LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • be ako 14 p. 128-p. 130 pal. 4
  • Fakanatula

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • Fakanatula
  • Maʻu ʻAonga mei he Ako Fakafaifekau Fakateokalatí
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • Anga Fakafetalanoaʻaki
    Maʻu ʻAonga mei he Ako Fakafaifekau Fakateokalatí
  • Anga Fakafetalanoaʻaki
    Ke Ke Kīvoi ʻi he Lautohí mo e Faiakó
  • Ko Hono Teuteuʻi ʻa e Ngaahi Konga ʻa e Tokotaha Akó ki he Akó
    Maʻu ʻAonga mei he Ako Fakafaifekau Fakateokalatí
  • Puha Fehuʻi
    Ko ʻEtau Ngāue Fakafaifekau ʻo e Puleʻanga—1996
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
Maʻu ʻAonga mei he Ako Fakafaifekau Fakateokalatí
be ako 14 p. 128-p. 130 pal. 4

AKO 14

Fakanatula

Ko e hā ʻoku fiemaʻu ke ke faí?

ʻAi tonu pē koe—anga-fakafetalanoaʻaki, loto-moʻoni, pea ʻikai fakangalingali.

Ko e hā ʻoku mahuʻinga aí?

Kapau ʻokú ke manavasiʻi, ʻikai fiemālie, pe faingataʻaʻia ʻi hoʻo leá koeʻuhi ko e hoko ʻo hohaʻá, ʻe fakatafokiʻi nai ai ʻa e niʻihi kehé mei he meʻa ʻokú ke leaʻakí.

KO HONO fai ʻa e fakamatala ʻi ha founga fakanatulá ʻe tokoniʻi ai koe ke ke maʻu ʻa e falala ʻa e niʻihi kehé. Te ke falala ki ha meʻa ʻoku leaʻaki kia koe ʻe ha taha ʻokú ne tui ha meʻa fakapuli? Te ke falala lahi ange ko e mata ʻoku vali ʻi he meʻa fakapulí ʻoku fakaʻofoʻofa ange ia ʻi he mata tonu ʻo e tokotaha malangá? Ngalingali pē ʻe ʻikai. Ko ia ai, ʻi he ʻikai ngāueʻaki ha fakapulí, ʻai tonu pē koe.

Ko e fakanatulá ʻoku ʻikai totonu ke fetoʻoaki ia mo e taʻetokangá. Ko e kovi ʻa e kalamá, hala ʻa e puʻakí, mo e lea taʻemahinó ʻoku ʻikai ke feʻungamālie. ʻOku totonu ke toe fakaʻehiʻehi foki mei he kanangá. ʻOku tau loto maʻu pē ke fakahāhā ʻa e ngeia feʻungamālie, fakatouʻosi ʻi heʻetau leá mo ʻetau foungá. Ko ha taha ʻokú ne fakahāhā ʻa e fakanatula peheé ʻoku ʻikai ke fuʻu maau tōtuʻa pe fuʻu tokanga tōtuʻa fekauʻaki mo e ʻai ke maongo ki he niʻihi kehé.

ʻI he Malaʻe Fakafaifekaú. ʻI haʻo fakaofiofi atu ki ha fale pe ʻalu atu ki ha taha ʻi ha feituʻu fakapuleʻanga, fakataha mo ha fakakaukau ke fai ha fakamoʻoni, ʻokú ke ongoʻi manavasiʻi? Ko e tokolahi taha ʻo kitautolú ʻoku tau pehē, ka ki he niʻihi, ʻoku lōloa ange ʻa e ongoʻi ko iá ʻi he niʻihi kehé. Ko e hohaʻá te ne fakatupunga nai ʻa e leʻó ke ongo ʻo ʻi ha tuʻunga taʻefakanatula pe tete, pe ʻe fakahaaʻi nai ʻa e tuʻunga manavasiʻí tonu ʻi he ngaahi ngaue fakahelengavale ʻa e ongo nimá pe ko e foʻi ʻulú.

