Boikarabelo Jwa Go Godisa Ngwana—Bodumedi le Molao

MO DIKGANNYENG tsa tlhalo le tse mo go tsone motsadi yo mongwe a neelwang boikarabelo jwa go godisa bana, bodumedi e ka tswa e le jone bo tlhotlheletsang dilo—e bile e le jone bo di raraanyang. Ka sekai, go ka nna ga tsoga dipotso tse di tshwanang le tseno.

A moatlhodi o tshwanetse go tsaya tsia bosupi jwa gore motsadi yo mongwe ga a tshwanelege go neelwa bana ka go bo motsadi yoo e le wa bodumedi jo bo rileng, segolobogolo bodumedi jo bo se nang balatedi ba bantsi? A moatlhodi o tshwanetse go tsaya tsia bosupi jo bo ka ga ditumelo tsa bodumedi le ditlwaelo tsa batsadi e le gore a ka tlhomamisa gore ke bodumedi bofe, go ya ka fa a lebang dilo ka teng, jo bo ka siamelang ngwana? A jaanong o tshwanetse go ntsha taolo ya gore ngwana a godisediwe mo bodumeding joo mme a thibele ngwana go amana le madumedi a mangwe?

Gompieno, batho ba bantsi ba nyala batho ba e seng ba bodumedi jwa bone le ba e seng ba ditso tsa bone. Ka jalo fa banyalani bano ba tlhalana, bana ba ka tswa ba setse ba golagane le ditlhopha tse pedi tsa bodumedi. Ka dinako dingwe, motsadi yo o tshwaraganeng le dithulaganyo tsa tlhalo a ka nna a bo a sa tswa go amogela bodumedi bongwe jo bo rileng jo bo farologaneng le joo a neng a le mo go jone pele. Bodumedi jo bosha jono e ka tswa e le jone jo bo tokafaditseng botshelo jwa motsadi yoo e bile a bo tsaya bo le botlhokwa thata mme bana ba sa bo tlwaela. Ka jalo potso e nngwe e e tsogang ke gore, A kgotlatshekelo e ka kganela motsadi go isa bana kwa tirelong ya bodumedi jono ka gonne bo farologane le bodumedi jo batsadi ba neng ba bo tsena pele?

Tseno ke dipotso tse di bokete. Di tlhoka gore moatlhodi a akanyetse dikgatlhego le ditshwanelo tsa batsadi e seng fela dilo tse ngwana a di tlhokang.

Ditshwanelo Tsa Botlhokwa Tsa Batsadi le Bana

Ke boammaaruri gore baatlhodi ba ka tlhotlhelediwa ke kafa ba lebang bodumedi ka teng ka bobone. Le fa go ntse jalo, kwa dinageng tse dintsi ga se gantsi ditshwanelo tsa batsadi kana tsa bana di itlhokomologiwang. Dinaga tseno di ka tswa di na le melaometheo e e iletsang moatlhodi go thibela tshwanelo ya botlhokwa ya batsadi ya go godisa ngwana, go akaretsa le thuto ya ngwana le dilo tsa bodumedi.

Mo letlhakoreng le lengwe, ngwana le ene o na le tshwanelo ya go amogela thapiso e e ntseng jalo go tswa go batsadi ba gagwe. Pele ga moatlhodi a ka dira tshwetso ya gore ngwana a godisiwe ka tsela efe ya bodumedi, kgotlatshekelo e tshwanetse ya reetsa bosupi jo bo utlwalang jwa gore “ditlwaelo tse di rileng tsa bodumedi di ka nna diphatsa mo boitekanelong jwa ngwana ka tsela e e phepafetseng le e e bonalang sentle.” (Mokwalo o o sekameng ke wa rona.) Go ganetsana ka bodumedi kgotsa le e leng dikgotlhang gareng ga batsadi ka ntlha ya bodumedi ga di a lekana go ka dira gore Puso e ba direle tshwetso.

