Go Itebaganya le Kgwetlho Eno

GO NYATSA boitsholo jo bo siameng jwa tlhakanelodikobo go simolola motho a sa ntse a le monnye ka ntlha ya thelebishene, dibuka, dimakasine, dibaesekopo le mmino tse di buang thata ka tlhakanelodikobo. Basha ba tlhotlhelediwa go latela boitshwaro jwa bagolo jwa tlhakanelodikobo ba ise ba gole sentle mo maikutlong. E bile batsadi bangwe ba oketsa kgatelelo ya tlhakanelodikobo ka go ba letlelela go intsha ba sa le bannye. Balekane ba tlhotlheletsa motho go intsha, mme basha ba le bantsi ba ba nang le lekau kana lekgarebe le le tlhomameng ka bonako fela ba tlogela go nna kelotlhoko mme ba bo ba simolola go tlhakanela dikobo. Luther Baker, porofesa wa dithuto tsa lelapa o boletse jaana: “A bo go tlwaelegile jang ne . . . gore mosha wa mosetsana yo o ikutlwang a sa ratiwe ke batsadi ba gagwe . . . a ineele go tlhakanela dikobo le lekau la gagwe ka go dumela ka phoso gore o tla bona lorato le botsalano jo bogolo.”

Basha ba na le tlwaelo ya go tshela dingwaga tsa bone tsa bosha ka boitlhapediso jaaka e kete ke tsone dingwaga tsa bone tsa bofelo, go na le gore e nne tse ba ipaakanyetsang botshelo jotlhe jwa bone ka tsone. Porofesa Baker o rile: “Ka ntlha ya nonofo ya bosha e ba nang le yone le ka ntlha ya go tlhotlhelediwa ke balekane gore ba akanye gore go nonofa mo go tsa tlhakanelodikobo ke tsela ya go nna monna, basha ba le bantsi ba fetoga digonkga tsa tlhakanelodikobo” mo dingwageng tsa bone tsa bosha. Dingwaga di ka nna 30 tse di fetileng, mokwalahisitori e bong Arnold Toynbee o ne a utlwisiwa botlhoko ke kakanyo eno e e sa siamang e e tsentsweng mo basheng ba rona, ka a ne a dumela gore hisitori e bontshitse fa botlhale jwa segompieno jwa go itlhamela dilo jwa dinaga tsa Bophirima bo nnile teng ka ntlha ya go kgona go itima ‘ditiro tsa tlhakanelodikobo’ ga basha go fitlha ba setse ba godile e le gore ba tle ba tlhome mogopolo mo go bapaleng kitso.

Batsadi ba e Leng Tlhotlheletso e e Siameng

Batsadi ba ba sa letleleleng basha go intsha e le tsela ya go itlosa bodutu ba bontsha go amega ka boitekanelo le boitumelo jwa bana ba bone jwa mo isagweng. Ka go nna le boitsholo jwa maemo a a kwa godimo le ka go nna le mekgwa e e molemo ya puisano, ba ka tlhotlheletsa matshelo a bana ba bone. Patlisiso nngwe ya Journal of Marriage and the Family e e malebana le ditiro tsa tlhakanelodikobo mo basheng e bontsha gore “tlhotlheletso eno e ka dira gore bana ba se ka ba itlhaganelela go inaakanya le ditiro tsa tlhakanelodikobo.”

Batsadi ba ba thusang bana ba bone go itshwara sentle le go nna le boikarabelo ba bona matswela a a molemo thata. Patlisiso nngwe e supela seo ka gore: “Fa basha le batsadi ba bone ba dirisa mekgwa e mentle e e gatelelang boikarabelo, ga go nne motlhofo thata gore basha ba nne le bana pele ga ba tsena mo lenyalong.” Seno se tlhoka gore ba nne le seabe se segolo mo ditirong tsa bana—ba tlhatlhobe tiro ya bone ya sekolo e e direlwang kwa gae; ba itse kwa ba leng teng le ditsala tsa bone; ba ba tlhomele mekgele e e siameng ya thuto; le go nna le seabe mmogo mo ditirong tsa semoya. Bana ba ba golang ba na le botsala jo bogolo jalo le batsadi ba bone ba tla ikutlwa botoka ka bobone mme ba tla kgona go laola keletso ya bone ya tlhakanelodikobo.