ʻE fetaulaki nai ha tokotaha malanga mo e palopalema ko ení ʻi ha ngaahi ʻuhinga. Mahalo pē ʻokú ne fakakaukau fekauʻaki mo e tōʻonga te ne faí pe fifili pe ʻe lavameʻa ʻa ʻene malangá. ʻOku ʻikai ha meʻa heni ʻe ngalikehe, ka ʻoku malanga hake ʻa e ngaahi palopalema ʻi he fai ha tokanga lahi ki he ngaahi meʻa peheé. Kapau te ke hoko ʻo manavasiʻi ki muʻa ke kau ʻi he ngāue fakafaifekaú, ko e hā ʻe lava ke tokoní? Ko e teuteu lelei mo e lotu tōtōivi kia Sihova. (Ng. 4:​29) Fakakaukau atu ki he fuʻu meesi ʻa Sihová ʻi hono fakaafeʻi ʻa e kakaí ke nau maʻu ʻa e moʻui lelei haohaoa mo e moʻui taʻengata ʻi Palataisí. Fakakaukau atu fekauʻaki mo e faʻahinga ʻokú ke feinga ke tokoniʻí pea mo ʻenau fiemaʻu ke fanongo ki he ongoongo leleí.

Manatuʻi foki, ʻoku maʻu ʻe he kakaí ʻa e tauʻatāina ke fili, ko ia ai, ʻe lava ke nau tali pe talitekeʻi ʻa e pōpoakí. Ko e meʻa tatau naʻe hoko ʻi he taimi naʻe faifakamoʻoni ai ʻa Sīsū ʻi ʻIsileli ʻo e kuonga muʻá. Ko hoʻo ngāue pē kuo vaheʻi atú ke malanga. (Mt. 24:14) Naʻa mo e taimi ʻoku ʻikai ke tuku atu ai ʻe he kakaí ke ke malangá, ko hoʻo ʻi aí tonu te ne fai ha fakamoʻoni. Te ke lavameʻa koeʻuhi ʻokú ke tuku ke ngāueʻaki koe ʻe Sihova ke fakahoko hono finangaló. ʻI he ngaahi taimi ko ia hoʻo maʻu ʻa e faingamālie ke malangá, ko e hā te ne fakamatalaʻi ʻa e anga ʻo hoʻo leá? Kapau te ke ako ke fakahangataha hoʻo fakakaukaú ki he ngaahi fiemaʻu ʻa e niʻihi kehé, ʻe fakamānako ai mo fakanatula hoʻo leá.

ʻI hono fai ha fakamoʻoní, kapau ʻokú ke ngāue mo lea ʻo hangē ko ia ʻokú ke fai fakaʻahó, ʻe ʻai ʻe he meʻá ni ke ongoʻi fiemālie ʻa hoʻo kau fanongó. ʻE aʻu nai ʻo nau ongongofua ange ai ki he ngaahi fakakaukau Fakatohitapu ʻokú ke loto ke vahevahe mo kinautolú. ʻI he ʻikai ke fai kia kinautolu ha malanga fakaeouaú, fetalanoaʻaki mo kinautolu. Hoko ʻo anga-fakakaumeʻa. Fakahaaʻi ha mahuʻingaʻia ʻia kinautolu, pea talitali lelei ʻenau fakamatalá. Ko e moʻoni, ʻi he fiemaʻu he leá pe ko e sivilaise fakalotofonuá ʻa e ngaahi tuʻunga ke fakahaaʻi ai ʻa e fakaʻapaʻapa ʻi he taimi ʻo e lea ki he kau solá, te ke loto ke ke tauhi ʻa e ngaahi meʻá ni. Ka te ke lava ʻo mateuteu maʻu pē ʻi ha malimali fiemālie.

ʻI he Peletifōmú. ʻI hoʻo lea ki ha kulupú, ko ha founga fakanatula mo anga-fakafetalanoaʻaki ʻi hono fakahokó ʻoku faʻa lelei tahá. Ko e moʻoni, ʻi he taimi ʻoku fuʻu tokolahi ai ʻa e kau fanongó, ʻoku fiemaʻu ai ke ke ʻai ha tuʻunga leʻo-lahi ange. Kapau te ke feinga ke maʻuloto hoʻo malangá pe kapau ʻoku fuʻu fakaikiiki hoʻo ngaahi noutí, ngalingali ʻokú ke hohaʻa tōtuʻa fekauʻaki mo hono fakalea tonu mātē ʻa e ngaahi meʻá. Ko e fakalea feʻungamālié ʻoku mahuʻinga ia, ka ʻi he taimi ʻoku fai ai ki ai ʻa e fuʻu tokanga lahí, ʻoku hoko ai hono fakahokó ʻo fuʻu fefeka pea fuʻu mālohi. ʻOku mole ai ʻa e fakanatulá. ʻOku totonu ke fai ha fakakaukau lelei ki muʻa ki hoʻo ngaahi fakakaukaú, kae fakahanga ʻa e lahi taha ʻo hoʻo tokangá ki he ngaahi fakakaukaú, ʻo ʻikai ki he fakaleá tonu.

