LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • g19 Fika 2 p. 12-13
  • Tataki mei he Kakai Lalahí

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • Tataki mei he Kakai Lalahí
  • ʻĀ Hake!—2019
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • KO E HĀ ʻOKU KAU KI HE TATAKI MEI HE KAKAI LALAHÍ?
  • KO E HĀ ʻOKU MAHUʻINGA AI ʻA E TATAKI MEI HE KAKAI LALAHÍ?
  • FOUNGA KE TOKONAKI AI ʻA E TATAKÍ
  • Founga ke Tokonaki Ai ʻa e Tataki Fakaemātuʻá
    Tokoni ki he Fāmilí
  • Talavou​—Teuteu ki he Fuʻu Lahí
    ʻĀ Hake!—2012
  • Faleʻi Alafalalaʻanga ki Hono ʻOhake ʻo e Fānaú
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2006
  • Akoʻi Hoʻo Kiʻi Tamá mei he Kei Siʻí
    Ko e Fakapulipuli ʻo e Fāmili Fiefiá
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
ʻĀ Hake!—2019
g19 Fika 2 p. 12-13
ʻOku fakaʻaliʻali ʻe ha fefine ki ha kiʻi taʻahine hono ngaahi tā motuʻa

LĒSONI 5

Tataki mei he Kakai Lalahí

KO E HĀ ʻOKU KAU KI HE TATAKI MEI HE KAKAI LALAHÍ?

Ko e fānaú ʻoku nau fiemaʻu ʻa e kakai lalahi ʻi heʻenau moʻuí ʻa ia ʻe lava ke nau tataki mo faleʻi kinautolu. ʻI he tuʻunga ko ha mātuʻa, ʻokú ke ʻi he tuʻunga lelei taha ke fakahoko ʻa e ngafa ko iá; ko hono moʻoní, ko ho fatongiá ia. Neongo ia, ʻe lava ke hoko foki ʻa e kakai lalahi kehé ko ha kau faiako ki hoʻo fānaú.

KO E HĀ ʻOKU MAHUʻINGA AI ʻA E TATAKI MEI HE KAKAI LALAHÍ?

ʻI he ngaahi fonua lahi, ko e toʻutupú ʻoku tātātaha ke nau feohi mo e kakai lalahí. Fakakaukau ki he meʻá ni:

  • Ko e fānaú ʻoku nau fakamoleki ʻa e lahi taha honau taimí ʻi he ʻapiakó, ʻa ia ʻoku tokolahi ange ai ʻa e fānau akó ʻi he kau faiakó mo e kakai lalahí.

  • ʻI he tuku ʻa e akó, ʻoku foki atu ʻa e toʻutupu ʻe niʻihi ki ʻapi ʻoku ʻikai ke ʻi ai ha taha koeʻuhi ʻoku fakatou ngāue ʻa e ongo mātuʻá.

  • Naʻe maʻu ʻi ha ako ʻe taha ʻi ʻAmelika, ko e fānau mei he taʻu 8 ki he 12 ʻoku nau fakamoleki ha ʻavalisi ʻo e houa ʻe ono nai ʻi he mītiá ʻi he ʻaho taki taha.a

Ko e tohi Hold On to Your Kids ʻoku pehē ai: “Ko e toʻutupú ʻoku nau hanga ki ha fakahinohino, faʻifaʻitakiʻanga mo e tataki ʻo ʻikai mei he faʻeé, tamaí, kau faiakó mo e kakai lalahi fua fatongia kehé . . . ka mei honau toʻumeʻá.”

FOUNGA KE TOKONAKI AI ʻA E TATAKÍ

Fakamoleki ʻa e taimi mo hoʻo fānaú.

TEFITOʻI MOʻONI FAKATOHITAPU: “Akoʻi ha kiʻi tama ʻi he hala ʻoku totonu ke ne ʻalu aí; naʻa mo e taimi te ne tupu hake ai ʻo motuʻá ʻe ʻikai te ne mavahe mei ai.”​—Palōveepi 22:6, fakamatala ʻi lalo.

