TALANOA 83
Ko e Ngaahi ʻĀ ʻo Selusalemá
SIO ki he ngāue kotoa ʻoku fai ko ʻení. ʻOku femoʻuekina ʻa e kau ʻIsilelí ʻi hono langa ʻa e ngaahi ʻā ʻo Selusalemá. ʻI hono fakaʻauha ʻe Tuʻi Nepukanesa ʻa Selusalema ʻi he taʻu ʻe 152 ki muʻa atu hení, naʻá ne holoki ʻa e ngaahi ʻā pea tutu mo e ngaahi matapā ʻo e koló. ʻI he ʻuluaki haʻu ʻa e kau ʻIsilelí mei Pāpiloné naʻe ʻikai te nau toe langa ʻa e ngaahi ʻaá.
Ko e hā hoʻo fakakaukau atu ki he anga ʻo e ongoʻi ʻa e kakaí ʻi heʻenau nofo ʻi he ngaahi taʻu lahi ʻo ʻikai ke ʻi ai ha ngaahi ʻā takatakai ʻi honau koló? Naʻe ʻikai te nau ongoʻi malu. ʻE faingofua pē ʻa e haʻu honau ngaahi filí ʻo ʻohofi kinautolu. Ka naʻe faifai atu pē pea naʻe tokoni ʻa e tangata ko ʻení ko Nehemaia ki he kakaí ke toe langa ʻa e ngaahi ʻaá. ʻOkú ke ʻilo pe ko hai ʻa Nehemaia?
Ko Nehemaiá ko ha ʻIsileli ia naʻe haʻu mei he kolo ko Sūsani, ʻa ia naʻe nofo ai ʻa Motekiai mo ʻĒsetá. Naʻe ngāue ʻa Nehemaia ʻi he palasi ʻo e tuʻí, ko ia ko ha kaungāmeʻa lelei nai ia ʻo Motekiai mo Kuini ʻĒseta. Ka ʻoku ʻikai ke lave ʻa e Tohitapú ʻo pehē naʻe ngāue ʻa Nehemaia ki he husepāniti ʻo ʻĒsetá, ko Tuʻi ʻAhasivelo. Naʻe ngāue ia ki he tuʻi hono hokó, ko Tuʻi ʻAtasease.
Manatuʻi, ko ʻAtaseasé ko e tuʻi lelei ia naʻá ne ʻoange kia ʻĒsela ʻa e paʻanga lahi ke foki mo ia ki Selusalema ke fakaleleiʻi ʻaki ʻa e temipale ʻo Sihová. Ka naʻe ʻikai ke toe langa ʻe ʻĒsela ia ʻa e ngaahi ʻā maumau ʻo e koló. Tau sio ange pe naʻe anga-fēfē ʻa e hoko ke fai ʻe Nehemaia ʻa e ngāue ko ʻení.
Ko e ʻosi ia ʻa e taʻu ʻe 13 talu mei hono ʻoange ʻe ʻAtasease kia ʻĒsela ʻa e paʻanga ke fakaleleiʻi ʻaki ʻa e temipalé. Naʻe hoko ʻa Nehemaia ko e tangata-tauhi-ipu lahi ia ʻa Tuʻi ʻAtaseasé. Ko hono ʻuhingá naʻá ne ʻoatu ki he tuʻí ʻene uainé, mo fakapapauʻi ke ʻoua naʻa feinga ha taha ke fakakonahi ʻa e tuʻí. Ko e ngāue mātuʻaki mahuʻinga ʻaupito eni.
ʻI he ʻaho ʻe taha naʻe haʻu ʻa e tokoua ʻo Nehemaia ko Hānani mo ha kau tangata kehe mei he fonua ko ʻIsilelí ke ʻaʻahi kia Nehemaia. Naʻa nau fakahā kiate ia ʻa e faingataʻa ʻoku hoko ki he kau ʻIsilelí, pea mo e kei maumau pē ʻa e ngaahi ʻā ʻo Selusalemá. Naʻe ʻai ʻe he meʻá ni ʻa Nehemaia ke loto-mamahi ʻaupito, peá ne lotu ʻo fekauʻaki mo ia kia Sihova.