Kwa Nebraska kwa U.S.A., boemo jo bo tshwanetseng jo bo neng jwa tsewa ke mmè mongwe yo e leng mongwe wa Basupi ba ga Jehofa mo kgannyeng ya go lwela go newa boikarabelo jwa go godisa bana bo bontsha kafa dithulaganyo tseno tsa molao di sireletsang batsadi le bana ka teng. Rre yo e neng e se Mosupi o ne a sa batle gore morwadie a nne teng kwa tirelong ya bodumedi ya Basupi ba ga Jehofa kwa Holong ya Bogosi. Kgotlatshekelo e potlana e ne ya dumalana le rre yono.

Ka jalo mmè yono a ikuela go Kgotlatshekelo ya Makgaolakgang ya Nebraska. Mmè yono o ne a bolela gore ga go na bosupi jwa gore ditiro dipe tsa Basupi ba ga Jehofa di ka nna diphatsa mo boitekanelong jwa ngwana ka tsela e e phepafetseng le e e bonalang sentle. Mmè yono o ne a ntsha bosupi jwa “gore go nna teng le go nna le seabe kwa ditirelong tsa bodumedi jwa batsadi boobabedi go tla . . . thusa ngwana go tlhotlhomisa gore o tla rata bodumedi bofe fa a fitlha mo dingwageng tse di lekaneng tsa go tlhaloganya.”

Kgotlatshekelokgolo e ne ya fetola tshwetso ya kgotlatshekelo e potlana mme ya atlhola ka gore “kgotlatshekelo [e potlana] e dirisitse boikarabelo jwa yone jwa go atlhola ka tsela e e sa siamang ka go amoga mmè yo o neilweng boikarabelo jwa go godisa ngwana tshwanelo ya go laola gore ngwana wa gagwe yo mmotlana a godisiwe ka tsela efe ya bodumedi.” Go ne go se na bosupi bope jwa gore ngwana o ne a utlwisitswe botlhoko ka go nna teng kwa ditirelong tsa bodumedi kwa Holong ya Bogosi ya Basupi ba ga Jehofa.

Ditshwanelo Tsa Batsadi Ba ba Sa Neelwang Boikarabelo Jwa go Godisa Bana

Ka dinako dingwe, batsadi ba ba tlhadilweng ba leka go dirisa dikganetsano kaga thapiso ya bodumedi gore ba kgone go laola bana. Ka sekai, mo kgannyeng ya ga Khalsa v. Khalsa, kwa nageng ya New Mexico kwa U.S.A., batsadi ka bobedi ba ne ba tsena bodumedi jwa Sikh fa ba sa ntse ba nyalane. Le fa go ntse jalo, moragonyana ga gore ba tlhalane, mmè o ne a fetogela mo Bokatoliking mme a simolola go tlhotlheletsa bana gore ba tlhanogele Bo-Sikh.

Rre o ne a galefa mme a isa kgang eno kwa kgotlatshekelo ka maiteko a go bona taolo e e oketsegileng ya go thapisa bana ka bodumedi jwa gagwe jwa Bo-Sikh. Kgotlatshekelo e ile ya tsibogela kopo ya ga rre yono jang? E ne ya gana kopo ya gagwe. Kgotlatshekelo eo e ne ya laela gore “fa bana ba na le [ene], ga ba a tshwanela go nna le seabe mo tirong epe ya Bo-Sikh ba ithaopile kgotsa ba sa ithaopa, go akaretsa tirelo epe fela ya kereke, go ya dikhempeng tsa Ba-Sikh kgotsa lefelo la go tlhokomela bana la Ba-Sikh.”

