LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • w12 4/1 p. 10-p. 11 pal. 8
  • “Kātaki Tuku Muʻa ke Mau Foki Mai”

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • “Kātaki Tuku Muʻa ke Mau Foki Mai”
  • Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2012
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • “Naaku Fakatomala Mooni”
  • “Koe Mooni Teu Ofa Kiate Ia”
  • “Tuku ʻe Sihova Ke U Foki Maí!”
  • Ko Sihova—Ko ʻEtau Tamai Manavaʻofa ʻAupito
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—1995
  • Ngaahi Meʻa Mahuʻinga mei he Tohi Selemaiá
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2007
  • Loto-Toʻa Hangē ko Selemaiá
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2004
  • ʻOku Loto ʻa Sihova ke Fakatomala ʻa e Tokotaha Kotoa
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová (Ako)—2024
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2012
w12 4/1 p. 10-p. 11 pal. 8

ʻUnuʻunu Ofi ki he ʻOtuá

“Kātaki Tuku Muʻa ke Mau Foki Mai”

Naʻe ʻi ai ha taimi naʻá ke tauhi ai kia Sihova? Kuó ke fakakaukau fekauʻaki mo ha toe tauhi kiate ia ka ʻokú ke fifili pe te ne talitali lelei nai haʻo toe foki mai? Kātaki ʻo lau fakalelei ʻa e kupu ko ení pea mo ia ka hoko maí. Naʻe teuteuʻi ia fakataha mo e fakakaukau atu tautautefito kiate koe.

“NAʻÁ KU lotu kia Sihova ke kātaki ʻo tuku muʻa ke u foki mai pea fakamolemoleʻi au ʻi heʻeku fakalotomamahiʻi iá.” Ko e lea ia ʻa ha fefine ʻe taha naʻá ne hē mamaʻo mei hono ʻalunga faka-Kalisitiane naʻe ʻohake aí. ʻOkú ke maʻu nai ha kaungāongoʻi ki he tuofefine ko ení? ʻOkú ke fifili: ‘ʻOku anga-fēfē ʻa e ongoʻi ʻa e ʻOtuá fekauʻaki mo e faʻahinga ko ia naʻa nau tauhi kiate ia ki muʻá? ʻOkú ne manatuʻi kinautolu? ʻOkú ne loto ke nau “foki mai”?’ Ke tali ʻa e ngaahi fehuʻi ko iá, tau sivisiviʻi angé ʻa e ngaahi lea naʻe lēkooti ʻe Selemaiá. Ko e ngaahi talí ʻoku ʻikai ha toe veiveiua ʻe māfana ai ho lotó.—Lau ʻa e Selemaia 31:18-20, PM.

Fakakaukau ki he puipuituʻa ʻo e ngaahi lea ʻa Selemaiá. ʻI he 740 K.M., ko e laui hongofuluʻi taʻu ki muʻa he ngaahi ʻaho ʻo Selemaiá, naʻe fakaʻatā ʻe Sihova ʻa e puleʻanga matakali ʻe hongofulu ʻo ʻIsilelí ke taki pōpula ʻe he kau ʻAsīliá.a Naʻe fakaʻatā ʻe he ʻOtuá ʻa e fakatamakí ni ko hano akonekina ia ʻene kakaí koeʻuhí naʻe kamata ke nau fakahoko ʻa e ngaahi angahala mamafa, ʻo tukunoaʻi ʻa e ngaahi toutou fakatokanga mei heʻene kau palōfitá. (2 Tuʻi 17:5-18) Naʻe liliu ʻa e ʻulungaanga ʻo e kakaí koeʻuhi ko e ngaahi faingataʻa naʻa nau hokosia ʻi honau fakahēʻí, ʻi he taimi naʻa nau mavahe ai mei honau ʻOtuá pea mamaʻo mei honau fonua tupuʻangá? Naʻe ngalo ʻaupito kinautolu ia ʻia Sihova? ʻE faifai ange peá ne toe talitali lelei mai kinautolu?

“Naaku Fakatomala Mooni”

Naʻe foki mai e loto ʻo e kakaí ʻi heʻenau nofo pōpulá pea naʻe ueʻi kinautolu ke nau fakatomala. Naʻe ʻikai puli meia Sihova ʻenau fakatomala loto-moʻoní. Fanongo angé ki hono fakamatalaʻi ʻe Sihova ʻa e tōʻonga mo e ngaahi ongoʻi ʻa e kau ʻIsileli naʻe fakahēʻí, ʻa ē ʻoku lave fakalūkufua ki ai ko e kau ʻIfalemí.