Kgakololo e e molemo go batsadi le bana ke botlhale jo bo bonwang mo Baebeleng. Batsadi kwa Iseraele ba ne ba laelwa go ruta bana ba bone mekgwa e e siameng ya boitsholo. Jehofa o ne a ba botsa jaana: “Go na le morafe o mogolo ofe o o nang le ditao le dikatlholo tse di siameng jaaka molao o otlhe, o ke o bayang fa pele ga lona gompieno?” E ne e le “dikatlholo tse di siameng” tseno tse ba neng ba tshwanetse go di ruta bana ba bone mo lelapeng le le ratanang le le le botsalano thata. “O a rute bana ba gago ka tlhoafalo, o bue ka ga one fa o dutse mo ntlong ya gago, le fa o tsamaya mo tseleng, le fa o rapame, le fa o rapamologa.” Bana ba ne ba tlhagisiwa jaana: “Tshegetsa taolo ya ga rraago, mme o se ka wa latlha molao wa ga mmaago.” Puisano le taelo e e ntseng jalo ya lorato le e e botsalano e e tswang mo go rre mmogo le mmè di thusa mosha go nna le boikutlo jo bo lekalekaneng ka botshelo le ka tsa tlhakanelodikobo, mo e leng gore di “tlaa tlhodumela” mosha mo botshelong jotlhe jwa gagwe.—Duteronome 4:8; 6:7; Diane 6:20, 22.

Basha, ke ka ntlha yang fa lo senya isagwe ya lona ka go ineelela mo dikeletsong tsa tlhakanelodikobo? Dingwaga tsa bolesome di supa ka palo. Di tshwanetse tsa dirisediwa go gola mo tlhaloganyong, mo maikutlong le mo semoyeng le go nna le boikutlo jo bo lekalekaneng ka tsa tlhakanelodikobo, e le go ipaakanyetsa dingwaga tse 50 kana tse 60 tse di latelang tsa botshelo. Batsadi, tsayang boikarabelo jwa lona jo lo bo neilweng ke Modimo masisi mme lo dibele bana ba lona mo bohutsaneng jwa pelo jo bo bakwang ke malwetse a a tshelanwang ka tlhakanelodikobo le go ima mo go sa batlegeng. (Moreri 11:10) A bana ba lona ba bone mo matshelong a lona a letsatsi le letsatsi ka moo lorato le go amega ka batho ba bangwe go agang botsalano jo bo nnelang ruri ka teng.

Go Itebaganya le Kgwetlho Eno ka Katlego

O se letle go rata tlhakanelodikobo thata ga batho ba gompieno go sokamisa pono ya gago ka botshelo le go senya tshono ya gago ya isagwe e e kgotsofatsang le e e itumedisang. Tlhatlhanya ka dikai tse dintsi tsa batho ba mo Baebeleng ba ba neng ba na le botsalano. Tlhomamisega gore botshelo le lorato di nna di le teng mme di le botlhokwa thata le eleng morago ga dingwaga tsa bolesome. Fa seno se sena go tsewa tsia ka kelotlhoko tumalanong le thato ya Modimo ka banna le basadi ba Bakeresete, ke gone he batho ba babedi ba ba ratanang ba tla bong ba na le motheo o o siameng wa go simolola botsalano jo bogolo le jo bo nnelang ruri.