ʻOku fakanatula pē ki he fānaú ke nau hanga ki heʻenau mātuʻá ki ha tataki. Ko hono moʻoní, ʻoku pehē ʻe he kau mataotaó naʻa mo e aʻu ʻa e fānaú ʻo taʻu hongofulu tupú, ʻoku nau hehema ke fakamahuʻingaʻi ʻa e faleʻi ʻenau ngaahi mātuʻá ʻi honau toʻumeʻá. “ʻOku kei hoko pē ʻa e ngaahi mātuʻá ko e tākiekina tefito ki he fakakaukau mo e tōʻonga ʻenau kiʻi tamá mei heʻene taʻu hongofulu tupú ʻo aʻu ki heʻene fuʻu lahí,” ko e tohi ia ʻa Dr. Laurence Steinberg ʻi he tohi You and Your Adolescent. ʻOkú ne toe pehē: “ʻOku mahuʻingaʻia ʻa e kau taʻu hongofulu tupú ʻi hoʻo fakakaukaú pea fanongo ki he meʻa ʻokú ke leaʻakí, neongo kapau ʻoku ʻikai ke nau fakahaaʻi maʻu pē ia pe loto-tatau mo e meʻa kotoa.”

Ngāueʻaongaʻaki ʻa e hehema fakanatula hoʻo fānaú ke nau hanga kiate koe ki ha tatakí. Fakamoleki ʻa e taimi mo hoʻo fānaú pea vahevahe hoʻo ngaahi vakaí, meʻa ʻokú ke fakamahuʻingaʻí mo e taukeí mo kinautolu.

Kumi ha tokotaha faleʻi.

TEFITOʻI MOʻONI FAKATOHITAPU: “Ko e tokotaha ʻoku ʻaʻeva mo e potó ʻe hoko ai ʻo poto.”​—Palōveepi 13:20.

ʻE lava ke ke fakakaukau ki ha tokotaha lahi ʻe hoko nai ko ha faʻifaʻitakiʻanga lelei ki hoʻo tokotaha taʻu hongofulu tupú? Fēfē ke ke fokotuʻutuʻu mo e tokotaha ko iá ke ne fakamoleki ha taimi mo ia? Ko e moʻoni, ʻoku ʻikai totonu ke ke tuku ange ai ho mafai ko ha mātuʻá. Ka ko e fakalototoʻa mei he tokotaha lahi falalaʻanga ʻokú ke ʻiloʻí ʻe lava ke ne toe ʻoatu ha tokoni ki hoʻo kiʻi tamá. ʻI he Tohi Tapú, ko Tīmote​—naʻa mo ʻene aʻu ʻo fuʻu lahí​—naʻá ne maʻu ʻaonga lahi mei heʻene feohi mo e ʻapositolo ko Paulá, pea naʻe maʻu ʻaonga ʻa Paula mei he feohi mo Tīmoté.​—Filipai 2:20, 22.

ʻI he senituli kuo maliu atú, ko e ngaahi fāmili lahi kuo nau nofo māvahevahe, he ko e ngaahi kuí, faʻētangatá, mehikitangá pea mo e ngaahi kāingá ʻoku nau nofo ʻi ha feituʻu kehe ʻi he māmaní. Kapau ʻoku hoko moʻoni ia ʻi ho tuʻungá, feinga ke kumi ki ha kakai lalahi ʻa ia ʻoku nau maʻu ha ngaahi ʻulungaanga ʻokú ke saiʻia ke ako ʻe hoʻo fānaú.

a Naʻe ʻiloʻi ʻi he akó ʻoku fakaʻavalisi ko e kau taʻu hongofulu tupú ʻoku nau fakamoleki ʻa e meimei houa ʻe hiva ʻi he ʻaho taki taha ʻi he mītiá. Ko e ngaahi fika ko eni ki he fānaú mo e kau taʻu hongofulu tupú ʻoku ʻikai kau ai ʻa e taimi ʻoku fakamoleki ʻi he ʻinitanetí ʻi he ʻapiakó pe ʻi hono fai ʻa e homueká.