Rre yono o ne a ikuela go New Mexico Court of Appeals gore e sekaseke tshwetso eno. Kgotlatshekelokgolo eno e ne ya dumalana le rre yono mme ya fetola tshwetso e e dirilweng ke kgotlatshekelo ya pele. Kgotlatshekelo ya boikuelo e ne ya bolela seno: “Dikgotlatshekelo di tshwanetse tsa kgomarela mokgwa wa go se tseye letlhakore gareng ga madumedi mme di tshwanetse tsa tsenelela mo kgannyeng eno e e masisi le e e sirelediwang ke molaomotheo fa fela go na le bosupi jo bo phepafetseng le jo bo bonalang sentle jwa gore bana ba ka utlwisiwa botlhoko. Dithibelo tse dikgotlatshekelo di ka di dirang mo kgannyeng eno di ka itshunya nko mo kgololesegong ya kobamelo ya motsadi ka tsela e e thulanang le melao kgotsa di ka tsewa gore di ka feleletsa di dirile jalo.”

Tshwetso e e ntseng jalo e dumalana le lenaane le leleele la melao e e tlhomameng sentle mo dinageng di le dintsi. Motsadi yo o akanyang sentle o tla akanyetsa melao eno. Mo godimo ga moo, motsadi wa Mokeresete o tla akanyetsa ka kelotlhoko tshwanelo ya ngwana ya go tlwaelana le batsadi boobabedi le boikarabelo jo ngwana a nang le jone jwa go tlotla mmè le rre.—Baefeso 6:1-3.

Botsereganyi jo e Seng Jwa Kgotlatshekelo

Le fa gone botsereganyi jo e seng jwa kgotlatshekelo bo ka se nne masisi jaaka kgetsi e e sekelwang mo pele ga moatlhodi, motsadi ga a tshwanela go bo tsaya ka go latlhelela dilo fela. Ditumalano dipe fela kgotsa ditlhomamiso tse go dumalanweng ka tsone mo tiragalong eno ya go buisanela gore ke motsadi ofe yo o tla neelwang boikarabelo jwa go godisa bana di ka dirwa tse di pateletsang ke ditaelo tse di tla latelang tsa kgotlatshekelo. Ka gone, go tla nna botlhale gore motsadi a ikgolaganye le agente e e nang le maitemogelo kaga melao ya tsa malapa go tlhomamisa gore dikgang tsotlhe tse di amanang le gore motsadi yo mongwe a neelwe boikarabelo jwa go godisa bana di sekasekwa ka tsela e e siameng le e e sa gobeleleng.

Motsadi mongwe le mongwe o tshwanetse go ipha nako go ipaakanyetsa nako eo ya botsereganyi. Mokgwa le boitshwaro jwa motsadi ka nako eo ya botsereganyi di ka tlhotlheletsa tshwetso ya teng thata. Gantsi batsadi ba ba tlhalanang ba amega maikutlo thata ka kgang ya go tlhalana mo e leng gore ba tlhokomologa dilo tsa botlhokwa: Ke eng se se siametseng ngwana thata? Ke eng se ngwana a se tlhokang e le gore a gole sentle mo tlhaloganyong, mo maikutlong le mo mmeleng?

Gakologelwa gore go ya ka pono ya molao ya dilo, kgangkgolo mo botsereganying ga se dikganetsano ka tsa bodumedi kgotsa tse dingwe tsa botho, go na le moo, ke kafa batsadi ba ka dirang tshwetso e ba e dumalanelang ka teng le go bona tumalano e e tla solegelang bana molemo. Gongwe motsadi o tla lebana le go nyadiwa ga bodumedi jwa gagwe kgotsa go tlhaolwa gope fela, dipotso tse a sa di lebelelang kgotsa dikakgelo tse maikaelelo a tsone e leng go mo kgobera maikutlo kgotsa go mo kgopisa. Makoa a motsadi mongwe le mongwe a ka nna a senolwa kgotsa le e leng go fetelediwa. Le fa go ntse jalo, fa ba ba amegang ba nna kakanyetso, go ka dirwa tshwetso e e molemo.

