutaka ɔnɛ: “Mose aki la kolamelu . . . uku ukambi.” Kakɔna kakakonya ɔprɔfɛta Mɔsɛ dia nde monga la kɔlamelo? Lo wokelo wa tabɛrnakɛlɛ, “Mose akatshi; akambu tshe wakawutela [Jehowa], mbakandatshi.” (Etumbelu 40:16) Oko weso atɛmɔdi waki Jehowa, sho mɛnyaka kɔlamelo yaso lo mbokambɛ olimu la okitanyiya tshɛ. Dui sɔ mendanaka nto la woho watshikalaso la kɔlamelo le Jehowa kânga l’atei w’ekakatanu kana w’ehemba wa wolo. Koko, tondoya ehemba wa weke kema dui diamɛ diashikikɛ kɔlamelo yaso. Yeso akate ate: “One leli la kolamelu lu diango diuleki tshitshe, eko la kolamelu ndu lu diango diuleki efula. One leli la lukesu lu diango diuleki tshitshe, eko la lukesu ndu lu diango diuleki efula.” (Luka 16:10) Sho pombaka tshikala la kɔlamelo kânga l’akambo wɛnama oko totshitshɛ efula.

Toyange diangɔ di’oshinga ewolo dia lo nyuma

it-2-F 510 od. 3

Lokoho la nyama ka fɔkɛ

Woho wakakondjaka ase Isariyɛlɛ lokoho la nyama kɛsɔ. Naka nyama kelɛwɔ taḥash kɔtɛkɛtshiwɔ lo Bible nembetshiyaka woho ɔmɔtshi wa nyama ka fɔkɛ, kete sho koka ndjambola woho wakakondjaka ase Isariyɛlɛ nkoho ya nyama ka fɔkɛ. Kaanga mbele mbala efula nyama ya fɔkɛ tanemaka lo Océan Artique ndo l’Antarctique, ekɔ ohomba mbeya dia weho ɛmɔtshi wa nyama shɔ kombolaka nsɛna l’ahole wele dungu efula. Ɛlɔ kɛnɛ nyama ya fɔkɛ yaakatanema l’ahole amɔtshi wa lo Ndjale ka Mediteraneya ndo l’ahole akina wele ashi dungu. Ambeta ntambe efula, onto akakitshakitsha lofulo la nyama shɔ lo yɛdikɔ y’efula ndo lo nshi yakafundamaka Bible ondo nyama shɔ yakatanemaka efula lo Ndjale ka Mediteraneya ndo lo Ndjale ka Beela. Ndo nto lo 1832 diksiɔnɛrɛ dimɔtshi (Dictionnaire de la Bible) diaki Augustin Calmet (lk. 139) diakate ɔnɛ: “Nyama ya fɔkɛ tanemaka lo asɛnga efula wa totshitshɛ wa lo Ndjale ka Beela, suke la disɛnga dia la Sinayi.”​—Enda ndo lo dibuku The Tabernacle’s Typical Teaching, A. Pollock, Londres, lk. 47.

w15-F 15/7 21 od. 1

Onto akɔna ahomba nsɛdingola olimu ayɛ?

Etena kakashile tabɛrnaklɛ la mbikama, dinge “diakakombe luudu la dipɛma l’esanganelo ndo lotombo la Jehowa lakalole lo tabɛrnaklɛ.” (Eto 40:34) Ɔsɔ mɛtɛ aki djembetelo yakɛnya dia Jehowa ambetawɔ olimu ɔsɔ! Lo kanyi yayɛ, ngande wakayaoke Bɛzalɛlɛ nde la Ɔhɔliabɛ l’etena kɛsɔ? Kaanga mbele nkombo yawɔ kofundama lo diangɔ diakawasale sɔ, vɔ wakahombe monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ efula lo mɛna woho wakatshɔkɔla Jehowa olimu awɔ. (Tok 10:22) Diangɔ sɔ diakatetemala kambema l’edja k’ɛnɔnyi efula l’ɔtɛmwɛlɔ wa Jehowa ndo dui sɔ diakangɛnyangɛnya mɛtɛ etema awɔ. Lam’ayowolɔ l’andja w’oyoyo, aha la taamu Bɛzalɛlɛ nde la Ɔhɔliabɛ wayonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ efula dia mbeya dia wakakambe la tabɛrnaklɛ kɛsɔ lo ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ l’edja k’ɛnɔnyi oko 500!