ʻOku fakaʻaliʻali ʻe ha fefine ki ha kiʻi taʻahine hono ngaahi tā motuʻa

AKOʻI HE TAIMÍ NI

Ko ha kiʻi tama ʻoku hanga ki ha tataki mei he kakai lalahí ʻoku ngalingali ange te ne fakahāhā ʻa e poto mo e matuʻotuʻa ʻi heʻene fuʻu lahí

Akoʻi ʻAki ʻa e Faʻifaʻitakiʻangá

  • ʻOku ou hoko ko ha faʻifaʻitakiʻanga lelei ki heʻeku fānaú?

  • ʻOku ou fakahāhā ki heʻeku fānaú ʻoku ou falala ki he kau fai faleʻi ʻoku nau taukei angé?

  • ʻOku ou fakahāhā ʻoku mahuʻinga ʻeku fānaú kiate au ʻaki ʻeku fakamoleki ʻa e taimi mo kinautolu?

Meʻa Naʻá Ma Faí . . .

“ʻI he taimi ʻe niʻihi lolotonga ʻeku fai ha meʻa, ʻe tala mai ʻe heʻeku taʻahiné ʻokú ne fie talanoa. ʻOku ou fakapapauʻi maʻu pē ʻoku ou fakamuʻomuʻa ia, neongo kapau ʻoku ou tala ange ke ne tatali ʻi ha miniti siʻi koeʻuhí ke ne maʻu kotoa ʻeku tokangá. ʻOku ou feinga mo hoku uaifí ke fokotuʻu ha faʻifaʻitakiʻanga lelei koeʻuhí ke ne sio ʻokú ma moʻui ʻo fehoanaki mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni tatau mo ia ʻokú ma akoʻi kiate iá.”​—David.

“ʻI hono fanauʻi ʻema taʻahiné, naʻá ku fili mo hoku husepānití ke ʻoua te u ngāue ka u nofo ʻi ʻapi ʻo tokangaʻi ia. ʻOku ʻikai ke u fakaʻiseʻisa ʻi he fili ko iá. ʻOku mātuʻaki mahuʻinga ke fai ʻa e meʻa kotoa ʻokú te malavá ke ʻi ai maʻu pē ʻi he moʻui ʻete kiʻi tamá koeʻuhi ke ne maʻu ʻa e tataki mo e fakahinohino totonú. Ko e mahuʻinga angé, ko e ʻi ai mo hoʻo kiʻi tamá ʻoku fakahāhā ai ʻokú ke tokanga kiate ia.”​—Lisa.

FAKAMOLEKI ʻA E TAIMI MO E KAKAI LALAHÍ

“Naʻe tupu hake ʻeku fānaú ʻo feohi mo e kakai lalahi mei he toʻu kehekehe, pea kuo tokoniʻi heni kinautolu ke nau vakai ki he moʻuí fakafou ʻi he hokosia ʻa e kakai kehé. Ko e fakatātaá, naʻa nau ʻohovale ʻi hono tala ange ʻe heʻeku kui fefiné ʻi heʻene kei siʻí, ko honau fāmilí naʻa nau fuofua maʻu ʻa e ʻuhilá ʻi honau feituʻú. Naʻá ne tala ange ko e kakai mei he ngaahi feituʻu ofi maí naʻa nau haʻu ki honau ʻapí ke tuʻu pē ʻi he peitó pea sio ki hono fakamoʻui mo tāmateʻi ʻa e ʻuhilá. Ko e talanoa ko iá naʻá ne ʻai ʻeku fānaú ke nau sio ki he kehe ko ia ʻa e moʻuí ʻi he taimi ko eé. Ko e ako mei heʻenau kui-uá ʻi he founga ko ení ʻoku toe tokoni ia ke nau fakaʻapaʻapaʻi ia pea mo e faʻahinga taʻumotuʻa kehé. ʻI he taimi ʻoku fakamoleki ai ʻe he fānaú ʻa e taimi lahi ange mo e kakai lalahí​—kae ʻikai ko honau toʻumeʻá​—ʻoku malava ai ke nau ako lahi ange fekauʻaki mo e moʻuí.”​—Maranda.

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share