ʻOku hoko ʻa e meʻa tatau ʻi he taimi ʻoku fakaʻekeʻeke ai koe ʻi ha fakatahá. Hoko ʻo teuteu lelei, kae ʻoua ʻe lau pe ako maʻuloto hoʻo ngaahi talí. Fakahoko ia ʻaki ʻa e fetūkuaki fakanatula ʻo e leʻó koeʻuhi ke maʻu ai ʻe hoʻo ngaahi fakamatalá ha tuʻunga fakamānako fakanatula.

Naʻa mo e ngaahi tōʻonga manakoa ʻo e leá ʻi hono fakalahiʻí te ne tala nai ki ha kau fanongo ʻoku ʻikai ke fakanatula. Ko e fakatātaá, ʻoku totonu ke ke lea mahino pea ngāueʻaki ʻa e puʻaki totonú kae ʻoua ʻe aʻu ki ha tuʻunga ʻe ongo fefeka ai pe taʻefakanatula ʻa hoʻo leá. Ko e ngaue ʻa e sinó ke fakamamafaʻí pe fakamatalaʻí, ʻi hono fai leleí, ʻe lava ke ne ʻai ke longomoʻui ʻa hoʻo malangá, ka ko e ngaahi ngaue ʻo e sinó ʻoku fefeká pe fakalahiʻí ʻe toʻo nai ai ʻa e tokangá mei he meʻa ʻokú ke leaʻakí. Ngāueʻaki ʻa e lahi feʻunga ʻo e leʻó, kae feinga ke ʻoua ʻe hoko ʻo leʻo-lahi tōtuʻá. ʻOku lelei ʻi he taimi ki he taimi ke faivelenga ʻi hoʻo fakahokó, ka ʻoku totonu ke ke fakaʻehiʻehi mei he hoko ʻo fie haá. Ko e fetūkuaki ʻo e leʻó, faivelengá, mo e ongoʻí ʻoku totonu ke ngāueʻaki kotoa ia ʻi ha founga ʻe ʻikai ke tohoaki mai ai ʻa e tokangá kia koe tonu, pe ʻai hoʻo kau fanongó ke nau ongoʻi taʻefiemālie.

ʻOku fakanatula pē hono maʻu ʻe he kakai ʻe niʻihi ha founga tonu ʻo hono fai ha fakamatalá, naʻa mo e ʻi he ʻikai te nau fai ha malangá. ʻOku anga-fakafetalanoaʻaki lahi ange ʻa e niʻihi ʻi heʻenau leá. Ko e meʻa mahuʻingá ke lea lelei ʻi he ʻaho kotoa pē pea ke ke tōʻongaʻaki ʻa e anga-fakangeingeia faka-Kalisitiané. ʻI he taimi leva ʻo e ʻi he peletifōmú, te ke mateuteu lahi ange ai ke lea mo tōʻongaʻaki ʻa e tuʻunga fakanatula fakamānakó.

ʻI he Lautohi Fakahāhaá. Ko e fakanatula ʻi he lautohi fakahāhaá ʻoku fiemaʻu ki ai ʻa e feinga. Ke lavaʻi ia, fakahaaʻi ʻa e ngaahi fakakaukau tefito ʻi he fakamatala te ke laú, pea vakai ki he anga hono fakahoko ʻa e ngaahi meʻá ni. Ke māʻalaʻala ʻa e ngaahi meʻá ni ʻi hoʻo fakakaukaú; he ka ʻikai, te ke lau pē ʻa e ngaahi foʻi leá. Vakaiʻi ʻa e puʻaki ʻo e ngaahi foʻi lea ʻoku ʻikai anga-mahení. ʻAhiʻahiʻi lau leʻo-lahi koeʻuhi ke ke maʻu ʻa e tō totonu ʻo e leʻó pea ke fakakulupu fakataha ʻa e ngaahi foʻi leá ʻi ha founga ʻoku fakahaaʻi māʻalaʻala ai ʻa e ngaahi fakakaukaú. Toutou fai ia kae ʻoua kuo lele lelei hoʻo lautohí. Hoko ʻo ʻiloʻi lelei feʻunga ʻa e fakamatalá koeʻuhi ke hoko ʻi he taimi ʻokú ke lau leʻo-lahi aí ʻo ongo hangē ha fetalanoaʻaki longomoʻuí. Ko e fakanatulá ia.