NGƆNDƆ KA DIKUMI L’ƆTƆI 9-15

AKAMBO W’OHOMBA W’OMA L’ƆTƐKƐTA WA NZAMBI | AKAMBO W’ASE LƐWI 1-3

“Oyango wakalambɔmaka elambo”

it-2-F 847 od. 1

Elambo

Elambo wa lotshumba. Elambo wa lotshumba wakalambɔmaka la tshondo le Nzambi; ndooko etenyi ka nyama kakahombaka ntshikala le ɔtɛmɔdi ɔmɔtshi. (Ɛdika la Emb 11:30, 31, 39, 40) Vɔ waki djembetelo ya nɔmba Jehowa dia nde mbetawɔ kana tena dimɔtshi mɛnya dia nde ambetawɔ olambo wokimwe onto losadi pɛkato. L’ɛnyɛlɔ ka “olambo wa lotshumba,” Yeso Kristo akayakimɔ la tshondo tshɛ.

it-2-F 849 od. 7

Elambo

Elambo wa ntɔngɔ. Elambo wa ntɔngɔ wakalambɔmaka etena kakɔ kaamɛ kakawalambolaka elambo w’osanga, elambo wa lotshumba ndo elambo wa pɛkato ndo nto vɔ waki oko ɛlɔnga wa ntondo ndo mbala mɔtshi onto l’onto akalambolaka lo woho ande. (Eto 29:40-42; Lɛw 23:10-13, 15-18; Wal 15:8, 9, 22-24; 28:9, 10, 20, 26-28; tshap. 29) Vɔ wakɛnyaka lowando l’efula otsha le Nzambi lo woho wakandaatshɔkɔlaka ndo wakandawashaka ɔngɔnyi. Vɔ wakakimɔmaka mbala efula kaamɛ la esɔ ndo la tshɔ ya wɛma. Elambo wa ntɔngɔ wakalambɔmaka lo toho totshikitanyi tɔnɛ: ofushi wa dimɛna, ntɔngɔ ya lofumba kana mapa w’ebolonga kana mapa wa tɔlɛwɛlɛwɛ, ntɔngɔ ya lokanga lo mpanu kana ntɔngɔ yokatemi lo mpoke. Elambo ɛmɔtshi wa ntɔngɔ wakalambɔmaka lo elambwelo ka lotshumba, ɛmɔtshi ɛlɔmbɛdi mbakalɛka, ndo lo kɛnɛ kendana la elambo w’osanga ɔtɛmɔdi lakalambolaka akalɛka ndo nde lawɔ. (Lɛw 6:14-23 ; 7:11-13 ; Wal 18:8-11). Elambo wa ntɔngɔ wakawalambolaka takawahombaka mbɔtɔ wodoya kana “osanga” (mendanaka ondo la ashi w’elowa w’oma losongo wa fingo kana ashi w’elowa) waki ondo la wodoya.​—Lɛw 2:1-16.

it-2-F 847 od. 5

Elambo

Elambo w’osanga (kana elambo wa wɔladi). Elambo w’osanga waketawɔmaka wakɛnyaka dia Jehowa ambetawɔ mbidja w’ɔladi la onto. Ɔtɛmɔdi nde la ase luudu lande wakalɛka ndo vɔ lawɔ (lo sɛkɛ dia lokombo dia lo tabɛrnaklɛ; lo ndjela mbekelo yawɔ, vɔ wakakaka totombotombo l’omamu wa dihɔndɔ di’okombɔ lo sɛkɛ; lo tɛmpɛlɔ, mvudu y’olelo yakikɔ lɛkɔ). Ɔlɔmbɛdi wakalambolaka akalɛka yema yande ndo ɛlɔmbɛdi wakasalaka elimu ekina wakalɛka ndo vɔ lawɔ yema yawɔ. Aki oko Jehowa, akalongolaka opumu wa dimɛna wa wata wolambɔmi lo dja. Dikila aki didjidji dia lɔsɛnɔ ndo wakahombaka mbodisha Jehowa ɔnɛ la dikanga. Ɔnkɔnɛ, ɛlɔmbɛdi, atɛmɔdi ndo Jehowa wakalɛka lo yoho mɔtshi diangɔ sɔ kaamɛ, dui diakɛnyaka diɔtɔnganelo dia wɔladi. Onto laki mindo lakalɛka diangɔ sɔ (woho ɔmɔtshi wa mindo w’ɔtɛkɛtami lo Ɛlɛmbɛ) kana onto lakalɛka nyama kakɔ l’ɔkɔngɔ wetena kakashikikɛma dia kilɛka (etena kakawalɛka yanyi diangɔ sɔ diakatatɛka ntondja nsolo ka kɔlɔ) akahombaka minyɛma oma l’atei w’anto ande. Onto ɔsɔ akadjaka mbo ya ndɛ shɔ mindo kana akayiɔnyɔlaka, nɛ dia ndamɛ aki mindo ndo kana nɛ dia nde akale diangɔ diele mindo lo washo wa Jehowa Nzambi, dui diakɛnyaka dia nde kɔmbɔsaka diangɔ di’ekila la nɛmɔ.​—Lɛw 7:16-21; 19:5-8.