ʻI he ʻaho ʻe taha naʻe fakatokangaʻi ʻe he tuʻí ʻoku loto-mamahi ʻa Nehemaia, peá ne ʻeke: ‘Ko e hā ʻokú ke mata mamahi aí?’ Naʻe tala ki ai ʻe Nehemaia ko hono ʻuhingá he ʻoku ʻi he tuʻunga kovi ʻa Selusalema pea ʻoku maumau ʻa e ngaahi ʻaá. Pea ʻeke ʻe he tuʻí: ‘Ko e hā ʻokú ke fiemaʻú?’
Naʻe pehē ange ʻe Nehemaia: ‘Tuku ange au ke u ʻalu ki Selusalema koeʻuhi ke u toe langa ʻa e ngaahi ʻaá.’ Naʻe fuʻu anga-lelei ʻa Tuʻi ʻAtasease. Naʻá ne pehē ʻe lava ke ʻalu ʻa Nehemaia, pea naʻá ne tokoni kiate ia ke maʻu ha ʻakau ke ngāueʻaki ʻi he langá. ʻIkai ke fuʻu fuoloa mei he aʻu atu ʻa Nehemaia ki Selusalemá, pea naʻá ne tala leva ki he kakaí ʻo fekauʻaki mo ʻene ngaahi fakaangaangá. Naʻa nau saiʻia ʻi he fakakaukaú, pea nau pehē: ‘Tau kamata ʻa e langá.’
ʻI he sio ʻa e ngaahi fili ʻo e kau ʻIsilelí ki hono langa hake ʻo e ʻaá, naʻa nau pehē: ‘Tau ō ʻo tāmateʻi kinautolu, mo taʻofi ʻa e ngāue langá.’ Ka naʻe fanongo ʻa Nehemaia ʻi he meʻa ko ʻení, peá ne ʻoange ki he kau ngāué ha ngaahi heletā mo e ngaahi tao. Peá ne pehē: ‘ʻOua te mou ilifia ki hotau ngaahi filí. Tau koeʻuhi ko homou ngaahi tokouá, ko hoʻomou fānaú, ko homou ngaahi uaifí, pea mo hoʻomou ngaahi ʻapí.’
Naʻe loto-toʻa ʻaupito ʻa e kakaí. Naʻa nau hokohoko atu pē ʻa e langá ka naʻe tuku mateuteu pē ʻa ʻenau ngaahi meʻataú ʻi he ʻaho mo e pō. Ko ia ʻi he ʻaho pē ʻe 52 naʻe ʻosi ʻa e ngaahi ʻaá. Naʻe toki ongoʻi malu leva ʻe he kakai ʻi loto ʻi he koló. Naʻe akoʻi ʻe Nehemaia mo ʻĒsela ʻa e kakaí ki he lao ʻa e ʻOtuá, pea naʻe fiefia ʻa e kakaí.
Ka naʻe ʻikai ke tatau ʻa e ngaahi meʻá mo e taimi ki muʻa pea toki ʻave pōpula ʻa e kau ʻIsilelí ki Pāpiloné. Naʻe puleʻi ʻa e kakaí ʻe he tuʻi ʻo Pēsiá pea kuo pau ke nau tauhi ki ai. Ka naʻe talaʻofa ʻe Sihova te ne ʻomai ha tuʻi foʻou, pea ko e tuʻi ko ʻení te ne ʻomai ʻa e melino ki he kakaí. Ko hai ʻa e tuʻi ko ʻení? ʻE anga-fēfē haʻane ʻomai ʻa e melino ki he māmaní? ʻOku fakafuofua naʻe ʻosi ʻa e taʻu ʻe 450 ki muʻa pea toe ʻilo ha meʻa ʻo fekauʻaki mo eni. Pea naʻe toki hoko ʻa e fāʻele mahuʻinga lahi taha ʻo ha pēpē. Ka ko e talanoa kehe ia.