Ka dinako dingwe thulaganyo ya botsereganyi e ka lebega e le telele e bile e kgoba marapo. Kgato e nngwe e e ka tsewang e ka nna kgato ya kgotlatshekelo e kwa go yone batho ba bantsi ba ka tlang go reetsa dilo tse di tlhabisang ditlhong, e e jang madi a mantsi thata e bile e le e e ka nnang le matswela a a botlhoko mo ngwaneng. Ruri seno ga se batlege. Fela jaaka mathata otlhe a mangwe a a masisi mo botshelong, motsadi wa Mokeresete o tla batla go ya thulaganyong eo ya botsereganyi a rapetse, a gakologelwa taletso e e tlhotlheleditsweng ya go “pitikela tsela ya gago mo go Jehofa; o bo o mo ikanye mme, o tlaa go dirafatsa.”—Pesalema 37:5.

Mme go tweng fa e le gore ga go fitlhelelwe tharabololo mme moatlhodi o neela motsadi yo mongwe gore a tseye ngwana? Kgotsa go tweng fa e le gore mongwe wa batsadi ba ba tlhalang o kgaotswe mo phuthegong ya Bokeresete? Gape, motho o tshwanetse go leba jang tshwetso ya gore batsadi ba tlhokomele ngwana ba le babedi kgotsa ya go neela motsadi a le mongwe boikarabelo jwa go godisa ngwana? Go tlotliwa ka dipotso tseno le melaometheo ya Baebele e e amanang le seno mo setlhogong se se latelang.

[Lebokoso mo go tsebe 24]

Dinonofo Tse Tharo Tsa Botlhokwa

Moatlhodi wa kgotlatshekelo ya mathata a lelapa yo o neng a botsolodiwa ke Tsogang! o ne a bolela gore gareng ga dinonofo tsa botlhokwa tse a di lebang mo motsading ke tseno tse tharo tse di latelang:

Tekatekano—go rata go neela motsadi yo mongwe selekanyo se se rileng gore a kgone go bona ngwana (fa e le gore ga go kitla go nna diphatsa mo ngwaneng mo mmeleng kgotsa mo boitsholong)

Kakanyetso—go akanyetsa maikutlo a ngwana

Boikgapo—botshelo jwa lelapa jo bo lekalekaneng jo bo tla dirang gore ngwana a golele mo tikologong e e ritibetseng mo a tla kgonang go gola sentle teng

[Lebokoso mo go tsebe 24]

Dikaelo Tsa Katlholo

Baatlhodi ba bangwe ba lekile go tila dikganetsano tse di sa tlhokegeng kaga dilo tsa bodumedi ka go tlhoma dikaelo. Ka sekai:

1. Go tshwanetse ga kgothalediwa kamano e e molemo gareng ga ngwana le batsadi boobabedi. Moatlhodi John Sopinka wa Kgotlatshekelo ya Makgaolakgang ya Canada o ne a umaka gore motsadi mongwe le mongwe o tshwanetse a letlelelwa “go nna le seabe mo ditirong tseo tse di tla thusang go senola se motsadi a leng sone [go akaretsa le ditiro tsa bodumedi jwa gagwe]. Motsadi yo o sa neelwang ngwana ga a tshwanela go itira se a seng sone kgotsa a tshela botshelo jwa boitimokanyi mo nakong e ngwana a mo etetseng ka yone.”

2. Go kganela motsadi yo o sa neelwang ngwana go ruta ngwana ditumelo tsa bodumedi jwa gagwe ke go mo amoga kgololesego ya bodumedi e a nang le yone, kwantle fela ga fa go na le bosupi jo bo phepafetseng le jo bo bonalang sentle jwa gore seo se tla nna diphatsa mo ngwaneng.

[Setshwantsho mo go tsebe 25]

Baatlhodi ba lebana le boikarabelo jo bogolo mo dikgetsing tsa go neela motsadi yo mongwe ngwana

[Setshwantsho mo go tsebe 26]

Motsereganyi a ka thusa batsadi go rarabolola dikgotlhang kwantle ga dithulaganyo tse di telele tsa kgotlatshekelo