Toyange diangɔ di’oshinga wolo dia lo nyuma

w04 6/1 20 od. 1

Akambo w’ohomba w’oma lo dibuku di’Akambu w’Asi Lewi

2:13​—Bonde kakawahombaka mbidja lɛhɔ lo “elambo tshɛ”? Kɛsɔ kosalemaka di’ɔnɛ kele olambo anyomoleka monga l’ɔlɛtɛlɔ wa dimɛna. L’andja w’otondo wekɔ lo kamba la lɛhɔ oko ɛngɔ kakokɛ. Ondo lɔ lakalambɔmaka la weshasha nɛ dia lɔ laki djembetelo y’ɛngɔ kahahɔndɛ kana kahalana.

w04 6/1 20 od. 2

Akambo w’ohomba w’oma lo dibuku di’Akambu w’Asi Lewi

3:17. Lam’ele wata akɔsamaka oko etenyi koleki dimɛna lo nyama, osekelo waha ndɛ wata wakakɔkɔmiyaka ase Isariyɛlɛ dia vɔ mbeya ɔnɛ vɔ pombaka nambola Jehowa kɛnɛ koleki dimɛna. (Etatelu 45:18) Kɛsɔ toholaka dia sho la dia mbisha Jehowa kɛnɛ koleki tshɛ dimɛna.​—Tukedi 3:9, 10; Kolosai 3:23, 24.

NGƆNDƆ KA DIKUMI L’ƆTƆI 16-22

AKAMBO W’OHOMBA W’OMA L’ƆTƐKƐTA WA NZAMBI | AKAMBO W’ASE LƐWI 4-5

“Sha Jehowa kɛnɛ koleki dimɛna”

it-2-F 848 od. 12

Elambo

Elambo w’onongo. Elambo w’onongo wakalambɔmaka nto lo dikambo dia pɛkato, nɛ dia onongo tshɛ wakendanaka la pɛkato. Elambo ɛsɔ wakendanaka la pɛkato ya laande yakasalaka onto ndo elambo ɛsɔ wakatshikitanaka yema la elambo ekina wakalambɔmaka dikambo dia pɛkato yakɛnamaka dia onto olanga nɔngɔsɔla diokanelo diasande la Nzambi kana nkondja lotshungɔ la nsala akambo wakandasalaka ntondo. Dui sɔ diakendanaka la onto lakɔnyɔlaka lotshungɔ lele la Jehowa kana la wodja wa Jehowa w’ekila. Otshi wa pɛkato wakayatshumoyaka ɔsɔ akakimɔka olambo w’onongo dia nkaloya diɔtɔnganelo dia nde la Nzambi diakalana kana dia nde monga la lotshungɔ la nsala akambo wakawoshimbe l’ɔtɛ wa pɛkato kande ndo dia nde tshungɔma oma l’onongo kana oma lo dilanya dia pɛkato kande.​—Ɛdika la Isa 53:10.

w09-F 1/6 26 od. 3

Nde mbeyaka elelo aso

Dia mɛnya woho wakokaka Jehowa anto ande ngandji, ɛlɛmbɛ wakataka ɔnɛ: “‘Ko naka nde bu la akoka wa nkondja ɔkɔkɔ, nde pombaka mbela benga 2 kana ana 2 wa tokudumba le Jehowa oko olambo w’onongo l’ɔtɛ wa pɛkato.” (Divɛsa 7) Ɛtɛkɛta w’ɔnɛ “ko naka nde bu la akoka wa nkondja” mbeyaka nto mbutama nto ɔnɛ “naka . . . lonya lande halokoke nkondja.” Naka ose Isariyɛlɛ ɔmɔtshi laki wola w’efula laki k’omongaka la akoka wa nkondja ɔkɔkɔ wa nambola, Nzambi aketawɔka ɛngɔ kɛmɔtshi kakinde l’akoka wa nkimɔ oko olambo, mbuta ate benga pende kana tokudumba tohende.