“Koe mooni kuou fanogo kia Ifalemi oku ne fakamamahi eia ia,” ko e folofola ia ʻa Sihová. (Veesi 18) Naʻá ne fanongo ki he kau ʻIsilelí ʻi heʻenau tangilāulau he ngaahi nunuʻa ʻo ʻenau ʻalunga angahalaʻiá. Ko e kupuʻi lea “fakamamahi eia ia” ʻoku lava ke ʻuhinga “ko ha kalokalo pe malemaleʻei,” ko e lau ia ʻa ha mataotao ʻe taha. Naʻa nau hangē ha foha talangataʻa ʻokú ne kalokalo hono ʻulú ʻi he fakatomala ʻi heʻene fakakaukau atu ki he ngaahi faingataʻa kuó ne ʻomi kiate iá pea fakaʻamu ki he moʻui naʻá ne maʻu ʻi ʻapí. (Luke 15:11-17) Ko e hā naʻe leaʻaki ʻe he kakaí?

“Kuo ke valoki mai . . . o hage koe bulu oku tae maheni [ai] moe haamoga.” (Veesi 18) Naʻe ʻiloʻi ʻe he kakaí naʻa nau tuha mo honau akonekiná. He ko ē, naʻa nau hangē ha pulu naʻe ʻikai akoʻí. Ko e fakafehoanaki ko ení ʻoku lava ke ʻuhinga nai naʻa nau hangē ha pulu ʻa ia naʻe ʻikai ʻaupito ke ne mei “ongoʻi ʻa e tau ʻa e tao fakateka pulú kapau naʻe ʻikai ke ne ʻuluaki angatuʻu ki he ʻioké,” ko e lau ia ʻa e maʻuʻanga fakamatala ʻe taha.

“Fakatafoki au bea teu tafoki; he ko koe ko Jihova ko hoku Otua.” (Veesi 18) Naʻe vaivai honau lotó, pea ui e kakaí ki he ʻOtuá. Naʻa nau hē ʻi ha ʻalunga angahala, ka ʻi he taimi ko ení naʻa nau kōlenga ki ha tokoni ke nau toe foki ai ʻo maʻu ʻene hōifuá. ʻOku pehē ʻe ha liliu ʻe taha: “Ko koe homau ʻOtuá—kātaki tuku muʻa ke mau foki mai.”—Contemporary English Version.

“Naaku fakatomala mooni . . . naaku ma, io mo bubutuu.” (Veesi 19) Naʻe ongoʻi fakatomala ʻa e kakaí koeʻuhí naʻa nau faiangahala. Naʻa nau tali ʻa e tukuakiʻí pea fakahaaʻi ʻenau halaiá. ʻI he hangē hano tuki honau fatafatá, naʻa nau toe ongoʻi mā mo ongoʻi mafasia.—Luke 15:18, 19, 21.

Naʻe fakatomala ʻa e kau ʻIsilelí. Naʻa nau fonu ʻi he mamahi, vete ʻenau ngaahi angahalá ki he ʻOtuá, pea tafoki mei heʻenau ngaahi founga koví. ʻE fakamolū hifo nai ʻe heʻenau fakatomalá ʻa e loto ʻo e ʻOtuá? Te ne tuku kinautolu ke nau foki mai?

“Koe Mooni Teu Ofa Kiate Ia”

Naʻe maʻu ʻe Sihova ha ongoʻi makehe ki he kau ʻIsilelí. Naʻá ne pehē: “Kuo u hoko ko e tamai ki Isileli, pea ko Ifalemi ko hoku ʻuluaki.” (Selemaia 31:9) ʻE lava fēfē ki ha tamai ʻofa ke ne fakataleʻi hano talitali lelei mai ha foha ʻa ia ko hono lotó ʻoku fonu he ongoʻi loto-lavea moʻoni? Fakatokangaʻi ʻa e founga hono fakahāhā ʻe Sihova ʻa ʻene ngaahi ongoʻi Fakaetamai ki hono kakaí.