Ko e moʻoni, ko e lahi taha ʻo ʻetau lautohi fakahāhaá ʻoku mei heʻetau ngaahi tohi makatuʻunga ʻi he Tohitapú. Tuku kehe ʻa e lautohi mei he ngaahi konga ʻi he Ako Fakafaifekau Fakateokalatí, ʻoku tau lau ʻa e ngaahi konga Tohitapu ʻi he malaʻe fakafaifekaú pea ʻi hono fai ʻa e ngaahi malanga mei he peletifōmú. ʻOku vaheʻi ki he fanga tokouá ke nau lau ʻa e fakamatala ʻoku lāulea ki ai ʻi he Ako Taua Leʻo pea ʻi he Ako Tohi ʻa e Fakatahaʻangá. Ko e fanga tokoua taau ʻe niʻihi ʻoku nau maʻu ʻa e ngaahi konga ko hono lau ʻa e ngaahi maniusikilipi ʻi he ʻao ʻo e kau fanongo ʻi he fakataha-lahí. Pe ʻokú ke lau ʻa e Tohitapú pe ko ha ngaahi fakamatala kehe, lau ʻa e ngaahi konga ʻoku fakahaaʻi mai ai ʻa e lea ʻa ha taha, ʻi ha founga ʻokú ne ʻai ke moʻui ai ʻa e fakamatalá. Kapau ʻoku lave ki ha faʻahinga tāutaha, liliu ho leʻó ʻi ha tuʻunga ki he tokotaha taki taha. Ko ha fakatokanga: ʻOua ʻe ʻai ke fuʻu fai fakahāhā tōtuʻá, kae ʻai ke longomoʻui ʻa e lautohí ʻi ha founga fakanatula.

Ko e lautohi ʻoku fakanatulá ʻoku anga-fakafetalanoaʻaki. ʻOku ʻikai ke ongo taʻefakanatula ia ka ʻoku fakatuipau.

FOUNGA KE FAI AI IÁ

  • Lea ʻi hoʻo founga fakaʻahó. Fakahangataha hoʻo ngaahi fakakaukaú, ʻo ʻikai kia koe, ka kia Sihova pea ʻi he fiemaʻu ki he kakaí ke ako fekauʻaki mo iá.

  • ʻI hono teuteu ha malangá, fai ha tokanga tefito ki he ngaahi fakakaukaú, ʻo ʻikai ko e fakalea totonú.

  • ʻI hono fakahoko ha malanga pea ʻi he lea ʻi he fetalanoaʻaki fakaʻahó, fakaʻehiʻehi mei he tōʻonga lea taʻetokangá pea pehē ki he hehema ke ngāueʻaki ʻa e ngaahi anga ʻo e leá ʻi ha founga ʻoku tohoaki mai ai ʻa e tokangá kiate koe tonu.

  • Teuteu lelei ki he lautohi fakahāhaá. Lau ʻaki ʻa e ongoʻi mo ha mātuʻaki lāuʻilo ki he ʻuhingá.

ONGO MEʻA KE FAI: (1) Lau fakalongolongo ʻa e Malakai 1:​2-​14, pea fakatokangaʻi ʻa e faʻahinga ʻoku leá. Sai, lau leʻo-lahi leva ia ʻo fakahaaʻi feʻungamālie hoʻo ongoʻí. (2) ʻI he taimi kehekehe ʻe tolu ki muʻa ke kau ʻi he malaʻe fakafaifekaú, lau ʻa e ʻuluaki ongo palakalafi ʻo e lēsoni ko ení pea pehē ki he fakamatala ʻi lalo ʻi he kaveinga tokoni “ʻI he Malaʻe Fakafaifekaú,” ʻi he peesi 128. Fai ha feinga ke ngāueʻaki ʻa e akonakí.

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share