w09-F 1/6 26 od. 4

Nde mbeyaka elelo aso

Ko kakɔna kakahombaka nsala otshi wa pɛkato laki k’omongaka l’akoka wa mbela kaanga tofudu tohende? Ɛlɛmbɛ wakataka ɔnɛ: “Kete l’ɔtɛ wa pɛkato kande nde pombaka mbela etenyi ka dikumi ka yɛdikɔ ya efa [akɔhɔ anɛi kana akɔhɔ divwa w]’ofushi wa dimɛna oko olambo wa pɛkato.” (Divɛsa 11) Le wanɛ waki wola efula, Jehowa aketawɔka lo yoho ya laande dia vɔ mbela olambo waki komendanaka la dikila. Lo Isariyɛlɛ, wola koshimbaka onto dia nde tshɔkwama lo nkomba pɛkato yande kana monga la diɛsɛ dia mbidja wɔladi lam’asande la Nzambi.

Toyange diangɔ di’oshinga wolo dia lo nyuma

w16.02 24 od. 14

Tokondja wetshelo oma le ekambi wa Jehowa wa kɔlamelo

14 Wɛ lawɔ kokaka monga ntondo la kɔlamelo le Jehowa ndo monga la kɔlamelo le anto akina lo monga ɔlɔlɔ. Ɛnyɛlɔ, wɛ koka monga la djembetelo yɛnya di’ɔnangɛso ɔmɔtshi ambosala pɛkato ka woke. Wɛ koka nkombola ntshikala la kɔlamelo le nde, djekokelo naka nde ekɔ ɔngɛnyi ayɛ w’oshika kana ose nkumbo kayɛ ɔmɔtshi. Koko wɛ mbeyaka nto dia ekɔ ohomba efula dia monga la kɔlamelo le Jehowa. Ɔnkɔnɛ, l’ɛnyɛlɔ kaki Natana, nkitanyiya Jehowa, koko onga ɔlɔlɔ otsha le ɔnanyɔ. Tɛnde dia nde pombaka nɔmba dikumanyi ekimanyielo ndo mbatɛ kɛnɛ kamondosala aha la ntshimbatshimba. Naka nde hasadi ngasɔ, kete wɛ pombaka mbutɛ dikumanyi wɛmamɛ. Lo nsala ngasɔ, wɛ ayotshikala la kɔlamelo le Jehowa. Ndo l’etena kakɔ kaamɛ, wɛ ayɛnya dia wɛ ekɔ ɔlɔlɔ le ɔnanyɔ nɛ dia dikumanyi kokaka mbokimanyiya dia nde nyomonga nto la diɔtɔnganelo dia dimɛna la Jehowa. Vɔ wayowongola la wɔlamu ndo la ngandji.​—Adia Akambu w’Asi Lewi 5:1; Ngalatiya 6:1.

it-2-F 861 od. 8

Ekila

Nyama ndo diangɔ dia ndɛ di’oma lo dikambɔ. Nyama ya nondo ya waomi ya l’atei wa dongalonga, ngɔmbɛ, ɛkɔkɔ mbidja ndo mbudi yakɔsamaka oko ekila le Jehowa ndo takayahombaka ntshungɔma. Yɔ yakahombaka nambɔma ndo ɛlɔmbɛdi wakakidiama mbakɔsaka etenyi kɛmɔtshi. (Wal 18:17-19) Ɛlɔnga ndo etenyi ka dikumi aki ekila, oko waki elambo tshɛ ndo weshasha tshɛ wakakidiama dikambo di’olimu wa lo tɛmpɛlɔ. (Eto 28:38) Diangɔ tshɛ diaki ekila le Jehowa diakakidiama ndo takadiahombamaka mbɔsama oko diangɔ di’anyanya kana vɔ nkamba la diɔ lo yoho yaha la dilɛmiɛlɔ kana l’elimu ekina w’anyanya. Ɔsɔ mbele ɛnyɛlɔ kɛmɔtshi kakendanaka la ɔlɛmbɛ wa etenyi ka dikumi. Naka onto akakitsha ɛngɔ kɛmɔtshi l’omamu kakahombamaka kimɔma oko etenyi ka dikumi, ɛnyɛlɔ oma lo ekambɔ kande k’eponga, ko nde kana ose nkumbo kande ɔmɔtshi ndjɔsa yema aha la lolango oma lo ɛngɔ kakɔ, ɛnyɛlɔ dia nkatɛ, onto ɔsɔ akasekolakaka ɔlɛmbɛ wa Nzambi wendana la diangɔ di’ekila. Ɛlɛmbɛ wakalɔmbaka dia nde mfuta lo tɛmpɛlɔ lofulo la kɛnɛ kakandɔshi ndo nkotsha pursa 20 y’ɛngɔ kakɔ, oma laasɔ, nde akahombaka nto nambola ɔkɔkɔ w’omi waha la ɛkɔmɔ w’oma lo dongalonga diande. Laasɔ, diangɔ di’ekila diaki Jehowa diakahombamaka mbɔsama la nɛmɔ di’efula.​—Lɛw 5:14-16.