Fa o ntse o tlhatlhoba banyalani ba Baebele ba ba jaaka Jakobe le Ragele, Boase le Ruthe le modisa le mosetsana wa Moshulame o tla lemoga gore ba ne ba kgatlhegelana ka tsa tlhakanelodikobo mo botsalanong jwa bone. Legale, fa o ntse o bala Genesise dikgaolo 28 le 29, buka ya Ruthe le Sefela sa Difela ka kelotlhoko o tla lemoga gore go na le dilo tse dingwe tse di botlhokwa tse di neng di nonotsha botsalano jwa bone.a

Amogela Dilo Tsa Botshelo Tse Jehofa a re Tlamelang ka Tsone

Jehofa, Mmopi wa batho o tlhaloganya go batla go tlhakanela dikobo ga batho le maikutlo a a tlhotlheletsang seo. Ka lorato, o re bopile mo setshwanong sa gagwe, e seng ka “dijini tse di re tlhotlheletsang go tlhakanela dikobo le batho ba bantsi,” mme re na le bokgoni jwa go laola maikutlo a rona tumalanong le thato ya Modimo. “Seno ke se Modimo o se ratang, . . . gore lo ikehe mo kgokafalong; gore mongwe le mongwe wa lona a itse kafa o ka tsholang sejana sa gagwe ka gone mo boitshepisong le mo tlotlegong, e seng mo go fisegeleng tlhakanelodikobo ka keletso ya bopelotshetlha mo go ntseng jaaka mo merafe e e sa itseng Modimo le yone e nang le gone; gore motho a se ka a ya ntlheng ya go gobatsa a ba a tsenelela mo ditshwanelong tsa mokaulengwe wa gagwe mo kgannyeng eno.”—1 Bathesalonika 4:3-6.

Seno se bontshiwa ke Basupi ba ga Jehofa mo lefatsheng lotlhe. Ba tlotla melao e e kwa godimo e Modimo a e beetseng banna le basadi ba Bakeresete. Banna ba ba godileng ba tsewa jaaka borre, ‘makawana jaaka barwarre, basadi ba bagolwanyane jaaka bommè, makgarebana jaaka barwadiarre ka boitsheko jotlhe.’ (1 Timotheo 5:1, 2) A bo seo e le tsela e e molemo jang ne ya go tshela mmogo e makau le makgarebe ba ka e itumelelang fa ba ntse ba dirisa bokgoni jwa bone ka botlalo ba sa kgorelediwe ke maikutlo a thatano le go nyalwa pele ga nako kana ke malwetse a a tshelanwang ka tlhakanelodikobo! Lelapa le le tshwereng ka natla la Bokeresete, le le nonotshiwang ke phuthego ya Bokeresete ke botshabelo jo bo bolokesegileng mo lefatsheng leno le le tsentshiwang ke tlhakanelodikobo.

Ka ntlha ya go bo basha ba Bakeresete ba dirisa melaometheo ya Baebele mo matshelong a bone ga ba itshwenye thata ka tlhakanelodikobo mme ba itumelela go sekegela tsebe tlhagiso eno e e mo Lefokong la Modimo: “Itumele, wena lekau, mo bokaung jwa gago; a pelo ya gago e go jese monate mo metlheng ya bokau jwa gago, mme o sepele mo ditseleng tsa pelo ya gago, le mo ponong ya matlho a gago; mme o bo o itse fa Modimo o tlaa go isa tshekong ka ga dilo tse tsotlhe fela. Ke gone o tlose bohutsana mo pelong ya gago, o bo o tlose bosula mo nameng ya gago: gonne bokau le bonna jo bo tletseng ke boithamako fela.”—Moreri 11:9, 10.

[Ntlha e e kwa tlase]

[Mafoko a a mo go tsebe 10]

Se letle go rata tlhakanelodikobo thata go senya tshono ya gago ya isagwe e e kgotsofatsang le e e itumedisang

[Ditshwantsho mo go tsebes 9]

Basha ba ba nnang le seabe mo dilong tse di dirwang mo lapeng ga se gantsi ba senkanang le botsalano jwa tlhakanelodikobo