“Ikai ko hoku foha ofeina a Ifalemi? Ikai koe tamajii fakaofoofa ia? he kuo talu eku lea kiate ia, oku ou kei manatu lahi kiate ia.” (Veesi 20) He manavaʻofa ē ko e ngaahi lea ko iá! ʻI he hangē ha mātuʻa ʻoku tuʻumaʻu kae anga-ʻofá, naʻe pau ki he ʻOtuá ke ne lea ki heʻene fānaú, ʻo toutou fakatokanga kia kinautolu fekauʻaki mo ʻenau ngaahi founga angahalaʻiá. ʻI he taimi naʻa nau fakafisi loto-fefeka ai ke fanongó, naʻá ne tukuange kinautolu ke fakaheeʻi—ʻo ʻai moʻoni ai kinautolu ke nau mavahe mei honau ʻapí. Ka neongo naʻe pau ke ne tautea kinautolu, naʻe ʻikai ke ngalo kinautolu ʻiate ia. ʻE ʻikai ʻaupito lava ke ne fai ia. Ko ha tamai ʻofa ʻoku ʻikai ngalo ʻiate ia ʻene fānaú. Neongo ia, naʻe anga-fēfē ongoʻi ʻa Sihová ʻi he taimi naʻá ne sio ai ki he fakatomala loto-moʻoni ʻa ʻene fānaú?

“Oku mamahi hoku fatu koeuhi ko ia; koe mooni teu ofa kiate ia.” (Veesi 20) Naʻe ongoʻi ʻe Sihova ha holi mālohi ki heʻene fānaú. Ko ʻenau fakatomala loto-moʻoní naʻe maongo ia ki hono lotó, pea naʻá ne fakaʻamu lahi ke nau foki kiate ia. ʻI he hangē ko e tamai ʻi he pealapeli ʻa Sīsū fekauʻaki mo e foha maumau-koloá, ko Sihová “naʻe ueʻi ia ʻe he fakaʻofaʻiá” pea vēkeveke ke talitali ʻene fānaú ʻi heʻenau toe foki maí.—Luke 15:20.

“Tuku ʻe Sihova Ke U Foki Maí!”

Ko e ngaahi lea ʻi he Selemaia 31:18-20 (PM) ʻokú ne ʻomai kiate kitautolu ʻa e vavanga ki he manavaʻofa kaungāongoʻi mo e meesi ʻa Sihová. ʻOku ʻikai ke ngalo ʻi he ʻOtuá ʻa e faʻahinga naʻe ʻi ai ʻa e taimi naʻa nau tauhi ai kiate iá. Fēfē kapau ko e faʻahinga peheé ʻoku nau loto ke toe foki kiate ia? Ko e ʻOtuá ʻoku “faʻa fakamolemole.” (Saame 86:5) ʻE ʻikai ʻaupito te ne fakataleʻi ʻa e faʻahinga ʻoku omi kiate ia fakataha mo e loto fakatomalá. (Saame 51:17) ʻI hono kehé, ʻokú ne fiefia ke talitali lelei kinautolu.—Luke 15:22-24.

Ko e fefine naʻe lave ki ai ʻi he kamataʻangá naʻá ne tamuʻomuʻa ke foki kia Sihova ʻo ne ʻaʻahi ki ha fakatahaʻanga ʻo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihova ʻi hono feituʻú. ʻI he ʻuluaki taimí, naʻe pau ke ne ikuʻi ʻene ngaahi ongoʻi kovi tonu ʻaʻaná. “Naʻá ku ongoʻi taʻefeʻunga moʻoni,” ko ʻene manatú ia. Ka ko e kau mātuʻa ʻi he fakatahaʻangá naʻa nau fai ha fakalototoʻa mo tokoniʻi ia ke ne toe maʻu ʻa e mālohi fakalaumālie. ʻI ha loto ʻoku fonu ʻi he houngaʻiá, ʻokú ne pehē, “He meʻa lelei moʻoni ko hono tuku ʻe Sihova ke u foki maí!”

Kapau naʻá ke tauhi kia Sihova ʻi ha taimi pea kuó ke fakakaukau ke toe tauhi kiate ia, ʻoku mau fakaafeʻi atu koe ke ke ʻaʻahi ki he fakatahaʻanga ʻo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihova ʻi ho feituʻú. Manatuʻi ʻoku fakafeangai ʻa Sihova ʻi he manavaʻofa mo e meesi ʻi he taimi ʻoku lea hake ai ʻa e faʻahinga fakatomalá kiate ia, “Kātaki tuku muʻa ke mau foki mai.”

[Fakamatala ʻi lalo]

a ʻI he ngaahi senituli ki muʻá, ʻi he 997 K.M., naʻe mavaeua ʻa ʻIsileli ki he ongo puleʻanga ʻe ua. Ko e taha ko e puleʻanga matakali ʻe ua fakatonga ʻo Siutá. Ko e taha leva ko e puleʻanga matakali ʻe hongofulu fakatokelau ʻo ʻIsilelí, ʻa ia ʻoku toe ui ko ʻIfalemi, he ko e matakali tuʻu-ki-muʻa tahá ia.

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share