NGƆNDƆ KA DIKUMI L’ƆTƆI 23-29

AKAMBO W’OHOMBA W’OMA L’ƆTƐKƐTA WA NZAMBI | AKAMBO W’ASE LƐWI 6-7

“Djembetelo ya eokelo ka losaka”

w19.11 22 od. 9

Wetshelo wakokaso nkondja oma lo dibuku di’Akambo w’ase Lɛwi

9 Wetshelo wa hende: Sho kambɛka Jehowa l’ɔtɛ wa lowando lele la so le nde. Dia ntɔtɔmiya dui sɔ, nyɛsɔ tɔsɛdingole elambo w’osanga, mbuta ate dui dikina di’ohomba dia l’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ diakasalemaka l’Isariyɛlɛ w’edjedja. Lo dibuku di’Akambo w’ase Lɛwi, sho mbekaka dia ose Isariyɛlɛ akakokaka nambola olambo w’osanga “oko djembetelo ya eokelo ka losaka.” (Lɛw. 7:11-13, 16-18) Nde akalambolaka olambo ɔsɔ, aha l’ɔtɛ wakandahombaka nsala dui sɔ, koko l’ɔtɛ wakandalangaka disala. Diakɔ diele, ɔsɔ aki olambo wa la lolango wakalambolaka onto l’ɔtɛ wakandalangaka Jehowa Nzambi. Onto lakakimɔka olambo akɔ, nkumbo kande, la ɛlɔmbɛdi wakakokaka ndɛ emunyi wa nyama kolambɔmi. Koko, tenyi dimɔtshi dia nyama k’olambo diakalambɔmaka paka le Jehowa. Tenyi diakɔna?

w00 9/1 9 od. 15

Elambo wangɛnyangɛnya Nzambi

15 Olambo okina wa la lolango wakakimɔmaka aki olambo wa diokanelo, wɔkɔndɔdiwɔ l’Akambu w’Asi Lewi tshapita 3. Tshɛkɛta shɔ kokaka kadimwama nto ɔnɛ “olambo wa wɔladi.” Lo Hɛbɛru, tshɛkɛta “wɔladi” nembetshiyaka akambo efula, koko aha tsho tshungɔ oma l’ata kana oma l’efukutanu. Dibuku Studies in the Mosaic Institutions (Wekelo wa Ditshelo dia lo Nshi ya Mɔsɛ) mbutaka dia, lo “Bible, tshɛkɛta “wɔladi” nembetshiyaka nto eongelo kana diɔtɔnganelo dia wɔladi la Nzambi, ɔngɔnyi, ndo ɔngɛnɔngɛnɔ.” Ɔnkɔnɛ, elambo wa diokanelo wakakimɔmaka, aha dia kokɛ wɔladi wele lam’asa onto la Nzambi, oko wate kana onto lalanga tutsha nkɛlɛ kande, koko wakalambɔmaka dia mɛnya lowando, kana ngɛnangɛna la eongelo ka wɔladi kele lam’asa Nzambi l’anto wetawɔma le nde. Ɛlɔmbɛdi la ɔnɛ lakakimɔka olambo wakalɛka olambo ɔsɔ l’ɔkɔngɔ wa vɔ nambola Jehowa dikila la wata wa nyama kɛsɔ. (Akambu w’Asi Lewi 3:17; 7:16-21; 19:5-8) Lo yoho ya dimɛna efula ndo ya didjidji shɔ mbaki ɔnɛ lakakimɔka olambo, ɛlɔmbɛdi, ndo Jehowa Nzambi wakasangaka lonya lo dambo sɔ, lo mɛnya diokanelo dia wɔladi diele lam’asawɔ.

w00 9/1 13 od. 8

Elambo wangɛnyangɛnya Jehowa

8 Ko kayotota dikambo di’onto lakakimɔka olambo na? Ɛlɛmbɛ wakataka ɔnɛ onto tshɛ lakahombe ndjâka dia ndjemala la ntondo ka Jehowa akahombaka monga pudipudi ndo aha la mindo. Onto lakayadjaka mindo lo yoho mɔtshi akahombaka ntondotondo talambodi olambo w’onongo dia nde tanema pudipudi la ntondo ka Jehowa woho w’olambo ande wa lotshumba kana wa diokanelo mbetawɔma le Nde. (Akambu w’Asi Lewi 5:1-6, 15, 17) Onde sho tamboka bonde kahombaso tshikalaka wonya tshɛ pudipudi la ntondo ka Jehowa? Naka sho nangaka di’ɔtɛmwɛlɔ wakiso mbetawɔma le Nzambi, kete sho pombaka nɔngɔsɔla akambo esadi esadi etena kasekolaso ɛlɛmbɛ ande. Sho la dia monga suke dia ndjela tɛdikɔ takɔshi Nzambi dia tokimanyiya, mbut’ate woho wakandatosha ‘dikumanyi dia l’etshumanelo’ ndo Yeso Kristo ɔnɛ lele ‘olambo w’edimanyielo ka pɛkato yaso.’​—Jakoba 5:14; 1 Joani 2:1, 2.

Toyange diangɔ di’oshinga wolo dia lo nyuma

it-1-F 889 od. 2

Dja

Yaki lo tabɛrklɛ ndo lo tɛmpɛlɔ. Dja yaki la dihole lo tabɛrnaklɛ ndo lo tɛmpɛlɔ kakawatɛmɔlaka. Pindju tshɛ ndo lam’asa akɔlɔ ahende ɔlɔmbɛdi a laadiko akatshumbaka tshɔ lo elambwelo ka tshɔ. (Eto 30:7, 8) Ɛlɛmbɛ wa Nzambi wakalɔmbaka dia dja tetemalaka mpɛta lo elambwelo ka lotshumba. (Lɛw 6:12, 13) Mbekelo y’ase Juda yakɔsaka dia dja yakahɛtaka lo elambwelo yaki woho wa dja yakayaka lo yoho ya dihindo oma le Nzambi ndo anto efula waketawɔka dui sɔ, koko aha ngasɔ mbata Afundelo. Lo ndjela ɛlɛmbɛ wakasha Jehowa Mɔsɛ ntondo ana w’apami waki Arɔna mbakahombaka “[mp]ɛtsha dja lo elambwelo ndo [mbakahombaka] nɔnga nkunyi lo dja” la ntondo ka nkitsha olambo lo elambwelo. (Lɛw 1:7, 8) Dui sɔ diakasalemaka l’ɔkɔngɔ wa vɔ nsala sɛlɛmɔnyi k’ɔsɔnɛlɔ wa dioho di’ɛlɔmbɛdi dia Arɔna ndo oma laasɔ, l’ɔkɔngɔ wa nambola olambo wendana la ɔsɔnɛlɔ wa dioho di’ɛlɔmbɛdi, dja ya Jehowa, dja ondo yakaye oma lo dinge la diko ka tabɛrnaklɛ ko yakatshumbe olambo waki lo elambwelo. Oma laasɔ, dja shɔ yakahɛtɛ yɔamɛ lo yoho ya dihindo ko yɔ konongoya nkunyi yaki lo elambwelo koko “yakatshumbe olambo wa lotshumba la diangɔ dia wata diaki lo elambwelo.” Ɔnkɔnɛ, dja yakatetemalaka mpɛta lo elambwelo shɔ yakasangana ondo la dja y’oma le Nzambi ndo la nyɛ yakawahɛtsha ntondo lo elambwelo. (Lɛw 8:14–9:24) Woho akɔ waamɛ mbele, dja ya dihindo y’oma le Jehowa yakatshumbe elambo wakawalambola lo tɛmpɛlɔ l’ɔkɔngɔ wa Sɔlɔmɔna nsala dɔmbɛlɔ diendana la osapwelo wa tɛmpɛlɔ kakɔ.​—2Ɛk 7:1; enda ndo Emb 6:21; 1Ku 18:21-39; 1Ɛk 21:26 dia tana bɛnyɛlɔ dikina diendana la woho wakamba Jehowa la dja ya dihindo etena ketawɔnde elambo wolambola ekambi ande.

si 27-F od. 15

Dibuku dia lo Bible dia numelo ka 3​—Akambo w’ase Lɛwi

15 (3) Olambo wa pɛkato wakalambɔmaka lo dikambo dia pɛkato yakasalaka onto aha la okonda. Woho wa nyama kakawalambolaka kakalemanɛka la woho wa pɛkato kakahombamaka kombama, oyadi lo dikambo dia ɔlɔmbɛdi, lo dikambo di’ase nkumbo tshɛ, di’owandji ɔmɔtshi kana di’onto k’onto. Otshikitanyi la elambo wa lotshumba, l’elambo w’osanga wakakimɔka anto la lolango, olambo wa pɛkato wakakimɔmaka nanga kaanga halangi.​—4:1-35; 6:24-30.

NGƆNDƆ KA DIKUMI L’ƆTƆI 30– NGƆNDƆ KA DIKUMI L’AHEND 6

AKAMBO W’OHOMBA W’OMA L’ƆTƐKƐTA WA NZAMBI | AKAMBO W’ASE LƐWI 8-9

“Djembetelo y’ɔtshɔkɔ wa Jehowa”

it-1-F 1189 od. 2

Ɔsɔnɛlɔ wa dioho di’ɛlɔmbɛdi

Mɔsɛ akɔtsha Arɔna nde la anande w’apami, Nadaba, Abihu, Eleazara,ndo Itamara (kana, akawadjangɛ dia vɔ mbɔka) lo dɔnga dia woke dia nkonga diaki lo sɛkɛ dia tabɛrnaklɛ ndo akalɔtsha Arɔna ahɔndɔ wa lotombo w’ɔlɔmbɛdi a laadiko. (Wal 3:2, 3) Wonya ɔnɛ nde ambɔlɔta ahɔndɔ w’ɔlɔmbɛdi, ahɔndɔ wakalɔtɛ Arɔna asɔ waki la diangɔ efula diakɛnyaka waonga ndo ɛkɛndɛ waki lande l’olimu ande. Oma laasɔ, Mɔsɛ akatshɔkɔla tabɛrnaklɛ, diangɔ diaki lɔkɔ tshɛ, ndo elambwelo ka elambo wa lotshumba mbidja ndo dɔnga dia woke dia nkonga ndo diangɔ diakawakambaka la diɔ l’olimu wa lo tabɛrnaklɛ. Nde akadikidia, akadikitsha laande l’oyango wa kambaka la diɔ paka l’olimu wa Nzambi. L’ekomelo Mɔsɛ akatshɔkɔla Arɔna lo mbotɛ esɔ l’ɔtɛ.​—Lɛw 8:6-12; Eto 30:22-33; Os 133:2.

it-1-F 1190 od. 3

Ɔsɔnɛlɔ wa dioho di’ɛlɔmbɛdi

Lushi l’enanɛi, l’ɔkɔngɔ wa vɔ sɔnama l’ahole awɔ w’elimu, ɛlɔmbɛdi (aha la ekimanyielo ka Mɔsɛ) wakalambola mbala ka ntondo elambo, wakasale olimu wendana la ekombelo ka pɛkato dikambo dia wodja w’Isariyɛlɛ, nɛ dia ase Isariyɛlɛ wakahombaka monga pudipudi aha l’ɔtɛ wakiwɔ atshi wa pɛkato wa lootɔ, koko l’ɔtɛ wakiwɔ weke oma la mpindolɛ Jehowa lo ntɛmɔla yana ya ngɔmbɛ ya paonyi, dui diakakonya dia Jehowa mbaomalɛ nkɛlɛ k’efula. (Lɛw 9:1-7; Eto 32:1-10) L’ɔkɔngɔ wa ɛlɔmbɛdi waki weke oma la sɔnama nambola olambo wa ntondo, Jehowa akɛnya dia Nde ambowawetawɔ ndo akashikikɛ dui sɔ lo ntoma dja ya dihindo, dja yakatombe oma lo dinge diaki la diko ka tabɛrnaklɛ ko yɔ yakatshumbe olambo wakatshikala lo elambwelo.​—Lɛw 9:23, 24.

w19.11 23 od. 13

Wetshelo wakokaso nkondja oma lo dibuku di’Akambo w’ase Lɛwi

13 Wetshelo wa nɛi: Jehowa ekɔ lo ntshɔkɔla etenyi ka la nkɛtɛ k’okongamelo ande. Tɔsɛdingole kɛnɛ kakasalema lo 1512 N.T.D. etena kakawemɛ tabɛrnaklɛ l’ɛse ka Dikona dia Sinayi. (Eto. 40:17) Mɔsɛ mbakalɔmbɔla sɛlɛmɔnyi ka ɔsɔnamelo wa Arɔna la anande w’apami oko ɛlɔmbɛdi. Wodja w’Isariyɛlɛ wakatshumana dia mɛna woho wakalambolaka ɛlɔmbɛdi elambo awɔ wa nyama wa mbala ka ntondo. (Lɛw. 9:1-5) Ngande wakɛnya Jehowa dia nde aketawɔ olimu w’ɛlɔmbɛdi w’oyoyo ɔsɔ? Etena kakatshɔkɔlaka Arɔna nde la Mɔsɛ anto, Jehowa akatome dja dia yɔ nshidiya nongoya olambo waki lo elambwelo.​—Adia Akambo w’ase Lɛwi 9:23, 24.

Toyange diangɔ di’oshinga wolo dia lo nyuma

w14 11/15 9 od. 6

Lande na kahombaso monga ekila?

6 Woho wakɛdiamaka ɛlɔmbɛdi wa l’Isariyɛlɛ w’edjedja lo demba ekɔ la kitshimudi y’efula le ekambi waki Jehowa ɛlɔ kɛnɛ. Mbala efula wanɛ weka la so Bible mɛnaka dia ahole watɛmɔlaso mongaka pudipudi ndo sho ndɔtaka dimɛna ndo la kɔmba. Koko ɛdiamelo ka ɛlɔmbɛdi tokimanyiyaka dia mbeya ɔnɛ onto tshɛ la dɛ lo okongo waki Jehowa wele ɔtɛmwɛlɔ ande, pombaka monga “la utema a pudipudi.” (Adia Osambu 24:3, 4; Is. 2:2, 3.) Sho pombaka kambɛ Nzambi olimu w’ekila la timba, etema ndo alemba wa pudipudi. Kɛsɔ nɔmbaka ndjasɛdingolaka mbala la mbala ndo nsala etshikitanu wahombama dia sho monga ekila. (2 Kɔr. 13:5) Ɛnyɛlɔ, onto lambobatizama lenda esato wɛnyawɔ anto etakataka koka ndjambola ɔnɛ ‘onde lekɔ lo mɛnya dia lekɔ ekila?’ Oma laasɔ, nde koka nkondja ekimanyelo dia ntshika mbekelo ka kɔlɔ kɛsɔ.​—Jak. 5:14.

it-2-F 310 od. 5

Mɔsɛ

Nzambi akasale dia Mɔsɛ monga ompakemi lam’asa sheke y’Ɛlɛmbɛ la wodja w’Isariyɛlɛ, dui sɔ diakɛnyaka lɔngɛnyi la ma ma laki lam’asande la Nzambi laki ndooko onto lambongaka la lɔ ntondo, onyake Yeso Kristo, Ompakemi wa sheke y’oyoyo. La dikila dia nyama yakalambɔmaka, Mɔsɛ akamɔngɛ dikila lo dibuku dia sheke, diaki didjidji dia Jehowa, “etenyi” ka ntondo ndo akadimɔngɛ nto anto dikila (aha la taamu, dikumanyi diaki enyimpala), dia mɛnya “etenyi” ka hende. Nde akadiɛ wodja awui w’oma lo dibuku dia sheke, ko vɔ wakakadimola vate: “Tambetawɔ dia nsala ndo nkitanyiya kɛnɛ tshɛ kakatshi Jehowa.” (Eto 24:3-8; Hɛb 9:19). Oko wakinde ompakemi, Mɔsɛ aki la diɛsɛ dia nɔmbɔla wokelo wa tabɛrnaklɛ ndo nsala diangɔ dia lɔkɔ, lo ndjela kɛnɛ kakawɛnya Nzambi ndo nsɔna dioho di’ɛlɔmbɛdi dia diɔ nsala elimu, nde akakite tabɛrnaklɛ ndo Arɔna ɔlɔmbɛdi a laadiko esɔ ka laande kakasalema la diangɔ di’opumu. Oma laasɔ, nde akalɔmbɔla elimu wa ntondo wakahombe ɛlɔmbɛdi waki weke oma la sɔnama nsala.​—Eto tshap. 25-29; Lɛw tshap. 8, 9.

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto